نوع مقاله : مقاله علمی پژوهشی

نویسندگان

• مجید رضایی بنفشه ¹
• طاهره جلالی عنصرودی ²

¹ دانشگاه تبریز

² دانشگاه سراسری تبریز

چکیده

 ایران در منطقه نیمه خشک قرار دارد و متوسط بارندگی سالانه آن حدود یک سوم بارندگی جهان است. در دهه­های اخیر علاوه بر رشد جمعیت، افزایش دمای کره زمین سبب تغییرات وسیعی در سطح زمین گردیده و باعث بروز تغییراتی در زمان و مکان بارش شده است. با توجه به رابطه نزدیک بین چرخه هیدرولوژی و سیستم اقلیمی هر گونه تغییر در اجزاء اقلیم از جمله بارش، می‌تواند تاثیر مهمی بر موجودیت آب زیرزمینی داشته باشد. هدف این پژوهش، بررسی تاثیر تغییر اقلیم بر تغییرات زمانی و مکانی تغذیه آب زیرزمینی حوضه آبریز تسوج، با استفاده از نتایج خروجی مدل HADCM3 می‌باشد. در این راستا از داده‌های کوچک مقیاس شده سناریوی A2 استفاده و سپس توسط مدل هیدرولوژیکی HELP3، تغذیه برای دوره زمانی 2030-2013 پیش‌بینی شد. نتایج نشان داد که میزان تغذیه آب زیرزمینی در این حوضه از 12 تا 67 میلی متر در سال تحت سناریوی A2 در نوسان می‌باشد. در آینده ناحیه غربی منطقه مورد مطالعه تغذیه کمتری نسبت به سایر قسمت­های حوضه خواهد داشت دلیل این امر تاثیر توامان عوامل زمین شناسی و اقلیمی خواهد بود چرا که در کنار افزایش دما، افزایش توان تبخیر و کاهش بارش عامل ریز دانه بودن رسوبات در کاهش تغذیه این منطقه نقش موثری خواهد داشت. همچنین بررسی همبستگی متقاطع بین بارش و تغذیه آب زیرزمینی نشان داد که از نظر مکانی نیمه جنوبی حوضه آبریز نسبت به نیمه شمالی در بازه زمانی کوتاهتر نسبت به تغییرات تغذیه ناشی از بارش واکنش نشان خواهد داد.

کلیدواژه‌ها

• تغییر اقلیم
• تغذیه آب زیرزمینی
• HELP3
• حوضه آبریز تسوج

عنوان مقاله [English]

Invistigate of climate change effect on temporal and spatial changes of groundwater recharge in Tasuj basin

نویسندگان [English]

• Majid Rezaei Banafsheh ¹
• Tahere Jalali Ansaroodi ²

¹ univercity of tabriz

چکیده [English]

Iran is located in semi-arid region and its annual rainfall average is about one-third of the world's rainfall. In recent decades, in addition to population growth, increasing global temperatures led to wide variations in the earth's surface and has resulted changes to the time and place of precipitation. According to close relationship between the hydrological cycle and climate system, any change in climate elements such as precipitation, can have an important impact on the availability of water. The purpose of this research is investigate effects of climate change on spatial and temporal variations of water supply in Tasoj basin by using of HADCM3 model results. In this regard, was used from down scaling data of A2 scenario and then recharge for the period 2030-2013 was predicted by HELP3 hydrological model. The results showed that amount recharge of groundwater in this basin is fluctuating from 12 to 67 mm per year under the A2 scenario. In the future, the western region of the study area will be lower recharge than in other parts of the basin. The reason will be the combined effects of geological and climatic factors. Because of the fine-grained sediments along temperature, evaporation increase and reduced precipitation will be effective in reducing the recharge of this region. Also cross-correlation between precipitation and groundwater recharge showed that southern half of the basin than the northern half will responded in a shorter time period to precipitation changes.

کلیدواژه‌ها [English]

• Climate Change
• groundwater recharge
• HELP3
• Tasuj basin