نوع مقاله : مقاله علمی پژوهشی

نویسندگان

• مجید حسینی ¹
• محمد غفوری ¹
• محمود رضا طباطبایی ²
• مسعود گودرزی ²
• سیداسدالله حجازی ³

¹ مرکز تحقیقات کم آبی و خشکسالی

² پژوهشکده حفاظت خاک و آبخیزداری

³ دانشگاه تبریز

چکیده

در چند دهه اخیر برآورد درست و به موقع از وضعیت کمی و کیفی رواناب یکی از دغدغه­های مدیریت­های کلان کشور به حساب می­آید. عدم وجود اطلاعات هیدروکلیماتولوژی در برخی از حوضه­ها و نبود اطلاعات به­موقع بر این دغدغه می­افزاید. یکی از راه­های پیش­بینی رواناب بهره­گیری از مدل­های هیدرولوژیکی و هیدرولیکی موجود است. در تحقیق حاضر با هدف پیش­بینی رواناب و بررسی روند تغییرات جریان سطحی، زیرسطحی و زیرزمینی در حوضه آبخیز طالقان از مدل ارزیابی آب و خاک (SWAT) استفاده می­گردد. بهره­گیری از نقشه­های خاک، پوشش گیاهی و DEM و تلفیق آنها با اطلاعات هیدروکلیماتولوژی در محیط سیستم­های اطلاعات جغرافیایی (GIS) به عنوان یـکی از شاخـصه­های مدل در برآورد رواناب نسبت به سایـر مدل­ها محسوب می­گردد. به منظور ارزیابی مدل با استفاده از روش­های آماری، پارامترهای حاصل از واسنجی مدل با بکارگـیری در دوره صحت_­سنجی مورد ارزیابی قرار مـی­گیرد. نتـایج حاصل از واسنجی و صحت­سنجی سالانه و ماهانه نشان می­دهد که مقادیر مشاهداتی و محاسباتی در دوره­های واسنجی و صحت­سنجی با احتمال 95 درصد اختلاف معنی­داری را نشان نمی­دهد. بنابراین می­توان گفت که مدل مذکور در دوره­های زمانی سالانه و ماهانه نتایج مطلوبی در برآورد مولفه­های جریان در حوضه طالقان از خود نشان می­دهد. نتایج سالانه رواناب طی سال­های 1987 الی 2007 حاکی از افزایش تصاعدی جریان سطحی به میزان 3/7 درصد و کاهش جریانات زیر قشری به میزان 3/11 درصد و زیرزمینی به میزان 11 در صد نسبت به سال پایه می­باشد. 

کلیدواژه‌ها

• SWAT مولفه¬های جریان
• مدل
• طالقان

عنوان مقاله [English]

Evaluation of Runoff Components by SWAT Model in Taleghan Catchment

نویسندگان [English]

• Majid Hosseini ¹
• Mohammad Ghafouri ¹
• Mahmoodreza Tabatabaee ²
• Masood Godarzi ²
• seyed asadollah Hejazi ³

¹ Research scarcity and drought

² Soil Conservation and Watershed Management Research Institute

³ University of Tabriz

چکیده [English]

One of the main concerns in recent years with regard to climate change and global warming is how to efficiently manage the water resources of the world. Insufficient or unavailable hydroclimatological data further aggravate the difficulty of good water management. Hence the use of hydrologic and hydraulic models is a possible solution to ease the job of the water managers. In this research, Soil and Water Assessment Tools (SWAT) are used to predict and validate the discharge in Taleghan Watershed of Iran. The inputs required include soil, land use and DEM layers with hydroclimatological data. Statistical methods were used for calibration and validation of the SWAT model. The results indicate that the observed and predicted discharge have the least mean absolute relative error both in the annual and monthly periods. From the SPSS analysis, these values were found to be not significant at 95% probability for the annual and monthly discharges for the calibration and validation periods. The study illustrates the usefulness of the SWAT Model in predicting runoff components in a watershed. The annual results in Taleghan catchments during 1987 and 2007 indicate an increasing 7.3% surface runoff and decreasing 11.3% and 11% interflow and groundwater flow respectively.

کلیدواژه‌ها [English]

• SWAT
• Runoff Components
• Model
• Taleghan