افسانه ملک حسینی؛ علی اصغر میرکزاده
دوره 19، شماره 53 ، مهر 1394، ، صفحه 325-351
چکیده
چکیده
پروژههای سدسازی عامل نقض حقوق اساسی مردمی است که تحتتأثیر این پروژهها خانهها، مزارع، باغات و تعلقات اجتماعی- فرهنگی خود را از دست دادهاند. اثر سدها روی معیشت، سیستم اجتماعی و فرهنگ مردم به صراحت معلوم نشده و اغلب در تجزیه و تحلیل منافع سدها به این مقولات پرداخته نشده است. بنابراین با توجه به رشد و توسعه سدسازی در جهان ...
بیشتر
چکیده
پروژههای سدسازی عامل نقض حقوق اساسی مردمی است که تحتتأثیر این پروژهها خانهها، مزارع، باغات و تعلقات اجتماعی- فرهنگی خود را از دست دادهاند. اثر سدها روی معیشت، سیستم اجتماعی و فرهنگ مردم به صراحت معلوم نشده و اغلب در تجزیه و تحلیل منافع سدها به این مقولات پرداخته نشده است. بنابراین با توجه به رشد و توسعه سدسازی در جهان بهویژه در ایران لزوم بررسی آثار اجتماعی- اقتصادی سدها از اهمیت خاصی برخوردار است. سد سلیمانشاه در سال 1385 در شهرستان سنقر احداث شده است. هدف اصلی تحقیق تحلیل اثرات اجتماعی- اقتصادی سد سلیمانشاه بر توسعه روستایی منطقه تحت پوشش شبکه آبیاری و زهکشی سد میباشد. جامعه آماری تحقیق شامل روستاییان سرپرست خانوار روستاهای حوضه آبگیر سد (1273=N) میباشند که 291 نفر از آنها براساس جدول مورگان با استفاده از روش نمونهگیری بهصورت طبقهای با انتساب متناسب انتخاب میشوند. بهمنظور تحلیل دادهها از تکنیک شاخص ترکیبی و مدل موریس، بهره گرفته میشود. نتایج تحقیق نشان داد که مهمترین اثرات مثبت سد سلیمانشاه بر منطقه شامل افزایش درآمد در فعالیتهای کشاورزی، توسعه زمینهای زراعی آبی، ورود گردشگران، افزایش درآمد از طریق مشاغل غیرکشاورزی، توسعه راهها و ارتباطات روستایی (سهولت رفت وآمد)، افزایش ارزش زمینهای کشاورزی، سرسبزی و آبادانی روستاها بود. همچنین نتایج نشان داد که مهمترین اثرات منفی سد شامل از دست دادن تعلقات اجتماعی- فرهنگی (مساجد، به زیرآب رفتن قبور نیاکان، بههم خوردن محدوده عرفی اراضی و ...)، تخریب بخشی از زمینهای مرغوب کشاورزی، از دست دادن خانه، از دست دادن شغل اولیه (کشاورزی)، از دست دادن درختان و باغات میوه چند ساله بارده و تصرف زمین اهالی با قیمت کم میشود. بر اساس نتایج از میان 12 روستا تحت پوشش سدسلیمانشاه دو روستای سلیمانشاه و جوبکبودعلیا در حال توسعه و بقیه روستاها در سطح کمتر توسعه یافته بودند و دو روستای قروه و غیاثآباد کمترین بهره را از مواهب احداث سد داشتهاند