آب و هواشناسی
نفیسه رحیمی؛ سعید جهانبخش؛ برومند صلاحی
دوره 23، شماره 70 ، اسفند 1398، ، صفحه 145-167
چکیده
بادهای توفنده از پدیدههای مخرب اقلیمی میباشند که همه ساله خسارات جبرانناپذیری به مزارع، تاسیسات و جادهها وارد مینمایند. با توجه به اینکه ِخطه شمال غرب ایران بخصوص استان اردبیل یکی از مناطق بادخیز کشور است، این پژوهش به منظور شناسایی الگوهای همدید مسبب بادهای شدید آن انجام گرفته است. بدین جهت با ...
بیشتر
بادهای توفنده از پدیدههای مخرب اقلیمی میباشند که همه ساله خسارات جبرانناپذیری به مزارع، تاسیسات و جادهها وارد مینمایند. با توجه به اینکه ِخطه شمال غرب ایران بخصوص استان اردبیل یکی از مناطق بادخیز کشور است، این پژوهش به منظور شناسایی الگوهای همدید مسبب بادهای شدید آن انجام گرفته است. بدین جهت با در نظرگیری سرعت باد برابر و بیش از 28 نات بر ثانیه، 783 روز به عنوان روزهای همراه با باد توفنده در استان اردبیل شناسایی شدند. سپس با انجام یک تحلیل مولفه مبنا برروی دادههای ارتفاع ژئوپتانسیل در تراز 500 هکتوپاسکال این 783 روز، 7 مولفه تشخیص داده شد که 92% از واریانس دادهها را بیان میکرد. سرانجام با خوشهبندی این 7 مولفه 10 الگوی گردشی متمایز به عنوان الگوهای همدید عهدهدار بادهای توفنده استان اردبیل شناسایی شدند. بررسی آرایش توپوگرافی تراز 500 هکتوپاسکال این الگوها گویای غلبهی ناوه و پشته بر این الگوهاست. بدین معنی که این الگوهای عمدتاً شامل ناوه، پشته و یا ترکیبی از ناوه ـ پشته بوده و سایر سامانهها نظیر کمارتفاع بریده، سامانههای بندالی و ..، در این الگوها قابل مشاهده نیستند. هر چند که ممکن است سامانههای یادشده در الگوهای تکی هر یک از 783 روز مشاهده شوند اما غلبه و تأثیر نفوذ بر عهده این سامانهها نیست. از سوی پراکنش زمانی الگوها نشان داد، در تراز 1000 هکتوپاسکال الگوهای تابستانه مشابه الگوهای زمستان ـ بهار ـ پاییز است اما نکته قابل توجه معکوس شدن موقعیت مکانی سامانههای فشار تراز 1000 هکتوپاسکال در دو الگوی تابستانه است به طوری که یک کم فشار به جای پرفشار برروی زاگرس و یک پرفشار به جای کم فشار برری دریایی خزر قرار میگیرد.