برنامه ریزی شهری
علی عالیخواه
چکیده
تأثیرپذیری کالبدی و عملکردی سکونتگاهها از محیط طبیعی امری مسلم و انکارناپذیر است. در این ارتباط عوامل عدیدهای نقش ایفا میکنند و متأثر از آن مکانیابی، ایجاد، گسترش فیزیکی، جمعیت پذیری و ... در سکونتگاههای انسانی بهنحو متفاوتی شکل مییابد. این پژوهش با هدف بررسی تحلیل الگوی فضایی نظام سکونتگاهی استان گیلان، تحت تأثیر ...
بیشتر
تأثیرپذیری کالبدی و عملکردی سکونتگاهها از محیط طبیعی امری مسلم و انکارناپذیر است. در این ارتباط عوامل عدیدهای نقش ایفا میکنند و متأثر از آن مکانیابی، ایجاد، گسترش فیزیکی، جمعیت پذیری و ... در سکونتگاههای انسانی بهنحو متفاوتی شکل مییابد. این پژوهش با هدف بررسی تحلیل الگوی فضایی نظام سکونتگاهی استان گیلان، تحت تأثیر عوامل طبیعی شکل گرفته است. در این مسیر سوال اصلی پیشروی تحقیق، میزان تأثیر عوامل طبیعی بر الگوی فضایی نظام سکونتگاهی استان است. نظام سکونتگاهی استان گیلان بر اساس سرشماری اخیر شامل 2990 نقطه میباشد که بهصورت تمامشماری مورد توجه است. روش تحقیق حاضر توصیفی- تحلیلی است که در آن مطالعات اسنادی و روشهای تحلیل آمار فضایی در نظام اطلاعات جغرافیایی با روش تحلیل همبستگی خودکار فضایی مبتنی بر شاخص مورن I مورد توجه است. نتایج حاکی از آن است که هرچند نظام سکونتگاهی استان گیلان از منظر جمعیت متمرکز نیست اما از نظر تمامی متغیرهای مورد بررسی (ارتفاع، شیب، جهت شیب، بارش، دما، تبخیر و تعرق، فاصله از آبهای سطحی و پوشش گیاهی طبیعی) تمرکز بالایی در توزیع نقاط سکونتگاهی در سطح استان مشاهده شده و همبستگی فضایی تمامی متغیرها با الگوی توزیع فضایی شکل گرفته، از نظر آماری معنادار است.
برنامه ریزی شهری
حمید علیپور؛ حسن فتحی زاد؛ محمد اخوان قالیباف؛ فهیمه عربی علی آباد
چکیده
یکی از راهکارهای اساسی جهت نیل به اهداف جنگلداری و به حداقل رساندن بحرانهای زیست محیطی، برنامهریزی استفاده از جنگل با در نظر گرفتن توان طبیعی آن برای کاربری مورد نظر است. در این تحقیق با استفاده از فرآیند تحلیل شبکه، معیارهای اکولوژیک، اقتصادی و اجتماعی، در ساختار BOCR در رویشگاه جنگلی جوزک- درکش خراسان شمالی ارزیابی و اولویتبندی ...
بیشتر
یکی از راهکارهای اساسی جهت نیل به اهداف جنگلداری و به حداقل رساندن بحرانهای زیست محیطی، برنامهریزی استفاده از جنگل با در نظر گرفتن توان طبیعی آن برای کاربری مورد نظر است. در این تحقیق با استفاده از فرآیند تحلیل شبکه، معیارهای اکولوژیک، اقتصادی و اجتماعی، در ساختار BOCR در رویشگاه جنگلی جوزک- درکش خراسان شمالی ارزیابی و اولویتبندی شدند. نتایج نشان داد که زیرشبکه سودها با وزن کل 55/0 در اولویت اول و زیرشبکه ریسکها با وزن کل 07/0 در اولویت آخر قرار دارد. در زیرشبکه سودها اولویت اول مربوط به افزایش درآمد بود و الویت اول زیرشبکه ریسکها را نیز پذیرش اجتماع بهخود اختصاص داد. از بین معیارهای استراتژیک نیز معیار اجتماعی وزن بالایی را بهخود اختصاص داد (49/0) و بعد از آن معیار اقتصادی با وزن 31/0 و اکولوژیک با وزن 19/0 قرار گرفتند. در نهایت نتایج نشان داد که گزینههای اکوتوریسم با وزن کلی 62/0، حفاظت با وزن کل 19/0 و گزینه بهره برداری از محصولات فرعی با وزن کل 18/0 بهترتیب در اولویت اول، دوم و سوم قرار گرفتند. با توجه به نتایج، عرصه جنگلی مذکور را میتوان بهسمت کاربری توریستی سوق داد که بیشک تأثیر بهسزایی در جلوگیری از تخریب تمامی این عرصهها، اشتغالزایی با جلب مشارکت مردم و ارج نهادن به سیاستهای مشارکتهای مردمی و بهدنبال آن افزایش در آمد ساکنان منطقه، کمک در جهت جلوگیری از مهاجرت به شهرها و بهطور کلی توسعه روستاهای همجوار ناحیه جنگلی را بهدنبال خواهد داشت.
برنامه ریزی شهری
صفر قائدرحمتی؛ بابک عظیمی نیا
چکیده
وضعیت تراکم در کلانشهرهای کشور ازجمله تهران، با افزایش شدید جمعیت و بدون توجه به آثار اجتماعی، اقتصادی، روانی، فضایی-کالبدی و زیستمحیطی مشکلات و مسائلی را به وجود آورده که توجه مدیران و برنامهریزان شهری را بهخود جلب نموده است. پژوهش حاضر بهدنبال دستیابی به یک چارچوب مناسب از تراکم (تراکم جمعیتی، تراکم ارتفاعی و تراکم ...
بیشتر
وضعیت تراکم در کلانشهرهای کشور ازجمله تهران، با افزایش شدید جمعیت و بدون توجه به آثار اجتماعی، اقتصادی، روانی، فضایی-کالبدی و زیستمحیطی مشکلات و مسائلی را به وجود آورده که توجه مدیران و برنامهریزان شهری را بهخود جلب نموده است. پژوهش حاضر بهدنبال دستیابی به یک چارچوب مناسب از تراکم (تراکم جمعیتی، تراکم ارتفاعی و تراکم کاربری) در سطح نواحی نهگانه در منطقه چهار شهر تهران میباشد و در ادامه تأثیر تراکم بر افزایش آسیبپذیری ناشی از زلزله را ارزیابی میکند. ماهیت پژوهش کاربردی و روش بررسی پژوهش با استفاده از مدلهای فازی، همبستگی و رگرسیون خطی چندمتغیره میباشد. روش جمعآوری دادهها در این پژوهش به صورت اسنادی و پیمایشی است. بر همین اساس با استفاده از روش مجموع ساده وزنی فازی (FSAW) مشخص گردید که ناحیه 6 (رتبه تراکمی: 46/1) و ناحیه 5 (رتبه تراکمی: 48/2)؛ به ترتیب بالاترین میانگین رتبه تراکم را بهخود اختصاص دادهاند؛ و بهعبارتی عمده تراکمهای جمعیتی، کاربری و ارتفاعی منطقه چهار شهرداری تهران، در این نواحی بودهاند. همچنین با استفاده از همبستگی و نیز رگرسیون خطی چندمتغیره ارتباط آسیبپذیری با انواع تراکم مورد بررسی قرار گرفت و مشخص شد که ضرایب همبستگی چندگانه این سه متغیر مستقل با متغیر وابسته (یعنی آسیبپذیری مساکن)، برابر با 754/0 است؛ و نیز ضریب رگرسیون تراکمهای سهگانه بیانگر این بوده است که ضریب رگرسیون تراکم جمعیتی برابر با 738/0، ضریب رگرسیون تراکم ساختمانی برابر با 308/0 ضریب رگرسیون تراکم کاربری برابر با 165/0 بوده است که در حقیقت بیشترین ضریب متعلق به تراکم جمعیتی در سطح نواحی نهگانه منطقه چهار شهر تهران است.
برنامه ریزی شهری
رسول قربانی؛ راضیه تیموری
چکیده
چکیده
توسعه و گسترش فضای سبز با توجه به گسترش روزافزون جمعیت و ساخت و سازهای شهری و نیاز ضروری انسانها به فضاهای سبز برای ایجاد تعادل اجتماعی، جسمانی و روحی، حفظ تعادل اکولوژیک شهرها امری مهم و حیاتی به شمار میآید. این مقاله بر آنست تا با دیدی سیستماتیک و ساختاری تمامی عوامل دخیل در توسعه فضاهای سبز شهری را مورد تحلیل و بررسی قرار ...
بیشتر
چکیده
توسعه و گسترش فضای سبز با توجه به گسترش روزافزون جمعیت و ساخت و سازهای شهری و نیاز ضروری انسانها به فضاهای سبز برای ایجاد تعادل اجتماعی، جسمانی و روحی، حفظ تعادل اکولوژیک شهرها امری مهم و حیاتی به شمار میآید. این مقاله بر آنست تا با دیدی سیستماتیک و ساختاری تمامی عوامل دخیل در توسعه فضاهای سبز شهری را مورد تحلیل و بررسی قرار دهد و با استفاده از روابط ایجاد شده بین این عوامل، عوامل کلیدی و مهمترین عوامل را جهت توسعه بهینه فضاهای سبز شهری استخراج نماید. این تحقیق با روش توصیفی- تحلیلی و با هدف کاربردی، با بهکارگیری دیدگاه آیندهپژوهی، سعی در ارائه راهکارهایی جهت توسعه ساختاری و اکولوژیکی فضای سبز شهر تبریز شده است. لذا جهت نائل شدن به این امر، ابتدا با استفاده از روش پویش محیطی و تحلیل عوامل مستخرج در نرمافزار MICMAC، ارتباط عوامل دخیل در توسعه فضاهای سبز شهر تبریز را مورد تحلیل قرار داده و نهایتاً عوامل کلیدی مشخص میشوند. عواملی کلیدی مؤثر بر برنامهریزی فضاهای سبز شهری عواملی از قبیل: مکانیابی مناسب جهت توسعه اکولوژیک فضاهای سبز، دسترسی مناسب تمام شهروندان، پیوستگی لکههای سبز، تأمین منابع آبی پایدار، نگهداری و حفاظت از فضاهای سبز، کاشت متراکم پوشش گیاهای، احیاء زمینهای رها شده، تنوع بخشی بـه عملکردهای فضاهای سبز، تنوع زیستی، زیباسازی و طراحی فضاهای سبز میباشند. بهکارگیری سیستماتیک این عوامل در برنامهریزی توسعه فضاهای سبز شهری از جمله راهکاری جهت بهبود وضعیت فعلی و آینده این فضاهای مهم شهری خواهد شد.
برنامه ریزی شهری
محمد حسن یزدانی؛ ابراهیم فیروزی مجنده
چکیده
توزیع نامتوازن و نامتعادل کاربریهای عمومی یکی از تبعات رشد افسار گسیخته و شتابان شهری در دهههای اخیر است که یکی از تبعات آن برخورداری نابرابر شهروندان از خدمات شهری میباشد. شهر اردبیل با توجه به تحولات اداری-سیاسی و جمعیتی که طی دهههای اخیر پشت سر گذاشته به رشد گسترده فیزیکی دست زده، بهطوری که این توسعه فیزیکی افسار گسیخته ...
بیشتر
توزیع نامتوازن و نامتعادل کاربریهای عمومی یکی از تبعات رشد افسار گسیخته و شتابان شهری در دهههای اخیر است که یکی از تبعات آن برخورداری نابرابر شهروندان از خدمات شهری میباشد. شهر اردبیل با توجه به تحولات اداری-سیاسی و جمعیتی که طی دهههای اخیر پشت سر گذاشته به رشد گسترده فیزیکی دست زده، بهطوری که این توسعه فیزیکی افسار گسیخته منجر به عدم تعادل و نابرابری در توزیع کاربریهای عمومی گشته و موجبات شکلگیری شهر دوقطبی برخوردار و غیربرخوردار را فراهم آورده است. در این راستا پژوهش حاضر با هدف بررسی و تحلیل نحوه توزیع فضایی کاربریهای عمومی مناطق مختلف شهر اردبیل جهت ارزیابی کجایی و چگونگی توزیع و پراکنش کاربریهای عمومی انجام گرفته است. روش تحقیق پژوهش حاضر توصیفی، تحلیلی بوده و بر اساس ماهیت نیز جنبه کاربردی دارد. در پژوهش پیشرو بهمنظور جمعآوری دادهها و اطلاعات مورد نیاز از روش کتابخانهای استفاده گردیده است. در راستای دستیابی به اهداف تحقیق دو فرضیه طراحی گردید که جهت آزمون آنها از روشهای گرافیک مبنا استفاده شده است. نتایج تحقیق حاضر مبین این است که توزیع انواع کاربریهای عمومی در سطح شهر اردبیل بهصورت نامتعادل و متفاوت از یکدیگر شکل گرفته، ضمن تفاوت در الگوی توزیع در بین کاربریها، منجر به شـکلگیری مناطقی متفاوت از نظر نـوع برخورداری گشته است که لزوم بازنگری در خطمشیها را در امر مکانیابی و جانمایی آنها، آشکار میسازد. در نهایت میتوان گفت که منطقه دو شهرداری اردبیل در بالاترین سطح برخورداری قرار گرفته و با سایر مناطق شکاف قابل ملاحظهای را نشان میدهد.
برنامه ریزی شهری
اکبر اصغری زمانی؛ ابراهیم شریف زاده اقدم؛ عبداله شیخی
چکیده
هدف اصلی پژوهش حاضر، ارزیابی و تحلیل نقش معیارهای مؤثر در توسعه فیزیکی ناموزون شهر پیرانشهر و اثرات زیست محیطی آن بر نواحی پیرامونی بر شکلگیری سکونتگاههای غیررسمی در مناطق حاشیه شهر است که با بررسی الگوهای فضایی ـ زمانی و فرآیندهای رشد شهری پیرانشهر از سالهای 63 تا 93 میباشد. بنابراین با استفاده از تصاویر ماهوارهای ...
بیشتر
هدف اصلی پژوهش حاضر، ارزیابی و تحلیل نقش معیارهای مؤثر در توسعه فیزیکی ناموزون شهر پیرانشهر و اثرات زیست محیطی آن بر نواحی پیرامونی بر شکلگیری سکونتگاههای غیررسمی در مناطق حاشیه شهر است که با بررسی الگوهای فضایی ـ زمانی و فرآیندهای رشد شهری پیرانشهر از سالهای 63 تا 93 میباشد. بنابراین با استفاده از تصاویر ماهوارهای سنجش از راه دور، GIS، معیارهای فضایی و مدل رگرسیون لجستیک در نرمافزار ادریسی بهمنظور بررسی مجموعهای از 13 معیار انتخاب شده جهت آشکار ساختن الگوهای پویایی رشد شهری در منطقه مورد مطالعه استفاده شده است. در واقع تحقیق حاضر در جهت پاسخ به این فرضیه که تغییرات کاربری اراضی کشاورزی روستای شینآباد و الحاق آن متأثر از گسترش کالبدی فضایی پیرانشهر بوده، شکل گرفته است. در نهایت یافتهها نشانگر آن است که اگر چه روستای "شینآباد" به شهر پیوسته است و اکنون یکی از نواحی آن محسوب میشود، اما شهر رشد اسپرال نداشته است و گسترش شهر عمدتاً هماهنگ با افزایش جمعیت شهری ناشی از مهاجرتهای پی در پی در طول چند دهه اخیر بوده است؛ اما سکونتگاههای غیررسمی زیادی در حواشی اتصال بین شهر روستا شکل گرفتهاند.
برنامه ریزی شهری
دکتر محمدرضا پورمحمدی؛ شیرین بدری اصل
چکیده
افزایش جمعیت شهری و روند رو به تزاید مالکیت خودرو باعث بروز بسیاری از مشکلات عبور و مرور در حمل و نقل شهری گردیده است. یکی از راههای برونرفت از این دشواریها، توسعه حمل و نقل عمومی بهویژه سیستمهای ریلی و مترو شهری است که در سالهای اخیر در اغلب شهرهای بزرگ کشور راهاندازی شده است. در این مقاله سعی بر آن است که ضمن معرفی ...
بیشتر
افزایش جمعیت شهری و روند رو به تزاید مالکیت خودرو باعث بروز بسیاری از مشکلات عبور و مرور در حمل و نقل شهری گردیده است. یکی از راههای برونرفت از این دشواریها، توسعه حمل و نقل عمومی بهویژه سیستمهای ریلی و مترو شهری است که در سالهای اخیر در اغلب شهرهای بزرگ کشور راهاندازی شده است. در این مقاله سعی بر آن است که ضمن معرفی شبکه متروی شهر تبریز به ارزیابی ایستگاههای مکانیابی شده در طرح توسعه متروی تبریز با استفاده از 18 شاخص در قالب روش تحلیل سلسله مراتبی پرداخته شده است. یافتههای تحقیق نشان میدهد ایستگاه 29 بهمن و ایستگاه استاد شهریار بیشترین امتیاز از متغیر کیفیت مبلمان و کمترین امتیاز را از این گزینه را ایستگاه خیام دارا است. ایستگاه 4 در زیر شاخص وجود درمانگاه و اورژانس بیشترین امتیاز و ایستگاه 6 کمترین امتیاز را داراست.کاربریهای محدوده ایستگاه 2 و ایستگاه 7 ارتباط بیشتری با عملکرد ایستگاهها دارند. در بین ایستگاههای فاز اول خط یک ایستگاه استاد شهریار از لحاظ زیباشناختی امتیاز بیشتری را دارا است. ایستگاه 1 بهدلیل نزدیک بودن به دپو ائلگلی بیشترین وزن متغیر دسترسی به خدمات تأسیساتی را بهخود اختصاص داده است. ایستگاه 5 کمترین دسترسی به خدمات را در بین هفت ایستگاه دارد. ایستگاه 3 در موقعیتی مکانیابی شده است که بیشترین رفت و آمد تاکسیها میباشد و از میزان نظم واحدهای حمل و نقل بالایی برخوردار است. نتایج تحقیق حاضر میتواند در اولویتدهی اصلاح خدماتدهی ایستگاههای متروی تبریز مورد بهرهبرداری قرار گیرد.
برنامه ریزی شهری
محمدرضا رضایی؛ سهراب موذن
چکیده
با گسترش شهرنشینی و رشد لجام گسیخته شهرها در طی دهههای اخیر، مشکلات و نارسائیهای فزایندهای در حیطه مدیریت شهری بهوجود آمده است. یکی از رویکردهای مورد تأکید برای بهبود عملکرد مدیریت شهرها و حل مسائل و مشکلات شهری بهکارگیری طرح مدیریت محلهای یا همان رویکرد نوین "خود مدیریتی" شهروندان در امور متنوع مدیریت شهری میباشد. ...
بیشتر
با گسترش شهرنشینی و رشد لجام گسیخته شهرها در طی دهههای اخیر، مشکلات و نارسائیهای فزایندهای در حیطه مدیریت شهری بهوجود آمده است. یکی از رویکردهای مورد تأکید برای بهبود عملکرد مدیریت شهرها و حل مسائل و مشکلات شهری بهکارگیری طرح مدیریت محلهای یا همان رویکرد نوین "خود مدیریتی" شهروندان در امور متنوع مدیریت شهری میباشد. در سالهای اخیر مدیریت شهری تهران برای مدیریت هرچه بهتر این شهر و کاهش مشکلات و نارسائیهای خدمات ارائه شده به شهروندان تهرانی اقدام به پیادهسازی طرح مدیریت محلات در سطح محلات شهر تهران کرده است. با این توصیف، مقاله حاضر بهدنبال این موضوع میباشد که اولاً مدیریت محلات در دستیابی به هدف خود تاکنون موفق عمل کرده است؟ ثانیاً مدیریت شهری مناطق مورد مطالعه نسبت به شاخصهای حکمروایی مطلوب شهری در چه وضعیتی قرار دارد؟ و در نهایت این که آیا اجرای طرح مدیریت محلات میتواند زمینه و بستری برای تحقق رهیافت حکمروایی مطلوب شهری در مدیریت شهری مناطق مورد مطالعه ایجاد کند؟ نوع تحقیق کاربردی و روش مطالعه توصیفی- تحلیلی میباشد. روش جمعآوری اطلاعات کتابخانهای و پیمایشی با استفاده از پرسشنامه بوده و تجزیهوتحلیل دادهها با استفاده از نرمافزار SPSS صورت گرفته است. حجم نمونه تحقیق با استفاده از فرمول کوکران 400 نفر محاسبه گردید. نتایج بهدست آمده از تحقیق نشان داد که مدیریت محلات در دستیابی به اهداف خود تاکنون موفق عمل نکرده است؛ همچنین مدیریت شهری مناطق مورد مطالعه نسبت به شاخصهای حکمروایی مطلوب شهری در وضعیت مطلوبی قرار ندارد؛ و اینکه همبستگی بالایی بین طرح مدیریت محلات و زمینهسازی برای تحقق حکمروایی مطلوب شهری در مدیریت شهری مناطق مورد مطالعه وجود دارد.
برنامه ریزی شهری
صدیقه لطفی؛ مجتبی شهابی شهمیری؛ ساسان روشن
چکیده
در سالهای اخیر، ادبیات گستردهای پیرامون ساختار فضایی مناطق کلانشهری و پیامدهای اقتصادی آن با تأکید بر دو مفهوم چندمرکزیتی و صرفههای تجمع بهوجود آمده است. مدافعان مناطق چندمرکزی ادعا میکنند که این مناطق میتوانند با ایجاد تعادل بین صرفهها و عدم صرفههای مقیاس مزایای رقابتی ویژهای را نسبت به مناطق تکمرکزی ...
بیشتر
در سالهای اخیر، ادبیات گستردهای پیرامون ساختار فضایی مناطق کلانشهری و پیامدهای اقتصادی آن با تأکید بر دو مفهوم چندمرکزیتی و صرفههای تجمع بهوجود آمده است. مدافعان مناطق چندمرکزی ادعا میکنند که این مناطق میتوانند با ایجاد تعادل بین صرفهها و عدم صرفههای مقیاس مزایای رقابتی ویژهای را نسبت به مناطق تکمرکزی خلق کنند، در حالی که از تمرکز بیش از اندازه و ازدحام مناطق رقیب جلوگیری میکند. با این وجود مطالعات اندکی وجود دارند که این انگاشتها را بهطور تطبیقی مورد سنجش قرار داده باشند. از این رو، مقاله حاضر در پی آن است تا با مطالعه تطبیقی دو منطقه کلانشهری شیراز و مازندران مرکزی، به بررسی برخی از ادعاها مبنی بر ارتباط میان ساختار فضایی بهینه و صرفههای تجمع بپردازد. روششناسی تحقیق مبتنی بر روشهای توصیفی و تحلیل آماری مانند شاخص سیسونه- هال و هرفیندال است. نتایج تحقیق نشان میدهد ساختار فضایی منطقه با تأکید بر دو مفهوم چندمرکزیتی و پراکنش، بیانگر الگوی پراکنده و چندمرکزی مازندران مرکزی در مقابل الگوی متمرکز و تکمرکزی منطقه کلانشهری شیراز است. در این راستا، از منظر بعد مصرف، نبود شهری غالب با محیط و فرهنگی کلانشهری را باید مهمترین عامل در عدم دستیابی به صرفههای شهری تلقی کرد. این امر مانعی بر سر دستیابی به کارایی بالاتر خدمات و امکانات بهویژه سرمایهگذاری کمتر بخش خصوصی خواهد بود. با این وجود، یافتههای تحلیل از تنوع تولیدی نسبتاً برابر منطقه مازندران مرکزی در مقابل منطقه کلانشهری شیراز نشان میدهد که خود عاملی مهم در ایجاد پیوندهای مکمل در بین مراکز شهری این منطقه میباشد. همچنین، بهنظر میرسد یک الگوی چندمرکزی بدون به اشتراک گذاشتن منابع خود جهت تأمین بیشتر زیرساختها و تسهیلات در سطح منطقهای، نمیتوانند در دستیابی به صرفههای مکانی، خود را بهعنوان رقیبی نزدیک به مناطق کلانشهری تکمرکزی تعریف کند.
برنامه ریزی شهری
حسن محمودزاده
چکیده
یک گام اساسی جهت مدیریت و برنامهریزی توسعه شهری و همچنین ارزیابی اثرات تجمعی آن بررسی و شبیهسازی توسعه فیزیکی شهر میباشد. هدف از این مطالعه، درک عوامل مؤثر در روند توسعه فیزیکی منطقه شهری سردرود با عنایت به مقوله توسعه فضایی پایدار شهری از بعد اکولوژیکی و حفظ شرایط زیست محیطی آن در دو دهه آتی میباشد. بدین منظور با استفاده ...
بیشتر
یک گام اساسی جهت مدیریت و برنامهریزی توسعه شهری و همچنین ارزیابی اثرات تجمعی آن بررسی و شبیهسازی توسعه فیزیکی شهر میباشد. هدف از این مطالعه، درک عوامل مؤثر در روند توسعه فیزیکی منطقه شهری سردرود با عنایت به مقوله توسعه فضایی پایدار شهری از بعد اکولوژیکی و حفظ شرایط زیست محیطی آن در دو دهه آتی میباشد. بدین منظور با استفاده از تصاویر ماهوارهای چندزمانه لندست 5 و تکنیکهای پردازش تصاویر ماهوارهای شیگرا تغییرات کاربری اراضی در مقطع زمانی 1390-1363 با تأکید بر گسترش پراکنده شهر سردرود، مورد ارزیابی قرار گرفته است. بر اساس نتایج حاصله مقدار مساحت شهر سردرود از 24/111 هکتار در سال 1363 به 12/528 هکتار در سال 1390 رسیده است. 94/162 هکتار از توسعه ذکر شده بر روی اراضی باغی و زراعی صورت گرفته که لزوم مدیریت توسعه آتی مبتنی بر اصول توسعه پایدار را میطلبد. بدین منظور عوامل مؤثر بر توسعه فیزیکی شهر سردرود بر اساس پیشینه تحقیق در قالب 14 شاخص شناسایی و با استفاده از روش شبکه عصبی مبتنی بر مدل LTM نقشه احتمال توسعه شهری تهیه گردید. پس از پیشبینی الگوی آتی توسعه شهری در شهر سردرود با استفاده از راهبرد حفاظت از باغات و فضاهای سبز در فرایند توسعه شهری با بلوکبندی نقشه احتمال توسعه شهری، دادن فضای لازم برای توسعه، بهطول 15 کیلومتر و پیشنهاد اعمال ممنوعیت توسعه در اطراف کمربند سبز پیشنهادی، حفظ ذخایر اکولوژیک شهر سردرود با کاهش تخریب اراضی باغی و جلوگیری از اتصال شهر به کلانشهر تبریز مورد تأکید قرار گرفته است.
برنامه ریزی شهری
شهریور روستایی؛ سونیا کرمی
چکیده
مسکن بزرگترین سرمایه خانوادهها به خصوص در کشورهای جهان سوم را تشکیل میدهد. از آنجایی که هر منبع اقتصادی با خود قدرت اجتماعی و سیاسی را بههمراه میآورد، داشتن مسکن و مالکیت آن نیز مزایای زیادی را بههمراه دارد. این مزایا زمانی پررنگتر میشود که به گروهی از افراد جامعه تعلق بگیرد که زمانی از آن مزایا بیبهره بودهاند و ...
بیشتر
مسکن بزرگترین سرمایه خانوادهها به خصوص در کشورهای جهان سوم را تشکیل میدهد. از آنجایی که هر منبع اقتصادی با خود قدرت اجتماعی و سیاسی را بههمراه میآورد، داشتن مسکن و مالکیت آن نیز مزایای زیادی را بههمراه دارد. این مزایا زمانی پررنگتر میشود که به گروهی از افراد جامعه تعلق بگیرد که زمانی از آن مزایا بیبهره بودهاند و این گروه همان زنان هستند که درصد مالکیت مسکن برای آنها نرخ بسیار پایینی را به نسبت مردان نشان میدهد. بر این اساس، این تحقیق به بررسی تأثیر مالکیت مسکن بر استقلال تصمیمگیری و نقشآفرینی زنان در شهر میپردازد. پژوهش بهلحاظ ماهیت از نوع توصیفی- تحلیلی و بهلحاظ هدف از نوع کاربردی میباشد. روش تحقیق، پیمایشی بوده و 300 نفر به شیوه نمونهگیری تصادفی ساده انتخاب گشتهاند. روش آماری مورد استفاده شامل آزمون همبستگی کندال و تحلیل مسیر میباشد. نتایج حاصل از پژوهش نشان میدهد که تأثیر مالکیت مسکن بر نقشآفرینی زنان بیشتر از تأثیر آن بر استقلال تصمیمگیری آنان بوده است، همینطور مالکیت مسکن بهطور غیرمستقیم بر نقشآفرینی زنان تأثیر میگذارد.
برنامه ریزی شهری
زهره فنی؛ توحید احمدی؛ محمدتقی رضویان
چکیده
حمل و نقل شهری یکی از مهمترین مسایل کلانشهرهای ایران است و علیرغم اهمیتی که این سیستم در کلانشهرهای ایران دارد، برنامهریزی راهبردی مدونی که راهنمای توسعه این سیستم باشد کمتر به چشم میخورد. شهر تبریز نیز بهعنوان یکی از کلانشهرهای کشور از مشکلات ناشی از سیستم حمل و نقل ناکارآمد مستثنی نمیباشد. و حمل و نقل این شهر نیز ...
بیشتر
حمل و نقل شهری یکی از مهمترین مسایل کلانشهرهای ایران است و علیرغم اهمیتی که این سیستم در کلانشهرهای ایران دارد، برنامهریزی راهبردی مدونی که راهنمای توسعه این سیستم باشد کمتر به چشم میخورد. شهر تبریز نیز بهعنوان یکی از کلانشهرهای کشور از مشکلات ناشی از سیستم حمل و نقل ناکارآمد مستثنی نمیباشد. و حمل و نقل این شهر نیز نیازمند یک برنامه جامع و راهبردی میباشد. مقاله حاضر با هدف ارایه راهبردهای توسعه حمل و نقل هوشمند شهر تـبریز بهروش کاربردی تهیه شده است؛ از نـظر روش، این پژوهـش، توصیفی- تحلیلی و شـیوه جمعآوری دادهها بهصورت کتابخانهای و مطالعات میدانی (مصاحبه و پرسشنامه) میباشد. در این فرایند، روایی پرسشنامه در زمینه موضوع پژوهش بر اساس نظر کارشناسان حاصل گردید و پایایی پرسشنامهها نیز با استفاده از بررسی آلفای کرونباخ مورد تأیید قرار گرفت. در ادامه با استفاده از تکنیک SWOT نقاط ضعف و قوت و فرصتها و تهدیدها مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفته و سپس راهبردهای حاصل از اعمال روش دلفی و تکنیک SWOT، با استفاده از تکنیک ANP اولویتبندی شدهاند. نتیجه حاصل از این فرایند پژوهش، نشاندهنده این است که راهبردهای مورد قبول در این برنامهریزی، راهـبردهای تهاجمی بر پایه تـقویت نقاط قوت و استفاده از فرصتها میباشد. لذا، راهبردهای موجود در رویکرد تهاجمی با استفاده از مدل ANP تجزیه و تحلیل شده و اولویت نهایی آنها بههمراه میزان وزن هر کدام از راهکارها ارایه شده است. نتیجه نهایی حاصل از تحلیل ANP نشان میدهد که بیشترین نمره (395/0) مربوط به راهبرد SO1؛ (بهرهگیری از تجربیات طرحهای پایلوت اجرا شده شهر تبریز و سایر کلانشهرهای ایران در زمینه حمل و نقل هوشمند در جهت ارتقاء و توسعه سامانههای هوشمند حملو نقل) میباشد و اجرای این راهبرد در اولویت اول قرار دارد
برنامه ریزی شهری
اکبر کیانی؛ احمد رئیسی
چکیده
رشد و توسعه شهرها باعث استفاده نابجا از زمین شهری و توسعه پراکنده شهرها گردیده است. این مسأله باعث شکلگیری رویکردی با عنوان رشد هوشمند شهری شده است که هدف آن نظم دادن به توسعه شهرها است. بر این اساس در پژوهش حاضر به مطالعه چگونگی توسعه فیزیکی-کالبدی شهر فنوج پرداخته میشود. در واقع هدف اصلی پژوهش، تعیین راهکارهای جلوگیری از ...
بیشتر
رشد و توسعه شهرها باعث استفاده نابجا از زمین شهری و توسعه پراکنده شهرها گردیده است. این مسأله باعث شکلگیری رویکردی با عنوان رشد هوشمند شهری شده است که هدف آن نظم دادن به توسعه شهرها است. بر این اساس در پژوهش حاضر به مطالعه چگونگی توسعه فیزیکی-کالبدی شهر فنوج پرداخته میشود. در واقع هدف اصلی پژوهش، تعیین راهکارهای جلوگیری از رشد «پراکنده» شهر فنوج و در نتیجه کاهش هزینههای اقتصادی ناشی از آن است. روششناسی تحقیق حاضر، توصیفی-تحلیلی و مبتنی بر مطالعات کتابخانهای، اسنادی و بررسیهای میدانی است. در این راستا اطلاعات و دادههای مورد نیاز در مورد توسعه شهر، نحوه توزیع کاربریها و میزان افزایش هزینههای اقتصادی توسعه پراکنده شهری، از اسناد معتبر و بخشی از طریق پرسشنامه تهیه گردیده و بهوسیله نرمافزارهایArcGIS و SPSS مورد تجزیه و تحلیل قرار میگیرد. نتایج حاصل از بررسی رابطه رشد هوشمند و کاهش هزینههای توسعه بر اساس آزمون T نشان داد که مقدار معناداری (000/0Sig) با سطح کمتر از 01/0 میباشد، بنابراین میتوان با اطمینان 99/0 اذعان داشت که راهبرد رشد هوشمند بر کاهش هزینههای توسعه شهر فنوج، مؤثر خواهد بود. در صورت اجرای راهکارهای رشد هوشمند در شهر فنوج، میزان هزینههای اقتصادی و تخریب محیط زیست کاهش مییابد و باعث افزایش کیفیت محیط زندگی شهر و رضایتمندی شهروندان از محیط زندگی خود خواهد شد.
برنامه ریزی شهری
حسن لشکری؛ یوسف زارعی؛ محمد مرادی
چکیده
بهمنظور بررسی ویژگیهای همدیدی ـ ترمودینامیکی سازوکار ابر در منطقه آذربایجان در دوره آماری 2009-2000 با استفاده از دو شاخص بارش متوسط 15 میلیمتر و بارش فراگیر، 13 روز شاخص انتخاب شد. برای بررسی نحوه تکوین سامانههای همدیدی از میدان فشار سطح دریا و ارتفاع ترازهای 850 و 500 هکتوپاسکال استفاده شد. از مقدار نمویژه 850 و 700 هکتوپاسکال برای ...
بیشتر
بهمنظور بررسی ویژگیهای همدیدی ـ ترمودینامیکی سازوکار ابر در منطقه آذربایجان در دوره آماری 2009-2000 با استفاده از دو شاخص بارش متوسط 15 میلیمتر و بارش فراگیر، 13 روز شاخص انتخاب شد. برای بررسی نحوه تکوین سامانههای همدیدی از میدان فشار سطح دریا و ارتفاع ترازهای 850 و 500 هکتوپاسکال استفاده شد. از مقدار نمویژه 850 و 700 هکتوپاسکال برای بررسی فرایند تشکیل ابر و نحوه انتقال بخار آب به منطقه مورد مطالعه، استفاده شد. برای بررسی حرکتهای بالاسو که سبب شکلگیری و افزایش رشد عمودی یا ضخامت ابرهای همرفتی میشود، از مؤلفه قائم سرعت باد در دستگاه مختصات فشاری در تراز 500 هکتوپاسکال استفاده شد. همچنین شرایط پایداری و ناپایداری جو نیز بر اساس نمودار اسکیوتی تبریز تحلیل شد. نتایج همدیدی نشان داد که در نمونههای موردمطالعه، مکانیسم تشکیل سامانههای کمفشاری که از منطقه عبور کردهاند، به عوامل مختلفی بستگی دارند. در اثر تعمیق ناوه ارتفاع تراز میانی از عرضهای جغرافیائی جنب قطبی بهسوی جنوب دریای مدیترانه، ناوه وارون فشاری دریای سرخ در راستای نصفالنهاری بهسوی جنوب دریای مدیترانه توسعه مییابد. بخش شمالی این ناوه با ناوه ارتفاع تراز میانی، یک سامانه کمفشار تشکیل میدهند که هوای سرد آن از عرضهای میانی و رطوبت آن از عرضهای جنوبی تأمین میشود. این سامانه که با جبهههای جوی گرم و سرد همراه است، با حرکت شرق سوی خود از روی آذربایجان عبور میکند و عامل ایجاد بارش در منطقه میشوند. نتایج ترمودینامیکی نشان داد که بین ضخامت ابر و شدت و مقدار بارش ارتباط مثبت غیرخطی وجود دارد یعنی بین مقدار و شدت بارش بهغیراز ضخامت ابر، عوامل دیگری مؤثرند همچنین نتایج بررسی شاخصهای ترمودینامیکی نشان دادند که صعود همرفتی در فصلهای بهار و پاییز بههمراه جبهه سرد و گرم باعث بارشهای سنگینی در منطقه میشوند.
برنامه ریزی شهری
عیسی ابراهیم زاده؛ سیداحمد حسینی؛ دیمن کاشفی دوست
چکیده
ایستگاههای آتشنشانی یکی از مراکز مهم امدادرسانی میباشند. بدیهی است که خدماترسانی به موقع، مستلزم مکانیابی مناسب آنهاست. شهر پیرانشهر با داشتن یک ایستگاه آتشنشانی، با مشکلاتی مانند کمبود ایستگاهها، عدم توزیع مناسب و عدم مکانیابی صحیح آن مواجه است. هدف از این پژوهش، بررسی نحوه توزیع ایستگاهها و خدماتدهی ...
بیشتر
ایستگاههای آتشنشانی یکی از مراکز مهم امدادرسانی میباشند. بدیهی است که خدماترسانی به موقع، مستلزم مکانیابی مناسب آنهاست. شهر پیرانشهر با داشتن یک ایستگاه آتشنشانی، با مشکلاتی مانند کمبود ایستگاهها، عدم توزیع مناسب و عدم مکانیابی صحیح آن مواجه است. هدف از این پژوهش، بررسی نحوه توزیع ایستگاهها و خدماتدهی آنها و تعیین مکان مناسب برای احداث ایستگاههای جدید با توجه به نیاز شهر میباشد. در این پژوهش که با روش توصیفی- تحلیلی انجام پذیرفته، اطلاعات مورد نیاز از طریق نتایج سرشماری عمومی نفوس و مسکن سال 1390 و طرحهای جامع و تفصیلی شهر پیرانشهر و همچنین مجلات و کتب مرتبط با موضوع گردآوری شده و جهت تحلیل دادهها از نرمافزارهای، ARC GIS، Super Decisions در آن بهره گرفته شده است و با استفاده از مدل تحلیل شبکه و مدل ANP (جهت وزن دهی لایههای کاربری و مکانیابی، اولویت بندی نقاط پیشنهادی) و 6 ایستگاه جدید برای مناطقی که خارج از شعاع عملکردی آتشنشانی موجود بودند، پیشنهاد گردید تا کل شهر، بر اساس استاندارد زمانی رسیدن خودروهای آتشنشانی به محل حادثه، تحت پوشش این ایستگاهها قرار گرفته و به منظور کاهش خسارات، بهره برداری مناسب از آنها گردد.
برنامه ریزی شهری
محمدرضا پورمحمدی؛ سمیه اهنی؛ فاطمه زارعی؛ کیوان زارعی
چکیده
شهر الکترونیک از طریق خرید الکترونیک، خدمات الکترونیک، ارتباط الکترونیک، آموزش الکترونیک، بانکداری الکترونیک، دورکاری و تفریح الکترونیک برکاربریهای مختلف شهر تأثیر میگذارد. شهر تبریز نیز از این مقوله مستثنی نبوده است. در این پژوهش با استفاده از روش توصیفی- تحلیلی و مدل AHP، ابتدا میزان تأثیر شهر الکترونیک بر هر کدام از کاربریهای ...
بیشتر
شهر الکترونیک از طریق خرید الکترونیک، خدمات الکترونیک، ارتباط الکترونیک، آموزش الکترونیک، بانکداری الکترونیک، دورکاری و تفریح الکترونیک برکاربریهای مختلف شهر تأثیر میگذارد. شهر تبریز نیز از این مقوله مستثنی نبوده است. در این پژوهش با استفاده از روش توصیفی- تحلیلی و مدل AHP، ابتدا میزان تأثیر شهر الکترونیک بر هر کدام از کاربریهای اراضی شهری در سطح مناطق شهر تبریز مورد سنجش قرار گرفته است و ضریب اهمیت هر کدام تعیین شده است. سپس با توجه به اینکه شهر الکترونیک در تمامی کاربریها موجب کاهش سطح میگردد و تنها در کاربری مسکونی نیاز به افزایش فضا میباشد، ادامه روند تحقیق در دوسناریو دنبال شده است. در سناریو یک فرض بر این بوده است که تمامی نیاز به کاربری زمین در سطح مناطق، در سطح خود منطقه تأمین گردد و در سناریوی دوم، تأمین مازاد نیازی که به کاربری مسکونی ناشی از شهر الکترونیک به وجود میآید، در خارج از محدوده شهر در نظر گرفته شده است و در نهایت در هر یک از مناطق، اولویت اختصاص اراضی صرفهجویی شده به کاربریهای مختلف مورد تحلیل قرار گرفته است. نتایج نشان میدهدکه اولویتهای اساسی تخصیص فضاها در مناطق دهگانه شهر تبریز مربوط به کاربریهای ورزشی، فرهنگی و فضای سبز است. و روندکنونی توسعه کاربری زمین، توانایی تأمین نیازهای شهروندان را بر اساس فضاهای واقعی ندارد و لزوم استفاده از خدمات شهر الکترونیک و تأمین مجازی آنها ضروری به نظر میرسد.
برنامه ریزی شهری
کیومرث حبیبی؛ محمد عزتی؛ کمال ترابی؛ بختیار عزت پناه
چکیده
باتوجه به تراکم بالای جمعیتی و ساختمانی، سازههای کمدوام، عرض کم معابر و درجه محصوریت بالا در شهرها، انجام مطالعات و برنامهریزیهای دقیق در راستای به حداقل رساندن آسیبهای ناشی از این رویداد طبیعی ضروری است. برای این منظور یکی از مهمترین اقدامات میتواند شناسایی عوامل مؤثر در کاهش آسیبپذیری شهرها در برابر زلزله باشد. شناخت ...
بیشتر
باتوجه به تراکم بالای جمعیتی و ساختمانی، سازههای کمدوام، عرض کم معابر و درجه محصوریت بالا در شهرها، انجام مطالعات و برنامهریزیهای دقیق در راستای به حداقل رساندن آسیبهای ناشی از این رویداد طبیعی ضروری است. برای این منظور یکی از مهمترین اقدامات میتواند شناسایی عوامل مؤثر در کاهش آسیبپذیری شهرها در برابر زلزله باشد. شناخت و بررسی آسیبپذیری شهرها بهویژه محدودههایی که بهصورت اسکان غیررسمی و بافت فرسوده میباشد، اهمیت زیادی دارد. میتوان با مشخص کردن پهنههای آسیبپذیر در برابر زلزله و با آگاهی از خسارتهای ناشی از آنها، شهرها را بهگونهای طراحی و برنامهریزی کرد که به هنگام وقوع زلزله کمترین آسیب به آنها وارد شود. دراین پژوهش شاخصهای کاربری زمین، عرض خیابان، تعداد طبقات، درجه محصوریت، تراکم جمعیتی، دانهبندی قطعات، سطح اشغال، تراکم ساختمانی، کیفیت ابنیه، نوع سازه، قدمت ابنیه، دسترسی به فضاهای باز و دوری و نزدیکی به گسلهای اصلی انتخاب و با استفاده از مدل MIHWP و بهکارگیری قابلیتهای نرمافزار Arc GIS در محاسبه، تجمیع و روی همگذاری دادهها و لایه نقشههای شاخصهای منتخب، آسیبپذیری منطقه 10 شهر تبریز در مقابل زلزله مشخص شده است. نتایج پژوهش نشان میدهد که قطعاتی که دارای خیابانهای کم عرض، تعداد طبقات و درجه محصوریت بالا، مساحت کمتر، سطح اشغال، تراکمهای ساختمانی و جمعیتی بالا، کیفیت ابنیه پایین، نوع سازه کمدوام، قدمت ابنیه قدیمی، فاصله زیاد تا فضایهای باز و فاصله نزدیکی به گسلهای اصلی بودهاند، دارای امتیاز آسیبپذیری بالایی بوده و در نتیجه آسیبپذیر نشان داده شدهاند. همچنین در محدوده منطقه، با حرکت از سمت شمال غرب به طرف مرکز و شمال شرق به میزان آسیبپذیری شهر افزوده میشود.
برنامه ریزی شهری
میرستار صدرموسوی؛ رسول یزدانی چهاربرج
چکیده
توسعه سریع شهری در دهههای اخیر موجب تغییرات وسیعی در الگوی کاربری زمین پیرامون شهرها شده و تأثیرات زیستمحیطی و اجتماعی–اقتصادی زیادی را به همراه داشته است. در این زمینه، ارزیابی تغییرات کاربری زمین و شبیهسازی تغییرات آتی آن میتواند در برنامهریزیها و سیاستگذاریهای شهری راهگشا باشد. ترکیب سیستم اطلاعات جغرافیایی ...
بیشتر
توسعه سریع شهری در دهههای اخیر موجب تغییرات وسیعی در الگوی کاربری زمین پیرامون شهرها شده و تأثیرات زیستمحیطی و اجتماعی–اقتصادی زیادی را به همراه داشته است. در این زمینه، ارزیابی تغییرات کاربری زمین و شبیهسازی تغییرات آتی آن میتواند در برنامهریزیها و سیاستگذاریهای شهری راهگشا باشد. ترکیب سیستم اطلاعات جغرافیایی (GIS) و سنجش از دور (RS) میتواند ابزار مناسبی برای گردآوری دادهها و تحلیل تغییرات کاربری زمین باشد. این مقاله برای ارزیابی و شبیهسازی تغییرات کاربری زمین صورت گرفـته در شهر میاندوآب از مدل CA-Markov استفاده مینماید. ابتدا، با استفاده از تصاویر ماهوارهای چندزمانهای مربوط به سالهای 1363، 1376 و 1390 نقشههای پوشش/کاربری زمین شهر و اراضی اطراف آن ایجاد گردید و تغییرات صورت گرفته مورد ارزیابی قرار گرفت. نتایج حکایت از افزایش 1013 هکتاری مساحت شهر و مناطق ساختهشده اطراف شهر و کاهش 1114 هکتاری کاربری مزارع طی 27 سال گذشته دارد. سپس، با استفاده از مدل مارکوف، ماتریس مناطق گذار کاربریها در فاصله سالهای 1390-1363 محاسبه گردید. در مرحله بعد، نقشههای تناسب مکانی کاربریها با استفاده از روشهای ارزیابی چندمعیاره (MCE) ایجاد گردید. در نهایت، برای پیشبینی تغییرات آتی کاربری زمین تا سال 2025 از مدل CA-Markov استفاده گردید. نتیجه شبیهسازی، حاکی از روند مداوم کاهشی در اراضی کشاورزی و روند مداوم افزایشی در اراضی شهری میباشد. بنابراین، اگر روند کنونی تغییرات بدون اتخاذ یک سیاست توسعه پایدار ادامه یابد افت شدید شاخصهای زیستمحیطی و اجتماعی-اقتصادی را بهدنبال خواهد داشت.
برنامه ریزی شهری
محمد طالعی؛ میثم اقامحمدی؛ محمد کریمی؛ قاسم جوادی
چکیده
رشد سریع و نامتوازن جمعیت بخصوص در کشورهای در حال توسعه، مشکلات فراوانی را در زمینههای زیست محیطی، اقتصادی و اجتماعی ایجاد کرده است. این مسئله اهمیت مدلسازی تغییرات کاربری اراضی را برای مدیریت بهتر شهرها بیش از پیش مطرح مینماید. مدل اتوماسیون سلولی بهطور گسترده در مدلسازی تغییرات مکانی-زمانی گسترش شهرها مورد استفاده ...
بیشتر
رشد سریع و نامتوازن جمعیت بخصوص در کشورهای در حال توسعه، مشکلات فراوانی را در زمینههای زیست محیطی، اقتصادی و اجتماعی ایجاد کرده است. این مسئله اهمیت مدلسازی تغییرات کاربری اراضی را برای مدیریت بهتر شهرها بیش از پیش مطرح مینماید. مدل اتوماسیون سلولی بهطور گسترده در مدلسازی تغییرات مکانی-زمانی گسترش شهرها مورد استفاده قرار گرفته است. مقاله حاضر به ارائه مدل اتوماسیون ترکیبی با منطق فازی پرداخته است. در روشهای متداول اتوماسیون سلولی یا همان CA، حالت، وضعیت و قوانین انتقال بهصورت قطعی تعریف میشوند در حالیکه بیان قطعی این اجزا، نیازمند دادههای بسیار زیاد است. حال اینکه دسترسی به دادههای دقیق، بهدلیل گستردگی و حجم بالای معیارهای مؤثر در مدلسازی فرآیند توسعه شهری، کار سادهای نیست. از اینرو نظریه فازی بهدلیل پشتیبانی از عدم قطعیت و قابلیت توصیف واژگان طبیعی میتواند در بیان اجزای CA استفاده گردد. مدل پیشنهادی بهمنظور مدلسازی گسترش شهر شیراز بین سالهای 1383 تا 1388 استفاده شده و سپس نتایج مورد ارزیابی قرار گرفته است. مقایسه نتایج این تحقیق با تصاویر ماهوارهای، حاکی از دقت 80 درصدی برای روش پیشنهادی میباشد، این در حالی است که برای روش اتوماسیون سلولی معمول دقت 75 درصد گزارش شده است. نتایج تحقیق، گامی به سمت جلو میباشد، زیرا مدل پیشنهادی با افزایش قابلیت اتوماسیون سلولی در مدلسازی پروسههای پیچیده مکانی به دقت مطلوبتری نیز دست پیدا کرده است. نتایج حاصل از این مدلسازی میتواند بهعنوان ابزاری مناسب جهت اخذ تصمیمهای بهینه در اختیار برنامهریزان شهری قرار گیرد.
برنامه ریزی شهری
مهدی قرخلو؛ امیر شریفی؛ ایوب سرداری
چکیده
شوراهای شهر همواره نقش بسزایی در ارتقای کیفیت زندگی شهروندان دارند. این پژوهش که به بررسی عملکرد شورای شهر سردشت پرداخته است با روش توصیفی-تحلیلی و با استفاده از اطلاعات پیمایشی و اسنادی صورت گرفته است. روش اثبات فرضیهها در این پژوهش استناد بر دادههای مورد بررسی از طریق پرسشنامه بوده است. جامعه آماری شامل دوگروه کارشناسان شهری ...
بیشتر
شوراهای شهر همواره نقش بسزایی در ارتقای کیفیت زندگی شهروندان دارند. این پژوهش که به بررسی عملکرد شورای شهر سردشت پرداخته است با روش توصیفی-تحلیلی و با استفاده از اطلاعات پیمایشی و اسنادی صورت گرفته است. روش اثبات فرضیهها در این پژوهش استناد بر دادههای مورد بررسی از طریق پرسشنامه بوده است. جامعه آماری شامل دوگروه کارشناسان شهری و ساکنان شهر را در برمیگرفت. جهت تعیین حجم نمونه برای گروه ساکنان از فرمول کوکران استفاده شد که تعداد نمونه 384 نفر بود که از طریق نمونهگیری طبقهای و تصادفی اقدام به تکمیل آنها شد. اما برای نمونه کارشناسان از روش گلوله برفی استفاده شد که تعداد نمونه کارشناسان در این پژوهش به 15 نفر رسید. در تحلیل دادهها جهت بررسی نرمال بودن توزیع میانگین نمرات از آزمون کلموگروف اسمیرنوف و برای ارزیابی عملکرد شورای شهر سردشت از آزمون T تکنمونهای و آزمون (Binominal test) و نیز جهت مقایسه نظرات گروه مردم و کارشناسان از آزمون یومن-وایتنی و T مستقل استفاده شده است. نتایج این پژوهش نشان میدهد که عملکرد اقتصادی شورای شهر سردشت ضعیف بوده است. البته عملکرد اجتماعی در وضعیت مناسبتری نسبت به عملکرد اقتثصادی قرار دارد و فراتر از حد متوسط و قابل قبول پژوهش قرار گرفته است. این در حالی است که بهترین وضعیت عملکردی شورای شهر سردشت مربوط به عملکرد فرهنگی است که این مقدار 89/3 میباشد
برنامه ریزی شهری
رحمت محمدزاده؛ حسین فلاح نژاد
چکیده
با وجود پیشرفتهای فنی و تـکنولوژیکی شگرف در عرصه حـمل و نقل و ترافـیک، پیادهروی همچنان اصلیترین و مهمترین الگوی حرکتی مجتمعهای زیستی محسوب میشود؛ تاجائی که امروزه، برای توسعه آن، مدلها و الگوهای مختلفی چون جداسازی ترافیک، فضاهای محصور پیاده، منطقه یا خیابان مخصوص پیاده، خیابان پیاده محور، مرکز تجاری پیاده، ...
بیشتر
با وجود پیشرفتهای فنی و تـکنولوژیکی شگرف در عرصه حـمل و نقل و ترافـیک، پیادهروی همچنان اصلیترین و مهمترین الگوی حرکتی مجتمعهای زیستی محسوب میشود؛ تاجائی که امروزه، برای توسعه آن، مدلها و الگوهای مختلفی چون جداسازی ترافیک، فضاهای محصور پیاده، منطقه یا خیابان مخصوص پیاده، خیابان پیاده محور، مرکز تجاری پیاده، خیابان خرید، معماری ترافیکی، آرامسازی ترافیک، سبز راه و فراگذرها ارائه شده است. در بخش قدیمی شهر تبریز، میزان تحققپذیری هریک از الگوها و مدلها، با بهکارگیری معیارها و ضوابط طراحی شهری چون پیوستگی، کوتاهی، زیبائی، امنیتی، راحتی، دسترسی، اجرائی، بهرهوری، محیطی، اقتصادی، و مشارکت مردمی بهوسیله 20 نفر از کارشناسان امور شهری ارزیابی گردید. نتایج نشان داد که از بین الگوهای مطروحه، مدلهای خیابان پیاده محور، خیابان خرید پیاده، آرامسازی ترافیک سواره و خیابان پیاده و مسیرهای پیاده سنتی، حائز بیشترین موقعیت برای توسعه در بخش مرکزی شهر تبریز میباشند.
برنامه ریزی شهری
ابوالفضل مشکینی؛ مهدی پورطاهری؛ مصطفی نوروزی
چکیده
مبحث کیفیت در محیطهای سکونتی خاص همچون بافتهای فرسوده شهری بهواسطه برخورداری این سکونتگاهها از ویژگیهایی همچون سطح بالای تراکم جمعیتی و ساختمانی و تمرکز در محیطی بعضاً فاقد ارتباطی ارگانیک با ساختار شهر، دارای حساسیت و پیچیدگی مضاعفی نسبت به سایر بافتهای شهری است. بدین منظور، با هدف شناخت و بررسی شاخصهای ...
بیشتر
مبحث کیفیت در محیطهای سکونتی خاص همچون بافتهای فرسوده شهری بهواسطه برخورداری این سکونتگاهها از ویژگیهایی همچون سطح بالای تراکم جمعیتی و ساختمانی و تمرکز در محیطی بعضاً فاقد ارتباطی ارگانیک با ساختار شهر، دارای حساسیت و پیچیدگی مضاعفی نسبت به سایر بافتهای شهری است. بدین منظور، با هدف شناخت و بررسی شاخصهای کیفیت محیط شهری و سنجش وضعیت فعلی آن در بافتی فرسوده و مسئلهدار، شناسائی مؤلفههای تأثیرگذار بر میزان ادراک ساکنان از کیفیت محل سکونتشان و همچنین تأثیر متغیرهای اجتماعی و اقتصادی ساکنان همچون سن، نوع مالکیت، سطح تحصیلات، بعد خانوار، مدت زمان سکونت در محله بر نحوه ادراک فردی از این مؤلفهها و در نهایت ارائه راهکارهای مناسب جهت ارتقاء کیفیت محیط زندگی، محله آبکوه واقع در شهر مشهد که دارای بافتی با هسته روستایی، ارگانیک و بسیار متراکم میباشد، بهعنوان محدوده مطالعاتی انتخاب گردید. یافتههای پژوهش حاکی از رضایتمندی پایین ساکنان از کیفیت محیط در محدوده مورد مطالعه و تأثیرات ناشی از ویژگیهای فردی در ادراک رضایتمندی و یا نارضایتی آنان میباشد. ویژگیهای فردی نقش مؤثری در نحوه نگرش و ادراک ساکنان به مقوله کیفیت محیط، را دارند و متغیرهای سن، مدت زمان سکونت در محله و سطح تحصیلات، بیشترین ارتباط را با ادراک افراد از کیفیت محیط محله خود دارا میباشند. بهطوری که با بالا رفتن سطح تحصیلات، میزان رضایتمندی از کیفیت محیط پایین میآید. همچنین با افزایش سن و مدت زمان سکونت در محله، رضایتمندی نیز افزایش پیدا میکند.
برنامه ریزی شهری
محسن احد نژاد؛ سعید نجفی
چکیده
بررسی ها گویای این است که در روند جهانی شدن و شهرنشینی نوین که به تمرکز فقر و غنا در اغلب کشورهای در حال توسعه گرایش دارد، خلأ ناشی از ناکارآمدی طرحها توسعهی شهری در جهت توزیع فضایی مطلوب دستاوردهای توسعه در محلات شهری امکان بروز الگوهای سکونتگاههای غیررسمی و برنامهریزیشده را ارائه می هد. آنچه این پژوهش در پی آن است مقایسه ...
بیشتر
بررسی ها گویای این است که در روند جهانی شدن و شهرنشینی نوین که به تمرکز فقر و غنا در اغلب کشورهای در حال توسعه گرایش دارد، خلأ ناشی از ناکارآمدی طرحها توسعهی شهری در جهت توزیع فضایی مطلوب دستاوردهای توسعه در محلات شهری امکان بروز الگوهای سکونتگاههای غیررسمی و برنامهریزیشده را ارائه می هد. آنچه این پژوهش در پی آن است مقایسه تطبیقی کیفیت زندگی در اسلامآباد به عنوان محله اسکان غیررسمی و کارمندان به عنوان محله برنامهریزیشده شهر زنجان بر اساس شاخصهای اقتصادی، اجتماعی، فرهنگی، مذهبی، کالبدی و زیستمحیطی است.روش تحقیق پژوهش توصیفی و تحلیلی استفاده از منابع کتابخانهای و پیمایشی جهت تحلیل شاخصهای کیفیت زندگی است. دادههای جمعآوری شده وارد نرمافزارSpss شده و سپس جهت بررسی تطبیقی شاخصهای کیفیت زندگی از مدل Vikor، AHP و جهت آزمون فرضیات از آزمونهای توصیفی نظیر میانگین و آزمون استنباطی کای دو (Chi – Squre) استفاده شده است. نتایج پژوهش حاکی از بررسی تطبیقی بر اساس مدلها نشان از وضعیت نامطلوب شاخصها در محله اسلامآباد نسبت به محله کارمندان دارد و میزان اختلاف در شاخصهای اقتصادی و کالبدی چشمگیر است. همچنین با تغییر هر کدامیک از شاخصها کیفیت زندگی آنها نیز تغییر مییابد. بنابراین باید نگاههای گزینشی را از میان برداشت و جهت بهبود و ارتقاء کیفیت زندگی شهروندان برنامهریزیهای مطلوب تلاش کرد.
برنامه ریزی شهری
ایرج تیموری؛ هادی حکیمی؛ ویدا حسین پورشاد
چکیده
برخورداری از مسکن برای بسیاری از خانوادهها، صرفاً مکانی برای زندگی قلمداد نمیشود. بلکه مسکن بخش مهمی از دارایی خانوادهها به شمار میرود. بهعبارت دیگر، این کالای اساسی، صرفاً حالت مصرفی نداشته بلکه حالت سرمایهای نیز داشته، که در انتخاب نوع و محل آن، قیمت نقشی تعیینکننده دارد. ازاینرو هدف پژوهش حاضر، بررسی متغیرهای ...
بیشتر
برخورداری از مسکن برای بسیاری از خانوادهها، صرفاً مکانی برای زندگی قلمداد نمیشود. بلکه مسکن بخش مهمی از دارایی خانوادهها به شمار میرود. بهعبارت دیگر، این کالای اساسی، صرفاً حالت مصرفی نداشته بلکه حالت سرمایهای نیز داشته، که در انتخاب نوع و محل آن، قیمت نقشی تعیینکننده دارد. ازاینرو هدف پژوهش حاضر، بررسی متغیرهای اثرگذار در تعیین قیمت مسکن در شهر جدید سهند میباشد. پژوهش حاضر بهلحاظ هدف کاربردی و بهلحاظ ماهیت و روش از نوع همبستگی میباشد که برای آزمون همبستگی، از تابع هدانیک استفاده شده است. یافتههای تحقیق حاکی از آن است که از بین متغیرهای کالبدی؛ مساحت عرصه و عیان، تعداد طبقات، تعداد واحدها در هر طبقه و از بین متغیرهای فضائی و دسترسی؛ نزدیکی به مراکز خرید و فاصله از پارک اهمیت بالایی در تعیین قیمت یک ساختمان مسکونی در شهر جدید سهند دارند. همچنین تحلیل همبستگی نشان میدهد که در شهر سهند، بین افزایش فاصله از مسجد و افزایش قیمت مسکن رابطه مستقیم و بین افزایش فاصله از پارکها، فروشگاهها و مراکز خرید و خیابانهای اصلی با افزایش قیمت مسکن رابطه معکوسی وجود دارد.
برنامه ریزی شهری
علی شماعی؛ بابک لطفی مقدم
چکیده
مکانیابی و ساخت کاربریهای شهری در اقتصاد شهر و پایداری اقتصادی آن نقش بهسزایی دارد. امروزه رشد ناموزون کاربریها در بعضی از نواحی شهری موجب ناسازگاری و افزایش هزینههای شهری شده است. شاخصهای سازگاری بهطور مستقیم و غیرمستقیم در پایداری اقتصاد شهر تأثیر گذارند. هدف این پژوهش تحلیل وضعیت کاربری زمین شهری بر اساس معیار ...
بیشتر
مکانیابی و ساخت کاربریهای شهری در اقتصاد شهر و پایداری اقتصادی آن نقش بهسزایی دارد. امروزه رشد ناموزون کاربریها در بعضی از نواحی شهری موجب ناسازگاری و افزایش هزینههای شهری شده است. شاخصهای سازگاری بهطور مستقیم و غیرمستقیم در پایداری اقتصاد شهر تأثیر گذارند. هدف این پژوهش تحلیل وضعیت کاربری زمین شهری بر اساس معیار سازگاری بهمنظور دستیابی به پایداری اقتصادی در منطقه یک شهرداری تهران است. در این پژوهش شاخصهای سازگاری کاربریها از جمله فاصله از خط گسل، همجواری کاربریها با کاربریهای آلودهکننده و مزاحم، مکانیابی کاربریها بر اساس شیب زمین است. نوع پژوهش کاربردی و روش آن توصیفی- تحلیلی، با بهرهگیری از سیستم اطلاعات جغرافیایی (GIS) و نرمافزار (excel) است. دادهها و اطلاعات جمعآوری شده از منابع کتابخانهای و نقشههای رقومی منطقه بهکمک GIS تحلیل شده است. نتایج مشخص میسازد مکانگزینی حدود 40 درصد کاربریهایی که در محدوده 700 متری خط گسل قرار دارند؛ خطرساز میباشد، بیش از 20 درصد کاربریها در شیب نامناسب ساخته شدهاند، همچنین 3/0 درصد از کاربریهای منطقه از لحاظ شاخص آلودگی و مزاحمت، وضعیت نامطلوبی دارند، در مجموع، این فرآیند موجب خسارات مالی و جانی متنوعی میگردد که ناپایداری اقتصادی منطقه را بهدنبال خواهد داشت.