جغرافیا و برنامه‌ریزی

شماره جاری

بر اساس شماره‌های نشریه

بر اساس نویسندگان

بر اساس موضوعات

نمایه نویسندگان

نمایه کلیدواژه ها

درباره نشریه

اهداف و چشم انداز

اعضای هیات تحریریه

اصول اخلاقی انتشار مقاله

فرایند پذیرش مقالات

بانک ها و نمایه نامه ها

اطاعات آماری نشریه

پرسش‌های متداول

اخبار و اعلانات

پیوندهای مفید

ارزیابی و تحلیل گسترش فـضائی کلانشهر تبریز با استفاده از تصاویر ماهواره ای چندزمانه

نوع مقاله : مقاله علمی پژوهشی

نویسندگان

1 گروه جغرافیا و برنامه ریزی شهری دانشگاه تبریز

2 گروه جغرافیا و برنامه ریزی شهری، دانشگاه تبریز

چکیده

گسترش کلانشهر تبریز باعث شده بخش وسیعی از با ارزش­ترین اراضی بلافصل شهرها به زیر ساخت­و­ساز برود. بنابراین این تحقیق کاربردی تجربی با هدف بررسی پراکنش شهری و تغییرات کاربری اراضی در محدوده کلانشهر تبریز با استفاده از تصاویر ماهواره­ای لندست برای یک مقطع 27 ساله و با استفاده از تکنیک طبقه­بندی شی گرا صورت گرفته است. در این مقاله با اتکا به روش تحقیق تاریخی علی با اخذ تصاویر ماهواره­ای چندزمانه لندست 5 و 7 از سازمان زمین­شناسی امریکا و استفاده از تکنیک­های پردازش تصاویر ماهواره­ای شی­گرا تغییرات کاربری اراضی در مقطع زمانی 2011-1984 با تأکید بر گسترش فضائی کلانشهر تبریز مورد ارزیابی قرار گرفته است. بر اساس نتایج حاصله مقدار مساحت کلانشهر تبریز (مادر شهر تبریز و شهرهای اقماری) از 34/7220 هکتار در سال 1984 به 82/22346 هکتار در سال 2011 رسیده است. مساحت قابل توجهی از توسعه اخیر بر روی اراضی زراعی و باغی صورت گرفته که کاهش 6470 هکتاری کاربری­های مذکور لزوم مدیریت توسعه آتی شهرها با سیاست­های­های انبوه­سازی و بلندمرتبه­سازی (شهر فشرده)، استفاده از زمین­های بایر و خالی موجود در داخل شهر (توسعه میان­افزا)، هدایت سمت توسعه شهر در جهاتی غیر از زمین­های کشاورزی محدوده را می طلبد.

کلیدواژه‌ها

موضوعات

عنوان مقاله [English]

Assessment and Analysis of Spatial Expansion of Tabriz Metropolitan Using Multi Temporal Satellite Images

نویسندگان [English]

  • Rasool Ghorbani 1
  • Mohammadreza Pourmohammadi 1
  • Hasan Mahmoudzadeh 2

1 Department of Geography and Urban Planning, University of Tabriz

2 Department of Geography and Urban Planning, University of Tabriz

چکیده [English]

Tabriz metropolitan expansion has caused a large valuable land to go
under construction. Therefor, this applied and experimental research
was done to achieve goal investigation urban sprawl and land use
changes in Tabriz metropolitan using multi temporal satellite images
in 27 years period by object-oriented classification technique. This
paper also based on historical and causal methodology evaluated
spatial development of Tabriz metropolitan in 1984-2011 using multi
temporal Landsat 5 and 7 images that obtained from U.S. Geological
Survey organization and object oriented image processing techniques.
The Results showed that the area of Tabriz metropolitan changed from
7220.34 hectares in 1984 to 22346.82 hectares in 2011. Considerable
area of the recent development is located on agricultural and garden
land that decreased 6470 hectares of mentioned land use needs
management of urban future growth using mass building production,
high-rise building production policies(compact city), using Bare land
in the urban(infill development), urban development directed in other
direction of agricultural land.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Land use Changes
  • Object Oriented Classification
  • Multi temporal satellite images
  • Tabriz Metropolitan
مراجع
ـ بحرینی، حسین (1368)، «تهران چگونه شهری است و چه باید باشد؟»، مجله محیط شناسی،  شماره 15: ویژه­نامه تهران.
ـ رسولی، علی اکبر؛ محمودزاده، حسن (1389)، «مبانی سنجش از دور دانش پایه»، انتشارات علمیران؛ چاپ اول. 192.
ـ رهنما، محمدرحیم؛ عباس­زاده، غلامرضا (1385)، «مطالعه تطبیقی سنجش درجه پراکنش/ فشردگی در کلانشهرهای سیدنی و مشهد»، فصلنامه جغرافیا و توسعه ناحیه­ای، شماره 6.
ـ شکوئی، حسین (1383)؛ «دیدگاه­های نو در جغرافیای شهری»؛ سازمان چاپ و انتشارات وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی؛ تهران.
ـ غلامعلی­فرد، مهدی؛ جورابیان شوشتری، شریف؛ حسینی کهنوج، سیدحمزه؛ بالی، علی؛ دلشب، حسین؛ معین، حسین (١٣91)، «کاربرد نمایه توافق کاپا در پایش تغییرات پوشش سرزمین سواحل استان بوشهر (دوره زمانی 1390-1367)»، فصلنامه اقیانوس­شناسی، شماره 4، زمستان 89.
ـ کامیاب، حمیدرضا؛ ماهینی عبدالرسول، سلمان؛ حسینی، سیدمحسن؛ غلامعلی­فرد، مهدی (١٣90)، «کاربرد شبکه عصبی مصنوعی در مدلسازی توسعه شهری (مطالعه موردی:شهر گرگان)»، فصلنامه پژوهش­های جغرافیای انسانی، شماره 76، تابستان90.
ـ مختاری احمد؛ کاوه­زاده ناهید؛ شنبه دستجردی، فرزاد (1385)؛ «بررسی تاثیر خشکسالی بر تغییرات پوشش گیاهی و فضای سبز شهر اصفهان با استفاده از داده­های چندزمانه TM و +ETM ماهواره لندست»، فصلنامه پژوهش در علوم کشاورزی، شماره2(1):25-36.
ـ مهندسان مشاور معماری و شهرسازی زیستا (1383)، «طرح مجموعه شهری تبریز»، وزارت مسکن و شهرسازی، سازمان مسکن و شهرسازی استان آذربایجان شرقی.
ـ وکیلی، مهرناز؛ موسوی، سیدرمضان؛ شکری، مریم؛ صفائیان، نصرت­اله؛ شاملو، رضا (١٣89)، «بررسـی روند تـغییرات کاربـری اراضی و پوشش گـیاهی منطقه نکا با استفاده از داده­های ماهواره­ای»، مجله مرتع، شماره 12، زمستان 91.
ـ ویلیامز، کاتی؛ برتون، الزابت؛ جنکنز، مایک (1383)، «دستیابی به شکل پایدار شهری (شکل پایداری و حمل و نقل)، ترجمه واراز مرادی مسیحی، شرکت پردازش و برنامه­ریزی شهری، تهران.
-Anderson, W.P; Kanaroglou, P.S; Miller, E.J (1996), “Urban form, energy and the environment: a review of issues, evidence and policy”, Urban Studies, 33(1), 7-35.
-Benz, U.C., Hoffmann, P., Willhauck, G., Lingenfelder, I. & Heynen, M. (2004), “Multi-resolution, objectoriented fuzzy analysis of remote sensing data for GIS-ready information”, ISPRS Journal of Photogrammetry and Remote Sensing, 58: 239-258.
-Bhatta, B. (2010), “Analysis of Urban Growth and Sprawl from Remote Sensing”, DataSpringer, London; p 191.
-Bogart, W. (2009), “Don't Call It Sprawl: Metropolitan Structure in the 21st Century”, New York: CambridgeUniversity Press; 2006. 196 pp
-C. Weber, A. Puissant (2003), “Urbanization pressure and modeling of urban growth: example of the Tunis Metropolitan Are”a, Journal of Remote Sensing of Environment, No. 86. pp. 341-352.
-Fichera, Carmelo Riccardo; Modica, Giuseppe; Pollino, Maurizio (2012), “Land Cover classification and change-detection analysis using multi-temporal remote sensed imagery and landscape metrics”, European Journal of Remote Sensing, Volume 45, pp. 1-18.
-Jian-zhou Gong, Yan-sui Liu, Bei-cheng Xia, Guan-wei Zhao. (2009), “Urban ecological security assessment and forecasting, based on a cellular automata model: A case study of Guangzhou”, China, Journal of Ecological Modelling, No. 220. pp. 3612-3620.
-Limin. Yang; George. Xian Jacqueline M; Klaver, Brian. Deal. (2003), “Urban Land-Cover Change Detection through Sub-Pixel Imperviousness MappingUsing Remotely Sensed Data”, Journal of Photogrammetric Engineering & Remote Sensing, No. 9. pp. 1003-1010.
-Manonmani, R; Mary Divya Suganya, G. (2010), “Remote Sensing and GIS Application In Change Detection Study In Urban Zone Using Multi Temporal Satellite”, International Journal of Geometrics and Geosciences, Volume 1, No. 1, pp. 60-65.
-Rafiee, Reza; Abdolrassoul Salman Mahiny, Nematolah Khorasani, Ali Asghar Darvishsefat, Afshin Danekar (2009), “Simulating urban growth in Mashad City, Iran through the SLEUTH model (UGM)”, Journal of Cities. No 26. pp. 19-26.
-Sudhira, H.S; Ramachandra, T.V (2007), “Characterising Urban Sprawl from Remote Sensing Data and Using Landscape Metrics”, 10th International Conference on Computers in Urban Planning and Urban Management, Iguassu Falls, PR Brazil, July 11–13.
-Vermeiren Karolien; Van Rompaey Anton; Loopmans Maarten; Serwajja Eria; Mukwaya Paul. (2012), “Urban growth of Kampala, Uganda: Pattern analysis and scenario development”, Journal of Landscape and Urban Planning, No. 106. pp. 199-206.
-X.M. Li, R.B. Xiao; S.H.Yuan, J.An. Chen; J.X. Zhou. (2010), “Urban total ecological footprint forecasting by using radial basis function neural network: A case study of Wuhan city”, China, Journal of Ecological Indicators, No. 10. pp. 241-248.
جغرافیا و برنامه‌ریزی
دوره 20، شماره 56
مرداد 1395
صفحه 219-238
فایل ها
هم رسانی
ارجاع به این مقاله
آمار