برنامه ریزی شهری
عباس معروف نژاد؛ ابراهیم امیری؛ ولی کاووسی قافی
چکیده
کاربری ورزشی در زمرهی کاربریهایی است که از اهمیت بالایی برخوردار بوده و لزوم توجه به آن در فضای شهرها بسیار حائز اهمیت است. استقرار مناسب فضاهای ورزشی و ایجاد آنها متضمن سلامت افراد جامعه و همچنین در دسترس بودن این فضاها برای همه شهروندان به عنوان یک ضرورت اساسی به شمار می رود. تحقیق حاضر به تحلیل وضعیت اماکن و کاربریهای ورزشی ...
بیشتر
کاربری ورزشی در زمرهی کاربریهایی است که از اهمیت بالایی برخوردار بوده و لزوم توجه به آن در فضای شهرها بسیار حائز اهمیت است. استقرار مناسب فضاهای ورزشی و ایجاد آنها متضمن سلامت افراد جامعه و همچنین در دسترس بودن این فضاها برای همه شهروندان به عنوان یک ضرورت اساسی به شمار می رود. تحقیق حاضر به تحلیل وضعیت اماکن و کاربریهای ورزشی در شهر ایذه می پردازد. روش تحقیق از نظر نوع کاربردی و از نظر شیوه انجام توصیفی- تحلیلی بوده و برای گردآوری اطلاعات، از روش کتابخانه ای، پرسشنامه، مصاحبه و مشاهده استفاده شده است. جامعه آماری پژوهش،کارشناسان خبره در حوزه شهری و ورزش این شهر می باشد، حجم نمونه از طریق روش تخمین شخصی و27نفر در نظر گرفته شده است، جهت تحلیل داده ها از مدل ویلیامسون و آزمونone Sample-Test استفاده شد. نتایج پژوهش نشان می دهد:میانگین شاخص ویلیامسون برای شهر ایذه عدد 21/0 می باشد که کمبود و توزیع نامناسب کاربری و فضای ورزشی را در این شهر نشان می دهد. همچنین بر اساس آزمون t ؛ وضعیت تعداد اماکن ورزشی (سالن) با 819/2- ، وضعیت برگزاری مسابقات ورزشی در سطح محلات با 787/2- ، توزیع مناسب کاربری های ورزشی در سطح شهر با 767/2- ، وضعیت ادوات ورزشی در سطح پارک ها و بوستان های شهر با 760/2- به ترتیب دارای شدیدترین عدم رضایت بوده درحالی که مولفه های؛ وضعیت استقبال خیرین در جهت ساخت اماکن ورزشی در سطح شهر با 01/1- ، وضعیت همکاری مالی دوایر دولتی و نیمه دولتی با بخش ورزشی شهر با 023/1- ، وضعیت فعالیت های ورزشی از بعد سلامت در سطح داویر دولتی و نیمه دولتی شهر با 03/1- ، در این زمینه شدت کمتری در عدم رضایت داشتند.
برنامه ریزی شهری
علی موحد؛ امین شهسوار
چکیده
در جهان امروز که به سبب رشد و انفجار جمعیت، فرایند توسعه شهرها و ایجاد شهرهای جدید با سرعت ناشی از تحول در صنعت و فنآوری ادامه دارد، لزوم حفاظت از اراضی منابع طبیعی و کشاورزی و نیز یادمانهای تاریخی؛ گسترش بلندمرتبهسازی و رشد عمودی و فشرده شهرها را در سرلوحه استراتژیها و سیاستهای شهرسازی و توسعه شهری قرار داده است. هدف این ...
بیشتر
در جهان امروز که به سبب رشد و انفجار جمعیت، فرایند توسعه شهرها و ایجاد شهرهای جدید با سرعت ناشی از تحول در صنعت و فنآوری ادامه دارد، لزوم حفاظت از اراضی منابع طبیعی و کشاورزی و نیز یادمانهای تاریخی؛ گسترش بلندمرتبهسازی و رشد عمودی و فشرده شهرها را در سرلوحه استراتژیها و سیاستهای شهرسازی و توسعه شهری قرار داده است. هدف این پژوهش بررسی رضایت شهروندان از افزایش بلندمرتبهسازی در منطقه یک شهر ارومیه میباشد. الگوی حاکم بر تحقیق بهلحاظ هدف، شناختی؛ از نظر ماهیت و روش، ارزیابی - مقایسهای؛ بهلحاظ زمان، مقطعی؛ و بهلحاظ نوع داده، کمّی است. فضای پژوهشی دربرگیرنده منطقه یک ارومیه؛ جامعه آماری شامل شهروندان ساکن در واحدهای بلندمرتبه منطقه یک ارومیه و ابزار سنجش پرسشنامه است که ابعاد و متغیرهای مرتبط، در آن مشخص گردید و براساس فرمول کوکران برای تعداد 384 نفر تعیین حجم شد. روایی صوری و محتوایی پرسشنامه با نظرخواهی از اساتید و متخصصان؛ و پایایی آن با آزمون آلفای کرونباخ به میزان 81/0 برآورد و مورد اعتماد قرار گرفته است. برای تجزیه و تحلیل دادهها از نرمافزار SPSS و بطور مشخص از آزمونهای تیتست تک نمونه و فریدمن استفاده شده است. براساس اطلاعات حاصل از آزمونهای یادشده وضعیت چهار بعد اجتماعی (بهسبب مناسب بودن وضعیت امنیت و نرخ پایین درگیری بومیان)، اقتصادی (ناشی از سودآوری در ساخت و ساز و وجود مشاغل فصلی)، محیطزیستی (به دلیل وضعیت نسبتاً مناسب بهداشت) و کالبدی (به علت کیفیت مناسب شبکه آب و گاز و تلفن) متوسط به بالا میباشد.
برنامه ریزی شهری
علیرضا نوین؛ کریم حسین زاده دلیر؛ محمدرضا پور محمدی
چکیده
بافت تاریخی شهرها به عنوان یک میراث گرانبها و با ارزش میتواند در زمینهی توسعهی آیندهی شهر خصوصاً از لحاظ گردشگری و جذب گردشگر دارای اهمیت فراوان باشد؛ که این امر نیازمند ساماندهی و احیای این مراکز تاریخی به خصوص در شاخصهای فضایی – عملکردی به منظور ارتقای کیفی فضاهای مربوطه و تجهیز مناسب آنها میباشد. با توجه به اهمیت ...
بیشتر
بافت تاریخی شهرها به عنوان یک میراث گرانبها و با ارزش میتواند در زمینهی توسعهی آیندهی شهر خصوصاً از لحاظ گردشگری و جذب گردشگر دارای اهمیت فراوان باشد؛ که این امر نیازمند ساماندهی و احیای این مراکز تاریخی به خصوص در شاخصهای فضایی – عملکردی به منظور ارتقای کیفی فضاهای مربوطه و تجهیز مناسب آنها میباشد. با توجه به اهمیت موضوع هدف این تحقیق سنجش اثرات فضایی – عملکردی باززندهسازی بافت تاریخی – فرهنگی کلانشهر تبریز بر توسعهی توریسم میباشد.روش تحقیق در پژوهش حاضر از نظر نوع کاربردی و از نظر ماهیت توصیفی – تحلیلی است که برای تجزیه و تحلیل اطلاعات از آزمون رتبهای فریدمن، آزمون تی تک نمونهای، رگرسیون چند متغیره و تحلیل مسیر استفاده شده است. همچنین جامعه آماری تحقیق مسئولان و کارشناسان مسائل شهری منطقهی 8 و سایر مناطق شهرداری تبریز (1400 نفر) میباشد که حجم نمونه بر اساس فرمول کوکران 220 نفر بدست آمده است.
برنامه ریزی شهری
الهام آسیابانی پور؛ علی پناهی؛ حسن احمدزاده
چکیده
مفهوم یک شهر زیست پذیر به معنای «مناسب بودن برای زندگی» یا «قابل سکونت» می باشدکه امروزه با گسترش و تشدید مشکلات جوامع انسانی و افت کیفیت زندگی ساکنان، بسیار قوت گرفته است. پژوهش حاضر با هدف دستیابی به مدل مناسب زیست پذیری شهری گام به عرصۀ تحقیق نهاده است. این تحقیق به لحاظ ماهیت از نوع کاربردی بوده و به حیث روش، توصیفی- تحلیلی ...
بیشتر
مفهوم یک شهر زیست پذیر به معنای «مناسب بودن برای زندگی» یا «قابل سکونت» می باشدکه امروزه با گسترش و تشدید مشکلات جوامع انسانی و افت کیفیت زندگی ساکنان، بسیار قوت گرفته است. پژوهش حاضر با هدف دستیابی به مدل مناسب زیست پذیری شهری گام به عرصۀ تحقیق نهاده است. این تحقیق به لحاظ ماهیت از نوع کاربردی بوده و به حیث روش، توصیفی- تحلیلی می باشد. ابزار سنجش پرسشنامه بوده است. جامعۀ آماری در این پژوهش متخصصان و مدیران شهری در دسترس آشنای کامل با وضعیت هرمنطقه به تعداد 140 نفر بوده است که با توجه به حجم جامعه و بر اساس جدول مورگان 104نفر با نمونه گیری گلوله برفی غیر خطی انتخاب شده و پرسش صورت گرفته است. سپس وضع موجود زیست پذیری با استفاده از آزمون t تک نمونه ای و روابط بین ابعاد و شاخص های زیست پذیری با کمک مدلسازی معادلات ساختاری با روش حداقل مربعات جزئی (PLS) تحلیل شده است. نتایج نشان می دهد در وضع موجود، تمامی ابعاد زیست پذیری در کلانشهر تبریز میانگین متوسط به پایین دارند. نتایج مدل نیز نشان می دهد از بین فاکتورهای اثرگذاری بر وضع موجود زیستپذیری، فاکتورهای «خدمات و زیرساختهای شهری»، «محیط شهری»، «مدیریت شهری»، «تاریخ شهری» و «اجتماع شهری» بر «وضعیت موجود زیستپذیری شهری» تاثیر مستقیم و معناداری دارند که در این میان، بیشترین تاثیر را فاکتور «خدمات و زیرساختهای شهری» دارد که محرک و برانگیزاننده زیست پذیری در کلانشهر تبریز و جزء اولویت های اقدام در زیست پذیر کردن کلانشهر تبریز به شمار می رود. در نتیجه هرگونه برنامه و اقدام برای سرآغاز و ارتقای وضع موجود زیست پذیری کلانشهر تبریز باید به نقش کلیدی و پایه ای این عوامل توجه کند.
برنامه ریزی شهری
محمدرضا پورمحمدی؛ فریدون بابائی اقدم؛ کیومرث نعیمی
چکیده
این پژوهش با بهرهگیری از پایه فکری آیندهنگاری، جهت تبیین برنامه ریزی با رهیافت نوین آیندهنگاری در این حوزه، به شناسایی عوامل کلیدی موثر، تبیین وضعیتهای محتمل این عوامل و در نهایت تدوین سناریوهای احتمالی و شناسایی سناریوهای مطلوب موثر در وضعیت آینده سکونتگاههای فرودست شهری در شهر سنندج میپردازد. روش تحقیق از لحاظ هدف بنیادی ...
بیشتر
این پژوهش با بهرهگیری از پایه فکری آیندهنگاری، جهت تبیین برنامه ریزی با رهیافت نوین آیندهنگاری در این حوزه، به شناسایی عوامل کلیدی موثر، تبیین وضعیتهای محتمل این عوامل و در نهایت تدوین سناریوهای احتمالی و شناسایی سناریوهای مطلوب موثر در وضعیت آینده سکونتگاههای فرودست شهری در شهر سنندج میپردازد. روش تحقیق از لحاظ هدف بنیادی - کاربردی و از نوع ترکیبی زنجیرهای میباشد. برای جمعآوری اطلاعات از تکنیک پویش محیطی استفاده شده است. همچنین جهت تحلیل دادهها از روش تحلیل ساختاری(ABP) به وسیله نرمافزار MICMACو از روش سناریونویسی به وسیله نرمافزار SCENARIOWIZARD جهت تحلیل و تدوین سناریوها استفاده شده است. پس از جمعبندی نهایی 3 سناریو جامع ارائه شد. سناریو اول به عنوان محتملترین سناریو از مطلوبیت بالایی برخوردار نمیباشد که بیشتر ادامه دهنده وضع موجود با رشدی کند و بینابین رو داراست. سناریو دوم به عنوان مطلوبترین سناریو که نشان دهنده وضعیتهای بهتر و خوشبینانه با رشد تدریجی روبه بهبود میباشد و سومین سناریو محتمل بیشتر نشان دهنده وضعیتهای بینابین و ایستا و بحرانی میباشد. در نهایت جهت بازآفرینی پایدار باید با هدفگذاری و تدوین سیاستهای کارآمد تلاش شود که وضعیتهای مطلوب در سناریوها در آینده تحقق پیدا کند و جلوی وضعیتهای نامطلوب و بحرانی گرفته شود.
برنامه ریزی شهری
اکرم تفکری؛ حمیدرضا وارثی
چکیده
یکی از تغییرات عمده در ساختار فضایی شهرها که بعد از انقلاب صنعتی رخ داد ، ظهور مناطق کلانشهری بود که دارای الگوی خاص خود از نظر رشد شهری، نظام اسکان، اندازه شهر، ساختار فضایی بودند. امروزه این مناطق به الگوی غالب شهرنشینی بویژه در حوزه کشورهای جنوب محسوب میشوند. از میان مسائل کلیدی مرتبط با این مناطق نحوه استفاده از زمین و رشد فیزیکی ...
بیشتر
یکی از تغییرات عمده در ساختار فضایی شهرها که بعد از انقلاب صنعتی رخ داد ، ظهور مناطق کلانشهری بود که دارای الگوی خاص خود از نظر رشد شهری، نظام اسکان، اندازه شهر، ساختار فضایی بودند. امروزه این مناطق به الگوی غالب شهرنشینی بویژه در حوزه کشورهای جنوب محسوب میشوند. از میان مسائل کلیدی مرتبط با این مناطق نحوه استفاده از زمین و رشد فیزیکی شهرهای موجود در آن است. هدف مقاله حاضر تبیین الگوی رشد شهر دماوند به-عنوان یکی از شهرهای موجود در این منطقه با تأکید بر سیاستهای دولت در زمینه استفاده از زمین شهری است. تهران بهعنوان مرکز این منطقه تغییرات فیزیکی-اقتصادی و اجتماعی متنوعی را بعد از دوره مدرنیزاسیون در ایران تجربه کرد. بهویژه بعد از دهه 1350 که توسعه پیوسته تهران جای خود را به توسعه منفصل و پراکنده داد، چشمانداز اجتماعی–فضایی شهرهای پیرامون تهران مانند شهر دماوند نیز بهطور معناداری تغییر کرده است. براین اساس، هدف مقاله حاضر این است که نخست سیاستهای دولت را در زمینه استفاده از زمین در شهر دماوند تبیین میکند. سپس با استفاده از مدل سلولهای خودکار روند تغییرات در ساختار شهر دماوند در فاصله زمانی 1366-1396 تحلیل کند. در نهایت، مقاله حاضر تلاش میکند که و روندهای رشد فیزیکی شهر در دوره زمانی 1396-1410 شبیهسازی نماید. نتایج حاصل از این مقاله نشان داد که فرایندها و الگوهای فضایی-زمانی رشد شهرها در مناطق کلانشهری شرق تهران مانند شهر دماوند بازنمایی فضایی ساختارها و روابط اجتماعی-اقتصادی و سیاسی خود کلانشهر تهران است. همچنین، روند رشد و گسترش شهری در تهران و نواحی پیرامون در مقایسه دوره قبل از مدرنیزاسیون، از الگوهای رشد متفاوتی پیروی میکند. تبیین رشد فیزیکی شهرها در مناطق کلانشهری به برنامهریزان و مدیران شهری این امکان را میدهد که رشد فیزیکی شهر را بهنحو کارآمدی مدیریت کنند.
برنامه ریزی شهری
محمد تقی حیدری؛ علیرضا انبارلو؛ مریم رحمانی؛ حسین طهماسبی مقدم
چکیده
امروزه زیست پذیری شهری گفتمانی نیرومند را در توسعه شهری و طراحی شهری بازتاب میدهد که در پیشینهی برنامهریزی شهری بر توسعه فضای شهری سایه افکنده است. چنین گفتمانی در بافتهای فرسوده شهری به عنوان یکی از ارکان اصلی شهرها با درون مایه های عظیم اجتماعی و فرهنگی؛ می تواند راهگشای پیاده کردن اصول توسعه پایدار در مقیاس شهر قلمداد شود. ...
بیشتر
امروزه زیست پذیری شهری گفتمانی نیرومند را در توسعه شهری و طراحی شهری بازتاب میدهد که در پیشینهی برنامهریزی شهری بر توسعه فضای شهری سایه افکنده است. چنین گفتمانی در بافتهای فرسوده شهری به عنوان یکی از ارکان اصلی شهرها با درون مایه های عظیم اجتماعی و فرهنگی؛ می تواند راهگشای پیاده کردن اصول توسعه پایدار در مقیاس شهر قلمداد شود. در این راستا پژوهش حاضر به تجربه زیسته شده ساکنین بافت فرسوده شهر زنجان می پردازد تا از طریق آینده پژوهی این امر، به پایش محتوای شهر بپردازد. مقاله حاضر با روش تحلیلی به دنبال تحلیل و پیش بینی نقش مولفه های اجتماعی در ایجاد فضای زیست پذیری شهر در بافت فرسود شهر زنجان است. برای گردآوری اطلاعات از مطالعات میدانی و کتابخانه ای بهره گرفته شده است. جامعه آماری شامل ساکنین محدوده بافت فرسوده شهر زنجان است، که با روش نمونه گیری کوکران، 384 نمونه انتخاب شد. برای تحلیل داده ها نیز از مدل معادلات ساختاری به کمک تحلیل عاملی اکتشافی، و روش آینده پژوهی ساختار/ متقابل با کمک نرم افزار های Amos و MIC MAC استفاده شد. طبق نتایج تحقیق، براساس مدل معادلات ساختاری مولفه های امنیت با ضریب استاندارد 0.08 و آموزشی با ضریب استاندارد 0.42 وضعیت نامطلوب و مولفه سرمایه اجتماعی با ضریب استاندارد 1.09 وضعیت مطلوب در بافت دارد. همچنین، طبق تحلیل رویکرد آینده پژوهی، شاخص های «رضایت از وجود فضا برای حضور سالمندان»، «سطح فساد اجتماعی»، و «نظارت غیررسمی در شب از طریق تنوع کاربریها»، و «عضویت در نهادهای مردمی» بیشترین ناپایداری را دارد. و برای بهبود وضعیت زیست پذیری اجتماعی باید تقویت آموزش عمومی، افزایش سرانه کاربری ها، امنیت فردی و اجتماعی و پیوستگی و تعلق مکانی مورد تاکید قرار گیرد.
برنامه ریزی شهری
محمد حسین خدابخش؛ پرویز نوروزی ثانی؛ کریم حسین زاده دلیر
چکیده
هدف اصلی این تحقیق بررسی میزان برخورداری از شاخصهای رشد هوشمند در سطح مناطق شهر تبریز است تا با شناسایی کمبودها و نابرابریها در سطح شهر، مدیریت شهری را در برنامه ریزی آینده و ارائه خدمات عمومی برای کاهش اثرات مضر رشد پراکنده شهری از جمله ترافیک، آلودگی و کاهش بیعدالتیها و افزایش برخورداری شهروندان در شهر کمک نماید. برای رتبه ...
بیشتر
هدف اصلی این تحقیق بررسی میزان برخورداری از شاخصهای رشد هوشمند در سطح مناطق شهر تبریز است تا با شناسایی کمبودها و نابرابریها در سطح شهر، مدیریت شهری را در برنامه ریزی آینده و ارائه خدمات عمومی برای کاهش اثرات مضر رشد پراکنده شهری از جمله ترافیک، آلودگی و کاهش بیعدالتیها و افزایش برخورداری شهروندان در شهر کمک نماید. برای رتبه بندی مناطق تبریز از لحاظ برخورداری شاخصهای رشد هوشمند شهری با بهرهگیری از مدل تصمصیمگیری چند معیاره تاپسیس و استفاده از مدل وزندهی آنتروپی شانون به تحلیل ساختار فضایی مناطق مختلف شهر تبریز در پنج معیار کلی جمعتی، مسکن، کالبدی و خدماتی، زیست محیطی و دسترسی، جمعا 71 معیار، پرداخته شده است. نتایج نشان داد در شاخص تلفیقی رشد هوشمند، مناطق 9 و 2، به ترتیب با مقدار تاپسیس 23/0 و 13/0 رتبه اول و دوم و مناطق 3 و 1 با مقدار 065/0 و 064/0 در رتبههای آخر از شاخص های رشد هوشمند قرار میگیرند. همچنین اختلاف زیادی میان مناطق تبریز در هریک از پارامترهای مورد بررسی از قبیل اشتغال زنان، نوع سکونت، سرانه خدمات و ... وجود داشته و مناطق شهری جدید نسبت به مناطق قدیمی از رتبه بهتری برخوردار هستند
برنامه ریزی شهری
مجید داداش پور مقدم؛ رضا ولی زاده
چکیده
این پژوهش به ارزیابی و تحلیل شاخصهای شهر خلاق در کلانشهرها: مطالعه موردی منطقه 1 کلانشهر تبریز میپردازد. نتایج پژوهش نشان داد منطقه 1 شهر تبریز با مسائل و مشکلاتی زیادی در زمینه شهر شاخصهای شهر خلاق مواجه است. منطقه 1 شهر تبریز به دلیل مهاجرتهای بی رویه، رشد فزاینده جمعیت شهری، تغییرات توسعه شهری، وجود خرده فرهنگهای مختلف، نبود ...
بیشتر
این پژوهش به ارزیابی و تحلیل شاخصهای شهر خلاق در کلانشهرها: مطالعه موردی منطقه 1 کلانشهر تبریز میپردازد. نتایج پژوهش نشان داد منطقه 1 شهر تبریز با مسائل و مشکلاتی زیادی در زمینه شهر شاخصهای شهر خلاق مواجه است. منطقه 1 شهر تبریز به دلیل مهاجرتهای بی رویه، رشد فزاینده جمعیت شهری، تغییرات توسعه شهری، وجود خرده فرهنگهای مختلف، نبود پویایی و سرزندگی، با مشکلات زیادی دست وپنجه نرم میکند. وجود ناپایداری در مناطق مختلف شهر تبریز به صورت مشکلات متعددی ازجمله ناهنجاریهای اجتماعی، عدم مشارکت فعال شهروندان، افزایش هزینههای مدیریت شهری، عدم نشاط و سرزندگی شهروندان و غیره بروز یافته است. سنجش شاخصهای شهر خلاق در منطقه 1 شهر تبریز نشان داد در بین شاخص مشارکت شاخص اداره امور شهری با میانگین (1.98) و شاخص مشارکت مردم در ارائه ایدههای نو با میانگین(2.16)، در بین شاخص تنوع فضای شهری شاخص وجود معماری خاص و متنوع با میانگین(2.64) و شاخص وجود مراکز رفاهی و تجاری و ورزشی با میانگین(3.24)، در بین شاخص جذب سرمایه شاخص جذب سرمایه خارجی و بین المللی با میانگین(2.27) و شاخص جذب سرمایه داخلی با میانگین(3.144) و در بین شاخص تکنولوژی ارتباطی شاخص دسترسی به دفاتر خدماتی و ارتباطی با میانگین(2.79) و شاخص دسترسی به عابر بانک با میانگین(3.60) به ترتیب بدترین و بهترین وضعیت را داشته اند. به طور کلی بین مولفههای مشارکت، تنوع فضای شهری، جذب سرمایه، تکنولوژی ارتباطی و ایجاد محیط خلاق در منطقه 1 شهر تبریز رابطه مستقیم و معناداری وجود دارد.
برنامه ریزی شهری
شهریور روستایی؛ اسماعیل علی اکبری؛ رباب حسین زاده
چکیده
رشد سریع جمعیت شهری در کشورهای جهان، بالاخص در جهان در حال توسعه، شهرها را با مسایل جدیدی مواجه ساخته و با رشد پراکنده و بی برنامه شهرها، پایداری آنها را مورد تهدید قرار داده است. از بین الگوهای رشد شهری، رشد فشرده به عنوان الگوی پایدار توسعه شهر مطرح شده است ولی علیرغم مقبولیت آن در سطح جهان، هنوز در محافل علمی جای بحث و تردید دارد ...
بیشتر
رشد سریع جمعیت شهری در کشورهای جهان، بالاخص در جهان در حال توسعه، شهرها را با مسایل جدیدی مواجه ساخته و با رشد پراکنده و بی برنامه شهرها، پایداری آنها را مورد تهدید قرار داده است. از بین الگوهای رشد شهری، رشد فشرده به عنوان الگوی پایدار توسعه شهر مطرح شده است ولی علیرغم مقبولیت آن در سطح جهان، هنوز در محافل علمی جای بحث و تردید دارد و ادعای پایداری شهر متراکم برای برخی از صاحبنظران به اثبات نرسیده است. بنابراین هدف پژوهش حاضر بررسی ارتباط بین تراکم جمعیت و پایداری اجتماعی به عنوان یکی از ابعاد پایداری شهری است. روش تحقیق توصیفی – تحلیلی و نوع تحقیق کاربردی است. اطلاعات لازم از سرشماری عمومی نفوس و مسکن سال 1385 در محدوده بلوکهای آماری گردآوری شده است و با استفاده از نرم افزار SPSS مورد تحلیل قرار گرفته و سپس توسط سیستم اطلاعات جغرافیایی و استفاده از مدلهای خود همبستگی فضایی از جمله شاخص موران و ضریب آماره عمومی G و شاخص دو متغیره موران در محیط نرم افزار Geo Daبه تجزیه و تحلیل اطلاعات پرداخته شد. نتایج حاصله نشان می دهد آماره موران برای پایداری اجتماعی و تراکم جمعیتی نشان میدهد که توزیع فضایی عوامل فوق در شهر ارومیه به صورت خوشهای میباشد. و آماره G عمومی نیز الگوی فضایی را از نوع خوشهای با تمرکز بالا است. ضریب موران دو متغیره برابر با 0.0371 است بیانگر رابطه مثبت و نه چندان قوی بین پایداری اجتماعی و تراکم جمعیتی است. نواحی با تراکم جمعیت بالا تا حد ناچیزی بر نقاط با پایداری اجتماعی بالا منطبق است ولی نمیتواند چندان قابل اعتماد باشد چون مقدار ضریب بسیار ناچیز است.
برنامه ریزی شهری
صابر محمدپور؛ نادر زالی؛ سارا امیری
چکیده
برنامهریزی راهبردی شامل استراتژیها و اهدافی است که به منظور مدیریت، نگهداری و تأمین مالی سیستم حملونقل به روشهایی خلاقانه و پایدار عمل میکند. هدف برنامه راهبردی ترویج سیستم حملونقل متوازن و متعادلی است که انتخابهایی پایدار را ارائه میدهد. از طرفی هم این موضوع پرداختن به رویکردهایی که حملونقل را به سمت پایداری اجتماعی، ...
بیشتر
برنامهریزی راهبردی شامل استراتژیها و اهدافی است که به منظور مدیریت، نگهداری و تأمین مالی سیستم حملونقل به روشهایی خلاقانه و پایدار عمل میکند. هدف برنامه راهبردی ترویج سیستم حملونقل متوازن و متعادلی است که انتخابهایی پایدار را ارائه میدهد. از طرفی هم این موضوع پرداختن به رویکردهایی که حملونقل را به سمت پایداری اجتماعی، اقتصادی و زیستمحیطی سوق دهد، ضروری میسازد و یکی از این رویکردها یکپارچهسازی حملونقل است. استان کرمان به دلیل عدم برنامهریزی مناسب در بخش حملونقل، به جایگاه واقعی خویش دست نیافته است. در این میان نیاز به ایجاد یک ظرفیت برنامهریزی راهبردی مناسب و تغییر سبک برنامهریزی موجود وجود دارد. پژوهش حاضر از جهت هدف، تحقیقی کاربردی است که در جهت برنامهریزی راهبردی توسعه یکپارچه حملونقل منطقهای در استان کرمان میکوشد. همچنین ازنظر ماهیت و روش اکتشافی- توصیفی- تجویزی است. جهت دستیابی به اطلاعات عمدتاً از طریق مراجعه به متون موجود، کتب درسی، اسناد و مدارک و مقالات خواهد بود و از روش اسنادی استفاده شده است. همچنین در ادامه برای تکمیل اطلاعات از روشهای میدانی همچون استفاده از پرسشنامه و از روش مصاحبه استفاده شده است. در پژوهش حاضر، با استفاده از نظر کارشناسان از طریق مدل دلفی(Delphi) و تکنیک سوات (SWOT) تعدادی راهبرد جهت بهبود شرایط فعلی یکپارچگی حملونقل منطقه داده شده است.
برنامه ریزی شهری
حسن محمودزاده؛ آذر پویان جم؛ فاطمه امان زاده
چکیده
وضعیت پراکندگی تابشهای حرارتی و ارتباط آن با نوع کاربریهای موجود در شناخت میکروکلیمای نواحی شهری دارای اهمیت زیادی میباشد. دمای سطح زمین یکی از پارامترهای مهم در مطالعات مربوط به تغییر اقلیم و برآورد بیلان تابش در مطالعات توازن انرژی میباشد. آگاهی از درجه حرارت سطح زمین جهت انجام فعالیتها و مطالعات علوم زمین، از قبیل تغییرات ...
بیشتر
وضعیت پراکندگی تابشهای حرارتی و ارتباط آن با نوع کاربریهای موجود در شناخت میکروکلیمای نواحی شهری دارای اهمیت زیادی میباشد. دمای سطح زمین یکی از پارامترهای مهم در مطالعات مربوط به تغییر اقلیم و برآورد بیلان تابش در مطالعات توازن انرژی میباشد. آگاهی از درجه حرارت سطح زمین جهت انجام فعالیتها و مطالعات علوم زمین، از قبیل تغییرات محیط زیست جهانی و مخصوصا آب و هوای شهری، ضروری است. در این پژوهش برای تحلیل جزایر حرارتی از تصاویر 15/7/2018، 24/2/2019 لندست 8 با سنجنده (OLI و TIRS) و نقشه کاربری اراضی استفاده شده است. پس از اعمال پردازش روی تصاویر، برای محاسبه دمای سطح زمین از روش الگوریتم پنجره مجزا و برای طبقهبندی تصاویر از روش حداکثر احتمال استفاده شده است. الگوریتم پنجره مجزا یک ابزاری ریاضی است که با استفاده از اطلاعات زمینی، دمای روشنایی سنجنده حرارتی (TIRS)، قابلیت گسیلندگی زمین (LSE) و عامل پوشش گیاهی سبز جزء به جزء (FVC) به دست آمده از باند چند طیفی سنجنده OLI و دمای سطح زمین را برآورد میکند. تجزیه و تحلیل تصاویر در محیط نرمافزارهای ENVI 5.3 و ArcGIS 10.5 انجام گرفته است. نتایج در این پژوهش نشان داد که در فصل تابستان، پوشش گیاهی کمتراکم، مناطق مسکونی، گارگاهی و صنعتی با سطوح نفوذناپذیر مانند اسکلت فلزی، آسفالت-بتن و آجر-آهن دارای بیشترین درجه حرارت و در زمستان بالعکس به غیر از پوشش گیاهی کمتراکم، میباشند و در فصل تابستان و زمستان، پوشش گیاهی (فضای سبز، باغات و کشاورزی و باغ مسکونی) و مناطقی با سطوح آجر-چوب و خشت-چوب دارای کمترین درجه حرارت میباشند.
برنامه ریزی شهری
مهدی موذنی؛ محمد رضا پورمحمدی
چکیده
سطوح زمین طی سالیان اخیر توسط بشر بهویژه از طریق شهرسازی، جنگلزدایی، کشاورزی و فعالیتهای دیگر دستخوش تغییرات زیادی شده است. مدلهای فضایی ابزار بسیار مناسبی برای مدلسازی زمانی-مکانی و نشان دادن توسعه شهری و تغییرات کاربری اراضی در آینده میباشند که در این پژوهش نیز برای مطالعه این توسعه و تغییرات در محدوده موردمطالعه یعنی ...
بیشتر
سطوح زمین طی سالیان اخیر توسط بشر بهویژه از طریق شهرسازی، جنگلزدایی، کشاورزی و فعالیتهای دیگر دستخوش تغییرات زیادی شده است. مدلهای فضایی ابزار بسیار مناسبی برای مدلسازی زمانی-مکانی و نشان دادن توسعه شهری و تغییرات کاربری اراضی در آینده میباشند که در این پژوهش نیز برای مطالعه این توسعه و تغییرات در محدوده موردمطالعه یعنی شهر پارسآباد مغان که در سالهای اخیر توسعه فیزیکی چشمگیری را داشته است، از مدل Markov- Ca که از ترکیب مدل زنجیره مارکوف و سلولهای خودکار میباشد استفاده شده است. تصاویر ماهواره ای مورد استفاده در این پژوهش که نقشه های کاربری اراضی از آن استخراج شده است عبارتند از: تصاویر ماهواره لندست TM سال 1368، لندست ETM+ سال 1381، لندست 8 سنجده OLI سال 1394 می باشند، همچنین ابزارهای مورد استفاده در این پژوهش نرم افزارهای Arc Gis، Envi 5، Idrisi Selva میباشد که کاربری ها به پنج سطوح شامل: سطوح اراضی ساخته شده، سطوح مزارع، سطوح آبی، سطوح اراضی بایر، سطوح اراضی جنگلی و باغات تقسیم شده است. در نهایت اقدام به مدلسازی توسعه شهری و تغییرات کاربری اراضی برای سال 1407 شده است که نتایج بیانگر آن است که در طی 13 سال آتی بهشدت از مساحت کاربری مزارع و بایر اطراف شهر بخصوص قسمت جنوب غربی کاسته شده است. این کاهش مساحت در کاربری مزارع بیشتر در مزارع اطراف و بلافصل محدوده شهر می باشد و اراضی تولید کننده محصولات زراعی که دارای شرایط مناسب برای کشت می باشند به اراضی ساخته شده و مسکونی تبدیل شدهاند. توسعه شهر نیز در سال های آتی بیشتر در قسمت جنوب غربی شهر صورت خواهد پذیرفت.
برنامه ریزی شهری
سارا میرزایی؛ علی زنگیآبادی
چکیده
وجود امکانات و زیرساختهای شهری از جمله عوامل مؤثر در ایجاد شهر شاد است؛ چراکه بدون داشتن فضاهایی برای گذران اوقات فراغت، فضاهای عمومی که مردم در آن حضور یابند و ارتباطات افزایش یابد و بدون وجود امکانات و خدمات فرهنگی، آموزشی، ورزشی، درمانی و ... بهعنوان نیازهای اولیة شهروندان، نمیتوان به دنبال ایجاد شهر شاد بود. گردشگری نیز یکی ...
بیشتر
وجود امکانات و زیرساختهای شهری از جمله عوامل مؤثر در ایجاد شهر شاد است؛ چراکه بدون داشتن فضاهایی برای گذران اوقات فراغت، فضاهای عمومی که مردم در آن حضور یابند و ارتباطات افزایش یابد و بدون وجود امکانات و خدمات فرهنگی، آموزشی، ورزشی، درمانی و ... بهعنوان نیازهای اولیة شهروندان، نمیتوان به دنبال ایجاد شهر شاد بود. گردشگری نیز یکی از مهمترین حوزههای زندگی است که باعث ایجاد شادی و در نتیجه رضایت کلی زندگی میشود. بنابراین در این پژوهش تلاش براین است تا با مطالعة کاربریهای گردشگری، وضعیت شهر شیراز از نظر این شاخصها به تفکیک مناطق بهعنوان شاخصهای مؤثر در ایجاد شهر شاد بررسی شود. دادههای پژوهش، براساس دادههای سالنامه آماری شهر شیراز، نقشههای موجود و بهروزرسانی آنها براساس اطلاعات مکانی موجود در نرمافزارهای گوگلارث، نشان، بلد، و برداشت میدانی؛ جمعآوری شده است. روش تحقیق پژوهش از نظر هدف، کاربردی و از نظر روش انجام پژوهش، توصیفی – تحلیلی است. روش تحلیل دادهها تاکسونومی عددی اصلاح شده، واسپاس و ماباک است. نرمافزارهای مورد استفاده برای پردازش و تحلیل دادهها شامل نرمافزارهای WASPAS، Taxonomy Solver، Excel و Arc GIS است. براساس تحلیل تاکسونومی صورت گرفته برمبنای کل شاخصهای مورد بررسی، مشخص شد که هیچ یک از مناطق شهر شیراز جزء سطح برخوردار قرار نمیگیرد. مناطق 8 و 1 نسبتاً برخوردار هستند. مناطق 2، 3، 6 و 10 در سطح سوم یعنی نسبتاً محروم قرار دارند. مناطق 4، 5، 7، 9 و 11 در پایینترین سطح و جزو مناطق محروم از نظر شاخصهای توسعة شهری مرتبط با گردشگری محسوب میشوند. بهطور کلی هر چه از مرکز شهر دور میشویم، مناطق محرومتر میشوند. مناطق پیرامون منطقة 8 در رتبههای بالاتر، سپس به ترتیب مناطق شمالی، جنوبی در رتبههای پایینتر قرار میگیرند.
برنامه ریزی شهری
سیدرضا آزاده؛ جمال محمدی سیداحمدیانی؛ حمیدطاهر نشاط دوست
چکیده
هدف اصلی از انجام این پژوهش، بررسی رابطه متقابل شاخصهای کمّی مسکن و سلامتروانی شهروندان است. در این راستا متغیرهای مستقل ش65 امل انواع الگوهای مسکن، تراکم ساختمانی، سرانه مسکن، تراکم خانوار در واحد مسکونی و تراکم نفر در اتاق است. افسردگی و استرس درک شده نیز متغیرهای وابسته پژوهش هستند. برای سنجش میزان استرس افراد، از پرسشنامه ...
بیشتر
هدف اصلی از انجام این پژوهش، بررسی رابطه متقابل شاخصهای کمّی مسکن و سلامتروانی شهروندان است. در این راستا متغیرهای مستقل ش65 امل انواع الگوهای مسکن، تراکم ساختمانی، سرانه مسکن، تراکم خانوار در واحد مسکونی و تراکم نفر در اتاق است. افسردگی و استرس درک شده نیز متغیرهای وابسته پژوهش هستند. برای سنجش میزان استرس افراد، از پرسشنامه استرس ادراک شدهکوهن و همکاران (1983) و برای سنجش میزان افسردگی، از ویرایش دوم پرسشنامه افسردگی بک و همکاراناستفاده شدهاست. در این پژوهش جامعه آماری، خانوارهای ساکن در محله مرداویج کلانشهر اصفهان است. براساس آمارنامه جمعیتی کلانشهر اصفهان، در سال 1395 تعداد خانوارهای ساکن در این محله برابر با 5691 خانوار گزارش شدهاست. با استفاده از فرمول کوکران، اندازه نمونه در این تحقیق برابر با 250 خانوار است. از این رو، تعداد 250 پرسشنامه در بین خانوارها توزیع و نهایتاً 231 پرسشنامه کامل و بدون خطا جمعآوری شد. نتایج تحلیلهای آماری نشان داد، تمام متغیرهای مستقل پژوهش به عبارتی شاخصهای کمّی مسکن رابطه معناداری با شاخصهای سلامتروان یعنی افسردگی و استرس دارند. بنابراین این فرضیه در پژوهش حاضر در توافق با بسیاری از پژوهشها اثبات شد که میان شاخصهای کمّی مسکن و شاخصهای سلامتروان رابطه معنادار وجود دارد. نتایج در زمینه استرس درکشده نشان داد که برای تغییرات این شاخص، میتوان یک مدل براساس شاخص تراکم ساختمانی پیشنهاد داد. به این معنا که از میان چهار شاخص مستقل، شاخص تراکم ساختمانی بیشترین تأثیرگذاری بر استرس درکشده را دارد. در نهایت براساس مدل پیشنهادی، تراکم ساختمانی قادر است 47 درصد از تغییرات استرس درکشده را پیشبینی کند. براساس مدلهای پیشنهادی، دو شاخص تراکم ساختمانی و تراکم نفر در اتاق به عنوان متغیرهای پیشبین برای شاخص افسردگی معرفی میشوند. در مدل اول تراکم ساختمانی تنها شاخص پیشبین است که 9/51 درصد از تغییرات افسردگی را پیشبینی میکند. در مدل دوم دو شاخص تراکم ساختمانی و تراکم نفر در اتاق به ترتیب قادر هستند 6/42 و 7/16 درصد از تغییرات افسردگی را پیشبینی نمایند. نتیجه نهایی پژوهش آن است که بیش از گذشته باید رابطه میان متخصصان برنامهریزی مسکن و روانشناسان تقویت شود تا تأثیر منفی افزایش تراکم بر شاخصهای سلامتروان کنترل شود.
برنامه ریزی شهری
مهسا خوش سیمای سردرود؛ اکبر اصغری زمانی؛ شهریور روستایی
چکیده
شهرهای جدید لجام گسیخته در گوشه و کنار شهرهای بزرگ ایجاد میشوند. این امر باعث توسعه پراکنده، افزایش هزینههای شهری و در نهایت بزرگی بی حد و حصر شهری شده و مدیریت شهری را با پیچیدگی و مشکل مواجه میسازد، و ایجاد شهرهای جدید نه تنها به مهمترین هدف خود که جذب سرریز جمعیت مادر شهرها هستند، دست نمییابند، بلکه در اغلب موارد بعد ...
بیشتر
شهرهای جدید لجام گسیخته در گوشه و کنار شهرهای بزرگ ایجاد میشوند. این امر باعث توسعه پراکنده، افزایش هزینههای شهری و در نهایت بزرگی بی حد و حصر شهری شده و مدیریت شهری را با پیچیدگی و مشکل مواجه میسازد، و ایجاد شهرهای جدید نه تنها به مهمترین هدف خود که جذب سرریز جمعیت مادر شهرها هستند، دست نمییابند، بلکه در اغلب موارد بعد از چند سال هنوز به مرحله بهره برداری نرسیدهاند. توجه به این موضوع باید در دستور کار مدیران و مسئولین شهری باشد تا به جای توسعه پراکنده شهری، از بافتهای ناکارآمد موجود (بافتهای فرسوده) بهره جویند. بنابراین استفاده از توسعه میانافزا و بهرهگیری از ظرفیتهای موجود و کمک به حل مشکلات موجود هم از نظر فرسودگی مساکن و کاربریهای جانبی و هم برطرف ساختن کمبود خدمات زیربنایی و روبنایی میتواند به توسعه شهری بیقواره انتظام بخشد. بدین منظور در این مقاله با بررسی نقش توسعه میانافزا در اصلاح بافت فرسوده محله حکم آباد تبریز با استفاده از روش تحلیل فضایی پرداخته شده است. که با استخراج شاخصهای توسعه میانافزا (وجود اراضی قهوهای و قطعات خالی، تعداد طبقات و...) و بافت فرسوده (کیفیت ابنیه، عمر ابنیه، مصالح بکارفته، اندازه قطعات، دسترسی قطعات و...) و نقشههای مربوطه و نهایتاً نقشه نهایی میزان توسعه میانافزا محله مربوطه، که با استفاده از همپوشانی لایههای تراکم جمعیت، اراضی قهوهای، نقشه عمر ابنیه، مصالح بکاررفته و... استخراج گردیده است بیش از 95 درصد استعداد توسعه درونی وجود دارد. لازم بذکر، است که در زمینه شبکه معابر موجود موانعی جهت توسعه وجود دارد که در آن زمینه هم شبکه معابر جدید و تعریض برخی معابر موجود پیشنهاد گردیده است، تا از حالت فرسودگی بیرون آمده و مانند گذشته حیات خود را بازیابد.
برنامه ریزی شهری
ابوالفضل قنبری
چکیده
تبیین تاب آوری در برابر تهدیدات، در واقع شناخت نحوه تأثیرگذاری ظرفیتهای اجتماعی، اقتصادی، نهادی، سیاسی و اجرایی در افزایش تاب آوری و شناسایی ابعاد مختلف تابآوری در جوامع انسانی است. در این میان نوع نگرش به مقوله تابآوری و نحوه تحلیل آن، از یک طرف در چگونگی شناخت تابآوری وضع موجود و علل آن نقش کلیدی دارد و از طرف دیگر در کاربست ...
بیشتر
تبیین تاب آوری در برابر تهدیدات، در واقع شناخت نحوه تأثیرگذاری ظرفیتهای اجتماعی، اقتصادی، نهادی، سیاسی و اجرایی در افزایش تاب آوری و شناسایی ابعاد مختلف تابآوری در جوامع انسانی است. در این میان نوع نگرش به مقوله تابآوری و نحوه تحلیل آن، از یک طرف در چگونگی شناخت تابآوری وضع موجود و علل آن نقش کلیدی دارد و از طرف دیگر در کاربست سیاستها و اقدامات کاهش خطر میتواند نقش اساسی داشته باشد. در این مطالعه منطقه کرانه شرقی دریاچه ارومیه شامل 8 شهرستان آذرشهر، اسکو، بناب، تبریز، شبستر، عجب شیر، مراغه و ملکان به عنوان محدوده مطالعاتی به منظور تدوین طرح تاب آوری منطقهای انتخاب گردید. روش پژوهش توصیفی- تحلیلی و ماهیت هدف آن در نظام برنامه ریزی محلی و توسعه روستایی، کاربردی است. با بررسی مبانی نظری، رویکردی بدیع با تلفیق روشهای کمی شاخص مبنا و GIS در تبیین ارتباط بین آسیبپذیری ناشی از مخاطرات محیطی و تابآوری منطقهای ارایه گردید. بر همین اساس دو شاخص آسیبپذیری محیطی (EVI) با کاربست 8 معیار تبیین کننده مخاطرات محیطی و شاخص کلی تابآوری منطقهای(RRI) با استفاده از 19 معیار در سه بعد اجتماعی، دسترسی به زیرساختها و همچنین بعد استحکام بنا در نواحی روستایی ارایه گردید. نتایج بدست آمده نشان داد که 62 درصد از مساحت محدوده مطالعاتی در وضعیت آسیبپذیری زیاد قرار گرفته است که الگوی توزیع فضایی آن عمدتاً در مرکز منطقه و در محدوده شهرستانهای آذرشهر، عجبشیر و اسکو است. در مقابل 43 درصد از مساحت منطقه دارای ظرفیت بالای تابآوری و 27 درصد از مساحت کل منطقه در وضعیت تابآوری پایین قرار گرفته است. علاوه بر این، در پهنههای شناسایی شده با ظرفیت پایین تاب آوری در مجموع 168 نقطه روستایی استقرار یافته است. از این تعداد، 7 کانون بزرگ روستایی با جمعیت بیش از 3500 نفر قرار دارند که مجموعاً 31081 نفر جمعیت دارند. با توجه به اهمیت منطقه مورد مطالعه در استان آذربایجانشرقی، ضرورت توجه به رویکرد تابآوری در نظام برنامهریزی محلی و همچنین ترویج رویههای ارتقاء تابآوری منطقهای بویژه در مناطق روستایی از ملاحظات و پیشنهادات اصلی پژوهش میباشد.
برنامه ریزی شهری
سیده پرستو باهرنیا؛ حسین نظم فر؛ بلال محسن زاده
چکیده
قاله حاضر با هدف بررسی تاثیر معیارهای کاربری مسکونی در کاهش جرم خیزی در کلانشهر تبریز انجام شد. روش تحقیق به صورت توصیفی- تحلیلی و جامعه آماری شامل کارشناسان در حوزه الگوهای مسکن در کاهش جرم خیزی در سال 1396 بود که با استناد از دادگستری تبریز60 نفر بصورت تصادفی انتخاب و مورد مطالعه قرار گرفتند. چارچوب نظری تحقیق نظریه انجمن بینالمللی ...
بیشتر
قاله حاضر با هدف بررسی تاثیر معیارهای کاربری مسکونی در کاهش جرم خیزی در کلانشهر تبریز انجام شد. روش تحقیق به صورت توصیفی- تحلیلی و جامعه آماری شامل کارشناسان در حوزه الگوهای مسکن در کاهش جرم خیزی در سال 1396 بود که با استناد از دادگستری تبریز60 نفر بصورت تصادفی انتخاب و مورد مطالعه قرار گرفتند. چارچوب نظری تحقیق نظریه انجمن بینالمللی CPTED به سرپرستی گرگوری ساویل بود. ابزار اندازه گیری پرسشنامه محقق ساخته در قالب سه نوع اقدامات طراحی شد. جهت سنجش روایی پرسشنامه از اعتبار محتوایی و جهت سنجش پایایی از آلفای کرونباخ استفاده شد که مورد تایید قرار گرفتند. نتایج آزمون t تک نمونهای نشان داد؛ شاخصهای اقدامات کالبدی، اقدامات اجتماعی و اقدامات امنیتی کاربری مسکونی و در کاهش وقوع جرم در الگوهای مسکن تاثیر دارند. نتایج آزمون رتبه بندی فریدمن نشان داد؛ از بین ده شاخص شناسایی شده در کاهش جرم؛ پیادهسازی برنامه امنیت گستری کاربری مسکونی با 98/6 در اولویت اول، ترغیب ساکنین برای مشارکت کاربری مسکونی با 66/6 در اولویت دوم، نظارت امنیتی کاربری مسکونی با 51/6 در اولویت سوم، کنترل دسترسی کاربری مسکونی با 97/5 در اولویت چهارم، نظارت طبیعی کاربری مسکونی با 48/5 در اولویت پنجم، همبستگی اجتماعی کاربری مسکونی با 17/5 با در اولویت ششم، کیفیت محیطی کاربری مسکونی با 06/5 در اولویت هفتم، نظارت جمعی کاربری مسکونی با 89/4 در اولویت هشتم، قلمروبندی کاربری مسکونی با 18/4 در اولویت نهم و در نهایت آستانه ظرفیت کاربری مسکونی با 11/4 در اولویت دهم در کاهش جرم خیزی در آپارتمانهای بلند مرتبه در شهر تبریز تاثیر دارند که معیار اقدامات امنیتی در رتبه اول؛ معیار اقدامات کالبدی در رتبه دوم و معیار اقدامات اجتماعی در رتبه سوم میباشند. قاله حاضر با هدف بررسی تاثیر معیارهای کاربری مسکونی در کاهش جرم خیزی در کلانشهر تبریز انجام شد. روش تحقیق به صورت توصیفی- تحلیلی و جامعه آماری شامل کارشناسان در حوزه الگوهای مسکن در کاهش جرم خیزی در سال 1396 بود که با استناد از دادگستری تبریز60 نفر بصورت تصادفی انتخاب و مورد مطالعه قرار گرفتند. چارچوب نظری تحقیق نظریه انجمن بینالمللی CPTED به سرپرستی گرگوری ساویل بود. ابزار اندازه گیری پرسشنامه محقق ساخته در قالب سه نوع اقدامات طراحی شد. جهت سنجش روایی پرسشنامه از اعتبار محتوایی و جهت سنجش پایایی از آلفای کرونباخ استفاده شد که مورد تایید قرار گرفتند. نتایج آزمون t تک نمونهای نشان داد؛ شاخصهای اقدامات کالبدی، اقدامات اجتماعی و اقدامات امنیتی کاربری مسکونی و در کاهش وقوع جرم در الگوهای مسکن تاثیر دارند. نتایج آزمون رتبه بندی فریدمن نشان داد؛ از بین ده شاخص شناسایی شده در کاهش جرم؛ پیادهسازی برنامه امنیت گستری کاربری مسکونی با 98/6 در اولویت اول، ترغیب ساکنین برای مشارکت کاربری مسکونی با 66/6 در اولویت دوم، نظارت امنیتی کاربری مسکونی با 51/6 در اولویت سوم، کنترل دسترسی کاربری مسکونی با 97/5 در اولویت چهارم، نظارت طبیعی کاربری مسکونی با 48/5 در اولویت پنجم، همبستگی اجتماعی کاربری مسکونی با 17/5 با در اولویت ششم، کیفیت محیطی کاربری مسکونی با 06/5 در اولویت هفتم، نظارت جمعی کاربری مسکونی با 89/4 در اولویت هشتم، قلمروبندی کاربری مسکونی با 18/4 در اولویت نهم و در نهایت آستانه ظرفیت کاربری مسکونی با 11/4 در اولویت دهم در کاهش جرم خیزی در آپارتمانهای بلند مرتبه در شهر تبریز تاثیر دارند که معیار اقدامات امنیتی در رتبه اول؛ معیار اقدامات کالبدی در رتبه دوم و معیار اقدامات اجتماعی در رتبه سوم میباشند.
برنامه ریزی شهری
اکبر رحیمی
چکیده
شد و توسعه شهرنشینی در چند دهه اخیر و در کنار آن تغییرات کاربری اراضی پیرامون شهرها و مخصوصا شهرهای بزرگ بعنوان یکی از اساسی ترین چالشهای مهم توسعه پایدار جهانی مطرح بوده است. افزایش تمایل به شهرنشینی و مهاجرتهای روستا- شهری و مدیریت نامناسب در توسعه شهری باعث گردیده است که فضاهای سبز و باغات پیرامون و داخل شهرها به کاربریهای سودآور ...
بیشتر
شد و توسعه شهرنشینی در چند دهه اخیر و در کنار آن تغییرات کاربری اراضی پیرامون شهرها و مخصوصا شهرهای بزرگ بعنوان یکی از اساسی ترین چالشهای مهم توسعه پایدار جهانی مطرح بوده است. افزایش تمایل به شهرنشینی و مهاجرتهای روستا- شهری و مدیریت نامناسب در توسعه شهری باعث گردیده است که فضاهای سبز و باغات پیرامون و داخل شهرها به کاربریهای سودآور شهری و عمدتا جهت سکونت تغییر کاربری یابند. در این تحقیق شهر تبریز بعنوان یکی از شهرهای بزرگ کشور برای بررسی این تغییرات انتخاب گردیده است و تغییرات فضاهای سبز شهری تبریز در طی دهههای گذشته مورد تحلیل و بررسی قرار گرفته است. برای ارزیابی این تغییرات از تصاویر ماهواره ای لندست استفاده گردیده است که پس از زمین مرجع کردن و تصحیحات لازم تصاویر، طبقه بندی کلاسهای کاربری در نرم افزار Erdas imaging 2014، انجام گردید و نهایتا نقشه کاربری فضاهای سبز در دورههای مختلف بررسی، تهیه گردید. برای پیشبینی تغییرات فضاهای سبز در شهر تبریز برای سال 1405 از شبکههای عصبی مصنوعی (ANN) استفاده گردید. بررسی نتایج به دست آمده نشانگر این بوده است که با گسترش شهر به پیرامون و عمدتا بر روی فضاهای سبز و باغات شهر، تغییرات عمده ای در میزان برخورداری از فضاهای سبزصورت گرفته است. بطوریکه مساحت 5916.53 هکتاری فضای سبز شهر در سال 1355 به 4373.96 هکتار در سال 1385، کاهش یافته است که تا حدودی این تغییرات آهنگی آهسته تر داشته است. ولی شدت تخریب فضاهای سبز در دهه گذشته بسیار فراتر رفته و در سال 1395، به 1709.02 هکتار کاهش یافته است که 6.73 درصد از کل محدوده بیست و پنج هزار هکتاری تبریز را به خود اختصاص داده است. پیش بینی فضاهای سبز تبریز با استفاده از ANN تا سال 1410 براساس ادامه روند گذشته، نشانگر تخریب گسترده فضاهای سبز شهری و تشدید وضعیت اکولوژیکی ناپایدار در تبریز خواهد شد. بطوریکه در این سالها نیز تبریز 1070 هکتار از مساحت فضاهای سبز را از دست خواهد داد. بنابراین نتایج نمایانگر این است که عدم برنامه ریزی مناسب توسعه شهری تبریز در نیم قرن اخیر و مخصوصا در دهه گذشته صدمات جبران ناپذیری به فضاهای سبز شهری تبریز وارد ساخته و ادامه این روند در سالهای آتی توسعه پایدار شهری و تعادل اکولوژیکی شهر تبریز را تهدید خواهد کرد.
برنامه ریزی شهری
رسول قربانی؛ مهدیه طاهونی؛ ناصر قادری
چکیده
حدودهی موردمطالعه در این پژوهش شهر سردرود هست نوع تحقیق کاربردی – توسعهای و روش تحقیق تحلیلی – تطبیقی است که دادهها و اطلاعات موردنیاز بهصورت اسنادی و میدانی تهیه گردیده است. در این تحقیق که باهدف ارزیابی تأثیرات کلانشهر تبریز بر ساختار فضایی–کالبدی شهر سردرود هست، از مدلهای کمی در جهت تحول فرم فضایی–کالبدی شهر ...
بیشتر
حدودهی موردمطالعه در این پژوهش شهر سردرود هست نوع تحقیق کاربردی – توسعهای و روش تحقیق تحلیلی – تطبیقی است که دادهها و اطلاعات موردنیاز بهصورت اسنادی و میدانی تهیه گردیده است. در این تحقیق که باهدف ارزیابی تأثیرات کلانشهر تبریز بر ساختار فضایی–کالبدی شهر سردرود هست، از مدلهای کمی در جهت تحول فرم فضایی–کالبدی شهر استفادهشده است. بر اساس دیاگرام بوژوگارنیه نقش شهر سردرود در سال 1375 صنعتی بوده درحالیکه در سال 1390-1385 نقش بازرگانی را برعهدهگرفته است. با مقایسه جایگاه بخشهای مختلف اقتصادی شهر سردرود نسبت به استان آذربایجان شرقی با استفاده از مدل تغییر سهم، نرخ رشد کل اقتصاد مرجع برای سالهای 1385-1375 برابر 6/1 و ساختار اقتصادی استان در طی دوره مذکور همواره منفی و دارای روند نزولی بوده است و ضریب اشتغال در بخشهای کشاورزی برابر 12/0، صنعت 04/0- خدمات معادل 1/1 هست؛ و با بررسی تغییرات بخشهای اقتصادی شهر سردرود بر اساس مدل ایزارد تنها بخش خدمات در سطح شهر در مقایسه با ضریب مشابه آن در سطح استان بالاتر 6/252 در مقابل 3/137 درصد است؛ و نتایج بهدستآمده از اندازهگیری مدلهای فضایی – کالبدی نشاندهنده این است که فرم شهر به سمت پراکنش شهری پیش رفته و میرود و مقادیر شاخصها در سال 1378 و 1390 به ترتیب بدینصورت است: (آنتروپی نسبی =85/0، جینی= 35/0، موران =03/0، گری =05/0) و (آنتروپی نسبی =91/0، جینی= 36/0، موران =01/0، گری =99/1)؛ که موجب از بین رفتن زمینهای کشاورزی و باغات شده است بهطوریکه در شهر سردرود در سال 1378 سهم باغات و اراضی کشاورزی 2/65 بوده و در سال 1390 به 35/26 درصد رسیده است و نتایج تحلیل مسیر با مقدار 223/0= 2R نشان میدهد که مهاجرت (44/0)، رشد طبیعی (29/0)، نزدیکی به کلانشهر تبریز (31/0)، شرایط و وضعیت خود مکان برابر با (37/0) و درنهایت عوامل اقتصادی (67/0) درصد در تحولات فضایی – کالبدی شهر تأثیرگذار هستند.
برنامه ریزی شهری
شهریور روستایی؛ شیوا علیزاده یوالاری
چکیده
کی از مهمترین پیامدهای رشد شتابان شهرنشینی در دهههای اخیر از هم پاشیدگی نظام توزیع مراکز خدمات شهری بوده که زمینهساز نابرابری اجتماعی شهروندان در برخورداری از این خدمات شده است. در این میان، موضوع خدماترسانی و برخورداری نامناسب و گاه متناقض مناطق مختلف شهرها از خدمات عمومی، با مفهوم عدالت فضایی در تضاد است، به طوری که کاستیهای ...
بیشتر
کی از مهمترین پیامدهای رشد شتابان شهرنشینی در دهههای اخیر از هم پاشیدگی نظام توزیع مراکز خدمات شهری بوده که زمینهساز نابرابری اجتماعی شهروندان در برخورداری از این خدمات شده است. در این میان، موضوع خدماترسانی و برخورداری نامناسب و گاه متناقض مناطق مختلف شهرها از خدمات عمومی، با مفهوم عدالت فضایی در تضاد است، به طوری که کاستیهای موجود در این خدمات از اساسیترین چالشهای موجود در شهرهای جهان به ویژه شهرهای کشورهای در حال توسعه است.رویکرد حاکم براین پژوهش، توصیفی، تحلیلی است و ماهیت آن می تواند کاربردی باشد بدین منظور دادههای آماری مورد نظر، از سازمانهای مربوطه تهیه شده است با توجه به این که بسیاری از زیر ساختهای اقتصادی و سرمایه گذاریها در شهرستانهای بزرگ استان صورت گرفته و باعث جمعیت پذیری شهرستانهای کاملا برخوردار می شود این امر باعث توزیع نابرابر خدمات و امکانات در سطح استان است در این تحلیل سطح توسعه یافتگی شهرستانهای استان آذربایجان غربی در 5 دسته از برخوردار تا عدم برخورداری تقسیم بندی گردید. از این رو پژوهش حاضر با توجه به مفهوم عدالت فضایی، به تحلیل برخورداری ساکنین شهرستانهای مختلف استان آذربایجان غربی از خدمات عمومی پرداخته است. به این منظور۴۱شاخص فرم سازی، انتخاب و با استفاده از روش تحلیل عاملی به تجزیه و تحلیل شاخصها پرداخته و آنها را در ۱۰عامل معنیدار دستهبندی کرده است و رتبهبندی شهرستانها بر مبنای این ۱۰عامل انجام شده است. بر اساس این نتایج شهرستانهای ارومیه، خوی، نقده به ترتیب در رتبههای اول تا سوم و شهرستانهای پیرانشهر، تکاب، بوکان به ترتیب در رتبههای آخر قرارگرفتهاند.لذا وجود این تفاوت در سطح استان، لزوم اجرای برنامهها و طرحهای هدفمند را جهت تعدیل نابرابریها را ایجاد می کند.
برنامه ریزی شهری
عطاءاله زرفشان؛ محمدرضا پورمحمدی؛ اسماعیل نصیری؛ سیدمهدی موسی کاظمی
چکیده
حولات شهرنشینی پس از انقلاب صنعتی و ظهور مدرنیسم در شهرسازی موجب از بین رفتن عناصر و ساختارهای سنتی شهرها گردیده و منطقهبندی عملکردی جای نظام ارگانیک و تنوع عملکردی شهرها و محلات شهری را گرفت. اما از نیمه دوم قرن بیستم با انتقاد از شهرسازی مدرن، رویکر پست- مدرن ظهور کرد که اعتقاد به بازگشت به آنچه که از نظر مدرنیستها کهنه و ...
بیشتر
حولات شهرنشینی پس از انقلاب صنعتی و ظهور مدرنیسم در شهرسازی موجب از بین رفتن عناصر و ساختارهای سنتی شهرها گردیده و منطقهبندی عملکردی جای نظام ارگانیک و تنوع عملکردی شهرها و محلات شهری را گرفت. اما از نیمه دوم قرن بیستم با انتقاد از شهرسازی مدرن، رویکر پست- مدرن ظهور کرد که اعتقاد به بازگشت به آنچه که از نظر مدرنیستها کهنه و قدیمی بود، داشت. محله یکی از عناصر شهری بوده که دچار این تغییر و دگرگونی شده است. امروزه شواهد روشنی از ارج نهادن مجدد به محله به عنوان یک واحد موجه ساخت شهری دیده میشود. اکثر نظریاتی که از دو دهه پایانی قرن بیستم مطرح شدهاند، براین عنصر شهری تاکید میکنند و بازگشت به محلات انسان محور که از پیادهروی و تنوع عملکردی برخوردارند را جزء اصول شهرسازی انسان محور قلمداد میکنند. این تحقیق با ارزیابی این دو مولفه اصلی در محلات بافتهای سهگانه (سنتی، مدرن و خودرو) کلانشهر تبریز به این نتیجه رسید که اولا با استفاده از شاخصهای آنتروپی و آتکینسون مشخص شد که میزان اختلاط کاربری در محلات سنتی نسبت به محلات بافتهای مدرن و خودرو بیشتر است، دوما بین میزان کاربری مختلط و تمایل به دسترسی پیاده به کاربریهای دیگر در محلات سنتی همبستگی بسیار بالایی وجود دارد. از اینرو محلات سنتی با وجود مشکلاتی که دارند، به دلیل تنوع عملکردی و دسترسی پیاده ساکنان به نیازهای خود از عملکرد نسبتا مطلوب محلهای برخوردارند.
آب و هواشناسی
عاطفه شاهمحمدی؛ علی بیات؛ سعید مشهدیزاده ملکی
چکیده
لودگی هوا یکی از مهمترین مشکلات شهرهای بزرگ است که میتواند برای سلامت انسانها و محیط زیست زیانآور باشد. دیاکسید نیتروژن، یکی از آلایندههای مهم آلودگی هوا است که با استفاده از ایستگاههای زمینی و برآوردهای ماهوارهای پایش میشود. در این مطالعه، دادههای دیاکسید نیتروژن برآورد شده توسط سنجنده اُمی و ...
بیشتر
لودگی هوا یکی از مهمترین مشکلات شهرهای بزرگ است که میتواند برای سلامت انسانها و محیط زیست زیانآور باشد. دیاکسید نیتروژن، یکی از آلایندههای مهم آلودگی هوا است که با استفاده از ایستگاههای زمینی و برآوردهای ماهوارهای پایش میشود. در این مطالعه، دادههای دیاکسید نیتروژن برآورد شده توسط سنجنده اُمی و دادههای باد، دمای سطحی و دید افقی اندازهگیری شده توسط ایستگاه سینوپتیک شهر تبریز طی سالهای 2004 تا 2016 جهت بررسی آلودگی هوای شهر تبریز مورد بررسی قرار گرفته است. مقدار میانگین دیاکسید نیتروژن در فصلهای بهار، تابستان، پاییز و زمستان به ترتیب برابر 142.13أ—1015"> ، 141.90أ—1015"> ، 143.88أ—1015"> و 14 5.36أ—1015"> و مقدار میانگین آن برابر 14 "> 142.84أ—1015"> مولکول بر سانتیمتر مربع در بازه اندازهگیری است. همچنین بیشترین مقدار انحراف معیار دیاکسید نیتروژن در فصل زمستان، 144.10أ—1015"> و کمترین مقدار آن در فصل تابستان، 140.97أ—1015"> رخ داده است. ضریب همبستگی دیاکسید نیتروژن با باد و دما به ترتیب 14-0.49"> و 14-0.32"> بدست آمد که اهمیت بیشتر باد را در تغییرات این آلاینده نشان میدهد. با استفاده از آنالیز طیفی کمترین مربعات دورههای تناوب چهار، شش و دوازده ماهه مشاهده شد که از نظر آماری نیز معنیدار شناخته شدند. پس از حذف مولفههای معنیدار از سری زمانی میانگین ماهانه دیاکسید نیتروژن، مقدار روند دیاکسید نیتروژن در هر سال برای شهر تبریز 141.05أ—1014"> مولکول بر سانتیمتر مربع بدست آمد.
برنامه ریزی شهری
مهدی عبداله زاده؛ محمد رحیم رهنما؛ محمد اجزاء شکوهی
چکیده
گاهی از فرم فضایی و شکل شهر یکی از عوامل مهم تأثیرگذار در میزان موفقیت برنامهریزان و دست اندرکاران شهری میباشد و به بهبود محیطهای شهری کمک شایانی مینماید. در پژوهش حاضر، در تلاشیم تا با استفاده از روشهای کمی، الگوی رشد فضایی- کالبدی کلانشهر تبریز را ارزیابی کنیم. پژوهش حاضر، از نظر ماهیت و روش، دارای رویکرد توصیفی- ...
بیشتر
گاهی از فرم فضایی و شکل شهر یکی از عوامل مهم تأثیرگذار در میزان موفقیت برنامهریزان و دست اندرکاران شهری میباشد و به بهبود محیطهای شهری کمک شایانی مینماید. در پژوهش حاضر، در تلاشیم تا با استفاده از روشهای کمی، الگوی رشد فضایی- کالبدی کلانشهر تبریز را ارزیابی کنیم. پژوهش حاضر، از نظر ماهیت و روش، دارای رویکرد توصیفی- تحلیلی و کاربردی است. بطوری که، ابتدا با استفاده از مطالعات میدانی، اسنادی و کتابخانهای به بررسی و استخراج اطلاعات مورد نیاز پرداخته و سپس فرم کالبدی- فضایی رشد شهر تبریز را با استفاده از روشهای کمی (اندازة متروپل، تراکم، درجة تجمع، توزیع متعادل) محاسبه کرده است؛ نتایج پژوهش نشان میدهد که کلانشهر تبریز با روند توسعة ناموزونی روبه روست؛ لذا، عدم تعادلی میان رشد وسعت شهر و رشد جمعیت به وجود آمده که سبب شده شهر در سطحی وسیعتر از آنچه باید باشد، شکل گیرد. لذا، الگوی رشد در کلانشهر تبریز، پراکنده میباشد؛ اما، این الگو با توجه به نتایج محاسبه شده برای سال 1390، بیانگر این واقعیت است که گرایش به الگوی تصادفی دارد. با توجه به پیامدهای پراکنش شهری و در راستای دست یابی به شکل پایدار شهری در کلانشهر تبریز، نیازمند اجرای سیاستهای متراکم سازی و فشرده سازی میباشیم.
برنامه ریزی شهری
سمیه علیپور؛ ابوالفضل مشکینی؛ محسن احدنژاد روشتی
چکیده
فهوم مسکن مناسب را نه تنها در ابعاد فیزیکی و کالبدی، بلکه در قالب نیازهای زیستی، فرهنگی، اجتماعی، اقتصادی و امنیتی آن باید جستجو نمود. نیاز به مسکن دو بعد کمی و کیفی دارد، در بعد کمی؛ شناخت پدیدهها و اموری که به فقدان سرپناه و دسترسی مربوط بوده در بعد کیفی نیز با بیمسکنی و تنگ مسکنی مرتبط میباشد. هدف پژوهش بررسی شاخصهای کمی و ...
بیشتر
فهوم مسکن مناسب را نه تنها در ابعاد فیزیکی و کالبدی، بلکه در قالب نیازهای زیستی، فرهنگی، اجتماعی، اقتصادی و امنیتی آن باید جستجو نمود. نیاز به مسکن دو بعد کمی و کیفی دارد، در بعد کمی؛ شناخت پدیدهها و اموری که به فقدان سرپناه و دسترسی مربوط بوده در بعد کیفی نیز با بیمسکنی و تنگ مسکنی مرتبط میباشد. هدف پژوهش بررسی شاخصهای کمی و کیفی مسکن شهر کرج منطبق با شاخصهای استاندارد و رتبه بندی محلات کلان شهر کرج میباشد. پژوهش از نوع کاربردی توسعهای و روش آن توصیفی تحلیلی است. گردآوری اطلاعات با بررسی منابع و اطلاعات تفصیلی سرشماری نفوس و مسکن مرکز آمار به خصوص بخش مسکن سال 1390 میباشد. جامعه آماری مورد بررسی نیز 120 محله از مجموع 138 محله شهر کرج میباشد. ابزار اندازه گیری و تجزیه و تحلیل اطلاعات به دست آمده در این مقاله با استفاده از مدل نوین و کارآمد به ویژه در حوزه مسکن یعنی مدل تصمیم گیری و رتبه بندی ELECTRE III با بهره گیری از سیستم نرم افزاری SANNA و به صورت تلفیق 36 زیر شاخص در غالب دو شاخص کمی و کیفی میباشد. نتایج تحقیق نشان میدهد که محله ۴ از منطقه ۵، محله ۵ از منطقه ۵ و محله ۲ از منطقه ۲ در رتبههای برتر و محله ۲ از منطقه ۱۱ آخرین رتبه میباشد. اختلاف مناطق و محلات شهر نشان از تلفیق مسکنهای مناسب و نامناسب در کنار یکدیگر و یکدست نبودن شهر به لحاظ شاخصهای مسکن میباشد.