آب و هواشناسی
ناصر منصوری درخشان؛ دکتر بهلول علیجانی؛ مجید آزادی؛ مهری اکبری
چکیده
غلب بارشهای شدید در عرضهای میانی با جبههها همراه هستند. با توجه به استقرارایران دراین نواحی، شناسایی و بررسی جبههها بسیار ضروری میباشد. از طرفی مطالعات اقلیمی جبههها با استفاده از نتایج روش جبهه گذاری دستی که اغلب دارای نتایج متفاوتی نیز میباشد، بسیار زمان بر و پرهزینه بوده و عملا غیر ممکن است. لذا دراین ...
بیشتر
غلب بارشهای شدید در عرضهای میانی با جبههها همراه هستند. با توجه به استقرارایران دراین نواحی، شناسایی و بررسی جبههها بسیار ضروری میباشد. از طرفی مطالعات اقلیمی جبههها با استفاده از نتایج روش جبهه گذاری دستی که اغلب دارای نتایج متفاوتی نیز میباشد، بسیار زمان بر و پرهزینه بوده و عملا غیر ممکن است. لذا دراین تحقیق برای نخستین بار در داخل کشور به جبهه گذاری خودکار و عددی پرداخته شده است. ابتدا دادههای منظم شبکهای با وضوح 75/0×75/0درجه شامل دما، ارتفاع ژئوپتانسیلی، رطوبت نسبی، باد مداری و نصف النهاری در ترازهای مناسب از مرکز ECMWF اخذ گردید. سپس به کمک برنامه نویسی کامپیوتری، تابع شناسایی جبهه، محاسبه و با تعیین آستانههای مناسب برای مقادیر گرادیان دمایی و پارامتر دمایی جبهه (TFP)، جبهههای سامانه چرخندی در تراز hPa700 شناسایی و رسم شدند. در ادامه، جهت صحت سنجی جبهههای شناسایی شده، تابع جبهه زایی با استفاده از دادههای مرکز داده NCEP/NCAR با وضوح شبکهای 5/2×5/2 درجه و در همان تراز محاسبه و ترسیم گردید. بررسی و مقایسه جبهههای ماشینی با خروجی تابع جبهه زایی و تصاویر ماهواره، نشان دهنده صحت روش شناسایی عددی جبهه میباشد. مقایسه نتایج جبهه زایی در جبهههای سرد و گرم، نشان دهنده واداشت مقادیر مثبت بیشینه جبهه زایی توسط جبهههای سرد نسبت به جبهههای گرم میباشد. همچنین بررسی موقعیت جبهههای سرد و گرم در سامانه چرخندی نشان داد کهاین جبهه ها، اغلب در پایین دست ناوه و بالا دست پشته سطوح فوقانی یافت میشوند و در مواجهه با ارتفاعات غربیایران پسروی نموده و تغییر شکل داده اند. نتایج نشان دهنده نقش بارزتر جبهههای سرد در شکل گیری و تحول سامانه چرخندی میباشند.
آب و هواشناسی
یعقوب رضازاده؛ بهلول علیجانی
چکیده
سرما و یخبندان در منطقهی شمالغرب کشور، همهساله خسارتهای جبرانناپذیری بر بخشهای حملونقل، تصادفهای جادهای، باغها و محصولهای کشاورزی وارد نموده و زندگی عادی مردم را در شهر و روستاها فلج مینماید. بهمنظور تبیین و تحلیل همدید امواج فراگیر سرما در شمالغرب ایران ابتدا روزهای بسیار سرد 18 ایستگاه ...
بیشتر
سرما و یخبندان در منطقهی شمالغرب کشور، همهساله خسارتهای جبرانناپذیری بر بخشهای حملونقل، تصادفهای جادهای، باغها و محصولهای کشاورزی وارد نموده و زندگی عادی مردم را در شهر و روستاها فلج مینماید. بهمنظور تبیین و تحلیل همدید امواج فراگیر سرما در شمالغرب ایران ابتدا روزهای بسیار سرد 18 ایستگاه مورد مطالعه در دوره آماری 23ساله استخراج شد. سپس از بین این آمار 43 موج شدید و فراگیر انتخاب گردید. برای تحلیل سینوپتیکی امواج سرما در نهایت دو موج نماینده بهمن 1370 و دیماه 1386 تعیین شدند. نقشههای فشار سطح زمین و سطح 500 هکتوپاسکال این یخبندانها از سایت NCEP استخراج شده و تحلیل گردید. نتایج تحقیق نشان داد که علت بیشتر یخبندانهای شدید سطح بالا ناشی از استقرار یک فرود عمیق در غرب ایران بوده که هوای سرد مناطق قطبی را به ایران هدایت میکند. استقرار فراز مانع در شرق این فرود سبب ایستایی نسبی این فرود شده و تداوم سرما را در منطقه تشدید میکند. در سطح زمین هم اکثرا پرفشارهای مهاجر غربی و گسترش زبانه پرفشار سیبری بر شدت سرمای هوای سطح 500 هکتوپاسکال میافزاید. بر این اساس میتوان حداقل از 5 روز قبل با استقرار این سیستمها در همسایگیهای منطقه مورد مطالعه شرایط سرمایی را پیشبینی کرده ومدیران و کشاورزان را برای مقابله با سرما آماده نمود.
آب و هواشناسی
بهلول علیجانی؛ علی بیات؛ مهدی دوستکامیان؛ یدالله بلیانی
چکیده
بارش از مهمترین و متغیرترین عناصر اقلیمی است که شناخت رفتار آن همواره مورد توجه اقلیمشناسان بوده است. از این رو پیـچیدگی عناصر اقلیمی در مقیاسهای زمانـی و مکانی لزوم بهکارگیری روشهای کارامد مانند تحلیل طیفی به عنوان ابزاری مفید برای مطالعه الگوهای اقلیمی را نشان میدهد. هدف از این مطالعه بررسی و تحلیل نوسانهای بارش ...
بیشتر
بارش از مهمترین و متغیرترین عناصر اقلیمی است که شناخت رفتار آن همواره مورد توجه اقلیمشناسان بوده است. از این رو پیـچیدگی عناصر اقلیمی در مقیاسهای زمانـی و مکانی لزوم بهکارگیری روشهای کارامد مانند تحلیل طیفی به عنوان ابزاری مفید برای مطالعه الگوهای اقلیمی را نشان میدهد. هدف از این مطالعه بررسی و تحلیل نوسانهای بارش ایران با استفاده از تحلیل طیفی (تحلیل همسازهها) میباشد بدین منظور دادههای بارش سالانه ایستگاه همدید ایران از بدو تأسیس تا سال 2008 که بیش از 40 سال آمار داشتند از سازمان هواشناسی کشور استخراج گردیده است. سپس بهمنظور بررسی و تحلیل چرخههای بارش ایران از برای انجام محاسبات از امکانات برنامهنویسی در محیط نرمافزارMatlab و نیز برای انجام عملیات ترسیمی از نرمافزار Surfer بهره گرفته شد. نتایج حاصل از تحلیل چرخهها نشان داد که چرخههای معنیدار 3- 2 ساله، 5- 3ساله، 6- 2 ساله و گاهی 11 ساله و بالاتر بر بارش ایران حاکم است. بر این اساس در شرق و جنوب شرق ایران بیشتر چرخههای 5- 3 ساله و در غرب، جنوب غرب و شمال غرب کشور چرخههای 3- 2 ساله و در شمال شرق چرخههای 6- 2 ساله غالب هستند. بیشترین و متنوعترین چرخهها بهدلیل قرارگیری در سایه ناهمواریهای زاگرس از یکسو و مجاورت با خلیجفارس از سوی دیگر در بخشهای از جنوب و جنوب غرب رخ داده است. نواحی شمال غرب کشور هم همانند نواحی جنوبغرب بهدلیل وجود کوههای عظیم سبلان و سهند دارای چرخههای متنوعی بوده است. چرخههای غیرسینوسی که دوره بازگشتی برابر با طول دوره آماری دارند در برخی ایستگاهها از قبیل قزوین، سنندج و تهران مشاهده میشوند. این چرخهها به وجود روند در دادهها نسبت داده میشوند.
آب و هواشناسی
پیمان محمودی؛ محمود خسروی؛ سیدابوالفضل مسعودیان؛ بهلول علیجانی
دوره 19، شماره 54 ، بهمن 1394، ، صفحه 303-327
چکیده
در این پژوهش جهت شناسایی و آشکارسازی روند تغییرات فراوانی روزهای همراه با یخبندانهای فراگیر و نیمهفراگیر ایران، دادههای مربوط به دمای حداقل روزانه 663 ایستگاه هواشناسی همدید و اقلیمشناسی کشور برای بازه زمانی 1962 تا 2004 و برای ماههای اکتبر تا آوریل از سازمان هواشناسی کشور دریافت شد. پس از دریافت دادهها و آماده کردن پایگاه ...
بیشتر
در این پژوهش جهت شناسایی و آشکارسازی روند تغییرات فراوانی روزهای همراه با یخبندانهای فراگیر و نیمهفراگیر ایران، دادههای مربوط به دمای حداقل روزانه 663 ایستگاه هواشناسی همدید و اقلیمشناسی کشور برای بازه زمانی 1962 تا 2004 و برای ماههای اکتبر تا آوریل از سازمان هواشناسی کشور دریافت شد. پس از دریافت دادهها و آماده کردن پایگاه دادههای دمای حداقل کشور، نقشههای همدمای کشور برای هر روز از 1/1/1962 تا 31/12/2004 بهمدت 9116 روز بهروش کریگینگ میانیابی شد. در ادامه بر اساس یک اصل مکانی، یخبندانها به سه دسته یخبندانهای فراگیر (وقوع همزمان در بیش از 65 درصد از مساحت ایران)، یخبندانهای نیمهفراگیر (وقوع همزمان یخبندان در بین 25 تا 65 درصد از مساحت ایران) و یخبندانهای محلی (وقوع همزمان یخبندان در کمتر از 25 درصد از مساحت ایران) تقسیمبندی شدند. سپس با استفاده از دو روش تخمینگر شیب سنس و رگرسیون خطی فراوانی روزهای همراه با یخبندانهای فراگیر و نیمهفراگیر در سه مقیاس ماهانه، فصلی و سالانه بررسی شد.
نتایج نشان داد که روند تغییرات فراوانی روزهای همراه با یخبندانهای فراگیر ایران در ماههای دسامبر، ژانویه، فصل زمستان و سالانه دارای روند کاهشی معنادار از لحاظ آماری بوده است. اما برای فراوانی روزهای همراه با یخبندانهای نیمهفراگیر مشاهده شد که تنها در ماه ژانویه روند تغییرات معنادار بوده است و جهت تغییرات آن نیز مثبت بوده است. یعنی در طول 43 سال مورد مطالعه بر تعداد روزهای همراه با یخبندانهای نیمهفراگیر افزوده شده است. بنابراین زمانی که از تعداد یخبندانهای فراگیر در ماه ژانویه کاسته شده است از این طرف بر تعداد یخبندانهای نیمه فراگیر افزوده شده است. همین قانون برای دیگر مقیاسهای ماهانه، فصلی و سالانه نیز حکمفرما بوده است.