%0 Journal Article %T تحلیلی بر گسترش افقی شهر مشهد در چند دهه اخیر (1335 – 1385) و تأثیر آن بر منابع خاک %J جغرافیا و برنامه‌ریزی %I دانشگاه تبریز %Z 2008-8078 %A فرهودی, رحمت الله %A پورموسوی, سیدموسی %A حسینی, سیدعلی %A حسینی, سیدمحمد %D 2015 %\ 01/22/2015 %V 18 %N 50 %P 259-280 %! تحلیلی بر گسترش افقی شهر مشهد در چند دهه اخیر (1335 – 1385) و تأثیر آن بر منابع خاک %K گسترش افقی %K مشهد %K منابع خاک %K کشاورزی پیراشهری %K شکل پایدار %R %X یکی از مسائل مهم در حوزه برنامه­ریزی شهری، چگونگی رشد و توسعه فضایی شهر و الگوی حاصل از آن می­باشد. الگوی حاصله از توزیع فضایی فعالیت­های انسان شهری که از آن به فرم یا شکل شهر یاد می­شود، بنابر ماهیت پویا و متغیر شهرها همیشه در حال تغییر و دگرگونی بوده است. اما ناپایدارترین و نامطلوب­ترین شکلی که شهرها تاکنون به­خود دیده­اند، شکل گسترده یا گسترش افقی شهری می­باشد. شهر مشهد دومین کلانشهر کشور که به­عنوان شهر مورد مطالعه در این پژوهش انتخاب شده، از این مقوله مستثنا نمی­باشد. بررسی حاصله از این تحقیق، رشد افقی سریع و بی­برنامه­ای این شهر را در جهات مختلف در دهه­های اخیر (1335- 1385) و اثرات زیست محیطی آن، به­ویژه تأثیرات نامطلوب بر منابع خاک را نشان می­دهد. این مهم که با استفاده از روش­های مختلف مانند عکس­های هوایی، نقشه­های موجود در سازمان­ها، نقشه­های توپوگرافی و خاکشناسی و نرم­افزارهای GIS و SPSS انجام شده است، نتیجه می­دهد که از سال 1335 تا سال 1385 در اثر توسعه مناطق شهری و صنعتی در حومه شهر مشهد 8/27747 هکتار از خاک­های محدوده شهر با درجات مختلف مرغوبیت کشاورزی، برای همیشه از چرخه تولید خارج شده­اند که 10288 هکتار (37 درصد) جزو اراضی کلاس I، 6233 هکتار (22 درصد) جزو اراضی کلاس III،  9089 هکتار (33 درصد) جزو اراضی کلاس IV و 2147 هکتار (7.7 درصد) جزو اراضی کلاسVI  بوده است. %U https://geoplanning.tabrizu.ac.ir/article_3133_550779770cac5b7336a30beb7cbea5ba.pdf