نوع مقاله : مقاله علمی پژوهشی

نویسندگان

1 جغرافیای طبیعی و استادیار دانشگاه رشت

2 جغرافیای طبیعی (ژئومورفولوژی در برنامه¬ریزی محیطی)

چکیده

حمل و نقل جاده­ای نقش کلیدی و موثر در اجرای برنامه توسعه پایدار کشورها ایفا می­کند و سلامت عبور و مرور در طول سال از آنها از اهمیت ویژه­‌ای برخوردار است. گردنه الماس یکی از ارتفاعات البرز غربی بین خلخال و اسالم جاده­ای به طول 30 کیلومتر می­باشد. این راه ارتباطی از بخش‌­های پرشیب و از محدوده­‌های پرخطری عبور می­کند و همواره در معرض تهدید انواع خطرات، بویژه در معرض وقوع انواع حرکات دامنه‌­ای قرار دارد. بررسی آثار ژئومورفیکی ایجاد خطوط ارتباطی و شناسایی مخاطرات طبیعی و تصادف جاده­ای ناشی از عوامل ژئومورفولوژیکی، رابطه بین پدیده­های اقلیمی، حوادث جاده­ای و تعیین نقاط پرخطر و ارائه پیشنهادات و راهکارهایی برای بالا بردن ضریب ایمنی حمل ونقل جاده­ای در یکی از محورهای ارتباطی شمال کشور یعنی محور اسالم-خلخال (گردنه الماس) اهداف این تحقیق را شامل می­شوند. روش مطالعه در این پژوهش مبتنی بر مشاهدات میدانی و تفسیر این مشاهدات از نقشه­های زمین­شناسی و توپوگرافی، عکس­های هوایی می­­باشد. همچنین با تهیه نقشه پهنه­بندی مخاطرات زئومورفولوِیکی منطقه نتایج نشان داد در مسیر ارتباطی بررسی شده 64 درصد از خطر بسیار زیاد و زیاد برخوردار است و در مجموع، از مسیری مخاطره­آمیز عبور می­کند. ارزیابی ژئومورفولوژیکی انجام شده در این تحقیق، آسیب­پذیری جاده و سایر تأسیسات ایجاد شده در منطقه را بخوبی نشان می­دهد.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Environmental and Geomorphological Hazards Assessment and their Role on Road Transport (Case Study: Col Almass)

نویسندگان [English]

  • Mohammadreza Afshariazad 1
  • Haleh Poraki 2

1 Department of Geography,Rasht University

2 Geography (Geomorphology in Environmental Planning ¬)

چکیده [English]

Road transport plays a key role in the effective implementation of national sustainable development plays and safety of traffic during the year. Of special importance are Col Almass Anklet and Esalam in the western Alborz 30 km long road. This way of connects sections steep and passes high-risk areas and always threatens types of risks, especially in the range of movement types. Established lines of communication and identification of natural risks and geomorphic effects of road accidents caused by geomorphologic factors is a main issue The relationship between climatic phenomena, road  accidents and the high-risk areas is studied which can provide suggestions and solutions to improve road transport safety factors. In one of the axes, the axis connecting the north of the country Esalem-Khalkhal (Col Almass) are included in the study. Methods are based on field observations and interpretation of these observations, geological and topographic maps, aerial photographs. In addition, a risk zoning map of the area showed geomorphologic 64 percent of association is high and very high risk. Geomorphologic assessment conducted in this study, shows damage to roads and other facilities in the area. 

کلیدواژه‌ها [English]

  • Geomorphology
  • Road transportation
  • The Almass pass
  • The way Asalam - Khalkhal
  • Road accident
1ـ بهبهانی، حـمید؛ صالحی، ساسان (1378)، «روش­های ایـمن­سازی جاده­ها در مقابل یخ وبـرف مناسب برای ایران»، مجله جاده، شماره 45.
2ـ بهبهانی، حمید (1376)، «طرح هندسی راه»، انتشارات نشر دانشگاهی.
3ـ حبیبی نوخندان، مجید (1378)، «مطالعه پدیده­­های اقلیمی مؤثر بر تردد و تصادفات جاده­های کوهستانی و ارائه راهکارهای اجرایی مؤثر (مطالعه موردی جاده هراز)»،  پایان­نامه کارشناسی ارشد اقلیم­شناسی دانشگاه آزاد اسلامی تهران.
4ـ دهقانیان، سیاوش؛ کوچکی، عوض و کلاهی­اهری، علی (١٣٧۴)، «جغرافیای کشاورزی»، مشهد: انتشارات دانشگاه فردوسی مشهد.
5ـ سازمان هواشناسی استان اردبیل، «آمار هواشناسی ایستگاه خلخال»،  از سال 1366 تا سال 1387.
6ـ علیجانی، بهلول (1374)، «آب و هوای ایران»، انتشارات پیام نور.
7ـ فلاح­تبار، نصرالله (1379)، تأثیـر برخی عوامل جغرافیایی بر شبکه راه­های کشور، مجله پژوهش­های جغرافیایی، ش 38.
نقشه توپوگرافی با مقیاس 1:50000 سازمان جغرافیایی کشور شیت خلخال.
نقشه زمین­شناسی با مقیاس 1:100000 سازمان جغرافیایی کشور شیت خلخال.
10- Cova, T.J., and Conger, S. (2004), "Transportation Hazards", In: Handbook ofTransportation Engineering, M. Kutz (ed.), McGraw Hill, New York, pp. 17.1-17.24.
11- Forman, R.T.T (1998), "Road Ecology and Density and Effect Zone, Ecological Society of America".
12- Jones, D.K.C., Brunsden, D., Goudie A.S (1983), "A Preliminary Geomorphological Assessment of Part of the Karakoram Highway", Q. J. Eng. Geol London, Vol.16 pp. 355-311.
13- Monroe, J.S., Wicander, R. (2001), The Changing Earth, Exploring Geology and Evolution; Brooks/ Cole Pub.
14- Shi, X.Z., Wang, K., Warner, E.D., Yu,D.S., Wang, H.J., Yang, R. W., Liang, Y.,Shi, D.M., (2008), "Relationship between Soil Erosion and Distance to Roadways in Undeveloped Areas of China", Catena 72, 305-313.
15- Wallaman, C., Wretling, P. and Oberg, G. (1999), "Effects of Winter Road Maintenance", Finland Road Administration, 86-88.