نوع مقاله : مقاله علمی پژوهشی

نویسندگان

1 برنامه ریزی شهری و منطقه ای

2 برنامه ریزی شهری و منطقه ای، دانشگاه تربیت مدرس

چکیده

اسکان موقت به عنوان یکی از متداول­ترین شـیوه­های تأمین مسکن افـراد بی­خانمان به حساب می­آید که در چرخه تأمین سرپناه پس از سانحه، بلافاصله پس از تأمین سرپناه اضطراری و پیش از عملیات بازسازی مطرح می­گردد. این شیوه از سکونت گرچه در یک برهه زمانی خاص مطرح شده و با گذر زمان کارکرد اصلی خود را از دست می­دهد، اما فرآیند مکان­گزینی آن بسیار حایز اهمیت می­باشد. این مقاله که با هدف مکانیابی سایت­های اسکان موقت در منطقه 16 تهران تدوین گردیده است در ابتدا با بررسی و مطالعه ادبیات مسکن و سکونتگاه موقت، 24 شاخص تأثیرگذار بر مکانیابی سایت­های اسکان موقت را شناسایی نموده و ضرایب اهمیت هر یک از این 24 شاخص را با بهره­گیری از فرآیند تحلیل سلسله­مراتبی فازی (FAHP) مورد سنجش قرار داده است. و سپس از طریق همپوشانی لایه­های اطلاعاتی (Overlay) و اعمال این ضرایب در محیط نرم­افزار GIS مرجح­ترین مکان­ها را متناسب با هدف، شناسایی نموده است. نتایج تحقیق نشان می­دهد که از میان شاخص­های مطالعه شده؛ 5 شاخص مالکیت، مدت زمان بهره­برداری از فضا به عنوان اسکان موقت، دسترسی به شریان­های اصلی، دسترسی به شبکه گاز و کاربری وضع موجود بیشترین و 3 شاخص میزان مجاورت با حریم معابر و محورهای ارتباطی، دوری از آلاینده­های صوتی و مراکز جمع­آوری زباله کمترین میزان اهمیت را در فرآیند گزینش مکان برای سکونت­دهی افراد بی­خانمان در حوزه تصمیم­گیری از منظر برنامه­ریزان به خود اختصاص می­دهند، در ضمن باتوجه به روش و شاخص­های گزینش شده، دو بوستان بعثت و بهمن مناسب­ترین مکان برای استقرار سایت­های اسکان موقت شناسایی گردیده­اند.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Optimal Locations of Temporary Housing Sites Using a Fuzzy Analytic Hierarchy Process (FAHP), the Case Study of Region 16 of Tehran H. Dadashpour

نویسندگان [English]

  • Hashem Dadashpour 1
  • Hamidreza Khodabakhsh 2

1 Urban and regional planning

2 Urban and Regional Planning, University of Tarbiat Modarres

چکیده [English]

Temporary housing is considered as one of the most common ways to provide housing for homeless people that providing shelter after disaster, immediately after providing emergency shelter and pre-reconstruction is forwarded. Although this method of was residence considered at a specific time period and it will lose its original function during the time, but the process of location is very important. The main goal of the paper is the location of temporary housing in region 16 of Tehran. The theoretical foundations of temporary housing and habitat were initially studied and then some 24 index for examining of temporary housing sites was identified. Significance coefficient of each the 24 indicators have been considered using Fuzzy Analytic Hierarchy Process (FAHP), and then the overlapping layers data have been identified and the coefficients in the GIS software environment were applied. The results of findings show that among the indicators studied; five indicators including ownership, the time use of space as temporary housing, adjacence to the passageways and road networks, adjacence to gas networks and the present land use were the most important variables, and three indicators including adjacent to passageways and road networks boundary, being away from sound pollution and waste collection centers had the lowest importance in the process of selecting locations for habitation for homeless people. In addition, the Beesat and Farvardin parks have been identified as the most appropriate locations for establishing the temporary housing sites according to the method and the selected indicators.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Temporary Housing
  • Fuzzy Analytic Hierarchy Process (FAHP)
  • Location
  • Geographic Information System (GIS)
  • Region 16 of Tehran
1ـ آیسان، یاسمین؛ دیویس، یان (1385)، «معماری و برنامه‌ریزی بازسازی»، ترجمه دکتر علیرضا فلاحی، انتشارات دانشگاه شهید بهشتی، تهران.
2ـ اصغرپور، محمدجواد (1387)، «تصمیم­گیری چند‌معیاره»، انتشارات دانشگاه تهران، تهران.
3ـ انصاری، حمیدرضا (1382)، «اسکان موقت رویکردها و سیستم­ها،» تهران، فصلنامه شهرسازی و معماری آبادی، سال پنجم و ششم، شماره 40 و 41.
4ـ حسینی، سیدبهشید (1382)، «مدیریت بحران و زلزله بم»، فصلنامه شهرسازی و معماری آبادی، سال پنجم و ششم، تهران، شماره 40 و 41.
5ـ زیاری حسینعلی، رضوانی مهرناز، (1389)، «بررسی و مکانیابی مراکز خدمات پستی با استفاده از روش AHP در محیط GIS »، فصلنامه جغرافیایی آمایش محیط، سال سوم، شماره 10.
6ـ عندلیب، علیرضا (1386)، «نوسازی بافت­های فرسوده حرکتینو در شهر تهران»، سازمان نوسازی شهر تهران، تهران.
7ـ فلاحی، علیرضا (1386)، «معماری سکونتگاه­های موقت پس از سوانح»، دانشگاه شهید بهشتی، تهران.
8ـ قدسی­پور، سیدحسن (1388)، «مباحثی در تصمیم‌گیری چند‌معیاره فرآیند تحلیل سلسله­مراتبی»، انتشارات دانشگاه صنعتی امیرکبیر، تهران.
9ـ کانی، فردریک؛ دیویس، ایان؛ کریمگولد، فردریک (1369)، «سرپناه اضطراری»، ترجمه دکتر اکبر زرگر، درسنامه دانشگاه شهید بهشتی، گروه بازسازی پس از سوانح.
10- Boender, C.G.E., de Grann, J.G., &Lootsma, F.A. (1989), “Multi-Criteria Decision Analysis with fuzzy Pairwise Comparison”, Fuzzy Sets and Systems, Vol. 29, No. 2.
11- Bozdag, C.E., Kahraman, C., & Ruan, D. (2003), “Fuzzy Group Decision Making Forselection among Computer Integrated Manufacturing Systems”, Computers Industry, Vol. 51, No.1.
12- Buckley, J.J. (1985), “Fuzzy Hierarchical Analysis”, Fuzzy Sets and Systems, Vol. 17, No.3.
13- Burby J. Raymond, D.E. Robert, G.R. David and Olshansky B. Robert (2000), “Creating Hazard Resilient Communities Through Land-Use Planning”, Natural Hazards Review, Vol. 1, No. 2.
14- Corsellis, T., Vitale, A. (2005), “Transitional Dettlement Displaced Populations, Published by Oxfam GB in Association with University of Cambridge”, London.
15- Chang, D.Y. (1992), “Extent Analysis and Synthetic Decision”, Optimization Techniques and Applications, 1.
16- Chang, D.Y. (1996). “Applications of the Extent Analysis Method on Fuzzy AHP”, European Journal of Operational Research, Vol. 95, No.3.
17- Cheng, C.H. (1997), “Evaluating Naval Tactical Missile Systems by Fuzzy AHP Based on the Grade Value of Membership Function”, European Journal of Operational Research, Vol. 96, No. 2.
18- Comerio, M. (1998), “Disaster Hit Home New Policy for Housing Recovery”, University of California Press Ltd, LondonEngland.
19- Lee, M., Pham, H., & Zhang, X. (1999), “A Methodology for Priority Setting with Application to Software Development Process”, European Journal of Operational Research, Vol.118, No.2.
20- Leung, L.C., & Cao, D. (2000), “On Consistency and Ranking of Alternatives in Fuzzy AHP”, European Journal of Operational Research, Vol. 124, No.1.
21- Nigg, B. and Torres (2006), “Hurricane Katrina and the Flooding of NewOrleans: Emergent Issues in Sheltering and Temporary”, The Annals of the American Academy Housing, Vol. 604.
22- Phillips B., (2009), “Recovery Disaster”, Published by Taylor & Francis Group”.
23- VanLaarhoven, P.J.M., & Pedrycz, W. (1983), “A Fuzzy Extension of Saaty’s Priority Theory”, Fuzzy Sets and Systems, Vol. 11, No.1-3.
UN-Habitat (2006), “A New Start: The Paradox of Crisis”, Journal of Habitat Debate, Vol.12, No.4.