نوع مقاله : مقاله علمی پژوهشی

نویسندگان

1 گروه جغرافیا و برنامه ریزی شهری دانشگاه تبریز

2 جغرافیا و برنامه ریزی روستایی دانشگاه تبریز

چکیده

تأثیرات متقابل فضایی و روابط عملکردی بین شهرها با نواحی پیرامونی و از آن جمله نواحی روستایی واقع در حوزه نفوذ آنها، به مرور منجر به تـغییرات مـختلف در عرصه­های گوناگون آنها می­گردد. از جمله تغییرات مهمی که عمدتاً متأثر از شهرها بوده و در دهه­های اخیر در برخی از نواحی روستایی ایران مشاهده می­شود، همانا تغییرات کارکردی منبعث از رواج گردشگری روستایی در آنهاست. نـواحی روستایی حوزه نـفوذ کلانشهر تـبریز نیز از این قاعده مستثنی نبـوده و با شکل­گیری و رواج ساخت خانه­های دوم به عنوان یکی از اشکال گردشگری روستایی، تغییرات کارکردی قابل توجهی را تجربه می­کنند. برای تبیین چگونگی تغییرات کارکردی صورت گرفته و عوامل تأثیرگذار بر آن، سه روستا از روستاهای حوزه نفوذ کلانشهر تبریز به عنوان نمونه انتخاب و مورد بررسی قرار گرفته­اند. روش مطالعه در این مقاله مبتنی بر مطالعه میدانی (مشاهده مستقیم، تکمیل پرسشنامه­های مختلف) می­باشد. در مطالعه حاضر جهت بررسی و بیان روابط موجود بین متغیرهای تحقیق «روش توصیفی، تحلیلی» و برای بررسی آثار پیشین و تغییرات و تحولات صورت گرفته از روش «اسنادی» استفاده می­شود. به لحاظ هدف نهایی، مطالعه از نوع کاربردی است. یافته­های این تحقیق نشان می­دهد که تغییرات صورت گرفته عمدتاً در سال­ای اخیررخ داده است و ساخت خانه­های دوم ضمن تحمیل تغییرات عمده بر کاربری اراضی این روستاها، سبب شده­اند تا بخش قابل توجهی از کارکرد کشاورزی این روستاها به کارکرد تفریحی ـ فراغتی تبدیل شوند.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

A Research on Second Houses and their Role in Rural Area Land Use Changes (Case Study: Heravi villages, Haj Abdal and Dizaj Leili Khani Located in East Azerbaijan Lighvan Valley)

نویسندگان [English]

  • Mohammad Zaheri 1
  • Nahid Kargar 2
  • Bahareh Rahimipour 2

1 Department of Geography and Urban Planning, University of Tabriz

2 Geography and Rural Planning of tabriz university

چکیده [English]

Spatial interactions and functional relationships between cities and surrounding regions such as rural areas, located in their hinterland, gradually lead to different changes in their different spheres. Among important changes mainly affected by cities and seen in some rural areas of Iran in recent decades, there are functional changes originated from promoting rural tourism in them. Rural areas of Tabriz metropolitan are not excluded from of this rule and they are experiencing significant functional changes by formatting and promoting construction of second houses as a form of rural tourism. To explain how the functional changes are made and effective factors on them three village of Tabriz hinterland, have been chosen as reprehensive villages and were examined. Methods in present study are descriptive, analytical and we examined and express the relationships among research variables. The document method was used to review previous works and their changes and developments. This was a practical study in terms of our ultimate goal. The findings of this study show that these changes mainly have occurred during recent years and construction of second houses have to converting a significant proportion of agricultural function of these villages to entertainment-leisure function and also imposing major changes on land use of these villages.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Second houses
  • rural areas
  • Land use Changes
  • Lighvan valley
  • East Azerbaijan
1ـ درئو، ماکس (1374)، «جغرافیایی انسانی»، ترجمه سیروس سهامی، جلد دوم، نشر رایزن.
2ـ رضوانی، محمدرضا (1382)، «تحلیل روند ایجاد و گسترش خانه­های دوم در نواحی روستایی مطالعه موردی: نواحی روستایی شمال استان تهران»، شماره 45، صص 73-­59 .
3ـ رضوانی، محمدرضا (1382)، «بررسی روند ایجاد و گسترش خانه­های دوم در نواحی روستایی»، پژوهش­های جغرافیایی، شماره 45-صص 65-74.
4ـ رضوانی، محمدرضا و صفایی، جواد (۱۳۸۴)، «گردشگری خانه­های دوم و اثرات آن بر نواحی روستایی: فرصت یا تهدید»، مجلهپژوهش­هایجغرافیایی، شماره ۵۴ صص ۱۰۹-۱۲۱.
5ـ رهنمایی، محمد­تقی و همکاران (۱۳۸۷)، «بررسی ظرفیت تحمل حوزه مقصد گردشگری با تأکید بر جامعه میزبان»، مجلهپژوهش­هایجغرافیایانسانی، شماره ۶۶، صص17-33.
6ـ شارپلی، ریچارد و شارپلی، جولیا (۱۳۸۰)، «گردشـگریروستایـی»، ترجمه رحمت­الله منشی­زاده و فاطمه نصیری، تهران: انتشارات منشی.
7ـ ضیایی، محمود و صالحی­نسب، زهرا (۱۳۸۷)، «گونه­شناسی گردشگران خانه­های دوم و بررسی اثرات کالبدی آنها بر نواحی روستایی»، مجله پژهش­های جغرافیای انسانی، شماره 66، صص 71- 84.
8ـ عنابستانی، علی­اکبر (1388)، «بررسی آثار کالبدی خانه­های دوم بر توسعه سکونتگاه­های روستایی مطالعه موردی: روستاهای ییلاقی شهر مشهد»، فصلنامه روستا و توسعه، شماره4، صص149 -166.
9- Aldskogius, H, (1993), "Recrea Tion, Cultural Life and Tourism", National Atlas ofSwden, Stockholm: SNAG.
10- Butler, Richard; Hall, Michael C; and Jenkins, John, (1997), "Tourism andRecreation in Rural Areas", John Wiley & Sons.
11- Davies B. Richard and O’Farrel, Patrick N. (1981), "A Spatial and Temporal Analysis of Second Homes Ownership in West wales", Geoforum, vol 12, Number 2, pp. 161-17.
12- Dieter K. Muler, (2002), "Second Home Ownership and Sustainable Development in Northern Sweden", Tourism and Hospitality Research, Vol. 3 Number 4, ABI/INFORM Global, p 343-355.
13- Johanston, R.J, (1988), "Dictionary of Human Geography", Secand Edition, Oxford: Blackwell.
14- Gilg, A. (1989), "An Introdution to Rural Geography Edward Amold", London.
15- Pecion, M. (1985), "Rural Geography", Harpper and Row Publisher.
16- Hoogendoorn, Gijsbert, Mellett, Robyn and and Visser, Gustav (2005), "Second Homes Tourism in Africa: Reflections on the South African Experience", Urban Forum, Vol. 16, and No. 2-3.
17- William, Stephan (1998), "Tourism Geography", London: Routledge.
18- Wiliam, A.M. & Hall<C.M., (2000), "Torism and Migratian, New Relationships between Production and Consumption", Tourism Geographies, 2, 1, 5.27.