نوع مقاله : مقاله علمی پژوهشی

نویسندگان

1 گروه جغرافیای دانشگاه زنجان

2 (اقلیم-شناسی) دانشگاه زنجان

چکیده

در مطالعات جغرافیایی با توجه به اینکه برداشت اطلاعات اغلب به صورت نقطه­ای انجام می­گیرد، ضرورت دارد جهت تعمیم آن به کل منطقه، عملیات درونیابی بر روی نقاط انجام گیرد. در این مطالعه با استفاده از روش­های کریجینگ و معکوس وزنی، نسبت به درونیابی بارش در استان کرمان اقدام شده است. برای این منظور از آمار بارش ماهانه تعداد 9 ایستگاه سینوپتیک استان کرمان و 11 ایستگاه سینوپتیک استان­های همجوار استفاده شده است.
نتایج این مطالعه نشان می­دهد که روش کریجینگ با سطح خطای پایین­تر روش مناسب­تری برای درونیابی بارش در این منطقه می­باشد. بر اساس مدل­های برازش یافته نیمه­پراکنش نگار، مدل­های کروی، خطی و نمایی امکانات مناسب­تری را برای تهیة نقشه­های همباران قرار می­دهند. در بین مدل­های مذکور مدل کروی برای ماه­های ژانویه تا ژوئن و هم چنین ماه دسامبر، مدل­نمایی برای ماه جولای و مدل نمایی برای ماه­های آگوست تا نوامبر مناسب ترین مدل تغییر نما تشخیص داده شدند. بر مبنای نقشه­های ترسیم شده برای ماه­های مختلف ضمن اینکه بیشترین میزان بارش در فصل زمستان اتفاق افتاده است بیشترین دامنة تغییرات هم به میزان 42-13 میلی­متر در این فصل است. از نظر مکانی شیب تغییران بارش از جنوب به شمال روند کاهشی دارد. در سایر فصول ضمن پایین بودن میانگین بارش دامنه تغییرات نیز نوسانات قابل ملاحظه­ای نشان نداد.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

The Application of Geostatistics Methods in Temporal Precipitation Distribution (Case Study: Kerman Province)

نویسندگان [English]

  • Swywd Hossein Mirmousavi 1
  • Mina Mirain 2

1 Department of Geography, University of Zanjan

2 (Climate - Sociology), University of Zanjan

چکیده [English]

Ggiven that assessment data often point to be made, are necessary to generalize to the entire region, Interpolation operation have been done on areas of precipitation. In this study using Kriging and inverse weight method, interpolation of rainfall in KermanProvince has been attempted. For this purpose, the monthly rainfall statistics for 9 synoptic stations in Kerman province and 11 synoptic stations neighboring provinces have been used.
The results of this study indicate that Kriging method with lower error levels is more appropriate for the interpolation of rainfall in this region. Models based on fitted Semivariogram models, Spherical, linear and exponential models provide better facilities for the preparation of a precipitation isomap. Between models in the spherical model for the months January to June and also in December, the exponential model for the month of July and the exponential model for the months August to November show the most appropriate change model views that are detected. Based on maps prepared for different months, while the highest rainfall occurred in winter time change the amount of the highest range 42-13 mm in the season. Spatial gradients of changes in precipitation decrease trend are from south to north. Other seasons in the low average range of precipitation changes also showed no significant fluctuations.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Geostatistics
  • Kriging
  • Precipitation
  • Kerman province
1- ادب، ح.؛ فلاح قالهری، غ؛ میرزا بیاتی، ر. (1387)، «ارزیابی روش­های میانیابی کریجینگ و رگرسیون خطی بر پایه DEM در تهیه نقشه همبارش سالانه در استان خراسان رضوی»، همایش ژئوماتیک 87.
2- تازه، مهدی؛ کوثری، محمدرضا؛ بخشایی، مهسا و خسروی، یونس(1387)، «پهنه­بندی خشکی براساس نمایة ترانسو با استفاده از زمین آمار و GIS (مطالعه موردی: بخش غربی استان اصفهان) »، کنفرانس بین­المللی گیاه­شناسی درختی و تغییر اقلیم در اکوسیستم­های خزری، پژوهشکده اکوسیستم­های خزری ساری.
3- حسنی­پاک، علی­اصغر (1380)، «تحلیل داده­های اکتشافی»، انتشارات دانشگاه تهران.
4- رحیمی بندرآبادی، سیما، مهدیان، محمدحسین (1382)، «بررسی تغییرات مکانی بارندگی ماهانه در مناطق خشک و نیمه­خشک جنوب شرق ایران»، سومین کنفرانس منطقه­ای و اولین کنفرانس ملی تغییر اقلیم، دانشگاه اصفهان.
5- سلطانی، سعید؛ مدرس، رضا (1385)، «تحلیل فراوانی و شدت خشکسالی هواشناسی استان اصفهان»، مجله منابع طبیعی ایران.
6- شمس­الدینی، علی (1379)، «تغییرات منطقه­ای بارنـدگی با استفاده از روش کریجینگ در استان­های شمالی»، پایان­نامه کارشناسی ارشد آبیاری و زهکشی، دانشکده کشاورزی، دانشگاه شیراز.
7- صفری، مجید (1381)، «تعیین شبکة بهینه اندازه­گیری سطح آب زیرزمینی با کمک روش­های زمین­آماری مطالعه موردی دشت چمچال»، پایان­نامه کارشناسی ارشد آبیاری و زهکشی، دانشکده کشاورزی، دانشگاه تربیت مدرس.
8- عساکره، حسین (1387)، «کاربرد روش کریجینگ در میانیابی بارش» (مطالعه موردی: میان­یابی بارش 26/12/1376 در ایران زمین)، جغرافیا و توسعه، شماره 12.
9-  قهرودی تالی، منیژه (1384)، «سیستم اطلاعات جغرافیایی در محیط سه بعدی»، انتشارات جهاد دانشگاهی واحد تربیت معلم، تهران.
10- فرجی سبکبار، ح.؛ عزیزی، ق. (1385)، «ارزیابی میزان دقت روش­های درونیابی فضایی مطالعه موردی: الگوسازی بارندگی حوزه کارده مشهد»، پژوهش­های جغرافیایی، شماره 58.          
11- لشنی زند، مهران (1381)، «بررسی اقلیم خشکسالی­های ایران و راهکارهای مقابله با آن (مطالعه موردی شش حوضه واقع در غرب و شمال غرب ایران)»، پایان­نامه دکتری، دانشگاه اصفهان.
12- مسعودیان، سیدابوالفضل (1382)، «تحلیل ساختار دمای ماهانه ایران»، مجله پژوهشی علوم انسانی دانشگاه اصفهان.
13- مدنی، حسن (1377)، «مبانی زمین­آمار»، انتشارات دانشگاه صنعتی امیرکبیر.
14- مهدی­زاده، محمد (1381)، «ارزیابی زمین­آماری برای برآورد دما و بارندگی در حوضه آبریز دریاچه ارومیه»، پایان­نامه کارشناسی ارشد هواشناسی کشاورزی، دانشکده کشاورزی، دانشگاه تهران.
15- Austin, A.,L. Yahdjian, J.M. Stark, J. Belnap, A. Porporato, U. Norton, D.A. Ravetta, and S.M. Schaeffer (2004), “Water Pulses and Biogeochemical Cycles in Arid and Semiarid Ecosystems:, Ecologia 141:221-235.
16- Dingman, S.L., Seely-Reynolds, D.M., and Reynolds, R.C (1998), “Application of Kriging to Estimating Mean Auual Precipitation in a Region of Orographic Influence”, Journal of the American Water Resources Association, 24:239-339.
17- Collins, S.L. Sinsabaugh, R.L. Crenshaw, C. Green, L. Porras Alfaro, A. Stursova, M. Zeglin, L.H (2008), “Pulse Dynamics and Microbial Processes in Aridland Ecosystems”, Journal of Ecology, 96:413-420.
18- Goovaerts, P. (2000), “Geostatistical Approach for Incorporating Elevation into Spatial Interpolation Rainfall”, Journal of Hydrology, Amsterdam, 228(1-2): 129-133.
19- Arnon Karnieli (2004), “Application of Kriging Technique to Areal Precipitation Mapping in, Arizona”, Geo Journal, Springer Netherlands, Volume 22, 120-131.
20- Hargrove, W. (2001), “Interpolation of Rainfall in Switzerland Using a Regularized Spline with Tension”, Geographic Information and Spatial Technologies Group, Book Ridge National Laboratory, 122-125.
21- Knapp, A.K. Smith, M.D. (2001), “Variation among Biomes in Temporal Dynamics of Aboveground Primary Production”, Journal of Science, 291:481-484.
22- Lookingbill, T.R and Urban, D.L. (2003), “Spatial Estimation of Air Temperature Differences for Landscape-scale Studies in Montane Environments”, Agricultural and Forest Meteorology, 114: 141-151.
23- Tsakiris G., Vangelis H. (2004), “Towards a Drought Watch System Based on Spatial SPI”, Water Resour Manag, 18(1):1-12.