نوع مقاله : مقاله علمی پژوهشی

نویسندگان

1 گروه جغرافیای دانشگاه زنجان

2 اقلیم در برنامه ریزی محیطی دانشگاه زنجان

چکیده

تقسیم­بندی­های آب و هوایی و شناخت مهم­ترین عوامل و عناصر تأثیرگذار بر اقلیم هر ناحیه، یکی از راه­های شناخت شناسنامه اقلیمی نواحی است. به منظور انجام این تحقیق، از داده­های سالانه­ 22 متغیر اقلیمی 12 ایستگاه­ سینوپتیک دو استان کرمانشاه و کردستان طی دوره آماری 20 ساله (1989-2008) استفاده شده است. جهت افزایش دقت میان­یابی­، 7 ایستگاه سینوپتیک نیز از استان­های هم­جوار انتخاب شده است. در این مطالعه­، جهت بررسی ویژگی­های اقلیمی استان­های کرمانشاه و کردستان از تحلیل عاملی و خوشه­ای استفاده شده است. بعد از انجام بررسی­های مربوط به تحلیل عاملی بر روی 22 متغیر اقلیمی دو استان کرمانشاه و کردستان و با توجه به همبستگی درونی آنها نتایج نشان داد که اقلیم این دو استان تقریباً تحت تأثیر 6 عامل اقلیمی می­باشد. مجموعه این 6 عامل، حدود 91 درصد رفتار اقلیمی منطقه­ مورد مطالعه را توجیه می­کنند. این عوامل به ترتیب عبارتند از: گرما، بارش، رطوبت، ابر، تندر، باد و غبار. با اعمال روش خوشه­بندی سلسله­مراتبی و با روش ادغام وارد عناصر اقلیمی ایستگاه های مورد مطالعه به 5 خوشه اقلیمی تقسیم گردید.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Study of Climate Characteristics in the Provinces of Kermanshah and Kordestan Based on Factor and Custer Analyses

نویسندگان [English]

  • seyead hossein Mirmousavi 1
  • Neda Khaefi 2
  • Hoshang Abakhti Gharoosi 2

1 Department of Geography, University of Zanjan

2 Department of Geography, University of Zanjan

چکیده [English]

Classification of weather and climate are important in affecting each region. One of the ways is to identify areas of climate information. In order to conduct this study, annual data from 22 synoptic stations in two provinces of Kermanshah and Kordestan for 12 climate variables during the 20-year period (1989-2008) were used. To increase accuracy, seven synoptic stations from neighboring provinces were selected. After performing factor analysis in 22 stations related to climate change both in Kermanshah and Kordestan, the internal correlation of their results was examined which show that climate in these two provinces, was almost under the influence of 6 factors climatic. These 6 factors justify about 91 percent of climate behavior the study area. These factors include: temperature, precipitation, humidity, clouds, thunder, wind and dust. By applying a hierarchical clustering method and Ward integration method, the elements of climate stations were divided into 5 clusters.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Climate characteristics
  • Factor analysis
  • Cluster analysis
  • Kermanshah and Kordestan Provinces
1ـ بایزیدی، ابراهیم؛ اولادی، بهنام؛ عباسی، نرگس (1384)، «تحلیل داده­های پرسش­نامه­ای به کمک نرم­افزار spss »، انتشارات عابد، چاپ دوم.
2ـ دین­پژوه، یعقوب؛ فاخری فرد، احمد؛ محمد مقدم، واحد؛ جهانبخش، سعید (1382)، «انتخاب متغیرها به منظر پهنه­بندی اقلیم بارش ایران با روش­های چندمتغیره»، مجله علوم کشاورزی ایران، شماره 4، صص 809-823.
3ـ حیدری، حسن؛ علیجانی، بهلول (1378)، «طبقه­بندی اقلیمی ایران با استفاده از تکنیک­های آماری چندمتغیره»، ﭘﮋوهش­های جغرافیایی، شماره 37،صص74-57.
4ـ سلیقه، محمد؛ بریمانی، فرامرز (1387)، «پهنه­بندی اقلیمی استان سیستان و بلوچستان»، جغرافیا و توسعه، شماره 12، صص 116- 111 .
5ـ شاهرخوندی، منصوری؛ پروانه، بهروز؛ مجتبی، ساکی (1387)، «طبقه­بندی اقلیمی استان لرستان».
6ـ عطایی، هوشمند (1388)، «الگوهای سینوپتیک سال­های توأم با خشکسالی ایران، همایش منطقه­ای بحران آب و خشکسالی»، دانشگاه آزاد اسلامی واحد رشت، صص1-12.
7ـ غیور، حسنعلی؛ منتظری، مجید (1383)، «پهنه­بندی رژیم­های دمایی ایران با مولفه­های مبنا و تحلیل خوشه­ای»، جغرافیا و توسعه، شماره 4، صص 34-21.
8ـ فرشادفر، عزت­الله (1384)، «اصول و روش­های آماری چندمتغیره»، انتشارات دانشگاه رازی، چاپ دوم.
9ـ کریمی، محمدتقی (1387)، «شناسایی تیپ­های همدید ایستگاه کنارک»، مجله پژوهشی دانشگاه اصفهان، شماره 4، صص 69-84 .
10ـ قهرودی تالی، منیژه؛ بابایی فینی، ام­السلمه (1381)، «درآمدی بر سیستم اطلاعات جغرافیایی»، انتشارات دانشگاه پیام نور.
11ـ مسعودیان، ابوالفضل (1382)، «نواحی اقلیمی ایران»، جغرافیا و توسعه شماره 2، صص 184-171.
12ـ مسعودیان، ابوالفضل (1384)، «شناسایی رژیم بارش ایران به روش تحلیل خوشه­ای»، پژوهش­های جغرافیایی، شماره 52، تابستان 1384، صص 61-47.
13ـ مسعودیان، ابوالفضل؛ عطایی، هوشمند (1384)، «شناسایی فصول بارشی ایران به روش تحلیل خوشه­ای»، مجله پژوهشی دانشگاه اصفهان، شماره 1، صص 12-1.
14- Anyadike, A.N.C. (1987), “A Multivariate Classification and Regionalization of West African Climates”, Journal of Climatology, 7: PP 156-164.
15- Badraddin Yusuf Mohammad, Ahmed (1997), “Climatic Classification of Saudi Arabia: An Application of Factor- Cluster Analysis, Geo Journal, 41.1, 69-84.
16- Jakson, I.J., Weinand, H., (1995), “Classification of Tropical Rainfall Stations: A Comparison of Clustering Techniques”, Int. J. Climatol, 15, 985-994.
17- J. Corte-Real, B. Quian and H. Xu, (1999), “Circulation Patterns, Precipitation Daily in Portugal and Implications for Climate Change Simulated by the Second Hadley Centre GCM”, Climatic Dynamics, 15, 921-935.
18- Lin N.H, Lee H.M, Chang M.B, (1998), “Evaluation of the Characterics of Acid Precipitation In Taipei, Taiwan Using Cluster Analaysis”, Water and Air and Soil Pollution, No 113, 212-223.
19- Heli. Lu, QuanginShao, JiyuanLiv, Junbang. Wang, Shenbin Chen, Zhuogi. Chen (2008), “Cluster Analysis on Summer Precipitation Field over Qinghai, Tibet Plateau from 1961to 2004”, Geogr. Sci 18, 121-132.
20- Singh, C.V., (1999), “Principal Components of Monsoon Rainfall in Normal, Flood and Drought Years Over India”, Int. J. Climatol, 19, 639-652.  
21- White, F.J. and, A.H. Perry (1989), “Classification of the England and Wales Based on Agro Climatic Data”, International Journal of Climatology, 9:271.
22- Yurdanur Unal, A. Tayfunkindapb and Mehmet Karacab, C. (2003), “Redefining the Climate Zones of Turkey Using Cluster”, International Journal of Climatology, 23, 1045-1055.