نوع مقاله : مقاله علمی پژوهشی

نویسندگان

1 جغرافیا و برنامه ریزی شهری؛ دانشگاه تربیت مدرس

2 جغرافیا و برنامه ریزی شهری؛ دانشگاه تبریز

3 گروه جغرافیا؛ دانشگاه تربیت مدرس

چکیده

سـکونتگا­ه­های غیررسمی به عنوان شهرهای سایه بـعد از شروع انـقلاب صنعتی و بوجود آمدن بازتوزیع جغرافیایی جمعیت در اروپا  شکل گرفت سپس آرام آرام در کشورهای در حال توسعه پس از شروع فرآیند صنعتی شدن و نوسازی به عنوان ویژگی اصلی اکثر شهرهای چنین کشورهایی نمود پیدا کرد اما این پدیده در کشورهای اروپایی به عنوان یک پدیده میرنده عمل نموده و در طی زمان و در بستر مکان در بطن شهرها حل شدند؛ به­طوری که دیگر این پدیده منحصر به شهرهای جهان در حال توسعه می­باشد. چرا که حتی شهرهای کشورهای در حال توسعه­ای همچون کشور ما نیز دچار این پدیده­اند. شهر خوی نیز از این قاعده مستثنی نمی­باشد. در همین راستا هدف اساسی پژوهش حاضر شناخت وجود رابطه بین توسعه­یافتـگی و افزایش مهاجرت و تعداد ساکنان سکونتگاه­های غیررسمی بوده و بر همین اساس فرضیه پژوهش هم این می­باشد که بین افزایش توسعه­یافتگی شهری و روستایی و افزایش تعداد ساکنان سکونتگاه­های غیررسمی شهر خوی رابطه­ای معنی­داری وجود دارد. تحقیق حاضر از نوع پیمایشی تبیینی یا تحلیلی به­شمار می­رود. مانند اغلب تحقیقات پیمایشی تحقیق حاضر بر روی یک نـمونه محدود متمرکز شده و روش نمونه­گیری، روش طبقه­بندی احتمالی می­باشد. به عبارتی تمام سکونتگاه­های غیررسمی شهر خوی در چهار جهت جغرافیایی (شمال، جنوب، غرب و شرق) طبقه­بندی شدند و از میان آنها چهار محله به صورت تصادفی انتخاب گردیدند. یافته­های پژوهش تاییدکننده این امر می­باشد که برخلاف انتظارات اغلب پژوهشگران این حوزه با افزایش سطح توسعه مناطق شهری و روستایی تعداد مهاجران روستا-  شهری و بالطبع تعداد ساکنان سکونتگاه­های غیررسمی افزایش می­یابد. 

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

The Role of Classical Development on Forming and Expansion of Informal Settlement (Case Study: Khoy)

نویسندگان [English]

  • Hadi Hakimi 1
  • Mohammadreza Pourmohammadi 2
  • Akbar Parhizkar 3
  • Abolfazl Meshkini 3
  • Mehdi Pourtaheri 3

1 Geography and Urban Planning, University of Tarbiat Modarres

2 Geography and Urban Planning, University of Tabriz

3 Department of Geography, University of Tarbiat Modarres

چکیده [English]

Informal settlements were formed as the shadow cities after the industrial revolution and the geographical redistribution of population in Europe. Informal settlements were slowly appeared after industrialization and modernization process as a main characteristic of almost many cities of developing countries. However, this phenomenon acted as an attenuating phenomenon in European countries and over the time and in the context of the location they were solved in the heart of the cities. Therefore, this phenomenon is now confined to the cities of the developing countries. Even the cities in developing countries like our country are also feature this phenomenon. Khoy middle city is not an exception of this rule. This research is classified as an explanatory analytical survey. Like most survey researches, this study focuses on a limited sample and the sampling method is the probable classification technique. In other words, all informal settlements in Khoy city are classified into four geographical categories amongst which four districts were randomly selected. The main purpose of this research was identifying the relationship between development and the increase of residents’ numbers in informal settlements and for this the hypothesis of study was that there was a significant relationship between urban and rural development and the increase of residents’ numbers in informal settlements in Khoy. The results indicated that in contrast to the expectations of many researches in this area, the number of residents in informal settlements would increase with increasing level of urban and rural development. 

کلیدواژه‌ها [English]

  • Development
  • migration
  • Urban informal settlement
  • Khoy
1ـ ازکیا، مصطفی (1380)، «جامعه­شناسی توسعه»،1جلد، چاپ سوم، تهران، نشر کلمه.
ازکیا، مصطفی (1370)، «جامعه­شناسی توسعه و توسعه­نیافتگی روستایی ایران»، 1 جلد، چاپ سوم، تهران، انتشارات اطلاعات.
2ـ پیت، ریچارد؛ ویک، الین هارت (1379)، «نظریه­های توسعه»، ترجمه مصطفی ازکیا و دیگران، 1جلد، چاپ اول، تهران، لویه.
3ـ تودارو، مایکل (1370)، «توسعه اقتصادی در جهان سوم»، ترجمه غلامعلی فرجادی، 1جلد، چاپ پنجم،تهران، انتشارات سازمان برنامه و بودجه.
4ـ دوسوتو، هرناندو (1386)، «راز سرمایه­داری (چرا سرمایه­داری در غرب موفق می­شود و در جاهای دیگر شکست می­خورد)»، ترجمه فریدون تفضلی، 1جلد، چاپ سوم، تهران، نشر نی.
5ـ رکن­الدین افتخاری، عبدالرضا (1373)،  «فرآیند یکپارچه­سازی اراضی زراعی و توسعه روستایی مطالعه موردی: فلاورجان»، دانشکده علوم انسانی، دانشگاه تربیت مدرس.
6 ـ زاهدی مازندرانی، محمدجواد؛ حسینی کازرونی، محمدرضا؛ درویشی، کریم (1366)، ریشه‌یابی علل و پیش‌بینی روند مهاجرت روستایی در ایران»، مجله اطلاعات سیاسی ـ اقتصادی، شماره دوازدهم، سال دوم،29 مهر ماه، صص41-34.
7ـ زیاری، کرامت­اله (1378)، «اصول و روش­های برنامه­ریزی منطقه­ای»، 1جلد، چاپ اول، یزد، دانشگاه یزد.
8 ـ سریع­القلم، محمود (1372)، «عقل و توسعه­­یافتگی»، 1جلد، چاپ اول، تهران، نشر سفیر.
شالین، کلود، (1372)، «دینامیک شهری یا پویایی شهرها»، ترجمه اصغر نظریان، 1جلد، چاپ اول، تهران، انتشارات آستان قدس رضوی.
9ـ صادق الحسینی، محمد،؛ بهرامی راد، دومان (1385) «عدالت به مثابه آزادی-بررسی عدالت در اندیشه هایک»، فصلنامه علمی و تخصصی تکاپو، شماره 13و12، صص121-109.
10ـ صرافی، مظفر (1381) «به­سوی مظریهای برای ساماندهی اسکان غیررسمی از حاشیه­نشینی تا متن شهری»، هفت شهر، فصلنامه عمران و بهسازی شهری، شماره هشتم، صص11-5.
11ـ مهندسان مشاور فرافزا، طرح جامع خوی (1370)، جلد2.
12ـ وحدتی، ابوالقاسم (1381) «اسکان غیررسمی»، هفت شهر، فصلنامه عمران و بهسازی شهری، شماره هشتم، صص 9-2.
13ـ وین، مایرون (1355)، «نوسازی جامعه و چند گفتار در مورد شناخت دینامیسم رشد»، ترجمه رحمت­اله مراغه­ای و دیگران، 1جلد، چاپ سوم، تهران،حبیبی.
14- Burgess, R. (1985), “Problems in Classification of Low Income Neighborhoods in Latin America”, Third World Planning Review, 7, 287-306.
15- Clarke, Jaclyn (2008), “Formulizing the Informal” M.A. Dissertation, DalHouseUniversity.
16- Cris Beauchemin, Bruno Schoumaker (2005), “Migration to Cities in Burkina Faso: Does the Level of Development in Sending Area Matter?” World Development, Vol 33, No. 7, pp. 1129-1159.
17- De Souza (2001), “De-constructing Urban Space in Informal Settlements” the Case of RecifeBrazil.
18- Harrison, David (1988), “The Sociology of Modernization & Development” the Academic Division of Unkindly Man Ltd.
19- Heather, Xiaoquan Zhang, P.Mickkelly, Catherinelocke, Alexandrawinkels & W.Neil Adge (2006), “Migration in Transitional Economy: Beyond the Planned and Spontaneous Dichotomy in Vietnam”, Geoforum 37, 1066-1081.
20- ILO (1998), “Migration and Population Distribution in Developing Countries: Problem and Policies”, Proceeding of the United nations Rxpert Group Meeting on Population Fistribution and Migration, Santa Cruz, Bolivia, January 18-22, 1993, NewYork: United Nation.
21- Jenkins, P. (2001), “Regularizing Informality” Turning the Legitimate into Legal? N-AERUS Workshop, Leuven.
22- Marshall, Berman (1978), “All That Is Solid Melts to Air” Marx, Modernism and Modernization Dissent, Vol.25.No 110.
23- Mwasubi, Aynes (2003), “Access to Privatized Solid Waste Collection Services by Urban Poor in Dar es Salam, Tanzania” PH.D Thesis, University of Waterloo.
24- Nooredin Azimi, “Recent Urban Growth and Change in the Spatial Structure of Iranian Cities: The Case of Tabriz”, (1996), Department of Geography, University of Ottawa, Canada.
25- Potter, R.B. (1985), “Urbanization and Planning in the Third World”, London, Croom.
26- Purewal, N.K. (2000), “Living in Margins: Social Access to Shelter in Urban South Asian” Alder Shot.
27- Stadel, S. (1974), “The Structure of Squatter Settlements in Medellin”, Colombia, Area, Institute of British Geographers, 6, 249-254.
28- UN- Habitat (2003), “The Challenge of Slums” Global Report on Human Settlements”, London, Earth Scan.
29- Vienna, Declaration (2004), “Annex B: Vienna Declaration in Report: Ministerial (Conference on Informal Settlements in South Eastern Europe), OSCE, Homburg in Vienna.
30- Zebardast, Esfandiar (2006), “Marginalization of the Urban Poor and the Expansion on the Spontaneous Settlements on Tehran Metropolitan Fringe”, Cities, Vol. 23, No.6, PP.439-454.
31- Zhang, Zhilang, Etal (1997), “The Push-pull Theory of Migration and its Application”, Chinese, Journal of Population Science, Volume 9.