نوع مقاله : مقاله علمی پژوهشی

نویسندگان

1 گروه جغرافیای دانشگاه پیام نور، تهران

2 گروه علوم جغرافیایی و سنجش از دور دانشگاه تربیت مدرس، تهران

3 گروه جغرافیای دانشگاه فردوسی مشهد

چکیده

در دهه­های اخیر گردشگری به­ویژه در مناطق روستایی از اهمیت قابل توجهی در زمینه تنوع بخشی اقتصادی، حفظ میراث طبیعی و تاریخی- فرهنگی پیدا کرده است. در این میان اهمیت آثار تاریخی- فرهنگی موجود در روستاها به­عنوان میراث تمدنی از جایگاه ویژه­ای برخوردار بوده و سبب جذب گردشگران زیادی به مقصدهای دارای چنین پتانسیل­هایی می­شود. لذا بهره­گیری از این پتانسیل­ها نیازمند طرّاحی، راهبردهای مناسب و ویژه‎ این نواحی از سوی برنامه‎ریزان و مدیران گردشگری است. لذا این پژوهش با هدف تدوین راهبرد مناسب برای توسعه‎ پایدار گردشگری در روستاهای مورد مطالعه در پی پاسخگویی به این سؤال اساسی است که راهبرد مناسب برای توسعه‎ پایدار گردشگری در روستاهای تاریخی- فرهنگی کشور کدام است؟ بر این اساس، پژوهش حاضر با روش‌ توصیفی- تحلیلی و شیوه پیمایشی و مدل تحلیلی SWOC و ماتریس ارزیابی QSPM به ارائه راهبردهای مناسب در قالب سه گروه مشارکت‎کننده مردم، گردشگران و مسئولان در 7 روستای تاریخی- فرهنگی ایران پرداخته است. برای تجزیه و تحلیل اطلاعات و ارائه راهبرد مطلوب توسعه‎ گردشگری روستایی، از روش تحلیلی سواک استفاده شده است. با توجّه به نتایج به­دست آمده از نظرات جامعه­های نمونه راهبرد تدافعی به­عنوان راهبرد کانونی برای توسعه‎ گردشگری روستایی در روستاهای مورد مطالعه می­باشد.

کلیدواژه‌ها

موضوعات

عنوان مقاله [English]

Design Strategies for the Sustainable Development of Tourism Iranian Historic- Cultural Villages

نویسندگان [English]

  • Davoud Mahdavi 1
  • Abdolreza Roknoddin Eftekhari 2
  • Hamdollah Sojasi Gheidari 3

1 Department of Geography, University of Payam Noor, Tehran

2 Geographical Sciences and Remote Sensing Tarbiat Modarres University, Tehran

3 Department of Geography Ferdowsi University of Mashhad

چکیده [English]

In recent decade, tourism especially in rural area has important role in
economic diversification and natural and historical- cultural heritage
preservation. The available historical- cultural heritage importance in
rural area as a civilization heritage has a special situation and it causes
to attract many of tourists to these kind of potential destination. So,
take advantages of these potential destination needs to design
appropriate strategies and specific areas of the tourism planners and
managers. Therefore, this study has aimed to develop strategy for the
sustainable development of rural tourism and in this case study tried to
answer the fundamental question that what is the appropriate strategy
for sustainable tourism development in rural area where has historical
-cultural potential? Accordingly, the present study by using of
descriptive- analytic and survey methodology and SWOT technique,
QSPM assessment matrix, has presented the appropriate strategies in
three dimensions of rural community as participators, tourists and
administrators in seven historical-cultural rural area. For data
analyzing and presenting appropriate and comprehensive strategy for
rural tourism development, had been use of SWOC analytic method.
According to the obtained results from the sample communities, the
defensive strategy had been selected as a central strategy for rural
tourism development in case study of rural area.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Strategic planning
  • Sustainable development
  • Rural tourism
  • Historical-cultural villages
  • Iran
ـ استعلاجی، علیرضا و اللهقلی­نژاد، مهناز (1390)، «برنامه­ریزی توسعه پایدار با تأکید بر گردشگری مطالعه موردی سرعین و روستاهای اطراف»، فصلنامه جغرافیا، شماره 30، صص129-144.
ـ پاپلی یزدی، محمدحسین و مهدی سقایی (1385)، «گردشگری (ماهیت و مفاهیم)»، انتشارات سمت، تهران.
ـ رضوانی، محمدرضا (1387)، «توسعه گردشگری روستایی با رویکرد گردشگری پایدار»، انتشارات دانشگاه تهران.
ـ غفاری، سیدرامین و معصومه ترکی هرچگانی (1388)، «نقش گردشگری در توسعه اجتماعی- اقتصادی نواحی روستایی استان چهار محال و بختیاری مورد: بخش سامان»، فصلنامه روستا و توسعه، سال، 12 شماره 2، تهران.
ـ غلامی، مانا (1389)، «بررسی دیدگاه جامعه میزبان جهت پذیرش گردشگران نواحی روستایی (مطالعه موردی: دره قاهان)»، پایان­نامه کارشناسی ارشد رشته جغرافیا و برنامه­ریزی توریسم؛ دانشگاه آزاد اسلامی، واحد علوم و تحقیقات، تهران.
ـ قادری، رضا؛ هادیانی، زهره؛ محمدی، کاوه و طاهر ابوبکری (1390)، «استراتژی­های برنامه­ریزی منطقه­ای گردشگری با استفاده از تکنیک SWOT، مطالعه موردی: شهرستان پیرانشهر»، فصلنامه برنامه­ریزی منطقه­ای، سال اول، شماره اول.
ـ مصلایی محمدرضا (1386)، «برنامه­ریزی استراتژیک رهیافتی به­­سوی تعالی سازمانی؛ نشریهمدیریت، شماره 39.
ـ مهدوی، داوود (1382)، «نقش توریسم در توسعه نواحی روستایی پیرامون شهرها و ارائه مدل استراتژیک (نمونه موردی: روستای لواسان کوچک)»، پایان­نامه کارشناسی ارشد جغرافیا و برنامه­ریزی روستایی، دانشگاه تربیت، مدرس تهران.
ـ میرکاظمی، محمد (1385)، «فرهنگ، زیربنای جهانگردی پایدار ایران»، ویژه­نامه اقتصاد و مدیریت، دانشگاه سیستان و بلوچستان.
ـ هانگر، جی دیوید. و ویلن، توماس الن (1384)، «مبانی مدیریت استراتژیک»؛ ترجمه دکتر سیدمحمد اعرابی و داود ایزدی، انتشارات دفتر پژوهش‌های فرهنگی، تهران.
-Archer, Brian, Cooper, Chris and Ruhanen, Lisa(2005), “The positive and negative impacts of tourism”, Global Tourism(Third Edition), Pages 79-102.
-Briedenhann, Jenny and EugeniaWickens(2004), “Tourism routes as a tool for the Economic development of rural areas-vibrant hope or imposible dream?”, Tourism Management, Vol.25.
-Chris Ryan(2012), “Assisting the poor in China through tourism development: A eview of research”, Tourism Management, Volume 33, Issue 2, April, pp. 239-248.
-Kuban, D.(1983), “Conservation of the historical environment for cultural survival”, In: Holod, R. and Rastorfer, D.(eds.) Architecture and Community, NewYork: Aperture
-Kwaku Adutwum Boakye (2012), “Tourists’ views on safety and vulnerability”, A study of some selected towns in Ghana, Tourism Management, Volume 33, Issue 2, April 2012, pp. 327-333.
-Tao, T.C.H. & Wall, G., (2009), “Tourism as a Sustainable Livelihood Strategy”, Tourism Management Journal, 30(1), PP. 90-98