برنامه ریزی روستایی
مهدی نادریان فر؛ سیروس قنبری؛ جواد بذرافشان
چکیده
با عنایت به قرارگیری منشأ جریان‌های ورودی آب به سیستان در کشور افغانستان، کمبود آب یکی از عوامل اصلی محدودکننده توسعه فعالیت-های کشاورزی در این منطقه بشمار می‌رود. بطوریکه خشکسالی‌های اخیر منجر به خشک‌شدن شریان‌های حیاتی، نابودی بنیان‌های تولیدی و ناپایداری زیست‌محیطی در منطقه شده است. در این راستا طرح آبیاری 46 هزار هکتار از ...
بیشتر
با عنایت به قرارگیری منشأ جریان‌های ورودی آب به سیستان در کشور افغانستان، کمبود آب یکی از عوامل اصلی محدودکننده توسعه فعالیت-های کشاورزی در این منطقه بشمار می‌رود. بطوریکه خشکسالی‌های اخیر منجر به خشک‌شدن شریان‌های حیاتی، نابودی بنیان‌های تولیدی و ناپایداری زیست‌محیطی در منطقه شده است. در این راستا طرح آبیاری 46 هزار هکتار از اراضی کشاورزی سیستان به منظور انتقال سیلاب‌های جاری از کشور افغانستان به گودال‌های طبیعی معروف به مخازن چاه‌نیمه‌ها و امکان بهره‌برداری مناسب از سیلاب‌های مذکور برای توسعه‌ی کشاورزی و پایداری منطقه مورد تصویب و اجرا قرار گرفت. از سویی دیگر وضعیت پایداری محیطی از جمله مسائلی است که برای رسیدن به توسعه پایدار بسیار حائز اهمیت است. بنابراین در این پژوهش تلاش شده است تاثیر طرح 46 هزار هکتاری آبیاری دشت سیستان بر تغییرات مکانی - فضایی پایداری محیطی روستاها مورد کنکاش قرار گیرد. جامعة آماری پژوهش، ساکنین 40 روستای شهرستان هامون که با استفاده از فرمول کوکران از بین 19133 خانوار، تعداد 346 نفر پرسشگری بعمل آمد. برای تجزیه‌وتحلیل داده‌ها، از نرم‌افزارهای سوارا، ماباک، جی. آی. اس و نیز از آزمون‌های ویلکاکسون در نرم‌افزار اس. پی. اس. اس برای تحلیل‌های آماری استفاده‌شده است. نتایج سطح‌بندی روستاها بر اساس مدل ماباک نشان می‌دهد با اجرای طرح انتقال آب پایداری 5/32 درصد روستاها کاهش، 5/37 درصد روستاها بدون تغییر و در 30 درصد روستاها، پایداری محیطی افزایش یافته است. برایند کلی مولفه‌های مورد بررسی نیز نشان می‌دهد که اجرای طرح انتقال آب به اراضی کشاورزی روستاییان بر تمامی مولفه‌های پایداری محیطی (به جز مولفه آسیب به حیات جانداران) تاثیر مثبتی برجای گذاشته است و با اجرای طرح سطح سبز کل منطقه از 22300 هکتار در سال 1397 به 55900 هکتار در سال 1399 افزایش یافته است.
