نوع مقاله : مقاله علمی پژوهشی

نویسندگان

• حسن لشکری ¹
• یوسف زارعی ²
• محمد مرادی ³

¹ دانشگاه شهید بهشتی کشورایران

² دانشگاه تبریز کشور ایران شهر تبریز

³ معاون پیش‌بینی سازمان هواشناسی کشور.

چکیده

به‌منظور بررسی ویژگی‌های همدیدی ـ ترمودینامیکی سازوکار ابر در منطقه آذربایجان در دوره آماری 2009-2000 با استفاده از دو شاخص بارش متوسط 15 میلی‌متر و بارش فراگیر، 13 روز شاخص انتخاب شد. برای بررسی نحوه تکوین سامانه‌های همدیدی از میدان فشار سطح دریا و ارتفاع ترازهای 850 و 500 هکتوپاسکال استفاده‌ شد. از مقدار نم­ویژه 850 و 700 هکتوپاسکال برای بررسی فرایند تشکیل ابر و نحوه انتقال بخار آب به منطقه مورد مطالعه، استفاده شد. برای بررسی حرکت‌های بالاسو که سبب شکل‌گیری و افزایش رشد عمودی یا ضخامت ابرهای همرفتی می‌شود، از مؤلفه قائم سرعت باد در دستگاه مختصات فشاری در تراز 500 هکتوپاسکال استفاده شد. همچنین شرایط پایداری و ناپایداری جو نیز بر اساس نمودار اسکیوتی تبریز تحلیل شد. نتایج همدیدی نشان داد که در نمونه‌های موردمطالعه، مکانیسم تشکیل سامانه‌های کم‌فشاری که از منطقه عبور کرده‌اند، به عوامل مختلفی بستگی دارند. در اثر تعمیق ناوه ارتفاع تراز میانی از عرض‌های جغرافیائی جنب قطبی به‌سوی جنوب دریای مدیترانه، ناوه وارون فشاری دریای سرخ در راستای نصف‌النهاری به‌سوی جنوب دریای مدیترانه توسعه می‌یابد. بخش شمالی این ناوه با ناوه ارتفاع تراز میانی، یک سامانه کم‌فشار تشکیل می‌دهند که هوای سرد آن از عرض‌های میانی و رطوبت آن از عرض‌های جنوبی تأمین می‌شود. این سامانه که با جبهه‌های جوی گرم و سرد همراه است، با حرکت شرق سوی خود از روی آذربایجان عبور می‌کند و عامل ایجاد بارش در منطقه می‌شوند. نتایج ترمودینامیکی نشان داد که بین ضخامت ابر و شدت و مقدار بارش ارتباط مثبت غیر‌خطی وجود دارد یعنی بین مقدار و شدت بارش به‌غیراز ضخامت ابر، عوامل دیگری مؤثرند همچنین نتایج بررسی شاخص‌های ترمودینامیکی نشان دادند که صعود همرفتی در فصل‌های بهار و پاییز به­همراه جبهه سرد و گرم باعث بارش‌های سنگینی در منطقه می‌شوند.

کلیدواژه‌ها

• : مکانیسم ابر
• آذربایجان
• تحلیل همدید ـ ترمودینامیکی

موضوعات

• برنامه ریزی شهری

عنوان مقاله [English]

Synoptic - thermodynamic analysis of cloud mechanism in Azerbaijan

نویسندگان [English]

• Hasan Lashkari ¹
• Yousef Zarei ²
• Mohammad Moradi ³

¹ Danesgah SHahid beheshtiKeshvarIran

² Daneshgah Tabriz KeshvarIran Share Tabriz

³ 36/5000 Deputy Prevention of Meteorological Organization of Iran

چکیده [English]

To study the synoptic - thermodynamic characteristics of the cloud mechanism in Azerbaijan in 2009-2000 period using the average rainfall of 15 mm and inclusive precipitation, 13 days was chosen indicators. To evaluate the development of the synoptic systems, sea level pressure and high levels of 850 and 500 HP respectively. 850  and 700 hPa specific humidity of the review process of cloud formation and water vapor transmission to the regional case study was used. To review upward movement that causes the formation of convective clouds to grow vertically or thickness, the vertical component of wind velocity in the coordinate system pressure at the level of 500 HP, were used. The stable and unstable atmospheric conditions were analyzed based on the graph skeu-t Tabriz. Synoptic results showed that the samples case study, the formation mechanism of the regional systems that have passed careful, depend on many factors. As a result of the deepening trough in the middle level of the high latitudes near the poles towards the south of the Mediterranean, the Red Sea along the meridian pressure inverted trough extends towards the south of the Mediterranean Sea. The northern part of the trough to trough height of the middle level, a Low pressure systems form when cold air and moisture from the middle latitudes of the Southern latitudes. Warm weather and cold fronts associated with this system is that, by moving his hand from the East Azerbaijan passes are causing precipitation in the region. Thermodynamic results showed that the thickness of the cloud and precipitation intensity and positive relationship is nonlinear. That the amount and intensity of precipitation than the thickness of the cloud, other factors are involved. The results of thermodynamic parameters showed that the convective rise in spring and autumn with warm and cold fronts are causing heavy rainfall in the region.

کلیدواژه‌ها [English]

• : Cloud mechanism
• Azerbaijan
• Synoptic - thermodynamic analysis