آب و هواشناسی
یعقوب رضازاده؛ بهلول علیجانی
چکیده
سرما و یخبندان در منطقهی شمالغرب کشور، همهساله خسارتهای جبرانناپذیری بر بخشهای حملونقل، تصادفهای جادهای، باغها و محصولهای کشاورزی وارد نموده و زندگی عادی مردم را در شهر و روستاها فلج مینماید. بهمنظور تبیین و تحلیل همدید امواج فراگیر سرما در شمالغرب ایران ابتدا روزهای بسیار سرد 18 ایستگاه ...
بیشتر
سرما و یخبندان در منطقهی شمالغرب کشور، همهساله خسارتهای جبرانناپذیری بر بخشهای حملونقل، تصادفهای جادهای، باغها و محصولهای کشاورزی وارد نموده و زندگی عادی مردم را در شهر و روستاها فلج مینماید. بهمنظور تبیین و تحلیل همدید امواج فراگیر سرما در شمالغرب ایران ابتدا روزهای بسیار سرد 18 ایستگاه مورد مطالعه در دوره آماری 23ساله استخراج شد. سپس از بین این آمار 43 موج شدید و فراگیر انتخاب گردید. برای تحلیل سینوپتیکی امواج سرما در نهایت دو موج نماینده بهمن 1370 و دیماه 1386 تعیین شدند. نقشههای فشار سطح زمین و سطح 500 هکتوپاسکال این یخبندانها از سایت NCEP استخراج شده و تحلیل گردید. نتایج تحقیق نشان داد که علت بیشتر یخبندانهای شدید سطح بالا ناشی از استقرار یک فرود عمیق در غرب ایران بوده که هوای سرد مناطق قطبی را به ایران هدایت میکند. استقرار فراز مانع در شرق این فرود سبب ایستایی نسبی این فرود شده و تداوم سرما را در منطقه تشدید میکند. در سطح زمین هم اکثرا پرفشارهای مهاجر غربی و گسترش زبانه پرفشار سیبری بر شدت سرمای هوای سطح 500 هکتوپاسکال میافزاید. بر این اساس میتوان حداقل از 5 روز قبل با استقرار این سیستمها در همسایگیهای منطقه مورد مطالعه شرایط سرمایی را پیشبینی کرده ومدیران و کشاورزان را برای مقابله با سرما آماده نمود.
آب و هواشناسی
مصطفی کریمی احمدآباد؛ الهه قاسمی
چکیده
در مطالعات ارزیابی پدیده تغییر اقلیم غالباً از خروجی مدلهای جفت شده اتمسفری– اقیانوسی گردش عمومی جو (AOGCM) بهره گرفته میشود که بهدلیل بزرگ مقیاس بودن برونداد این مدلها، فرآیند ریزمقیاسسازی ضروری است. تاکنون روشهای متعددی در این زمینه ارائه شده است که هریک از عملکرد متفاوتی برخودار میباشند. در این مطالعه سعی ...
بیشتر
در مطالعات ارزیابی پدیده تغییر اقلیم غالباً از خروجی مدلهای جفت شده اتمسفری– اقیانوسی گردش عمومی جو (AOGCM) بهره گرفته میشود که بهدلیل بزرگ مقیاس بودن برونداد این مدلها، فرآیند ریزمقیاسسازی ضروری است. تاکنون روشهای متعددی در این زمینه ارائه شده است که هریک از عملکرد متفاوتی برخودار میباشند. در این مطالعه سعی شده است با رویکردی جدید و با استفاده از تکنیکهای تصمیمگیری از بین چند روش مرسوم در ریزمقیاسسازی خروجی مدلهای گردش عمومی جو، مدل ایدهال انتخاب و تغییرات اقلیم در دوره آتی در زیرحوضه الند آذربایجان غربی مورد بررسی قرار گیرد. به این منظور با استفاده از تکنیک تصمیمگیری چندمعیاره و روش TOPSIS و با استفاده از شاخصهای R2، RMSE، MAE، MAD و NSE عملکرد الگوهای SDSM، LARS WG و روش تناسبی در شبیهسازی برونداد مدل HadCM3 در شبیهسازی دما و بارش در دوره پایه مورد رتبهبندی قرار گرفته است و در نهایت مدل SDSM به عنوان مدل مناسبتر برای ارزیابی چگونگی تغییرات دما و بارش در دوره آینده در منطقه مورد مطالعه انتخاب شده است.
آب و هواشناسی
دکتر علی محمدخورشیددوست؛ رباب رزمی؛ نسیم معالی اهری؛ کریم عباسزاده
چکیده
فرونشینی پدیدهای طبیعی است که رخداد آن میتواند بر الگوی جریان آبهای سطحی و زیرزمینی و کیفیت منابع آبی تاثیر منفی داشته باشد. همچنین باعث تحمیل خسارت بر تأسیسات زیربنایی و علت تبعات اقتصادی و اجتماعی گردد. در مقاله حاضر از دادههای سطوح پیزومتری طی 11 سال دوره آماری موجود در منطقه قلعه در تسوج در بخش شمال شرقی دریاچه ارومیه ...
بیشتر
فرونشینی پدیدهای طبیعی است که رخداد آن میتواند بر الگوی جریان آبهای سطحی و زیرزمینی و کیفیت منابع آبی تاثیر منفی داشته باشد. همچنین باعث تحمیل خسارت بر تأسیسات زیربنایی و علت تبعات اقتصادی و اجتماعی گردد. در مقاله حاضر از دادههای سطوح پیزومتری طی 11 سال دوره آماری موجود در منطقه قلعه در تسوج در بخش شمال شرقی دریاچه ارومیه بهره گرفته شد. مطالعه سطح آب زیرزمینی نشان داد که طی این سالها میزان سطح آب زیرزمینی حدود 25 متر کاهش یافته است. لذا با توجه به میزان کاهش قابل توجه سطح آب زیرزمینی، به بررسی احتمال وقوع پدیده فرونشست زمین درمنطقه پرداخته شد. بدین منظور از نقشههای ژئومورفولوژی، زمین شناسی و گسلها و لوگهای حفاری استفاده گردید. تلفیق و تحلیل نقشهها توسط نرمافزارARC GIS و تهیه نقشههای ایزوپیز برای هریک از ماههای سال و سالانه با استفاده از نرمافزار Surfer Win و انجام تحلیل خوشهای بر روی مقادیر سطح ایستابی آبهای زیرزمینی نشان داد که طی 11 سال آمار موجود، میزان فرونشست زمین در برخی از قسمتهای منطقه از جمله روستای قلعه به وقوع پیوسته است که این فرونشست را میتوان به افت سطح آبهای زیرزمینی نسبت داد.
آب و هواشناسی
محمد رحیمی؛ محمدرضا یزدانی؛ مسلم اسدی؛ نفیسه پگاه فر؛ محمد طالب حیدری
چکیده
هدف این تحقیق، مطالعه انحراف احتمالی از حالت نرمال برای برخی پارامترهای اقلیمی در استان کردستان میباشد. محاسبات و تحلیلها بر اساس متغیرهای دما، بارش، رطوبت و حداکثر سرعت باد انجام شده است. مقطع زمانی مورد مطالعه در این تـحقیق یک دوره 30 ساله است که بین سالهای 1983 تا 2012 واقع میگردد و ایستگاههای سنندج، سقز، قروه، مریوان، ...
بیشتر
هدف این تحقیق، مطالعه انحراف احتمالی از حالت نرمال برای برخی پارامترهای اقلیمی در استان کردستان میباشد. محاسبات و تحلیلها بر اساس متغیرهای دما، بارش، رطوبت و حداکثر سرعت باد انجام شده است. مقطع زمانی مورد مطالعه در این تـحقیق یک دوره 30 ساله است که بین سالهای 1983 تا 2012 واقع میگردد و ایستگاههای سنندج، سقز، قروه، مریوان، زرینه و بیجار را شامل میشود. ابتدا سعی شده است با استفاده از روش رتبهای من-کندال، تغییرات دادهها شناسایی شوند و سپس نوع و زمان آن مشخص گردد. در پایان نیز آزمون همبستگی پیرسون بین متغیرها اعمال شد. نتایج بهدست آمده از تحلیل دادهها نشان میدهد که زمان شروع بیشتر تغییرات ناگهانی و از هر دو نوع روند و نوسان بوده است. همچنین نتایج بهدست آمده از آزمون همبستگی پیرسون حاکی از آن است که در اکثر ایستگاهها بین پارامترهای بارش و رطوبت همبستگی معنیدار مثبت و بین پارامترهای دما و رطوبت همبستگی معنیدار منفی برقرار است.
آب و هواشناسی
مجید رضائی بنفشه؛ طاهره جلالی عنصرودی
چکیده
با توجه به نقش مهم پارامترهای اقلیمی از جمله تابش، دما، بارش و در نهایت تبخیر در مدیریت منابع آب، هدف تحقیق حاضر، بررسی تغییر اقلیم در حوضه آبریز تسوج تحت سناریوهای A2، A1B و B1 و نحوه واکنش تراز آب زیرزمینی به این تغییرات در دوره 2030-2013 میباشد. برای انجام این پژوهش از آمار ایستگاههای تبخیرسنجی چرچر و شرفخانه و ایستگاه سینوپتیک خوی ...
بیشتر
با توجه به نقش مهم پارامترهای اقلیمی از جمله تابش، دما، بارش و در نهایت تبخیر در مدیریت منابع آب، هدف تحقیق حاضر، بررسی تغییر اقلیم در حوضه آبریز تسوج تحت سناریوهای A2، A1B و B1 و نحوه واکنش تراز آب زیرزمینی به این تغییرات در دوره 2030-2013 میباشد. برای انجام این پژوهش از آمار ایستگاههای تبخیرسنجی چرچر و شرفخانه و ایستگاه سینوپتیک خوی (2012-1985) و همچنین دادههای تراز آب حوضه آبریز تسوج بین سالهای 2012-2000 استفاده شد. دادههای دما، بارش و ساعات آفتابی با نرمافزار LARS-WG و تراز آب زیرزمینی با شبکه عصبی مصنوعی برای دوره مذکور پیشبینی گردید. نتایج نشاندهنده کاهش بارش و افزایش دما در هر سه سناریوی مورد مطالعه میباشد. حداکثر افت تراز آب در سناریوی A2 و حداقل افت تراز آب زیرزمینی در سناریویB1 اتفاق خواهد افتاد. همچنین بررسی همبستگی متقاطع نشاندهنده تأثیر بارش بر تراز آب زیرزمینی حوضه تسوج با تأخیر زمانی 2 ماهه میباشد.
آب و هواشناسی
حسین عساکره؛ فریبا صیادی
چکیده
شبکههای عصبی مصنوعی بهعنوان یکی از تکنیکهای غیرخطی در مطالعات اقلیمی و هیدرولوژی اهمیت فراوانی بهخود اختصاص دادهاند. تغییراقلیم و بهدنبال آن گرمایش جهانی از پدیدههای اقلیمی به شمار میرود. شمار روزهای خشک و تداوم آن خشکسالی را بهدنبال دارد. در این پژوهش از دادههای بارش روزانه طی سالهای (1976-2008) و شبکه عصبی ...
بیشتر
شبکههای عصبی مصنوعی بهعنوان یکی از تکنیکهای غیرخطی در مطالعات اقلیمی و هیدرولوژی اهمیت فراوانی بهخود اختصاص دادهاند. تغییراقلیم و بهدنبال آن گرمایش جهانی از پدیدههای اقلیمی به شمار میرود. شمار روزهای خشک و تداوم آن خشکسالی را بهدنبال دارد. در این پژوهش از دادههای بارش روزانه طی سالهای (1976-2008) و شبکه عصبی مصنوعی در نرمافزار MATLAB بهمنظور پیشبینی شمار روزهای خشک ایستگاه تهران استفاده شده است. شبکه بهکار رفته از نوع Feed-forward با الگوریتم کاهش شیب و مارکوارت لونبرگ در مرحله آموزش و یادگیری میباشد. ساختارهای گوناگونی در لایه ورودی و پنهان در مرحله آموزش مورد آزمایش قرار گرفت. در نهایت شبکه با 4 ورودی و 5 نرون در لایه پنهان و 1 نرون در لایه خروجی به مطلوبترین ساختار (1-5-4) جهت پیشبینی بهینه با بیشترین همبستگی پاسخ داد. نتایج نشان داد که در ایستگاه مذکور، روزهای خشک پیشبینی شده توسط شبکه در مقایسه با طول دوره آماری مورد بررسی دارای روند افزایشی بوده است که با محاسبه احتمال وقوع روزهای خشک، طی سالهای (2018-2009) با استفاده از زنجیره مارکوف، موارد فوق تأیید گردیده است. ضریب همبستگی مقادیر پیشبینی روزهای خشک بدون ترکیب با الگوریتم ژنتیک 86 درصد است. بعد از آموزش شبکه با ترکیب الگوریتم ژنتیک با لایههای مختلف این مقدار به 88درصد رسید که میتوان گفت در صورت ترکیب شبکه با الگوریتم مذکور نتایج قابل قبول ارائه میدهد.
آب و هواشناسی
امان اله فتح نیا؛ سعید رجایی؛ فرزانه برزو
چکیده
در این پژوهش با استفاده از دادههای ایستگاه گرگان بین سالهای 2010-1980 روند بارش بررسی شد. بهمنظور استخراج روند بارش از آزمونهای میانگین متحرک و من-کندال استفاده شد. همچنین بهوسیله شاخص SPI دورههای خشکسالی استخراج و احتمال رویداد هر یک از حالات مختلف ترسالی و خشکسالی با زنجیره مارکوف محاسبه شد. در ادامه بهوسیله تصاویر NOAA-AVHRR ...
بیشتر
در این پژوهش با استفاده از دادههای ایستگاه گرگان بین سالهای 2010-1980 روند بارش بررسی شد. بهمنظور استخراج روند بارش از آزمونهای میانگین متحرک و من-کندال استفاده شد. همچنین بهوسیله شاخص SPI دورههای خشکسالی استخراج و احتمال رویداد هر یک از حالات مختلف ترسالی و خشکسالی با زنجیره مارکوف محاسبه شد. در ادامه بهوسیله تصاویر NOAA-AVHRR نوسانات پوشش گیاهی تحت تأثیر روند بارش بررسی و بهوسیله زنجیره مارکوف احتمال گذر هر یک از طبقات بررسی شد. نتایج نشان داد در میان سالهای 2007-2001 و 1994-1990 دوره ترسالی و سالهای 1986-1982 و 2010-2005 دوره خشکسالی رخ داده است. تحلیل شاخص خشکسالی روند بارش در این زمان را تأیید کرده و نشان داد سالهای 2005-2001 شرایط مرطوب و از سال 2005 شرایط خشکی حاکم بوده است. با توجه به ماتریس احتمالاتی مارکوف احتمال گذر خشکسالی شدید به خشکسالی شدید 6/0 و احتمال گذر از خشکسالی شدید به خشکسالی متوسط 13/0میباشد. با همین روند پوشش گیاهی نیمه متراکم از سال 1985 به مقدار 494479 هکتار تا سال 2000 به 380120 هکتار کاهش داشته است که کمترین مقدار در طی سالهای مورد مطالعه میباشد. از سال 2000 تا 2005 تراکم و مساحت پوشش گیاهی افزایش یافته، ولی تحت تأثیر خشکسالی اخیراٌ کاهش نشان میدهد و با احتمال 48/0 طبقه بدون پوشش گیاهی در شرایط خود باقی میماند. احتمال تبدیل مربوط به پوشش گیاهی ضعیف به زمین فاقد پوشش به مقدار 41/0 میباشد. بر این اساس احتمالاً 214060 هکتار به زمین فاقد پوشش گیاهی تبدیل شود.
آب و هواشناسی
مسعود جلالی؛ علی شاهبایی؛ وهاب کمریان
چکیده
در تحقیق حاضر تلاش شد در چارچوب روش محیطی به گردشی، الگوهای همدید ایجادکننده بارشهای شدید تابستانه در سواحل جنوبی دریای خزر شناسایی شود. بدین منظور با استفاده از آمار بارش روزانه 40 ایستگاه سینوپتیک و کلیماتولوژی منطقه برای دوره 20 ساله 1991 تا 2010 و به وسیله روش صدک، 29 روز دارای بارش بیش از 15 میلیمتر که حداقل در 30 درصد ایستگاههای ...
بیشتر
در تحقیق حاضر تلاش شد در چارچوب روش محیطی به گردشی، الگوهای همدید ایجادکننده بارشهای شدید تابستانه در سواحل جنوبی دریای خزر شناسایی شود. بدین منظور با استفاده از آمار بارش روزانه 40 ایستگاه سینوپتیک و کلیماتولوژی منطقه برای دوره 20 ساله 1991 تا 2010 و به وسیله روش صدک، 29 روز دارای بارش بیش از 15 میلیمتر که حداقل در 30 درصد ایستگاههای منطقه رخ داده بودند بهعنوان روز دارای بارش شدید شناسایی شدند. با استفاده از روشهای تحلیل عاملی و تحلیل خوشهای 3 الگوی همدید بهعنوان عوامل ایجاد بارش در این 29 روز بهدست آمد که الگوی اول 3/48 درصد، الگوی دوم 30 درصد و الگوی سوم 7/21 درصد از روزهای بارش شدید منطقه مورد مطالعه را بهخود اختصاص دادهاند. بهمنظور تحلیل همدید این الگوها از نقشههای فشار تراز دریا (Slp)، تراز 500 هکتوپاسکال، اُمگا (حرکات قائم جو)، تاوایی و جریانات رطوبتی تراز 850 هکتوپاسکال مربوط به دو روز قبل از هر بارش تا روز بارش استفاده شد و در نهایت مشخص شد عامل اصلی وقوع بارشهای تابستانه در سواحل دریای خزر نفوذ سامانه پرفشار و در پی آن شکلگیری جریانات خنک و مرطوب شمالی در سواحل جنوبی دریای خزر و همچنین وقوع همرفت گسترده در منطقه میباشد. هر سه الگو بر وقوع این شرایط تأکید دارند و تفاوت آنها در محل استقرار سامانه پرفشار و در نتیجه تعداد روزهای بارشی و شدت بارش میباشد.
آب و هواشناسی
برومند صلاحی؛ مهدی عالی جهان؛ سعیده عینی؛ جعفر درخشی
چکیده
هدف از این پژوهش، پیشبینی یخبندانهای متوسط و شدید سه ایستگاه کرمانشاه، سرپل ذهاب و کـنگاور با استفاده از خروجی مدل ریزگردان لارس در دو دهه آینده میباشد. دادههای ورودی مدلهای مورد استفاده در این پژوهش شامل متغیرهای بارش، دمای کمینه، دمای بیشینه و تابش در مقیاس روزانه طی دوره زمانی 2012- 1992 میباشند. در پژوهش حاضر با استفاده ...
بیشتر
هدف از این پژوهش، پیشبینی یخبندانهای متوسط و شدید سه ایستگاه کرمانشاه، سرپل ذهاب و کـنگاور با استفاده از خروجی مدل ریزگردان لارس در دو دهه آینده میباشد. دادههای ورودی مدلهای مورد استفاده در این پژوهش شامل متغیرهای بارش، دمای کمینه، دمای بیشینه و تابش در مقیاس روزانه طی دوره زمانی 2012- 1992 میباشند. در پژوهش حاضر با استفاده از خروجی دو مدل اقلیمی HADCM3 و BCM2 تحت سناریوی A1B، وقوع آغاز و پایان یخبندانهای زودرس و دیررس متوسط و شدید در سه بازه زمانی 2030- 2011، 2065- 2046 و 2099- 2080 مورد ارزیابی قرار گرفته است. نتایج حاصل از پردازش مدل LARS-WG بهوسیله دو طرحواره Bcm2 و Hadcm3 نشانگر گرمتر شدن این ایستگاهها در سالهای آینده میباشد. شروع یخبندانهای متوسط ایستگاههای مذکور با گذشت زمان به سمت فروردین ماه میل میکند. در بین ایستگاههای مورد بررسی، رفتار ایستگاههای کنگاور و کرمانشاه شباهت زیادی به هم داشته اما ایستگاه سرپل ذهاب به دلیل ماهیت گرمسیری خود، رفتاری متفاوت از دو ایستگاه در سالهای آینده از خود نشان داد. شروع یخبندانهای شدید این ایستگاهها با گذر زمان به تأخیر افتاده و به سمت بهار پیشروی میکند و از آن طرف، زمان خاتمه آخرین یخبندانهای شدید نیز با گذشت زمان و نزدیک شدن به پایان دوره پیش بینی شده، به سمت ابتدای زمستان و حتی تا بهمن ماه در ایستگاه سرپل ذهاب نیز میرسد. با توجه به نتایج حاصل از پردازش مدلهای مذکور، در سالهای آتی از تـعداد روزهای یخبندان متوسط و شـدید این ایستگاهها کاسته شـده و رونـد دمایی این ایستگاهها رو به افزایش خواهد گذاشت.
آب و هواشناسی
سعید جهانبخش اصل؛ شهناز راشدی؛ مهدی اصلاحی
چکیده
یخبندان یکی از پدیدههای آب و هوایی است که تقریباً همه ساله در مناطقی از استان آذربایجان شرقی از جمله شهر مراغه اتفاق افتاده و باعث بروز خسارات فراوانی در بخشهای اقتصادی از جمله کشاورزی، فعالیتهای صنعتی، حمل و نقل و خطرات جادهای میشود. این پژوهش با هدف بررسی و تجزیه و تحلیل دورههای بازگشت یخبندان و توزیع زمانی آن در ...
بیشتر
یخبندان یکی از پدیدههای آب و هوایی است که تقریباً همه ساله در مناطقی از استان آذربایجان شرقی از جمله شهر مراغه اتفاق افتاده و باعث بروز خسارات فراوانی در بخشهای اقتصادی از جمله کشاورزی، فعالیتهای صنعتی، حمل و نقل و خطرات جادهای میشود. این پژوهش با هدف بررسی و تجزیه و تحلیل دورههای بازگشت یخبندان و توزیع زمانی آن در ایستگاه سینوپتیک مراغه در طی دوره آماری 48 ساله (1391-1343) براساس دادههای حداقل دمای روزانه انجام گرفته است. در این مطالعه با استفاده از روشهای توزیع گامبل، لگ لجستیک سه پارامتری و لگ لجستیک به تجزیه و تحلیل احتمال رخداد شاخصهای یخبندان (تاریخ آغاز، تاریخ خاتمه، طول فصل یخبندان و طول فصل رشد) پـرداخته شده است. نتـایج حاصل از محاسبه دورههای بازگشت یـخبندانهای پاییزه و بـهاره نشان میدهند که اولین یخبندان پاییزه در منطقه از 10 آبان ماه شروع میشود و آخرین یخبندان بهاره 17 فروردین ماه به پایان میرسد. همچنین تحلیل روند یخبندانهای آغاز و خاتمه نشان میدهند که یخبندانهای پاییزهروند صعودی دارند یعنی تاریخ یخبندانهای پاییزه به سمت جلو کشیده شدهاند، و یخبندانهای بهاره روندی نزولی نشان میدهند یعنی تاریخیخبندانهای بهاره به سمت عقبکشیدهشده است بنابراین طول فصل سرما با توجه به گرمایش جهانی کوتاهتر شده است.
آب و هواشناسی
حسین عساکره؛ مهدی دوستکامیان
چکیده
هدف از این مطالعه پهنهبندی آب قابل بارش جو ایرانزمین میباشد. بدین منظور دادههای فشار و نمویژه طی دوره 1950-2010 از پایگاه دادههای NCEP/NCAR وابسته به سازمان ملی جو و اقیانوسشناسی ایالاتمتحده استخراج و مورد تجزیهوتحلیل قرارگرفتهاند. بهمنظور تجزیه تحلیل دادهها و ترسیم نمودارها از نرمافزارهایSurfer, Spss, Matlab بهره گرفته ...
بیشتر
هدف از این مطالعه پهنهبندی آب قابل بارش جو ایرانزمین میباشد. بدین منظور دادههای فشار و نمویژه طی دوره 1950-2010 از پایگاه دادههای NCEP/NCAR وابسته به سازمان ملی جو و اقیانوسشناسی ایالاتمتحده استخراج و مورد تجزیهوتحلیل قرارگرفتهاند. بهمنظور تجزیه تحلیل دادهها و ترسیم نمودارها از نرمافزارهایSurfer, Spss, Matlab بهره گرفته شد. در این مطالعه برای پهنهبندی آب قابل بارش ابتدا میانگین و ضریب تغییرات مکانی در ماههای مختلف استخراج گردیده است سپس برای ناحیهبندی از تحلیل خوشهای استفاده شده است. دادههای حاصل میانگین و ضریب تغییرات ماهانه آب قابل بارش به روش تجزیه خوشهای ادغام وارد مورد بررسی و تجزیه تحلیل قرار گرفت که پس از ترسیم دندروگرام سه پهنه اقلیمی: ناحیه با آب قابل بارش زیاد و ضریب تغییرات کم، ناحیه با آب قابل بارش متوسط و ضریب تغییرات متوسط و ناحیه با آب قابل بارش کم و ضریب تغییرات زیاد مشخص گردید. بهمنظور ارزیابی نتایج حاصل از تجزیه خوشهای، از روش تحلیل ممیزی و آزمون تفاضل میانگین استفاده شد. نتایج حاصل از تحلیل ممیزی نشان داد که 24/98 درصد از یاختهها به طور صحیح در گروه مربوط به خود قرارگرفتهاند.
آب و هواشناسی
عطاالله ندیری؛ کیوان نادری؛ اصغر اصغری مقدم؛ محمدحسن حبیبی
چکیده
نبود منابع آب سطحی دائمی در بسیاری از نقاط کشور باعث اضافه برداشت آب از منابع محدود زیرزمینی شده است. در دشت دوزدوزان که در حوضه آبریز دریاچه ارومیه قرار دارد، بهدلیل عدم جریان سطحی دائمی برداشت بیرویه از منابع آب زیرزمینی باعث ایجاد متوسط افت 76 سانتیمتر در سال شده است. هدف از این تحقیق پیشبینی سطح آب زیرزمینی در این دشت ...
بیشتر
نبود منابع آب سطحی دائمی در بسیاری از نقاط کشور باعث اضافه برداشت آب از منابع محدود زیرزمینی شده است. در دشت دوزدوزان که در حوضه آبریز دریاچه ارومیه قرار دارد، بهدلیل عدم جریان سطحی دائمی برداشت بیرویه از منابع آب زیرزمینی باعث ایجاد متوسط افت 76 سانتیمتر در سال شده است. هدف از این تحقیق پیشبینی سطح آب زیرزمینی در این دشت با استفاده از روشهای هوش مصنوعی و زمین آمار میباشد. در ابتدا با استفاده از روش خوشهبندی مرتبهای (HCA) پیزومترها دستهبندی شدند. با انجام آنالیز حساسیت، دادههای ماهانه سطح آب، بارش و تبخیر هرکدام با یک تأخیر زمانی طی دوره 10 ساله (91-82) بهعنوان ورودیهای مدل انتخاب شدند. پس از نرمالسازی دادهها مدلسازی با شبکههای عصبی (ANNs) انجام شد. به منظور بررسی بیشتر شبیهسازی با مدل فازی ساگنو (SFL) نیز انجام شد. برای مقایسه نتایج دو مدل شاخصهای آماری جذر میانگین مربعات خطا و ضریب تبیین بهکار گرفته شدند. با توجه به برتری مدل ANNs، مدل کریجینگ و کوکریجینگ عصبی برای پیشبینی مکانی سطح ایستابی انتخاب شدند و پیش بینی مکانی با هر دو مدل انجام شد. نتایج نشان داد که مدل کوکریجینگ با در نظر گرفتن پارامتر ثانویه توپوگرافی نسبت به مدل کریجینگ پیشبینی دقیقتری داشته است. براساس نتایج بهدست آمده با افزایش بازه زمانی پیش بینی خطای مدل ترکیبی (کوکریجینگ عصبی) افزایش مییابد که بیشتر بهدلیل افزایش خطای مدل شبکه عصبی مصنوعی با افزاییش بازه زمانی پیشبینی میباشد و خطای مدل زمین آمار ( کوکریجینگ) نامحسوس بهنظر میرسد.
آب و هواشناسی
اسداله خورانی؛ زهرا جمالی
چکیده
هدف از این تحقیق بررسی و مقایسه شدت خشکسالی در شرایط تغییراقلیم در دو ایستگاه بندرعباس (خشک) و شهرکرد (نیمهخشک) است. به این منظور دادههای روزانه بارش، ساعت آفتابی، دمای کمینه و بیشینه مورد استفاده قرار گرفته است. این دادهها به روش آماری و با مدل LARS-WG تحت سه سناریوی A1B, A2 وB1 ریزگردانی شدهاند. سپس پارامترهای اقلیمی مذکور برای ...
بیشتر
هدف از این تحقیق بررسی و مقایسه شدت خشکسالی در شرایط تغییراقلیم در دو ایستگاه بندرعباس (خشک) و شهرکرد (نیمهخشک) است. به این منظور دادههای روزانه بارش، ساعت آفتابی، دمای کمینه و بیشینه مورد استفاده قرار گرفته است. این دادهها به روش آماری و با مدل LARS-WG تحت سه سناریوی A1B, A2 وB1 ریزگردانی شدهاند. سپس پارامترهای اقلیمی مذکور برای دوره 2040-2011 شبیهسازی شده و اقدام به استخراج شاخص RDI از دادههای پایه و دادههای بهدست آمده از مدل اقلیمی HADCM3 شده است. بر اساس تمام سناریوهای مورد مطالعه شدت خشکسالی در هر دو ایستگاه افزایش مییابد، بجز سناریوی B1 که کاهش خشکسالی را برای ایستگاه شهرکرد پیشبینی نموده است. در مجموع در ایستگاه بندرعباس طبق سناریوهای A1B، A2 و B1 درصد سالهای خشک بهترتیب به میزان 7/6 ، 10 و 10 درصد افزایش مییابد و در ایستگاه شهرکرد به ترتیب به میزان 7/6 و3/3 افزایش مییابد درحالیکه طبق سناریوی B1 در حدود 10 درصد از شدت خشکسالیهای ایستگاه شهرکرد کاسته میشود.
آب و هواشناسی
علی محمد خورشیددوست؛ علی اکبر رسولی؛ علی سلاجقه؛ مجتبی نساجی زواره
چکیده
تحلیل دقیق سریهای زمانی دما یکی از بحثهای مهم در بررسی تغییرپذیری اقلیم و تغییر اقلیم میباشد. برای این منظور سریهای زمانی مورد استفاده باید همگن باشند. سریهای دمای حداکثر و حداقل سالانه و فصلی 5 ایستگاه همدید در ناحیه خزر که دارای آمار طولانی مدت میباشند مورد بررسی قرار گرفتند. در این تحلیل از دو روش مستقیم و غیرمستقیم ...
بیشتر
تحلیل دقیق سریهای زمانی دما یکی از بحثهای مهم در بررسی تغییرپذیری اقلیم و تغییر اقلیم میباشد. برای این منظور سریهای زمانی مورد استفاده باید همگن باشند. سریهای دمای حداکثر و حداقل سالانه و فصلی 5 ایستگاه همدید در ناحیه خزر که دارای آمار طولانی مدت میباشند مورد بررسی قرار گرفتند. در این تحلیل از دو روش مستقیم و غیرمستقیم استفاده گردید. در روش مستقیم از شناسه تاریخی ایستگاه استفاده گردید. در روش غیرمستقیم از دو روش آزمون همگنی نرمال استاندارد مطلق و نسبی استفاده گردید. نتایج نشان میدهد ناهمگنی از روش آماری با شناسه تاریخی ایستگاه مطابقت دارد. در بین روشهای آماری آزمون همگنی نرمال استاندارد نسبی مناسبتر از روش همگنی نرمال استاندارد مطلق است. ارزیابی همگنی بین سریهای زمانی سالانه و فصلی دمای حداقل و حداکثر نشان میدهد که سریهای زمانی دمای حداقل ناهمگنی بیشتری نسبت به سریهای زمانی دمای حداکثر دارند. مقایسه نتایج همگنی بین سریهای زمانی دمای بیشینه و کمینه فصول سرد و گرم نشان میدهد که سریهای زمانی دمای فصول سرد نسبت به عوامل ایجاد ناهمگنی پایدارتر میباشند. در تعدادی از ایستگاهها، جابجایی ایستگاه در سریهای زمانی دمای حداکثر سالانه و فصلی باعث ایجاد ناهمگنی نشده است.
آب و هواشناسی
بهلول علیجانی؛ علی بیات؛ مهدی دوستکامیان؛ یدالله بلیانی
چکیده
بارش از مهمترین و متغیرترین عناصر اقلیمی است که شناخت رفتار آن همواره مورد توجه اقلیمشناسان بوده است. از این رو پیـچیدگی عناصر اقلیمی در مقیاسهای زمانـی و مکانی لزوم بهکارگیری روشهای کارامد مانند تحلیل طیفی به عنوان ابزاری مفید برای مطالعه الگوهای اقلیمی را نشان میدهد. هدف از این مطالعه بررسی و تحلیل نوسانهای بارش ...
بیشتر
بارش از مهمترین و متغیرترین عناصر اقلیمی است که شناخت رفتار آن همواره مورد توجه اقلیمشناسان بوده است. از این رو پیـچیدگی عناصر اقلیمی در مقیاسهای زمانـی و مکانی لزوم بهکارگیری روشهای کارامد مانند تحلیل طیفی به عنوان ابزاری مفید برای مطالعه الگوهای اقلیمی را نشان میدهد. هدف از این مطالعه بررسی و تحلیل نوسانهای بارش ایران با استفاده از تحلیل طیفی (تحلیل همسازهها) میباشد بدین منظور دادههای بارش سالانه ایستگاه همدید ایران از بدو تأسیس تا سال 2008 که بیش از 40 سال آمار داشتند از سازمان هواشناسی کشور استخراج گردیده است. سپس بهمنظور بررسی و تحلیل چرخههای بارش ایران از برای انجام محاسبات از امکانات برنامهنویسی در محیط نرمافزارMatlab و نیز برای انجام عملیات ترسیمی از نرمافزار Surfer بهره گرفته شد. نتایج حاصل از تحلیل چرخهها نشان داد که چرخههای معنیدار 3- 2 ساله، 5- 3ساله، 6- 2 ساله و گاهی 11 ساله و بالاتر بر بارش ایران حاکم است. بر این اساس در شرق و جنوب شرق ایران بیشتر چرخههای 5- 3 ساله و در غرب، جنوب غرب و شمال غرب کشور چرخههای 3- 2 ساله و در شمال شرق چرخههای 6- 2 ساله غالب هستند. بیشترین و متنوعترین چرخهها بهدلیل قرارگیری در سایه ناهمواریهای زاگرس از یکسو و مجاورت با خلیجفارس از سوی دیگر در بخشهای از جنوب و جنوب غرب رخ داده است. نواحی شمال غرب کشور هم همانند نواحی جنوبغرب بهدلیل وجود کوههای عظیم سبلان و سهند دارای چرخههای متنوعی بوده است. چرخههای غیرسینوسی که دوره بازگشتی برابر با طول دوره آماری دارند در برخی ایستگاهها از قبیل قزوین، سنندج و تهران مشاهده میشوند. این چرخهها به وجود روند در دادهها نسبت داده میشوند.
آب و هواشناسی
حسن ذوالفقاری؛ بهمن فرهادی؛ حمید رحیمی
دوره 20، شماره 56 ، مرداد 1395، ، صفحه 89-105
چکیده
بررسی شرایط محیطی بهویژه شرایط اقلیمی محصولات زراعی از جمله سویا که ارزش غذایی و اقتصادی فراوانی برای کشور دارد از اهمیت بالایی برخوردار است. در همین راستا برای تعیین توان اقلیمی کشت سویا در ایران، محدودههای نهایی که دارای حداقلهای اقلیمی مورد نیاز کشت این گیاه هستند، مشخص شد. با انتخاب یک دوره آماری 20 ساله از سال 1989 تا ...
بیشتر
بررسی شرایط محیطی بهویژه شرایط اقلیمی محصولات زراعی از جمله سویا که ارزش غذایی و اقتصادی فراوانی برای کشور دارد از اهمیت بالایی برخوردار است. در همین راستا برای تعیین توان اقلیمی کشت سویا در ایران، محدودههای نهایی که دارای حداقلهای اقلیمی مورد نیاز کشت این گیاه هستند، مشخص شد. با انتخاب یک دوره آماری 20 ساله از سال 1989 تا 2008 و ترسیم نقشه هم بارش ایران بر مبنای تمام ایستگاههای موجود کشور که بالای 20 سال داده های روزانه کاملی داشتند، سه محدوده دارای بارش سالانه بیش از 500 میلیمتر در شمال، غرب و جنوب غرب مشخص گردید. برای افزایش دقت کار، با ایجاد ایستگاههای مجازی بر اساس آستانه دماهای حداقل و حداکثر روزانه، نقاط خارج از محدوده حذف و محدودههای داخلی هر کدام از نواحی مناسب، جهت توانسنجی نهایی مورد تأیید قرار گرفتند. با استفاده از نرمافزار CGMS دادههای دمای حداقل، حداکثر، فشار بخار، ساعات آفتابی و باد، برآورد شدند و برای برآورد بارش از روش زمین آمار اسپلاین کاملاً منظم (CRS) و همچنین جهت تخمین درصد رطوبت نسبی از روش اسپلاین منظم (SR) استفاده شد. در مرحله بعدی میانگین میزان کاهش بازدهی گیاه سویا در شرایط دیم با استفاده از نرمافزار CROPWAT تعیین شد. در ادامه کار، میزان ارزش سه لایه بارش، رطوبت نسبی و دمای حداکثر تبیین و با بهرهگیری از روش AHP، میزان وزن هر لایه تعیین و بر هم منطبق شدند. یافتههای این پژوهش نشان داد که نواحی غرب و جنوب غرب با درصد کاهش بازدهی بیش از 50 درصد به لحاظ استعداد کشت دیم سویا دارای شرایط ضعیف تا متوسط هستند ولی نیمه غربی ناحیه شمالی کشور، بهعنوان منطقه مستعد کشت سویا میتواند در نظر گرفته شود. محاسبات نشان داد که کسری بازدهی این پهنه کمتر از 10 درصد بوده و از این نظر استعداد خوبی برای کشت سویا بهصورت دیم دارد. همچنین معلوم شد که برای شروع کشت محصول سویا بهصورت دیم در همه پهنهها، اردیبهشت ماه نسبت به ماههای دیگر مناسبتر است.
آب و هواشناسی
مجید رضایی بنفشه؛ فاطمه جعفری شندی؛ فرشته حسین علی پور گزی؛ مجید علیمحمدی
چکیده
در این پژوهش با استفاده از رویکرد محیطی به گردشی، فراوانی تابع همگرایی شار رطوبتدر زمان رخداد بارشهای سنگین شمال غرب ایران بررسی شد. 106 روز از سنگینترین بارشهای شمال غرب ایران از پایگاه داده بارش روزانه کشور، بر اساس آستانه بالای 99 درصد، جهت مطالعه انتخاب شد. فراوانی تابع همگرایی شار رطوبت در محدوده صفر تا 120 درجه طول شرقی و ...
بیشتر
در این پژوهش با استفاده از رویکرد محیطی به گردشی، فراوانی تابع همگرایی شار رطوبتدر زمان رخداد بارشهای سنگین شمال غرب ایران بررسی شد. 106 روز از سنگینترین بارشهای شمال غرب ایران از پایگاه داده بارش روزانه کشور، بر اساس آستانه بالای 99 درصد، جهت مطالعه انتخاب شد. فراوانی تابع همگرایی شار رطوبت در محدوده صفر تا 120 درجه طول شرقی و صفر تا 80 درجه شمالی در 6 سطح 500، 600، 700، 850، 925 و 1000 هکتوپاسکال و در چهار دیدهبانی در ساعتهای 00:00، 06:00، 12:00، 18:00 زولو محاسبه شد. نتایج نشان داد که از میان این سطوح، سطح 850 هکتوپاسکال بهدلیل داشتن بالاترین فراوانی تابع همگرایی شار رطوبت بر روی ایران و بهویژه شمالغرب ایران دارای اهمیت بوده است.
در این پژوهش با استفاده از رویکرد محیطی به گردشی، فراوانی تابع همگرایی شار رطوبتدر زمان رخداد بارشهای سنگین شمال غرب ایران بررسی شد. 106 روز از سنگینترین بارشهای شمال غرب ایران از پایگاه داده بارش روزانه کشور، بر اساس آستانه بالای 99 درصد، جهت مطالعه انتخاب شد. فراوانی تابع همگرایی شار رطوبت در محدوده صفر تا 120 درجه طول شرقی و صفر تا 80 درجه شمالی در 6 سطح 500، 600، 700، 850، 925 و 1000 هکتوپاسکال و در چهار دیدهبانی در ساعتهای 00:00، 06:00، 12:00، 18:00 زولو محاسبه شد. نتایج نشان داد که از میان این سطوح، سطح 850 هکتوپاسکال بهدلیل داشتن بالاترین فراوانی تابع همگرایی شار رطوبت بر روی ایران و بهویژه شمالغرب ایران دارای اهمیت بوده است.
آب و هواشناسی
محمدحسین رضائیمقدم؛ خلیل ولیزاده کامران؛ مهدی بلواسی؛ حسین خیری استیار؛ صیاد اصغری سرسکانرود
دوره 20، شماره 56 ، مرداد 1395، ، صفحه 127-148
چکیده
یکی از مراحل اصلی در مطالعات منابع آب برآورد توزیع مکانی بارندگی در مقیاسهای زمانی متفاوت میباشد. مطالعه بارش بهعنوان یک عنصر بسیار مهم و رکن اساسی در مطالعات بیلان آب و اساس برنامهریزیهای منابع طبیعی هر کشوری شناخته میشود. بهدلیل کمبود ایستگاههای بارانسنجی و نقطهای بودن این ایستگاهها، استفاده از مدلی که علاوه ...
بیشتر
یکی از مراحل اصلی در مطالعات منابع آب برآورد توزیع مکانی بارندگی در مقیاسهای زمانی متفاوت میباشد. مطالعه بارش بهعنوان یک عنصر بسیار مهم و رکن اساسی در مطالعات بیلان آب و اساس برنامهریزیهای منابع طبیعی هر کشوری شناخته میشود. بهدلیل کمبود ایستگاههای بارانسنجی و نقطهای بودن این ایستگاهها، استفاده از مدلی که علاوه بر مقادیر بارش ایستگاهها از عوامل دیگری همچون توپوگرافی، رطوبت و جهتشیب، بارش را درونیابی کند، ضروری است. لذا در این پژوهش دادههای بارش و رطوبت از 9 ایستگاه همدید و 31 ایستگاه بارانسنجی استان لرستان بهمدت 12 سال آماری اخذ و با استفاده از روش کمترین مربعات روابط میان بارش با توپوگرافی و رطوبت به کمک نرمافزار Maple استخراج گردید؛ و سپس با اعمال این روابط در محیط GIS بهکمک زبان برنامهنویسی پایتون مدل رقومی بارش ایجاد شد. نتایج حاصل از این مدل حاکی از آن بود که میزان بارش از 02/0 تا 6/11 میلیمتر با مقدار اندازهگیریشده در ایستگاهها اختلاف دارد. همچنین برای سنجش کارایی این مدل، دادههای بارش در سوم اردیبهشت رادار TRMM[1] را با خروجی این مدل در همین روز مقایسه شد و این نتیجه بهدست آمد که ضریب تعیین برای دادههای رادار TRMM، 79 درصد و برای مدل رقومی بارش 86 درصد میباشد. [1]- Tropical Rainfall Measuring Mission
آب و هواشناسی
بهروز سبحانی؛ محمد فرامرزی
دوره 20، شماره 56 ، مرداد 1395، ، صفحه 171-191
چکیده
اقلیم، توپوگرافی و کاربری اراضی از مهمترین مؤلفههای محیطی هستند که استعداد و قابلیت تولید محصول زراعی در یک منطقه به آنها وابسته است. در این تحقیق با استفاده از دادههای اقلیمی از قبیل دما، بارش، تعداد روزهای یخبندان و ساعات آفتابی و رطوبت نسبی مربوط به مراحل فنولوژیکی رشد زعفران و دادههای منابع زمینی از قبیل لایههای توپوگرافی ...
بیشتر
اقلیم، توپوگرافی و کاربری اراضی از مهمترین مؤلفههای محیطی هستند که استعداد و قابلیت تولید محصول زراعی در یک منطقه به آنها وابسته است. در این تحقیق با استفاده از دادههای اقلیمی از قبیل دما، بارش، تعداد روزهای یخبندان و ساعات آفتابی و رطوبت نسبی مربوط به مراحل فنولوژیکی رشد زعفران و دادههای منابع زمینی از قبیل لایههای توپوگرافی و کاربری اراضی که با استفاده از تصاویر ماهوارهای لندست 8 مربوط به تاریخ 28/2/1392 در شهرستان ملایر تهیهشده، برای ارزیابی تناسب اراضی مستعد کشت زعفران در سطح شهرستان ملایر استفاده شده است. مطالعه و بررسی هر یک از آنها در رابطه با نیازهای اقلیمی و اکولوژی زعفران صورت گرفته است. با تعمیم دادهها به سطح، و پردازش آنها با استفاده از فنآوری GIS لایههای اطلاعاتی مربوط به هر یک از آنها تهیه شد. بهمنظور اولویتبندی و ارزیابی معیارها و لایههای اطلاعاتی در رابطه با هم و تعیین وزن آنها از روش تحلیل تصمیمگیری چندمعیاره (MCDM)، مبتنی بر روشvikor استفاده شد. سپس با وزندهی به لایههای تهیهشده بر اساس معیارها و مدل مورد نظر، همپوشانی و تحلیل فضایی لایهها در محیط GIS صورت گرفت و لایه نهایی ارزیابی تناسب اراضی برای کشت زعفران تهیه شد. در این تحقیق مقدار 23/10درصد از مساحت کل شهرستان را مناطقی که دارای تناسب اراضی مناسب هستند در بر میگیرد، 25/40 درصد از کل مساحت را مناطقی با تناسب متوسط برای کشت زعفران پوشش میدهد. و مابقی شهرستان را که سهم بیشتری هم دارد و 52/45 درصد از شهرستان را پوشش میدهد اراضی با تناسب ضعیف هستند. با توجه با این تحقیق روشvikor مـیتواند عملکرد مناسبی در انتخاب ارزشهای تناسب برای هر کدام از طبقات داشته باشد.
آب و هواشناسی
یوسف قویدل رحیمی؛ منوچهر فرج زاده اصل؛ داریوش حاتمی زرنه
دوره 20، شماره 56 ، مرداد 1395، ، صفحه 239-255
چکیده
الگوی پیوندازدور دریای شمال-خزر بهعنوان یکی از الگوهای پیوندازدور جوی تأثیرگذار تراز 500 هکتوپاسکال، نقش مهمی در تغیرپذیری منطقهای دمایی و هیدرواقلیم شرق مدیترانه دارد. در پژوهش حاضر بهبررسی ارتباط بین الگوی پیوندازدور دریای شمال-خزر با نوسانات دماهای بیشینه ایران در یک دوره بلندمدت 60 ساله (۱۹۵0-۲۰۱۰) پرداخته ...
بیشتر
الگوی پیوندازدور دریای شمال-خزر بهعنوان یکی از الگوهای پیوندازدور جوی تأثیرگذار تراز 500 هکتوپاسکال، نقش مهمی در تغیرپذیری منطقهای دمایی و هیدرواقلیم شرق مدیترانه دارد. در پژوهش حاضر بهبررسی ارتباط بین الگوی پیوندازدور دریای شمال-خزر با نوسانات دماهای بیشینه ایران در یک دوره بلندمدت 60 ساله (۱۹۵0-۲۰۱۰) پرداخته شده است. نتایج تحلیل همبستگی پیرسون بهعنوان روش اصلی مورد استفاده در این پژوهش مبیّن وجود رابطه معنیدار و معکوس بین دمای بیشینه اکثر ایستگاههای منتخب با الگوی پیوندازدور دریای شمال-خزر است. این امر حاکی از کاهش دما در فاز مثبت الگوی پیوند از دور دریای شمال-خزر و افزایش دما در فاز منفی میباشد. از نظر زمانی، ضرایب همبستگی مورد محاسبه نشان از ارتباط معکوس و معنیدارتری بین دمای ایستگاهها و الگوی دریای شمال-خزر در ماههای ژانویه، فوریه، مارس و تقریباٌ ارتباط مستقیم اکثر ایستگاهها در ماه آگوست است. در بازه زمانی ماهانه بیشترین میزان همبستگی ماهانه در بین ایستگاه ها با 342/0- در ماه ژانویه مورد محاسبه قرار گرفت. بررسی ضرایب همبستگی فصلی نیز بیانگر ضریب همبستگی معنیدار دماهای بیشینه زمستان به میزان 212/0- دارد. به لحاظ دورهای، نتایج بیانگر ارتباط قوی دوره سرد در اکثر ایستگاهها با الگوی مورد مطالعه میباشد. تحلیل آرایش الگوهای جوّی تراز 500 هکتوپاسکال در فازهای منفی و مثبت نشان میدهد که در فاز مثبت، اسقرار ناوهای عمیق بر روی دریایخزر، عراق، ترکیه و ایران و همچنین قرارگیری ایران در بخش شرقی محور ناوه و از طرفی اسقرار پشتهای بر روی دریای شمال و اروپا باعث انتقال دماهای سرد شمال اروپا و جنب قطبی به سمت ایران میشود. اما در فاز منفی قرارگیری ایران در زیر محور پشته مستقر بر روی ایران منجر به ایجاد جوّی پایدار با وزش ضعیف مداری و دماهای گرم شده است. بنابراین با وزش هوای گرم و خشک آفریقا، عربستان و عرضهای پایین، دمای ایران بالاتر میرود.
آب و هواشناسی
نادر پیرمرادیان؛ حسین هادی نیا؛ افشین اشرف زاده
چکیده
چکیده پیشبینی و ارزیابی میزان تغییرات پارامترهای هواشناسی در اثر تغییر اقلیم بهویژه از منظر مدیریت منابع آب از اهمیت بالایی برخوردار است. مدل LARS یک مدل تولیدکننده دادههای هواشناسی است که با ریزمقیاس نمایی مدلهای گردش عمومی جو (GCM) اقدام به پیشبینی پارامترهای هواشناسی مینماید. در این مطالعه، ابتدا برای ...
بیشتر
چکیده پیشبینی و ارزیابی میزان تغییرات پارامترهای هواشناسی در اثر تغییر اقلیم بهویژه از منظر مدیریت منابع آب از اهمیت بالایی برخوردار است. مدل LARS یک مدل تولیدکننده دادههای هواشناسی است که با ریزمقیاس نمایی مدلهای گردش عمومی جو (GCM) اقدام به پیشبینی پارامترهای هواشناسی مینماید. در این مطالعه، ابتدا برای ارزیابی عملکرد 15 مدل مختلف گردش عمومی جو در شبیهسازی دادههای بارش، تابش، دمای کمینه و دمای بیشینه ایستگاه سینوپتیک رشت در دوره (2012-2011)، ریزمقیاس آماری هر کدام از مدلهای GCM توسط مدل LARS انجام پذیرفت. سپس پیشبینی پارامترهای مذکور بر پایه مدلهای GCM منتخب برای دو دوره 30 ساله 2042-2013 و 2072- 2043 انجام شد. نتایج پیشبینی نشان داد در مورد پارامترهای دمای کمینه و بیشینه بیشترین تغییرات میانگین بلندمدت سالانه نسبت به دوره پایه، در دوره 30 ساله دوم و به ترتیب تحت سناریویهای A2و A1B و به میزان 3/1 و 0/2 درجه سانتیگراد رخ خواهد داد. روند تغییرات تابش در دورههای آینده و برای تمام فصول سال کاهشی خواهد بود. بیشترین کاهش تحت سناریوی A2 و در دوره دوم 30 ساله به میزان 4/143 مگاژول بر مترمربع و در فصل زمستان رخ خواهد داد. میزان بارش، در اکثر فصول سال در دورههای آتی افزایش خواهدداشت. بر این اساس، بیشترین افزایش در دوره 30 ساله دوم تحت سناریوی B1 به مقدار 5/55 میلیمتر و در فصل پاییز خواهد بود.
آب و هواشناسی
محمدعلی قربانی؛ سرور پوربابک؛ حسین جباری خامنه؛ اسماعیل اسدی؛ محمدحسن فاضلی فرد
چکیده
چکیده طبقهبندی ایستگاههای هواشناسی موجب اختصاص حجم زیادی از اطلاعات به چند دسته متجانس کوچکتر، سهولت استفاده در مدلسازی و همچنین کمک شایانی به گسترش اطلاعات نقطهای به اطلاعات منطقهای برای نقاط فاقد آمار مینماید. در این تحقیق 112 ایستگاه هواشناسی پس از بررسیهای اولیه از بین تمام ایستگاههای سینوپتیک کشور ...
بیشتر
چکیده طبقهبندی ایستگاههای هواشناسی موجب اختصاص حجم زیادی از اطلاعات به چند دسته متجانس کوچکتر، سهولت استفاده در مدلسازی و همچنین کمک شایانی به گسترش اطلاعات نقطهای به اطلاعات منطقهای برای نقاط فاقد آمار مینماید. در این تحقیق 112 ایستگاه هواشناسی پس از بررسیهای اولیه از بین تمام ایستگاههای سینوپتیک کشور انتخاب و سپس با استفاده از خوشهبندی فازی و شبکه عصبی مصنوعی کوهونن طبقهبندی دمائی آنها مورد بررسی قرار گرفت. میانگین دمای سالانه، طول جغرافیایی، عرض جغرافیایی و ارتفاع ایستگاهها بهعنوان پارامترهای ورودی معیارهای طبقهبندی در نظر گرفته شدند. تعداد بهینه خوشهها با استفاده از شاخص دیویس-بولدین، محاسبه و ایستگاههای هر خوشه به تفکیک مشخص و با کمک سیستم اطلاعات جغرافیائی روی نقشه مشخص گردید. در ادامه از پهنهبندی اقلیمی کشور بر اساس روش دمارتن جهت ارزیابی دقت هر دو روش استفاده گردید. هر چند نتایج حاکی از دقت قابل قبول هر دو روش میباشد، لیکن خوشهبندی فازی تا حدودی نسبت به شبکه عصبی کوهونن انطباق بهتری را با پهنههای اقلیمی حاصل از روش دمارتن نشان میدهد
آب و هواشناسی
حمید جلیلوند؛ حسین زارعان؛ حجت ا... یزدانپناه؛ سعید موحدی؛ مهدی مومنی؛ نبی ا... یارعلی
چکیده
چکیده آگاهی از اقلیم گذشته جهت پیشبینی و برنامهریزی آینده نیاز به دادههای اقلیمی صحیح و طولانی مدت دارد. در این مطالعه، اقدام به بازسازی مجموع بارندگی منطقه دنا، به کمک پهنای حلقههای سالیانه گونه بلوط ایرانی، توسط رگرسیون چندگانه، نمودهایم. با این هدف دو ارتفاع رویشی در جنگلهای منطقه دنا انتخاب و 36 نمونه رویشی ...
بیشتر
چکیده آگاهی از اقلیم گذشته جهت پیشبینی و برنامهریزی آینده نیاز به دادههای اقلیمی صحیح و طولانی مدت دارد. در این مطالعه، اقدام به بازسازی مجموع بارندگی منطقه دنا، به کمک پهنای حلقههای سالیانه گونه بلوط ایرانی، توسط رگرسیون چندگانه، نمودهایم. با این هدف دو ارتفاع رویشی در جنگلهای منطقه دنا انتخاب و 36 نمونه رویشی از 18 پایه در دو جهت جغرافیایی جنوب غربی و شمال شرقی، در قطر برابر سینه استخراج و توسط نرم افزار اتوکد با دقت 3 میکرون قرائت شدند. بعد از مرحله تطابق زمانی، برای حذف اثرات غیراقلیمی، تمامی پارامترهای اقلیمی و سری زمانی حلقههای رویشی استاندارد شدند. گاهشناسی باقیماندهمحاسبه شده با متغیرهای اقلیمی طی دوره 2011-1881 واسنجی و همبستگی معنادار مثبت متغیرها با پهنای دوایر رویشی تأیید شد. بر اساس روابط و همبستگی بین گاهشناسی بهدست آمده و دادههای اقلیمی دوره آماری مشترک، کار بازسازی بارندگی سالیانه انجام و مشخص شد، مقدار بارندگی 3 دهه اخیر، نسبت به میانگین بارندگی یک قرن قبل از خود، یک افزایش حدود 4 درصدی را داشته است.
آب و هواشناسی
علی محمدخورشیددوست؛ مجتبی فخاری
چکیده
چکیده یکی از مهمترین مسائل در مناطق خشک و نیمهخشک مدیریت منابع آب است. بنابراین با مطالعه و شناخت رفتارها و احتمال وقوع یا عدم وقوع بارش توان مدیریتی مربوط به منابع آبی را در این مناطق بهبود بخشید. در این پژوهش احتمال وقوع روزهای همراه با بارش در جنوب غرب ایران با استفاده از دادههای بارش روزانه ایستگاههای سینوپتیک ...
بیشتر
چکیده یکی از مهمترین مسائل در مناطق خشک و نیمهخشک مدیریت منابع آب است. بنابراین با مطالعه و شناخت رفتارها و احتمال وقوع یا عدم وقوع بارش توان مدیریتی مربوط به منابع آبی را در این مناطق بهبود بخشید. در این پژوهش احتمال وقوع روزهای همراه با بارش در جنوب غرب ایران با استفاده از دادههای بارش روزانه ایستگاههای سینوپتیک در دوره آماری 1995-2009 و با استفاده از مدل زنجیره مارکف انجام شد. سپس ماتریس فراوانی، ماتریس تغییر وضعیت و ماتریس پایا محاسبه شد و در نهایت بارشهای تداومی و دوره بازگشت بارشهای 2 و 5 روزه محاسبه گردید. نتایج نشان میدهد که کمترین احتمال بارش در مناطق هموار و بیشترین احتمال بارش در مناطق کوهستانی است. همچنین بیشترین احتمال ماهانه مربوط به ژانویه و کمترین احتمال در تابستان قرار دارد. کمترین دوره بازگشت و بیشترین بارشهای تداومی در ایستگاههای کوهستانی و بیشترین دوره بازگشت و کمترین احتمال بارشهای تداومی در مناطق هموار قرار دارد. همچنین در ماه ژوئن برخلاف سایر ماهها احتمال روزهای بارانی در دامنه پشت به باد بیشتر است
آب و هواشناسی
رسول دانشفراز
دوره 19، شماره 54 ، بهمن 1394، ، صفحه 127-142
چکیده
پژوهش حاضر با هدف تحلیل حساسیت پاراهای موثر بر میزان تبخیر به ارزیابی پاراهای هواشناسی روزانه شامل میانگین دما، رطوبت نسبی، سرعت باد، ساعات آفتابی، میزان تشعشع و فشار سطح ایستگاه سینوپتیک تبریز در دوره آماری 5 ساله (1386 الی 1390) پرداخته است. به این منظور در ابتدا به کمک شبکه عصبی مصنوعی وزندار، مدلی برای تخمین میزان تبخیر توسعه داده ...
بیشتر
پژوهش حاضر با هدف تحلیل حساسیت پاراهای موثر بر میزان تبخیر به ارزیابی پاراهای هواشناسی روزانه شامل میانگین دما، رطوبت نسبی، سرعت باد، ساعات آفتابی، میزان تشعشع و فشار سطح ایستگاه سینوپتیک تبریز در دوره آماری 5 ساله (1386 الی 1390) پرداخته است. به این منظور در ابتدا به کمک شبکه عصبی مصنوعی وزندار، مدلی برای تخمین میزان تبخیر توسعه داده شد. سپس به کمک ماتریس وزنی حاصل از بهترین معماری شبکه، از الگوریتم گارسن برای تحلیل حساسیت و تعیین اهمیت نسبی پاراهای ورودی استفاده گردید. نتایج حاصل نشان داد که میانگین دما و رطوبت نسبی بیشترین تأثیر و ساعات آفتابی، میزان تشعشع، سرعت بادو فشار سطح ایستگاه کین تأثیر را بر روی میزان تبخیر از تشت شهر تبریز دارد.