جغرافیا و برنامه‌ریزی

شماره جاری

بر اساس شماره‌های نشریه

بر اساس نویسندگان

بر اساس موضوعات

نمایه نویسندگان

نمایه کلیدواژه ها

درباره نشریه

اهداف و چشم انداز

اعضای هیات تحریریه

اصول اخلاقی انتشار مقاله

فرایند پذیرش مقالات

بانک ها و نمایه نامه ها

اطاعات آماری نشریه

پرسش‌های متداول

اخبار و اعلانات

پیوندهای مفید

تحلیلی بر مکانیابی مسکن مهر شهر تبریز

نوع مقاله : مقاله علمی پژوهشی

نویسنده

دانشیار گروه پژوهش‌های جغرافیای دانشگاه تبریز.

2

چکیده

چکیده
در پژوهش حاضر، با استفاده از 10 معیار محیطی و با استفاده از مدل تحلیل سلسله مراتبی به ارزیابی محدوده شهر تبریز از منظر مسایل محیط طبیعی برای شناسایی مکان­های بهینه برای ایجاد طرح مسکن مهر و مقایسه آن با موقعیت فعلی طرح­های اجرا شده اقدام شد. با توجه به این­که پهنه‌های مناسب شناسایی شده برای جانمایی طرح مسکن مهر در محدوده شهر تبریز، در مساحت­های متفاوت در محدوده مورد مطالعه پراکنده شده­اند و به­علت نبود قابلیت برنامه­ریزی در همه پهنه­ها، با استفاده از مدل‌های TOPSIS، SAW و MORIS به اولویت­بندی پهنه‌های مناسب از نظر قابلیت اجرای طرح اقدام شده است، هم­چنین تحلیل حساسیت پهنه‌های شناسایی شده با توجه به 10 معیار مکان­یابی مورد بررسی قرار گرفته است. نتایج پژوهش نشان می‌دهد 7 پهنه مناسب در محدوده 10 کیلومتری شهر تبریز وجود دارد که با توجه به معیارهای مورد بررسی بهترین شرایط را برای ساخت مجتمع­های مسکن مهر دارا می­باشند، هم­چنین بررسی­های مدل­های رتبه­بندی نشان می­دهد که مناسب­ترین پهنه برای جانمایی طرح مسکن مهر در نزدیک جاده تبریز - مراغه قرار دارد. هم­چنین نتایج تحقیق حاضر نشان می­دهد که طرح مسکن مهر در شهر تبریز علاوه بر تبعیت از مسایل اقتصادی و بحث تملک زمین، که علت اصلی انتخاب مکان طرح بوده، می­توانست در یک شرایط محیطی بهتر، در یک محدوده نزدیک به شهر تبریز مکان­یابی شده تا علاوه بر حمایت اقتصادی از ساکنان مسکن مهر، شرایط محیطی و حفاظت مناسب از عوامل ایجاد بلایای طبیعی را در نظر بگیرد.

کلیدواژه‌ها

موضوعات

عنوان مقاله [English]

An Analysis of Tabriz Mehr Housing Localization

نویسنده [English]

  • Abolfazl Ganbari

Associate Professor, Geographical Research Group, the University of Tabriz.

چکیده [English]

Abstract
In this research, by using 10 natural criteria and AHP model, Tabriz district was studied from natural environment perspective to identify the optimal location for construction of Maskan- Mehr and compare the current Mehr housing location. The method of this study is descriptive-analytical and the data were collected by documentary and field study methods. According to the proper zones identified for localization of Mehr housing in Tabriz district and since all zones were not optimal and lacked capability of planning, so by using TOPSIS, SAW and MORIS, the optimal zones were prioritized from implementation perspective. Also, the analysis of sensitivity of the identified zones was investigated based on 10 localization criteria. The results show that there are seven proper zones 10 km of Tabriz that have the best conditions for localization of the Mehr housing according to studied criteria. Also, ranking models show that the first zone is near to Tabriz- Maragheh road. The results show that Mehr housing in Tabriz that selected based on the economic conditions and land ownership issue could be localized in a proper environmental conditions near to Tabriz to consider environmental and natural disasters in addition to economic support of the owners of these dwellings.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Keywords: Mehr Housing
  • Environmental Evaluating
  • Multi criteria decision making
  • AHP
  • Tabriz
مراجع
- اقبالی احمد آبادی، سیاوش و رضا صمدی (1388)، «کاربرد فرایند تحلیل سلسله­مراتبی (AHP) و سامانه اطلاعات جغرافیایی در ارزیابی مناسبت مکانی برای احداث نیروگاه حرارتی»، اولین همایش ملی کاربرد سامانه اطلاعات مکانیGISدر شبکه‌های برق کشور، 25 و 26 آذر ماه، مازندران.
- اهری، زهرا و همکاران (1370)، «مسکن حداقل، وزارت مسکن و شهرسازی»، چاپ دوم، شماره 101، انتشارات مرکز تحقیقات ساختمان و مسکن.
- دلال پورمحمدی، محمدرضا (1379)، «برنامه­ریزی مسکن»، تهران: انتشارات سمت.
- دفتر برنامه­ریزی و اقتصاد مسکن (1389)، «مسکن مهر رویکردی نودر بخش مسکن»، فصلنامه علمی اقتصاد و مسکن، شماره­های 47 و 48.
-  توفیق، فیروز (1372)، «ارزشیابی چند معیاری در طرح­ریزی کالبدی»، مجله آبادی، شماره 11، صص40-43.
- تیموری، راضیه، شهریور روستایی، اصغری زمانی، اکبر و محسن احدنژاد (1389)، «ارزیابی تناسب فضایی ـ مکانی پارک‌های شهری با استفاده از GIS (مطالعه موردی: پارک‌های محله‌ای منطقه 2 شهرداری تبریز)»، مجله فضایجغرافیایی، سال دهم، شماره 30.
- رحیمی، حسین (1378)، «توسعه پایدار شهری با تأکید بر توان‌های محیطی، مطالعه موردی کاشمر»، رساله دکتری، دانشگاه تربیت مدرس.
- رضایی، محمدرضا؛ کمائی­زاده، یعقوب و محمدحسن سرایی (1393)، «اولویت­بندی تناسب مکان­گزینی پروژه­های مسکن مهر شهر یزد با استفاده از رهیافت ترکیبی AHP-VIKOR»، مجله آمایش جغرافیایی فضا، سال چهارم، شماره مسلسل یازدهم (بهار).
- زلفی، علی (1390)، «امکان­سنجی تأثیرات اصول توسعه پایدار شهری در توسعه بهینه مناطق شهری با استفاده از روش‌های ارزیابی چندمعیاره و  GIS(نمونه موردی: بخش مرکزی منطقه آزاد ارس)»، پایان­نامه کارشناسی ارشد، دانشگاه زنجان.
- سازمان زمین­شناسی کشور، نقشه‌های زمین­شناسی 100000: 1 شهرستان‌ تبریز.
- صدوق ونینی، سیدحسن؛ توکلی­نیا، جمیله و امید زارعی (1388)، «پهنه­بندی زمین برای توسعه فیزیکی شهر شیراز با استفاده از GIS و AHP»، فصلنامه سپهر، دوره هجدهم، شماره 72، صص 32 – 39.
- عابدینی، اصغر (1392)، «ارزیابی سیاست‌های دولتی تأمین مسکن در ارتباط با استطاعت مالی خانوارهای کم­درآمد شهری در ایران (مطالعه موردی: شهر ارومیه)»، پایان­نامه مقطع دکتری جغرافیا و برنامه­ریزی شهری، دانشکده جغرافیا، دانشگاه تبریز.
- عزیزپور، ملکه (1375)، «توان­سنجی محیط طبیعی و توسعه فیزیکی شهر تبریز»، رساله­ دکترای دانشگاه تربیت مدرس.
- قراگوزلو، علیرضا (1384)، «مدلسازی توسعه عملکردهای شهری با کاربرد مدل های زیستی و بهره­گیری از GIS/RS»، هشتمین همایش ملی بهداشت محیط، تهران، دانشگاه علوم پزشکی و خدمات بهداشتی – درمانی.
-  قنبری، ابوالفضل؛ زلفی، علی و محمد جواد نوروزی (1392)، «ارزیابی فضایی پراکنش جمعیت و توزیع خدمات در مناطق شهری تبریز و با استفاده از مدل‌های TOPSIS و SAW»، فصلنامه جغرافیا (برنامه­ریزی منطقه‌ای)، سال سوم، شماره دوم، صص 70-51.
- قنبری، ابوالفضل و محمد ظاهری (1389)، «ارزیابی سیاست‌های کلان مسکن در برنامه‌های قبل و پس از انقلاب اسلامی ایران»، مجله مسکن و محیط روستا، شماره 123، صص 90-77.
- قنواتی، عزت الله؛ قلمی، شبنم و عبدلی، اصغر (1388)، «توانمند سازی مدیریت بحران شهری در جهت کاهش بلایای طبیعی (زلزله) نمونه موردی: شهر خرم­آباد»، فصل­نامه جغرافیایی طبیعی، سال اول، شماره 4 صص 24 – 15.
- لاکویان آپرودیسیوا (1364)، «خانه­سازی در جهان سوم»، مترجم: مینو رفیعی، تهران: انتشارات برنامه و بودجه.
- لطفعلی­پور، محمدرضا و اسلامی گیکسی، سکینه (1386)، «ارزیابی هزینه-فایده و تحلیل حساسیت مجتمع مس سرچشمه»، فصلنامه بررسی­های اقتصادی، دوره 4، شماره 3، صص 99 – 83.
- محمودی، محمدمهدی (1388)، «توسعه‌ مسکن همساز توسعه‌ پایدار»، تهران: انتشارات دانشگاه تهران.
- مرکز آمار ایران (1390)، «نتایج عمومی سرشماری عمومی نفوس و مسکن ایران».
- معتدل رو، یلدا (1382)، «ارزیابی تواناکولوژیکی حاشیه 10 کیلومتری شهر رشت جهت توسعـه شهـری با استفـاده از سـامـانـهاطلاعات جغرافیایی و سنجش ازدور»، پایان‌نامه کارشناسی ارشد رشته جغرافیا و برنامه­ریزی شهری، دانشگاه تهران.
- مشکینی، ابوالفضل، سیدنصرالدین الیاس­زاده و الهام ضابطیان (1391)، «ارزیابی مکان یابی پروژه‌های مسکن مهر با رویکرد کالبدی- زیست محیطی، با استفاده از مدل سلسله­مراتب AHP، شهر یزد»، مجله مطالعات شهری، شماره دوم، صص 70 - 57.
-Burrows, R (1999), “Residential Mobility and Residualisation in Social Housing in England”, Journal of Social Policy, Vol. 28.
-Edwards, Brian & David Turrent (2000), “Sustainable Housing Principles and Practice”, London: E & FN SPON.
-Gallent, Nick Shucksmith, Mark and Tewdwr (2003), “Housing in the European Countryside; Rural Pressure and Policy in Western Europe”, Rutledge.
-Galster, G (1988), “Residential Segregation in American Cities a Contrary Review”, Population Research and Policy Review, Vol. 7, No. 3.
-http://www.globalmapper.com. Global Mapper User’s Manual.
-Jankowski, P., (1995), “Integrating geographic information system and multiple criteria decision-making method”, International Journal of GeographicalInformation System, Volume 9, Issue 3, 251-273.
-Malczewski, J, (1999), “Spatial multi-criteria decision analysis In: J. ctill (Ed), Multicriteria decision making and analysis: a geographic information sciences approach”, Brook Field, VT: Ashgate poblishing.
-Malczewski, J., and Ogryczak, W., (1996), “The multiple criteria location problem: 2. Preference-based techniques and interactive decision support”, Environment and Planning A, 28, 69-98.
-Milbourn & Poul Cloke (2006), “International Perspectives on Rural Homelessness”, London: Routledge.
-Mohamed A. AL-Shalabi, Shattri Bin Mansor, Nordin Bin Ahmed, Rashid Shiriff (2006), “GIS based Multi Criteria Approaches to Housing Site Suitability Assessment”, XXIII FIG Congress Munich, Germany, October 8-13.
-Powers, William & et al (2000), “Why Housing Matters”, Rural Voice, Vol. 6.2.
-Saaty TL. (1980), “The analytic hierarchy process: planning, priority setting, resourceallocation”, New York/London: McGraw-Hill International Book Co.
-Saaty T.L, (1990), “Decision Making for Leaders”, USA: RWS Publications”.
-Sawicki, Davids & Patrice Flynn (1996), “Neighborhood Indicators: A Review of the literature and on Assessment of Conceptual and Methodological Issues”, Journal of the American Planning Association, Vol. 62.2.
-Szelenyi, I (1983), “Urban Inequalities under State Socialism”, Oxford: Oxford university press.
-Ülengin, Burç. Füsun Ülengin. Ümit Güvenç (2001), “A multidimensional approach to urban quality of life: The case of Istanbul”, European Journal of Operational Research 130 (2001) 361- 374.
جغرافیا و برنامه‌ریزی
دوره 20، شماره 55 - شماره پیاپی 55
اردیبهشت 1395
صفحه 229-254
فایل ها
هم رسانی
ارجاع به این مقاله
آمار