سایر زمینه هایی مطالعاتی جغرافیایی و بین رشته ای
محمدرضا شهبازبگیان؛ سایه حبیب زاده
چکیده
منطقه آزاد ماکو به لحاظ قرار گرفتن در مرز ایران با ترکیه و جمهوری آذربایجان دارای یک موقعیت استراتژیک بالقوه در کشور بوده و توسعهی پایدار آن از جنبههای مختلف اقتصادی، اجتماعی و سیاسی از اهمیت بالایی برخوردار است. با اینحال سیاستهای توسعه منطقه هنوز بر رشد بدون توجه به محدودیت منابع به خصوص منابع آب متمرکز بوده و نیازمند مطالعه ...
بیشتر
منطقه آزاد ماکو به لحاظ قرار گرفتن در مرز ایران با ترکیه و جمهوری آذربایجان دارای یک موقعیت استراتژیک بالقوه در کشور بوده و توسعهی پایدار آن از جنبههای مختلف اقتصادی، اجتماعی و سیاسی از اهمیت بالایی برخوردار است. با اینحال سیاستهای توسعه منطقه هنوز بر رشد بدون توجه به محدودیت منابع به خصوص منابع آب متمرکز بوده و نیازمند مطالعه بیشتر در راستای پارادایم توسعهی پایدار و توجه به محدودیت منابع خصوصا منابع آب این منطقه است. توسعهی پایدار در یک منطقه با در نظر گرفتن توان اقتصادی، اجتماعی و زیستمحیطی متعلق به آن منطقه می تواند تحقق یابد. از اینرو، هدف تحقیق حاضر نیز تحلیل آمایشی توسعه منطقه آزاد ماکو با توجه به سه زیرسیستم اقتصادی، اجتماعی و زیستمحیطی با تاکید بر منابع آب بوده و برای تحلیل تعاملات بین متغیرها از رویکرد سیستمی بهره میگیرد. ابتدا با استفاده از مطالعه دادهها و اطلاعات مشاهدهای منطقه و مصاحبه با کارشناسان منطقه اطلاعات و دادههای آماری لازم بهدستآمده است. سپس با استفاده از دانش پویایی سیستم سه بخش اقتصادی و اجتماعی و منابع آب منطقه در قالب حلقههای علّت و معلولی (تعادلی و تقویتی) به صورت مجزا با نرمافزار ونسیم ترسیم و عملکرد آنها با نمودارهای مرجع تائید شد. سپس این زیرسیستمها بهصورت جامع و در ارتباط باهم در قالب یک مکانیزم سیستمی حاکم بر شاخص های توسعه منطقه آزاد ماکو ترسیم شدند. درنهایت بامطالعهی سیستمی زیرسیستمهای مربوط به منطقه سه سیاست از درون مکانیزم سیستمی در جهت توسعه منطقه با توجه به پتانسیلهای موجود در منطقه استخراج گردید. نتایج مطالعه مکانیزمهای سیستمی حاکم بر توسعه منطقه آزاد ماکو حاکی از آن است که سه سیاست مبتنی بر تقویت آبزیپروری، سرمایهگذاری برای تقویت گردشگری و کشت گیاهان دارویی با تقویت مکانیزمهای سیستمی تعادلی، قابلیت تقویت پایداری منطقه آزاد ماکو را دارند.