جغرافیا و برنامه‌ریزی

شماره جاری

بر اساس شماره‌های نشریه

بر اساس نویسندگان

بر اساس موضوعات

نمایه نویسندگان

نمایه کلیدواژه ها

درباره نشریه

اهداف و چشم انداز

اعضای هیات تحریریه

اصول اخلاقی انتشار مقاله

فرایند پذیرش مقالات

بانک ها و نمایه نامه ها

اطاعات آماری نشریه

پرسش‌های متداول

اخبار و اعلانات

پیوندهای مفید

تحلیل سامانه¬های همدید بارش¬های شدید دوره¬ سرد سال در استان¬های خراسان رضوی و شمالی

نوع مقاله : مقاله علمی پژوهشی

نویسندگان

1 دانشکده جغرافیای دانشگاه تهران، دانشگاه تهران، دانشکده جغرافیا

2 دانشگاه تهران

چکیده

بررسی شرایط جوی همزمان با بارش­های شدید دوره سرد سال در استان­های خراسان رضوی و شمالی در مقیاس همدید و چگونگی توزیع زمانی - مکانی بارش­ها در ارتباط با این شرایط هدف اصلی این پژوهش است. در این مطالعه پراسنج­های فشار سطح دریا و دما سطحی به منظور بررسی شرایط سطح زمین در هنگام وقوع بارش­های شدید استفاده شده است، نم ویژه و جهت باد در تراز 700 هکتوپاسکال به منظور رهگیری منبع رطوبتی این بارش­ها مورد بررسی قرار گرفته، ضمن آنکه تراز 500 هکتوپاسکال به عنوان سطح مطلوب در بررسی الگوهای همدید مطالعه شده است. جهت و سرعت باد در تراز 300 هکتوپاسکال نیز برای بررسی نقش جت باد در ایجاد بارش­های شدید، ارزیابی شده­اند. داده­های مذکور در بازه زمانی 11 ساله (1995- 2005) و به صورت روزانه اخذ شده­اند. از پارامترهای مذکور برای بارش­های مربوط به هر ماه، میانگین­گیری به عمل آمد تا رفتار کلی جو در هنگام وقوع بارش­های شدید در منطقه مطالعاتی و در هر ماه مشخص گردد. نتایج کسب شده نشان­دهنده­ آنند که کانون بارش­های شدید در دوره سرد سال در استان خراسان رضوی (جنوب منطقه) قرار دارد. الگوی همدیدی همزمان با بارش­های شدید فرود بلند مدیترانه می­باشد و دریای سرخ به عنوان منبع اصلی این بارش­های تعیین گردید. نکته قابل توجه دیگر، استقرار رودباد جنب حاره­­ای در تراز 300 هکتوپاسکال در اکثر موارد بارش شدید در منطقه می­باشد.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Analysis of Synoptic Systems Creating Heavy Precipitation during Cold Period of Year in Khorasan Razavi and Khorasan Shomali Provinces

نویسندگان [English]

  • Faramarz Khoshakhlagh 1
  • Seaed omid Nabavi 2
  • Esmail Abbasi 2

1 School of Geography, Tehran University, Tehran University, Faculty of Geography

2 Tehran University

چکیده [English]

The presented study aims to investigate synoptic atmospheric conditions along with heavy precipitation in Khorasan Razavi and Khorasan Shomali provinces. The identification of temporal and spatial distribution of heavy precipitation associated with these extreme conditions is another goal of this study. The amount of precipitation greater than 20 mm was chose to distinguish heavy rainfall from others. The parameters such as sea level pressure, temperature, relative humidity, specific humidity at the level of 700 hPa and wind direction were analyzed to identify sources of heavy precipitation moisture. Geopotential height at the level of 500 hPa was considered to determine heavy precipitation synoptic patterns. Wind speed and direction at the level of 300 HPA were evaluated to track the high-speed wind (jet stream). Then, these parameters were averaged monthly to investigate the general behavior of the atmosphere status associated with heavy precipitation in the studied area. The results show that in cold period of year the foci of heavy precipitation are located in KhorasanRazaviCounty. Mediterranean deep trough and Red Sea were identified as synoptic pattern and the main moisture source of heavy precipitation, respectively. Subtropical jet stream also recognized along with almost all heavy precipitation cases at level of 300 hPa.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Heavy precipitation
  • Synoptic Patterns
  • Temporal-spatial distribution
  • The Khorasan Razavi and Khorasan shomali provinces
مراجع
1ـ اردکانی، ح.؛ زمانیان، م.ت.؛ هاشمی دوین، م. (1385)، «مطالعههمدیدیودینامیکیبیشترینبارشرویمنطقهخراسان»، مقاله.
2ـ بابائیان، ا.؛ بنی وهاب، ع.؛ (1381)، «الگوهای سینوپتیکی وقوع سیل در استان خراسان»، مقاله، پژوهشکده اقلیم استان خراسان رضوی.
3ـ سبزی­پرور، ع. (1374)،« بررسیسینوپتیکیسیستم­هایسیل­زادرجـنوب غربایران»، پایان­نامه کارشناسی ارشد، مؤسسه ژئوفیزیک دانشگاه تهران.
4ـ حجازی­زاده، ز. (1372)، «بررسی سینوپتیکی نوسانات فشار زیاد جنب حاره در تغییر فصلی ایران»، رساله دکتری، داشگاه تربیت مدرس تهران.
5ـ خوش­اخلاق، فرامرز (1377)، «تحلیل در خشکسالی­های فراگیر ایران با استفاده از تحلیل­های سینوپتیکی»، پایان­نامه دکتری، دانشگاه تبریز.
6ـ عربی، ز. (1379)، «تحلیل سینوپتیکی بارندگی دوره 21 تا 26 تیرماه 1378 در ایران»، پژوهش­هایجغرافیایی، ش 56.
7ـ عزیزی، ق. (1375)، «بلوکینگ و اثرات آن بر بارش­های ایران»، رساله دکتری، دانشگاه تربیت مدرس.
8ـ عزیزی، ق.؛ یوسفی، ح. (1382)، «زمانیابی ورود پرفشار سیبری به سواحل جنوبی دریای خزر»، مدرسعلومانسانی، ش 49 ، پیاپی 43.
9ـ علیجانی، ب. (1380)، «شناسایی تیپ­های هوای باران­آور تهران بر اساس چرخندگی»، فصلنامهتحقیقاتجغرافیایی، ش 530، پیاپی
10ـ علیجانی، بهلول (1385)، «اقلیم­شناسی سینوپتیک»، تهران، انتشارات سمت.
11ـ لشکری، ح.؛ اصغر پور، م.؛ متکان، ع، ا. (1385)، «تحلیلسینوپتیکیعواملایجادبارش­هایسیل­زادراستانگلستان»، مقاله.
12ـ لشکری، ح. (1375)، «بررسی الگوهای سینوپتیکی توفان­های جنوب غرب کشور»، رساله دکتری، دانشگاه تربیت مدرس تهران.
13ـ مفیدی، عباس و آذر، زرین (1384)، «بررسی سینوپتیکی تأثیر سامانه­های کم فشار سودانی در وقوع بارش­های سیل­زا در ایران»، فصلنامه تحقیقات جغرافیایی، شماره 77، ص 26-1.
14ـ نجار سلیقه، م. (1380)، «الگوی سینوپتیکی بارش­های تابستانی جنوب شرق ایران»، فصلنامه تحقیقات جغرافیایی، شماره 521.
15ـ نصیری، ب. (1378) «تحلیلالگویسینوپتیکیو دینامیکیبارش­هادرحوزه­هایکرخهو دز»، پایان­نامه دکتری، مؤسسه ژئوفیزیک دانشگاه تهران،
16- Alijani, B. (2008), “Effect of the Zagros Mountains on the Spatial Distribution of Precipitation”, J. Mt. Sci. 5: 218–231.
17- Barkan, J., P. Alpert (2008), “Synoptic Patterns Associated with Dusty and Non-dusty Seasons in the Sahara”, Theoretical and Applied Climatology.
18- Barkan, J., P. Alpert, H. Kutiel,1 & P. Kishcha2 (2005), “Synoptics of Dust Transportation Days from Africa toward Italy and Central Europe”, Journal of Geophysical Research, Vol. 110.
19- Barry, R.G., Perry, A., H. (1973), “Synoptic Climatology: Methods and Applications”, Methuen Young books.
20- Diem, Jeremy E., (2006), “Synoptic-Scale Controls of Summer Precipitation in the Southeastern United States”, J. Climate, 19, 613-621.
21-Esteban, P., P.D. Jones, J. Mart ´in-Nide and M. Mases (2004), “Atmospheric Circulation Patterns Related to Heavy Snowfall Days in Andorra, Pyrenee”s, International Journal of Climatology.
22- Feldl, N., G.H. Roe (2010), “Synoptic Weather Patterns Associated with J\Heavy La Ni~na Rainfall in the Southwest United States”.
23- Frank, K.L., L.S. Kalkstein & B. W. Geils, H.W. Thistle Jr. (2008), “Synoptic Climatology of the Long-distance Dispersal of White Pine Blister Rust”, I.Development of an Upper Level Synoptic Classification.
24- Junker N., W.R., S., Schneider, S., L., Fauver (1999), “A Study of Heavy Rainfall Events during the Great Midwest Flood of 1993”, Wea. Forecasting, Volume 14.
25- Kahana, R. Ziv, B. D, U. EnzeL. Y. (2004), “Atmospheric Predictors for Major Floods in the Negev Desert, ISRAEL”, International Journal of Climatology.
26- Kalkstein, L., S. Peter Corrigan. (1986), “A Synoptic Climatological Approach For Geographical Analysis: Assessment of Sulfur Dioxide Concentrations”.
27- Konrad. C., E. (1997), “Synoptic-Scale Features Associated with Warm Season Heavy Rainfall over the Interior Southeastern United States”, Wea. Forecasting, 12, 557-571.
28- Levin, N., H., Saaroni (1999), “Fire Weather in Israel-Synoptic Climatological Analysis”, GeoJournal 47: 523-538, 1999.
29- Picek, I.B., D. Glasnovic (2002), “Synoptic and Mesoscale Environment Conducive to Heavy Precipitation During map IOP5”.
30- Rezacova, D., Kaspar, Muller, M. Sokol, Z., Kakos, V., Hanslian, D. Pesice P. (2005), “A Comparison of the Flood Precipitation Episode in August 2002 with Historic Extreme Precipitation Events on the Czech Territory”, Elsevir Science.
31- Risbey, J., S. Michael J. Pook, Peter C. McIntosh, Caroline C. Ummenhofer, and Gary Meyers (2008), “Characteristics and Variability of Synoptic Features Associated with Cool Season Rainfall in Southeastern Australia”, International Journal Climatology.
32- Sabziparvar, A.A., A. Parandeh, H. Lashkari, and H. Yazdanpanah (2010), “Mid-level Synoptic Analysis of Flood-generating Systems in South-west of Iran (Case Study: Dalaki Watershed River Basin)”.
33- Smith, A. (2006), “Location oF Heaviest Rainfall Relative to Frontal Bounders during the Warm Season”, 18th Conference on Probability & Statistics in the Atmospheric Sciences.
34- Tymvios, F.K. Savvidou., S.C. Michaelides (2010), “Association of Geopotential Height Patterns with Heavy Rainfall Events in Cyprus”, Adv. Geosci., 23, 73-78.
35- Yarnal B. (1993), “Synoptic Climatology in Environmental Analysis”, Published or Distributed by John Wiley & Sons.
36- http://www.esrl.noaa.gov/psd/data/composites/day, net
جغرافیا و برنامه‌ریزی
دوره 16، شماره 40 - شماره پیاپی 40
شهریور 1391
صفحه 97-118
فایل ها
هم رسانی
ارجاع به این مقاله
آمار