نوع مقاله : مقاله علمی پژوهشی

نویسندگان

1 استاد گروه جغرافیا و برنامه‌ریزی شهری، دانشکده علوم جغرافیایی و برنامه‌ریزی، دانشگاه اصفهان

2 دانشجوی کارشناسی ارشد جغرافیا و برنامه‌ریزی شهری، دانشکده علوم جغرافیایی و برنامه‌ریزی، دانشگاه اصفهان

3 ـ دانشجوی کارشناسی ارشد جغرافیا و برنامه‌ریزی شهری، دانشکده علوم جغرافیایی و برنامه‌ریزی، دانشگاه اصفهان

4 دانشجوی کارشناسی ارشد جغرافیا و برنامه‌ریزی شهری، دانشکده علوم انسانی و اجتماعی، دانشگاه زنجان

چکیده

می­توان دغدغه دستیابی به فرم خوب شهری را از زمان شکل­گیری اولین شهرها سراغ گرفت و تلاش برای بهبود زندگی شهری را هم سن تاریخ شهرنشینی تخمین زد. تمایل بیش از پیش جمعیت­های انسانی به زندگی در محیط­های شهری و رشد شهرنشینی اهمیت کیفیت زندگی شهری و محیط­های سکونتی در شهرها را بیش از پیش آشکار ساخته است. بر این اساس در تحقیق حاضر تلاش شده است تا با توجه به مطالعه مبانی نظری مربوط به کیفیت محیط زندگی، چارچوب مفهومی متشکل از عوامل شانزده­گانه­ای برای بررسی و سطح­بندی مناطق ده­گانه کلانشهر تبریز در نظر گرفته شود.
تحقیق حاضر به لحاظ روش انجام مطالعه، تحقیقی توصیفی- تحلیلی و پیمایشی است که نتایج حاصل از آن جنبه کاربردی و توسعه­ای دارد. جامعه آماری این پژوهش را کلیه خانوارهای ساکن کلانشهر تبریز تشکیل می­دهند. با توجه به حجم بالای جامعه آماری، جهت­گردآوری اطلاعات، از روش نمونه­گیری استفاده گردید. حجم نمونه مورد مطالعه بر اساس روش کوکران 384 خانوار برآورد گردید. اعضای نمونه مورد بررسی نیز به­روش نمونه­گیری تصادفی و متناسب با حجم جمعیتی زیر جامعه­های مورد بررسی(مناطق دهگانه کلانشهر تبریز) انتخاب شدند. به­منظور تحلیل داده‌های گردآوری شده نیز از روش­های تصمیم­گیری چند معیاره فازی و تحلیل خوشه­ای بهره گرفته شد.
در نهایت براساس میزان رضایت شهروندان از محیط سکونتی خود و با استفاده از روش تحلیل خوشه­ای، مناطق ده­گانه کلانشهر تبریز در سه سطح مناطق دارای محیط سکونتی با کیفیت بالا، متوسط و ضعیف سطح­بندی شدند. نتایج مطالعه نشان داد که از دیدگاه شهروندان کلان­شهر تبریز، مناطق شهری دو، پنج و سه این کلان­شهر دارای محیط سکونتی با کیفیت بالا، مناطق شش، هشت، هفت و چهار دارای محیطی زندگی با کیفیت متوسط و نهایتاً مناطق یک و ده این کلانشهر نیز دارای محیطی سکونتی با کیفیت ضعیف هستند.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Evaluation the Rate of Citizen Satisfaction from the Quality of Urban Environment (Case study: 10 Zones of Tabriz City)

نویسندگان [English]

  • Asgar Zarrabi 1
  • Jaber Alizadeh 2
  • behzad Ranjbarnia 3
  • Mohammad Javad Kamelifar 4
  • Mehdi Ahmadian 2

1 Professor of Geography and Urban Planning Department, Faculty of Geography Sciences and Planning, University of Isfahan

2 M.A. Student of Geography and Urban Planning, Faculty of Geography Sciences and planning, University of Isfahan, Isfahan

3 M.A. Student of Geography and Urban Planning, Faculty of Geography Sciences and planning, University of Isfahan.

4 M.A. Student of Geography and Urban Planning, Faculty of Geography Sciences and planning, University of Isfahan.

چکیده [English]

Being concerned to achieve good shape of the city has been commenced since the formation of primary cities. Moreover, involvement of human thought to improve urban life is simultaneous with urbanization history. Urbanization growth and human tendency to settle in the cities has been made the concept of urban quality of life important more and more.
 Type of study is applied and developmental and in terms of method used in the research is descriptive-analytical and survey. Given the high mass of the population, for data collection the sampling method was used. The sample size was calculated 384 samples using Cochran's formula for city of Tabriz. The samples of the study area were chosen by using random sampling method regarding the population size of the each zone. To analyze data fuzzy multi-criteria decision making techniques and cluster analysis were used.
At last final score of citizen satisfaction rate in terms of their quality of living environment were classified into 3 levels (including: acceptable satisfaction, moderate satisfaction, low satisfaction) using cluster analysis. The zones of 2, 5 and 3 were placed at first level which is high satisfaction. Second level consists of the zones 6, 8, 7 and 4 which is in moderate satisfaction. The lowest satisfaction is related to zones of 1 and 10 which have lower satisfaction in comparison to other zones

کلیدواژه‌ها [English]

  • Urban zoning
  • Delphi fuzzy method
ـ حاجی­نژاد، علی و رفیعیان، مجتبی و زمانی، حسین (1390)، «بررسی متغیرهای فردی موثر بر رضایت­مندی شهروندان از کیفیت محیط زندگی (مطالعه موردی: مقایسه بافت قدیم و جدید شهر شیراز)، مجله پژوهش­های جغرافیای انسانی، شمارة 77، صص 129- 143.
ـ کلانتری، خلیل (1385)، «پردازش و تحلیل داد­ها در تحقیقات اجتماعی- اقتصادی»، تهران، نشر مهندسان مشاور طرح و منظر، چاپ دوم.
ـ عطائی، محمد (1389)، «تصمیم­گیری چندمعیاره فازی»، چاپ اول، انتشارات دانشگاه صنعتی شاهرود.
ـ مرتضی فرامرز (1389)، «کیفیت محیط شهری و نقش آن در ارتقاء رضایت شهروندان با بررسی بر رفتارهای وندالیستی»، همایش منطقه­ای تاثیر تعلق و همبستگی اجتماعی بر پیشگیری از وندالیسم.
ـ مرکز آمار ایران (1390)، «نتایج تفصیلی سرشماری عمومی نفوس و مسکن»، جمعیت و خانوار شهرهای ایران به تفکیک استان.
ـ پایگاه اطلاع­رسانی شهرداری تبریز (1390).
- Brown, T., Morgue, B. (2007), “Off the Couch and the Move: Global public health and the medication of nature”, Social Science & Medicine, 64, 1343-1354.
- Cheng, Ching-Hsue & Lin, Yin. (2002), “Evaluating the Best Main Battle Tank Using Fuzzy Decision Theory with Linguistic Criteria Evaluation European”, Journal of Operational Research, Vol.142, p.147.
- Cleman, R.T. (1991), “Making Hard Decision: An introduction to Decision Analysis”, Boston: PWS-Kent publishing Company, 557.
- Crap, F. Zawadski, R., (1976), “Dimensions of urban environmental”, Quality ٍEnvironmental Behavior, 2(8), pp239-264.
- Crisp J, Pelletier D, Duffield C, Adams A, Nagy S (1997), “The Delphi Method?” Nurs Res Mar-Apr; 46(2): 116-8.
- Dalkey, Norman & Helmer, Olaf (1963), “An Experimental Application of the Delphi Method to the Use of Experts”, Management Science, Vol.9, No.3, p. 458.
- Diener, E., Suh, E., (1997), “Measuring quality of life: economic”, Soc. Indicators Res. 40 1 (2), 189-216.
- Gifford, R. (2007), “Environmental psychology and sustainable development: Expansion, maturation, and challenges”, Journal of Social Issues, 63,199-212.
- http: English.irib.ir.                                  
- Islam, N. and et al (1997), “Addressing the Urban Poverty Agenda in Bangladesh: Critical Issues and 1995 Survey Finding”s, Published for the Asian Development Bank, University Press Limited, Dhaka.
- Kaili, Dou (2003), “Fuzzy Evaluation of Urban Environmental Quality”, September.
- Lansing and Marans, (1969), “See Marans en Couper 2000”.
- Marsman, G., Leidelmeijer, K., (2001), “Leefbaarheid Schipholregio: meer dan gelui alleen”, RIGO i.o.v. gem. Haarlemmermeer en provincie, Noord-Holland, Amsterdam, April.
- Pacione, M., (1990), “Urban liveability: A review”, Urban Geogr, 11 (1), 1-30.
- Shafer, C.S., Koo Lee, B., Turner, S., (2000), “A tale of three greenway trails: user perceptions related to quality of life”, Landscape Urban Plann. 49, 163-178.
- Szalai, A., (1980), “The meaning of comparative research on the quality of life”, In: Szalai, A., Andrews, F. (Eds.), The Quality of Life”, Sage Beverly Hills, CA, pp. 7–24.
- Van kamp, Irene et al (2003), “Urban Environmental Quality and Human Well-being toward a Conceptual Framework and Demarcation of Concepts; Literature Study”, Journal of Landscape and Urban Planning 65, 5-18.
- Van poll, Ric (1997), “The Perceived Quality of Urban Environment: A multi-attribute Evaluation”, University of Groningen.
- Veenhoven, R., (1996), “Happy Life-Expectancy-A Comprehensive Measure of Quality-of-Life in Nations”, Social Indicators Research 39, Kluwer Academic Publishers, Dordrecht, 1996, pp.1-8.
- WCED, (1987), “Brundlandt Rapport, Our Common Future”, Oxford University Press, Oxford.