برنامه ریزی روستایی
حسین کریم زاده؛ حمدالله سجاسی قیداری؛ رباب نقی زاده
چکیده
کارآفرینی گردشگری روستایی رویکردی راهبردی برای گذار به جامعه پایدار در نظر گرفته شده است. تمایل به کارآفرینی گردشگری روستایی از طریق ویژگیها و تواناییهای منحصر به فرد هر روستا منعکس میشود.
این مقاله با هدف تعیین جنبههای ضروری کارآفرینی گردشگری روستایی بر اساس مزیتهای استراتژیک در ارتباط با روستاهای گردشگری استان اردبیل ...
بیشتر
کارآفرینی گردشگری روستایی رویکردی راهبردی برای گذار به جامعه پایدار در نظر گرفته شده است. تمایل به کارآفرینی گردشگری روستایی از طریق ویژگیها و تواناییهای منحصر به فرد هر روستا منعکس میشود.
این مقاله با هدف تعیین جنبههای ضروری کارآفرینی گردشگری روستایی بر اساس مزیتهای استراتژیک در ارتباط با روستاهای گردشگری استان اردبیل از طریق ابزار پرسشنامه انجام شده است.
جامعه آماری این پژوهش شامل 363 نفر از ساکنین روستاهای گردشگری استان اردبیل میباشد که با استفاده از فرمول کوکران محاسبه شده است.
برای جمعآوری اطلاعات، پرسشنامهای در دو بخش در اختیار پاسخگویان قرار گرفت که بخش اول اطلاعاتی در مورد ویژگیهای دموگرافیکی و اجتماعی ساکنین جمعآوری میکند و بخش دوم پرسشنامه، شامل سؤالاتی در مورد بررسی مزیتهای استراتژیک مؤثر در کارآفرینی گردشگری روستایی با 40 سؤال میباشد.
برای بررسی مزیتهای استراتژیک مؤثر در کارآفرینی گردشگری روستایی، نتایج حاصل از استناد نظری به عنوان شاخصهای عملیاتی مزیتهای استراتژیک به صورت پرسشنامه محقق ساخته درآمده و اقدام به گردآوری دادهها شده است.
این تحقیق بر اساس هدف کاربردی و ماهیت آن به صورت توصیفی و تحلیلی میباشد.
تجزیه و تحلیل آماری با استفاده از نرم افزار SPSS و مدل سازی معادلات ساختاری (SEM) طراحی شده با نرم افزار LISREL انجام شده است.
نتایج نشان میدهد تمامی ابعاد (اقتصادی، اجتماعی، فرهنگی، کالبدی، انسانی و طبیعی) مزیتهای استراتژیک معنیدار میباشد. در این مطالعه متغیر « پذیرش عقاید و ارزشهای جدید » در شاخص « انعطافپذیری »، متغیر « دسترسی به امکانات رفاهی (آب، برق، گاز و...) » در شاخص « انرژی » و متغیر « توانایی انتقال تخصص و مهارت خود به دیگران نظیر فرزندان، دوستان یا آشنایان » در شاخص « تخصص و مهارت » رتبههای اول تا سوم را از دیدگاه پاسخگویان به خود اختصاص دادهاند.
ژئوتوریسم، اکوتوریسم و گردشگری
اکبر رحیمی؛ مهناز مهربانی؛ حسین کریم زاده
چکیده
در این تحقیق، با توجه به اسناد کتابخانهای و مروری بر ادبیات تخصصی مرتبط با موضوع، به شناسایی شاخصهای مناظر روستایی مطلوب و در گام بعدی با استفاده از فرآیند بازدید میدانی یا مشاهده، به ارزیابی عناصر و شاخص های موجود در منظر روستایی منطقه مورد مطالعه پرداخته شد. با توجه به شاخص-های مؤثر و اصلی، پرسشنامه طراحی شد. روایی پرسشنامه توسط ...
بیشتر
در این تحقیق، با توجه به اسناد کتابخانهای و مروری بر ادبیات تخصصی مرتبط با موضوع، به شناسایی شاخصهای مناظر روستایی مطلوب و در گام بعدی با استفاده از فرآیند بازدید میدانی یا مشاهده، به ارزیابی عناصر و شاخص های موجود در منظر روستایی منطقه مورد مطالعه پرداخته شد. با توجه به شاخص-های مؤثر و اصلی، پرسشنامه طراحی شد. روایی پرسشنامه توسط متخصصین مورد بررسی قرار گرفت و پایایی کل آن بر اساس آلفای کرونباخ 817/0 برآورد گردید. حجم نمونه بر اساس فرمول میترا لنکفورد، محاسبه گردید و در بین 300 نفر از افرادی که از دهکده چوبین بازدید نمودند، توزیع شد. تجزیه و تحلیل دادهها با استفاده از نرمافزار Spss و آزمونهای همبستگی اسپیرمن و رگرسیون خطی چندگانه صورت گرفت.
نتایج این پژوهش، ابتدا مجموعهای از شاخصهای مناظر روستایی با رویکرد توسعه گردشگری را نمایان ساخت. همچنین نتایج نشان داد که بین شاخصهای منظر روستایی و شاخصهای توسعه گردشگری، رابطهای معنادار برقرار است. علاوه بر آن، در بین شاخصهای منظر روستایی، شاخص اکولوژیکی، بیشترین تأثیر را بر توسعه گردشگری در دهکده چوبین دارد و گردشگران بازدیدکننده از دهکده چوبین معیارهای مرتبط با شاخص اکولوژیکی را مؤثرترین عامل جهت جذب به این منطقه میپنداشتند.
بنابراین جهت تحقق توسعه گردشگری در مناطق روستایی، درک مؤلفههای مناظر روستایی مطلوب و استفاده از آنها در طراحی این مناظر و همچنین توجه به انتظارات و دیدگاههای گردشگران میتواند در ارتقاء کیفیت مناطق روستایی و توسعه گردشگری نیز نقشی اساسی داشته باشد.
برنامه ریزی روستایی
حسین کریم زاده؛ محسن آقایاری هیر؛ محمد محسن زاده
چکیده
امنیت غذایی و تغذیه از محورهای اصلی توسعهی ملی است که در سالهای اخیر نگرشها، ضرورتها و اولویتهای تازهای را در سطح سیاستگذاری نمایان و به یکی از چالشهای قرن 21 میلادی تبدیل شده است. لذا، پژوهش حاضر کاربردی و از نظر ماهیت و روش توصیفی و تحلیلی است. برای گردآوری دادهها از مطالعات کتابخانهای و میدانی (پرسشنامه، مصاحبه و ...
بیشتر
امنیت غذایی و تغذیه از محورهای اصلی توسعهی ملی است که در سالهای اخیر نگرشها، ضرورتها و اولویتهای تازهای را در سطح سیاستگذاری نمایان و به یکی از چالشهای قرن 21 میلادی تبدیل شده است. لذا، پژوهش حاضر کاربردی و از نظر ماهیت و روش توصیفی و تحلیلی است. برای گردآوری دادهها از مطالعات کتابخانهای و میدانی (پرسشنامه، مصاحبه و مشاهده) استفاده شد. قلمرو مکانی نیز شهرستانهای هریس و بستانآباد میباشد. برای انتخاب روستاهای نمونه در شهرستانهای مورد مطالعه 3 فاکتور؛ 1) توزیع جغرافیایی، 2) توپوگرافی و ارتفاع و 3) خانوارهای روستایی (روستاهای بالای 50 خانوار) مد نظر قرار گرفت و 18 روستا از شهرستان بستانآباد و 10 روستا نیز از شهرستان هریس انتخاب شدند. جامعهآماری را سرپرستان خانوارهای روستایی تشکیل میدهند. روستاهای منتخب دارای 26087 نفر جمعیت و 7574 خانوار روستایی می-باشند که با استفاده از فرمول کوکران تعداد 392 خانوار به عنوان نمونه انتخاب شدند. برای تجزیه و تحلیل دادهها و اطلاعات از آزمونهای تیتک نمونهای، تکنیک SAW، کندال، کروسکالوالیس و ... استفاده شده است. نتایج حاصله نشان داد، وضعیت همه شاخصهای امنیت غذایی (دسترسی، دستیابی، شیوه مصرف و ثبات) در محدوده مورد مطالعه بهصورت مطلوب ارزیابی شده و روستاهای جیقه/جقه، شیروانهده و چرمخوران سفلی در رتبههای اول تا سوم از نظر امنیتغذایی قرار دارند و امنیت غذایی نسبت به سایر روستاهای مورد مطالعه بالاست. در ضمن روستاهای خشندرق، عینالدین و باروق در رتبههای آخر از نظر امنیت غذایی در محدوده مورد مطالعه قرار دارند و در این روستاها میزان امنیت غذایی نسبت به سایر روستاها پایین است. همینطور، عامل اقتصادی (درآمد، اشتغال، تولید، بهرهبرداری، تنوع اقتصادی و ...) بهعنوان مهمترین عوامل افزایش امنیت غذایی در نواحی روستایی مورد مطالعه از دیدگاه پاسخگویان تحقیق شناخته شده است.
برنامه ریزی روستایی
حسین کریم زاده؛ ابوالفضل قنبری؛ سمیرا هاشمی امین
چکیده
این پزوهش، بر حسب هدف کاربردی، بر حسب روش، تحقیقی توصیفی-تحلیلی از نوع پیمایشی محسوب میشود. دادههای تحقیق، به روش میدانی از طریق پرسشنامه و همچنین به روش آرشیوی گردآوری گردیده است. جامعه آماری تحقیق شامل گردشگرانی است که در طول فصل تابستان طی سال های 98 و 99 به روستاهای هدف گردشگری و مناطق عشایری دارای پتانسیل گردشگری خلاق در منطقه ...
بیشتر
این پزوهش، بر حسب هدف کاربردی، بر حسب روش، تحقیقی توصیفی-تحلیلی از نوع پیمایشی محسوب میشود. دادههای تحقیق، به روش میدانی از طریق پرسشنامه و همچنین به روش آرشیوی گردآوری گردیده است. جامعه آماری تحقیق شامل گردشگرانی است که در طول فصل تابستان طی سال های 98 و 99 به روستاهای هدف گردشگری و مناطق عشایری دارای پتانسیل گردشگری خلاق در منطقه ارسباران، مراجعه نمودهاند. برای تعیین حجم نمونه از فرمول نمونهگیری کوکران برای جوامع نامعین استفاده شده است. با توجه به مقادیر حاصل، حجم نمونه مناسب برای انجام پژوهش، 384 نفر از گردشگران میباشد. در تنظیم پرسشنامه برای سنجش روایی از روایی محتوا استفاده شده است. با سنجش پایایی پرسشنامه با آلفای کرونباخ کل 987/0، پایایی پرسشنامه تحقیق، در سطح بالایی مورد تایید قرار گرفت. برای سنجش متغیرهای کمی و کیفی، از سه روش بهره گرفته شده است: 1.از آزمون فریدمن، برای مقایسه میانگینهای جامعه آماری، مربوط به گردشگری خلاق با نرمافزار SPSS و تجزیه و تحلیلها نشان داد که از بین ابعاد گردشگری خلاق روستایی، بیشترین تاثیر را تعامل با رتبه میانگین 3.70 بر گردشگری خلاق روستایی میگذارد. 2.برای تحلیلهای چند متغیره و تعیین روابط ساختاری میان متغیرها حس لذت گردشگران خلاق، تکنیکهای آماری تحلیل عاملی به کمک نرم افزار Amos Graphic 22 به کار گرفته شده است و تحلیلها حاکی از آن است که بعد کالبدی و زیست محیطی احساس لذت با ضریب 01/1 بیشترین ضریب را در بین ابعاد حس لذت به خود اختصاص داده است. 3.برای تجزیه و تحلیل دادههای مربوط به عوامل موثر بر رفتار آتی گردشگران روستایی و عشایری، از روش حداقل مجذورات جزیی به کمک نرم-افزار PLS نسخه 3 بهره گرفته شد و نتایج تحلیلها رابطه معنیداری بین متغیرهای پژوهش را نشان داده و مشخص شد بیشترین تاثیر را گردشگری خلاق بر حس لذت با ضریب 968/0 دارد.
برنامه ریزی روستایی
محسن آقایاری هیر؛ محمد ظاهری؛ حسین کریم زاده؛ رضا طالبی فرد
چکیده
امروزه فناوریهای اطلاعاتی و ارتباطی در نواحی روستایی، نظمی نوین را پیش کشیده و الزامات و مقدمات توسعه پایدار روستاها را برای حضور در جهان آینده فراهم نمودهاند. لذا مطالعه و شناخت وضع موجود توسعه پایدار مبتنی بر فناوری اطلاعات و ارتباطات در جوامع روستایی و برنامهریزی براساس این شناخت میتواند زمینهساز پایداری و بازآفرینی ...
بیشتر
امروزه فناوریهای اطلاعاتی و ارتباطی در نواحی روستایی، نظمی نوین را پیش کشیده و الزامات و مقدمات توسعه پایدار روستاها را برای حضور در جهان آینده فراهم نمودهاند. لذا مطالعه و شناخت وضع موجود توسعه پایدار مبتنی بر فناوری اطلاعات و ارتباطات در جوامع روستایی و برنامهریزی براساس این شناخت میتواند زمینهساز پایداری و بازآفرینی جوامع روستایی براساس اندیشه و باورهای تازه باشد و اجتماعات سالم روستایی را شکل دهد. بر این اساس پژوهش حاضر با هدف تحلیل سطح توسعه پایدار مبتنی بر فناوری اطلاعات و ارتباطاتدر نقاط روستایی شهرستان جیرفت شکل گرفته است. این پژوهش از نظر هدف، کاربردی و به لحاظ ماهیت و روش توصیفی - تحلیلی میباشد که جهت گردآوردی دادههای مورد نیاز آن از مطالعات کتابخانهای و میدانی استفاده شد. قلمرو مکانی پژوهش، شامل 38 روستای واقع در شهرستان جیرفت است که طبق سرشماری مرکز آمار ایران در سال 1395 دارای 16170 خانوار بوده و بر اساس فرمول کوکران حجم نمونه، 376 خانواری جهت پرسشگری تعیین و به روش نمونهگیری تصادفی انتخاب گردیدند. جهت تجزیه و تحلیل دادهها و اطلاعات از مدل تصمیمگیری چندمعیاره کوپراس و تحلیل خوشهای K در محیط نرمافزار SPSS استفاده گردید. نتایج حاصله از تکنیک و تحلیل نشان داد، روستاهای دولتآباد اسفندقه، دولتآباد مرکزی، دریاچه، دوبنه، پشتلر، حسینآباد دهدار، فردوس و سغدر بهعلت برخورداری از شرایط مساعد محیطی، قرار گرفتن در موقعیت دشتی و فاصله کم با مرکز شهرستان، تمرکز جمعیت، دارا بودن تجهیزات و ارائه خدمات مبتنی بر فناوری، به لحاظ توسعه پایدار مبتنی بر فناوری اطلاعات و ارتباطات در سطحی بالاتر نسبت به روستاهای عباسآباد، دره رود، حیشین سفلی، کهن و آبشور قرار گرفتهاند.
میر ستار صدرموسوی؛ حسین کریم زاده؛ محسن آقایاری هیر؛ عقیل خالقی
چکیده
توسعه و عمران روستایی دارای جایگاه متفاوت در برنامههای توسعه ( قبل و پس از انقلاب اسلامی) بوده و لذا جوامع روستایی، اغلب از آسیبهای برنامهریزی توسعه متأثر بوده که شهرستان ورزقان نیز از این قاعده مستثنی نبوده و بر همین اساس، تحقیق حاضر به تحلیل ترکیبی موانع اثربخشی برنامههای توسعه روستایی و آسیبشناسی آن پرداخته است. جامعه آماری ...
بیشتر
توسعه و عمران روستایی دارای جایگاه متفاوت در برنامههای توسعه ( قبل و پس از انقلاب اسلامی) بوده و لذا جوامع روستایی، اغلب از آسیبهای برنامهریزی توسعه متأثر بوده که شهرستان ورزقان نیز از این قاعده مستثنی نبوده و بر همین اساس، تحقیق حاضر به تحلیل ترکیبی موانع اثربخشی برنامههای توسعه روستایی و آسیبشناسی آن پرداخته است. جامعه آماری شامل کارشناسان محلی است که در بخش کمی از پرسشنامه محققساخته (برای 132 نفر پاسخگو) و در بخش کیفی از مشاهده و مصاحبه نیمهساختاریافته (51 نفر مصاحبهشونده در دو مرحله) استفاده شده است. نتایج کمی نشان میدهد «ضعف ساختار اطلاعاتی، نظام آماری و اطلاعاتی نامناسب» در پیشنیازهای برنامه توسعه؛ «مشارکت نگرفتن ذینفعان در برنامههای توسعه» در تدوین برنامههای توسعه؛ «کلی و تفسیر بردار بودن برخی مواد و تفصیلی بودن افراطی برخی» در محتوای برنامه توسعه؛ و «ابهامات در نحوه ارائه گزارشها» در اجرای برنامه توسعه از مهمترین موانع اثربخشی برنامههای توسعه در محدوده موردمطالعه میباشند؛ همچنین نتایج کیفی نشان میدهد: کاهش و افزایش قیمتها، عدم هماهنگی بین دستگاهها، متفاوت بودن تصمیمات دولتها، چشمپوشی از ظرفیتهای منطقه، ضعف سیستم اداری، چشمپوشی از دانش، اطلاعات و تجربه و بهخصوص خواستهای ذینفعان، توجه نکردن به توسعه پایدار روستایی، عدم توجه به کشاورزی خردهمالکان، استفاده از امکانات منطقه به سود مناطق مرکزی، تخریب منابع و معادن منطقه به نفع بالادست و عدم توجه به آینده منطقه و توجه بیشتر به شهر، توجه ناکافی به روستاها و مناطق محروم و دورافتاده، نقش متفاوت نمایندگان مجلس در همراهی با دولت و استفاده از نیروهای غیربومی در کارهای عمرانی از شرایط علی هستند که راهبردهای: به مشارکت گرفتن روستاییان در تعیین سرنوشت خویش، تعریف تفکری صحیح درباره روستا، تعریف استراتژی مشخص در زمینه توسعه روستایی، تعریف مدیریت واحد روستایی و اتخاذ روند پایین به بالا را طلب میکند. مقایسه نتایج هر دو روش کمی و کیفی نشاندهنده نتایج مشترک کمی و کیفی از دید کارشناسان محلی و افراد مطلع محلی میباشد.
