ازون، قسمت کوچکی از جو زمین است که با توجه به ویژگی حفاظتی آن در برابر اشعه فرابنفش خورشیدی، نقشی اساس در بقا و حیات ایفا میکند. بیشتر میزان ازون (90 درصد کل ازون) در قسمت فوقانی تروپوسفر و در لایه استراتوسفر متمرکز است که به لایه ازون (ازون سپهر) معروف است. میزان ازون در سطح جهانی بین 500-200 دابسون در نوسان است که این مقدار دارای تغییرات زمانی و مکانی است. در این تحقیق با استفاده از اطلاعات ده ساله ایستگاه ازونسنجی اصفهان و به کارگیری روشهای تحلیل آماری مثل تحلیل رگرسیون، تحلیل واریانس و آزمون استیودنت نیومن کولز به تحلیل آماری تغییرات زمانی میزان ازون اصفهان پرداخته شده است. نتایج تحلیلهای آماری حاکی از وجود تغییر در میزان ازون در سریهای زمانی ماهانه، فصلی و سالانه میباشد که در این دوره آماری، این تغییرات در اصفهان با بازه زمانی فصلی تطابق و هماهنگی کاملی دارد، به طوری که میانگین میزان ازون هر 4 فصل دارای اختلاف معنیدار در سطح احتمال 1 درصد با یکدیگر میباشند. این در حالی است که این هماهنگی در مورد ماههای سال مشهود نمیباشد. تمرکز و غلظت فصلی ازون در فصل بهار به حداکثر و در فصل پاییز به حداقل میرسد. تمرکز و غلظت فصلی ازون در بازه ماهانه در ماه مارس (اسفند) به حداکثر و در ماه اکتبر (مهر) به حداقل میرسد. بررسی روند در میانگین سالانه سری زمانی ایستگاه مزبور حاکی از عدم وجود روند در دادهها در سطح احتمال 5 درصد میباشد.
Statistical Analysis of Temporal Oscillations of Total Ozone Rate in Esfahan Atmosphere
چکیده [English]
Ozone is a very small part of earth atmosphere, but its presence is nevertheless vital to human well-being. Most ozone resides in the upper part of the atmosphere. This region called the stratosphere is more than 10 kilometers above earth's surface. About 90 percent atmospheric ozone is contained in the ozone layer or ozonosphere which shields every living thing from ultraviolet light from the sun. Total ozone is all the ozone in the atmosphere. Total ozone values often report in Dobson units. Typical values vary between 200 to 500 Dobson over the globe. Total ozone varies strongly with spatial (latitude) and temporal over the planet. This paper with using different statistical as regression analysis, variance analysis and Student-Newman-Keuls (SNK) methods tried to discover the relationship between total ozone and time variation in monthly, seasonal and annual time scale in Isfahan ozone metric station. Analysis of variance shows significant different between time series means p<0.01. The best series agreement with the among of ozone is seasonal series so that average of among of ozone shows a significant in each season with S.N.K test but monthly and yearly mean of ozone don't show significant difference in all of months and years . Spring has the maximum of seasonal mean of ozone and fall has the minimum of it. Results of study on trend indicate a no significant trend in the annual mean in the time series.
کلیدواژه ها [English]
Ozone ،Temporal change in ozone, Trend analysis, Isfahan, Iran
4ـ شیرازی، م. (1383)، «روشهای آمار کاربردی با رویکرد آمار در پژوهش»، انتشارات شکوه اندیشه، تهران.
5ـ عزتیان، و. (1386)، «بررسی تأثیر عوامل هواشناسی بر روی شاخص کیفیت هوا در شهر اصفهان»، رساله دکتری، دانشکده ادبیات و علوم انسانی، گروه جغرافیا، دانشگاه اصفهان.
7- Aesawy, M; A.B. Mahout; W.M. Sharobim, (1984), Seasonal Variation of Photochemical and Dynamical Components of Ozone in Subtropical Regions, Theoretical and Applied Climatology, 8(4):35-48.
8- Chipperfield, M; W. Rendell (2002), “Global Ozone: Past and Future”, In Scientific Assessment of Ozone Depletion: 1998, World Meteorological Organization, Global Ozone Research and Monitoring Project, Report No 44.
9- Fahey, D. (2002), “Twenty Questions and Answers about the Ozone Layer”, Ozone Assessment, Les Diablerets, Switzerland, 24-28 June.
10- Hassanzadeh, S.; Omidvari, M; Hosseinibalam, F., (2007), Statistical Methods and Regression Analysis of Stratospheric Ozone and Meteorological Variables in Esfahan, Physica, 387(10): 2317-2327.
12- Ko., M; G., Poulet, (2002), “Very short-lived halogen and Sulfur Substances”, In Scientific Assessment of Ozone Depletion: 1998, World Meteorological Organization, Global Ozone Research and Monitoring Project, Report No.44.
13- Lutgens, F., K; E.J, Tarbuck; D., Tasa, (2000), “The Atmosphere: An Introduction to Meteorology”, Prentice Hall Publications.
14- Montzka, S.A; P.J., Fraser, (2002), “Controlled Substances and Other Source Gases”, In Scientific Assessment of Ozone Depletion: 1998, World Meteorological Organization, Global Ozone Research and Monitoring Project, Report No.44.
15- Newman, P.A; H.A., Pyle, (2002), “Polar Stratospheric Ozone: Past and Future”, In Scientific Assessment of Ozone Depletion: 1998, World Meteorological Organization, Global Ozone Research and Monitoring Project, Report, No.44.
16- Yazdanpanah, H; M, Karimi; Z, Hejazizadeh, (2008), “Forecasting of Daily Total Atmospheric Ozone in Esfahan”, EnvironmentalMonitoring and Assessment, 28(3): 44-53.
ابتدای صفحه