نوع مقاله : مقاله علمی پژوهشی

نویسندگان

• علی رضا ایلدرمی ¹
• مینا مرادی ²

¹ استادیار گروه مهندسی آبخیزداری دانشکده محیط زیست و منابع طبیعی دانشگاه ملایر

² کارشناس ارشد مرتع و آبخیزداری، دانشکده منابع طبیعی و محیط زیست، دانشگاه ملایر.

چکیده

بیابان­زایی در اثر شدت فرسایش بادی به معنی کاهش توان اکولوژیکی و بیولوژی زمین است که به­صورت طبیعی یا مصنوعی با فعالیت انسان رخ می­دهد. تاکنون روش­های متنوع و زیادی جهت برآورد میزان فرسایش بادی در سراسر دنیا توسط کارشناسان مختلف ارائه شده است. به­دلیل منطبق نبودن مدل­های ارائه شده توسط کارشناسان سایر کشورها با شرایط اقلیمی ایران، در سال 1375 مدل تجربی IRIFR.E.A تدوین و ارائه گردید. لذا دشت قهاوند در استان همدان که تخریب منابع تولید در این چند دهه به آن چهره­ای بیابانی داده است، جهت بررسی انتخاب گردید منطقه مورد مطالعه در زون سنندج-سیرجان و به­موازات زون زاگرس قرار گرفته و به­شدت دگرگون و فعالیت ماگماتیسم در آن حاصل شده است. هدف از این بررسی، ارزیابی شدت فرسایش بادی و تهیه نقشه آن با استفاده از مدل IRIFR.E.A است. ابتدا هفت واحد کاری ژئومورفولوژی بر اساس ویژگی­های، زمین­شناسی، خاکشناسی، پوشش گیاهی و آب و هواشناسی کاربری اراضی تعیین گردید. سپس عوامل 9گانه مؤثر در فرسایش بادی بر پایه مدل مذکور در هفت واحد کاری ژئومورفولوژی، ارزش­گذاری و مورد بررسی قرار گرفت. نتایج حاصله نشان داد که بیش­ترین امتیاز مربوط به تغییر کاربری اراضی و پهنه­های نمکی دانه­ریز یا پف کرده می­باشد، و کم­ترین امتیاز مربوط به اراضی روستا است. هم­چنین با توجه به بررسی­های به­عمل آمده از کل منطقه مشخص شد که، 04/7 درصد از منطقه در کلاس فرسایشی کم، 59/23 درصد در کلاس فرسایش متوسط و 35/69 درصد در کلاس فرسایشی شدید و خیلی شدید قرار دارد.

کلیدواژه‌ها

• کلیدی: فرسایش بادی
• واحد کاری ژئومورفولوژی
• مدل IRIFR.E.A(اریفر)
• دشت قهاوند

عنوان مقاله [English]

Assessment of Wind Erosion Intensity by IRIFR.E.A Model (Case Study: Qahavand, Hamedan)

نویسندگان [English]

• Ali Reza Ildoromi ¹
• Ali Reza Ildoromi ²

¹ Assist. Prof., Department of Range and Watershed Management, College of Natural Resources and Environment, Malayer University, Hamedan

² Masters Degree in Rangeland and Watershed Management, Faculty of Natural Resources and Environment, Malayer University.

چکیده [English]

Abstract
The intensity of wind erosion desertification processes means reducing the ecological and biological land that occurs naturally or artificially by human activity. So far a large variety of methods to estimate the wind erosion rate is presented by various experts around the world. Because not consistent with climate models provided by experts in other countries, Iran, in 1375 IRIFR.E.A experimental model was devised and proposed. Ghahavand plains in areas which are the province of the destruction of production in the decades to face the desert. The study area is located in Sanandaj parallel to the Zagros region and has been strongly altered and magmatic activity in it. The purpose of this study, mapping of wind erosion area is IRIFR.E.A model. For this purpose, the 9 factors affecting wind erosion on the basis of the model in seven units geomorphology and geology, soil, vegetation and weather data were analysised. According to the results found that most points related to changes in land use and zoning salt is granulated or saline flats, and the last one on the regional of the village. Also according to the assessments of the area showed that 7.04percent in grade low and, 23.59 percent in grade average and 69.35 percent in the class wind erosion is very intensity.

کلیدواژه‌ها [English]

• IRIFR model
• Wind Erosion
• Ghahavand
• Unit