دانشگاه تبریز
جغرافیا و برنامهریزی
2008-8078
2717-3534
22
64
2018
09
11
سنجش و پهنه بندی کیفیت محیط مناطق شهری در بافت میانی مناطق شهری، با استفاده از مدل AHP و شاخص همپوشانی وزنی، مطالعه موردی بافت میانی شهر تبریز
1
18
FA
اکبر
اصغری زمانی
هیأت علمی
azamani621@gmail.com
هیرش
مصطفایی
جغرافیا و برنامهریزی شهری، دانشگاه تبریز
<br /> <br /> <br /> <br /> <br /> <br /> <br /> <br /> <br /> <br /> <br /> <br /> جنبههای خاص محیط به عنوان عناصر کلیدی مربوط به کیفیت زندگی فرد شناخته میشوند. به عبارت دیگر میتوان گفت کیفیت زندگی شهری در ارتباط مستقیم با کیفیت محیط آن است یعنی اگر کیفیت زندگی در شهر مناسب باشد، این امر به خاطر کیفیت بالای محیط شهر است. کیفیت محیط شهری یک مفهوم مبهم است که از عوامل انسانی و طبیعی که در مقیاسهای متفاوت فضایی عمل میکنند منتج میشود. به عبارت دیگر، کیفیت محیط شهری از عملکرد فاکتورهای به هم پیوستهای همچون جزایره حرارتی شهر، توزیع فضاهای سبز، تراکم ساختمانها، شکل و طرح آنها و کیفیت هوا تشکیل شده است. بر اساس این برداشت از کیفیت محیط در مناطق شهری تحقیق حاضر کوشیده است وضعیت آن را در بافت میانی شهرتبریز مورد بررسی قرار دهد. بر همین مبنا تحقیق حاضر براساس اهداف موردنظر، از نوع کاربردی بوده چرا که نتایج این تحقیق به برنامهریزان شهری جهت طراحی هر چه بهتر برنامهها و کاهش شکاف بین مناطق کمک خواهد کرد. و بر اساس ماهیت و روش، از نوع توصیفی- تحلیلی میباشد. در این تحقیق پس از گردآوری دادهها و اطلاعات از طریق منابع اسنادی و کتابخانهای، مشاهده و روشهای میدانی، دادههای طرحهای شهری، جهت تعیین معیارها پرسشنامههایی تهیه گردید و در اختیار متخصصین امر قرار گرفت سپس برای تعیین وزنها از مدل AHP استفاده شده و محاسبه نهایی وزنها در محیط نرم افزار EXPERT CHOICE انجام گرفت. بعد از این مرحله در محیط سامانه اطلاعات جغرافیایی از ابزارهایی مثل شاخص موران، روش همپوشانی وزن دهی شده،فواصل اقلیدوسی استفاده شد و نقشههای لازم استخراج، و مورد تحلیل قرار گرفت. یافتههای تحقیق نشان میدهد که حدود ۲۰ درصد از مساحت منطقه در وضعیت مطلوب و خیلی مطلوب، و نزدیک به ۶ درصد از مساحت منطقه در وضعیت مطلوبیت کم قرار دارد. اما نکته قابل توجه طبقه سوم است که نشان میدهد حدود ۷۴ درصد از مساحت منطقه در وضعیت مطلوبیت متوسط قرار دارد.با توجه به اینکه ۵ درصد از مساحت بافت میانی شهر تبریز در وضعیت نامطلوب و ۷۴ درصد در وضعیت مطلوبیت متوسط میباشد این پهنه در خطر نزول کیفیت محیط شهری قرار دارد.<br />
پهنهبندی,کیفیت محیط شهری,مناطق شهری,شهر تبریز
https://geoplanning.tabrizu.ac.ir/article_8106.html
https://geoplanning.tabrizu.ac.ir/article_8106_60742e7ccfb862e1ca4ad1aa71c4e1d2.pdf
دانشگاه تبریز
جغرافیا و برنامهریزی
2008-8078
2717-3534
22
64
2018
09
11
بررسی عوامل مؤثر بر وفاداری گردشگران به مقاصد گردشگری (مطالعه موردی : گردشگران خارجی سفرکرده به شهر تبریز)
19
33
FA
بنفشه
فراهانی
استادیار گروه مدیریت گردشگری، دانشگاه مازیار رویان، مازندران، ایران
جعفر
بهاری
0009-0005-2533-5928
دانشجوی دکتری مدیریت گردشگری،دانشگاه علم و فرهنگ تهران،تهران،ایران
jafarbahari797@yahoo.com
شهلا
بهاری
گروه مدیریت، دانشگاه پیام نور، صندوق پستی 3697-19395، تهران، ایران
مرجان
بذله
دانشجوی دکتری مدیریت گردشگری، دانشگاه علم و فرهنگ تهران، تهران، ایران
<strong> </strong>هدف مقالهی حاضر مطالعهی عوامل مؤثر بر وفاداری به مقصد گردشگری تبریز است. دادههای مورد نیاز برای این تحقیق با روش نمونهگیری در دسترس از گردشگران خارجی که در آبان ماه 1394 به شهر تبریز سفر کرده اند و با ابزار پرسشنامه جمع آوری شده است. روش پژوهش مقاله حاضر توصیفی- تحلیلی است. همچنین از نرمافزارهای SPSS 16 وLisrel 8.5 از روشهای مختلف آمار توصیفی و استنباطی برای تجزیه تحلیل دادهها و آزمون فرضیهها استفاده شده است. با توجه به این که حجم جامعه نا معلوم میباشد از فرمول کوکران به منظور تعیین حجم نمونه استفاده شده است که عدد 384 بدست آمده است. در این تحقیق از مدل سان و همکاران (2013) استفاده شده است. نتایج بدست آمده حاکی از آن است که آشنایی با مقصد گردشگری بر تصویر ذهنی مقصد گردشگری تأثیر مثبت و معنا داری دارد. تصویر ذهنی مقصد گردشگری بر ارزش ادراک شده و رضایت گردشگری تأثیر مثبت و معنا داری دارد. ارزش ادراک شدهی گردشگر از یک مقصد گردشگری بر رضایت گردشگر و وفاداری به آن مقصد تأثیر مثبت و معنا داری دارد. و همچنین تأثیر رضایت گردشگر از یک مقصد گردشگری بر وفاداری به آن مقصد مثبت و معنا داراست.
عوامل مؤثر,وفاداری گردشگران,مقاصد گردشگری,رضایت گردشگر,تبریز
https://geoplanning.tabrizu.ac.ir/article_7861.html
https://geoplanning.tabrizu.ac.ir/article_7861_80877426e3b5277bbe8848c2621d222b.pdf
دانشگاه تبریز
جغرافیا و برنامهریزی
2008-8078
2717-3534
22
64
2018
09
11
مکانیابی بهینه و ساماندهی فضایی – مکانی بیمارستانها با استفاده از سامانه اطلاعات جغرافیایی (GIS)(مورد مطالعه: شهر اهواز)
35
57
FA
عیسی
پیری
دانشکده علوم انسانی-گروه جغرافیا
اکبر
حسین زاده
دانشگاه تبریز
سمیرا
مرادی مفرد
دانشگاه اهواز
moradi_samira_66@yahoo.com
<br /> <br /> <br /> <br /> <br /> <br /> <br /> <br /> <br /> <br /> <br /> <br /> موقعیت بیمارستان ها نسبت به سایر کاربری های شهری به ویژه شبکه معابر از یک طرف و تراکم جمعیتی از سوی دیگر در آرامش روحی- جسمی ساکنین شهری نقش مهمی دارد. به علاوه تعیین شعاع عملکردی و حوزه نفوذ بیمارستان ها می تواند در تعیین مکان بهینه برای این نوع کاربری موثر باشد. هدف پژوهش ارزیابی مکانی بیمارستانهای موجود و انتخاب بهترین مکانها برای استقرار آنها در سطح شهر می باشد. روش تحقیق توصیفی-تحلیلی می باشد. برای جمع آوری اطلاعات و دادههای مورد نیاز از مطالعات میدانی استفاده شده و با توجه به اطلاعات بدست آمده، به بررسی محدوده مورد مطالعه نسبت به وضع موجود شبکه های ارتباطی، کاربری مسکونی، فضای سبز، رودخانه کارون، گسل و تراکم جمعیت پرداخته شد. همچنین برای وزن دهی به معیارها، از مدل AHP استفاده شده است. سپس با استفاده از مدل تحلیلی سلسله مراتبی در محیط نرم افزار ARC GIS به ارزش گذاری معیارها در محدوده مورد مطالعه و تهیه نقشههای متناسب با معیارها پرداخته و در نهایت نقشه ترکیبی از معیارها که نشان دهنده بهترین مکان جهت احداث بیمارستان در این محدوده است استخراج میشود. نتایج حاصل از تلفیق لایه های اطلاعاتی، زمینهای منطقه مورد نظر را برای انتخاب مکان مناسب برای کاربری بهداشتی - درمانی در هفت طبقه دسته بندی شده است که نهایتاً زمین های دسته عالی و خوب برای احداث مراکز بهداشتی- درمانی مشخص گردید. مدل تحلیل سلسله مراتبی AHP به همراه GIS می تواند به عنوان ابزاری کارآمد در مکانیابی محل بیمارستانها مورد استفاده قرار بگیرد.
مکانیابی,بیمارستان,مدلAHP,سیستم اطلاعات جغرافیایی(GIS),شهر اهواز
https://geoplanning.tabrizu.ac.ir/article_7862.html
https://geoplanning.tabrizu.ac.ir/article_7862_be3ccfa0c2d054d4b10666e52c5b2d85.pdf
دانشگاه تبریز
جغرافیا و برنامهریزی
2008-8078
2717-3534
22
64
2018
09
11
بررسی تاثیر تغییر اقلیم بر تغییرات زمانی و مکانی تغذیه آب زیرزمینی حوضه آبریز تسوج
59
79
FA
مجید
رضایی بنفشه
دانشگاه تبریز
mrbanafsheh@yahoo.com
طاهره
جلالی عنصرودی
دانشگاه سراسری تبریز
t_jalali19045@yahoo.com
ایران در منطقه نیمه خشک قرار دارد و متوسط بارندگی سالانه آن حدود یک سوم بارندگی جهان است. در دهههای اخیر علاوه بر رشد جمعیت، افزایش دمای کره زمین سبب تغییرات وسیعی در سطح زمین گردیده و باعث بروز تغییراتی در زمان و مکان بارش شده است. با توجه به رابطه نزدیک بین چرخه هیدرولوژی و سیستم اقلیمی هر گونه تغییر در اجزاء اقلیم از جمله بارش، میتواند تاثیر مهمی بر موجودیت آب زیرزمینی داشته باشد. هدف این پژوهش، بررسی تاثیر تغییر اقلیم بر تغییرات زمانی و مکانی تغذیه آب زیرزمینی حوضه آبریز تسوج، با استفاده از نتایج خروجی مدل HADCM3 میباشد. در این راستا از دادههای کوچک مقیاس شده سناریوی A2 استفاده و سپس توسط مدل هیدرولوژیکی HELP3، تغذیه برای دوره زمانی 2030-2013 پیشبینی شد. نتایج نشان داد که میزان تغذیه آب زیرزمینی در این حوضه از 12 تا 67 میلی متر در سال تحت سناریوی A2 در نوسان میباشد. در آینده ناحیه غربی منطقه مورد مطالعه تغذیه کمتری نسبت به سایر قسمتهای حوضه خواهد داشت دلیل این امر تاثیر توامان عوامل زمین شناسی و اقلیمی خواهد بود چرا که در کنار افزایش دما، افزایش توان تبخیر و کاهش بارش عامل ریز دانه بودن رسوبات در کاهش تغذیه این منطقه نقش موثری خواهد داشت. همچنین بررسی همبستگی متقاطع بین بارش و تغذیه آب زیرزمینی نشان داد که از نظر مکانی نیمه جنوبی حوضه آبریز نسبت به نیمه شمالی در بازه زمانی کوتاهتر نسبت به تغییرات تغذیه ناشی از بارش واکنش نشان خواهد داد.
تغییر اقلیم,تغذیه آب زیرزمینی,HELP3,حوضه آبریز تسوج
https://geoplanning.tabrizu.ac.ir/article_7891.html
https://geoplanning.tabrizu.ac.ir/article_7891_1da8b7064fd9fa43f3a76d42918ab2a2.pdf
دانشگاه تبریز
جغرافیا و برنامهریزی
2008-8078
2717-3534
22
64
2018
09
11
بررسی پلان قوسی و تنوع در شاخص سینوسی رودخانه کلیبر چای
81
101
FA
محمد حسین
رضایی مقدم
0000-0003-2626-4656
استاد دانشگاه تبریز
rezmogh@yahoo.com
محمدرضا
نیکجو
گروه جغرافیای طبیعی دانشگاه تبریز
nikjoo1347@gmail.com
داود
مختاری
گروه جغرافیای طبیعی دانشگاه تبریز
d_mokhtari@tabrizu.ac.ir
احمد
فاخری فرد
استاد دانشگاه تبریز
کاظم
خوشدل
دانش آموخته دکتری دانشگاه تبریز
khoshdel@tabrizu.ac.ir
حوضه کلیبرچای در شمال غربی کشور ایران قرارگرفته است. این پژوهش پلان قوسی رودخانه کلیبرچای (از شهر کلیبر تا روستای جانانلو ) را مطالعه نموده است. این محدوده رودخانه کلیبرچای با طول 70 کیلومتر است.کانال در پلان قوسی دارای الگوهای کانال راست، موجی، مئاندری و گیسویی (قیطانی) است. مطالعات پلان قوسی رودخانه در رابطه با فرآیندهای فعال مختلف در کانال رودخانه و ارتباط متقابل بین پارامترهای هیدرولوژیکی و مواد رودخانه را نشان میدهد. تغییرات پیوسته در شاخص سینوسی در کانال نشانههایی از تغییر در رفتار رودخانه است. برای انجام این پژوهش از تصاویر Google earth و DEM ده متری منطقه استفاده شد. جهت سهولت در مطالعه، رودخانه به چهار بازه تقسیم گردید. در بازه بندی رودخانه شرایط توپوگرافیک و نظر کارشناسی نگارندگان در نظر گرفته شد . شاخص سینوسی رودخانه در چهار بازه بهوسیله نرمافزار Arc GIS طبق فرمول TSI=محاسبه گردید. در فرمول ذکرشده TCI شاخص سینوسی توپوگرافیک، CLطول کانال رودخانه و AL طول هوایی ابتدا و انتهای کانال است. بیشترین شاخص سینوسی برای امتداد رودخانه رودخانه کلیبرچای حدود 1 تا 3/1 است و نشان میدهد بیش از 70 درصد رودخانه در گروه مئاندری قرار میگیرند. فرسایش و فرآیندهای رسوبی به علت مئاندری بودن رودخانه با سیلهای بهاری و پاییزی منطقه رخ میدهد. تنوع در نوع مواد و اندازه باعث فرسایش و افتادن کناره که منجر به تغییرات در کانالها و پیچشها در شاخص سینوسی میشود. مطالعه شاخص سینوسی و شناسایی الگوی رودخانهها باعث سهولت در برنامهریزی میگردد .
مئاندر,شاخص سینوسی,کلیبرچای,پلان,GIS
https://geoplanning.tabrizu.ac.ir/article_7863.html
https://geoplanning.tabrizu.ac.ir/article_7863_9ba7d7ceed0176144d80e0fe142fcdc2.pdf
دانشگاه تبریز
جغرافیا و برنامهریزی
2008-8078
2717-3534
22
64
2018
09
11
ارزیابی شاخصهای تراکم شهری در امکانسنجی استفاده از پتانسیل انرژی خورشیدی با استفاده از GIS (مطالعه موردی منطقه 4 اهواز)
127
103
FA
کاظم
رنگزن
دانشیار/دانشگاه شهید چمران اهواز
kazemrangzan@scu.ac.ir
نازنین
قنبری
دانشجو/ دانشگاه شهید چمران اهواز
ghanbari_nazanin70@yahoo.com
مصطفی
کابلی زاده
استادیار/دانشگاه شهید چمران اهواز
پوریا
مرادی
دانشگاه شهید چمران اهواز
<br /> کاهش انتشار گاز دی اکسید کربن و تاثیر آن بر روند گرمایش جهانی یکی از مهمترین نتایج استفاده از منابع انرژی تجدیدپذیر میباشد. در مناطق شهری، سیستمهای خورشیدی مستقر در سقفهای ساختمانی، مناسبترین روش بهرهگیری از منبع پایدار انرژی خورشید میباشد. تراکم یا فشردگی شهری یکی از پارامترهای فرم و شکل شهر است که دسترسی به انرژی تجدیدپذیر خورشیدی را در مناطق ساخته شده تحت تاثیر قرار میدهد، بنابراین ضروریست که اثرات تراکم شهری بر بهرهگیری ساختمانها از انرژی خورشید بررسی شود. هدف این مطالعه ارزیابی پتانسیل انرژی خورشید در مناطق شهری و تعیین ارتباط بین شاخصهای تراکم شهری و پتانسیل انرژی خورشید در مقیاس محلی میباشد. در این مطالعه مدلسازی تابش سالیانه خورشید برای هر یک از سطوح ساختمانی منطقه مورد مطالعه، در طول یک سال، با استفاده از مدل Solar Analyst انجام گردید. از طرف دیگر ارتباط بین چندین شاخص تراکم شهری از جمله شاخصهای پوشش سایت، نسبت طرح، نسبت حجم-سطح، آنتروپی، تراکم جمعیت و تراکم ساختمانی با تابش سالیانه رسیده به منطقه مورد مطالعه بحث شد و با استفاده از مدل رگرسیونی حداقل مربعات، روابط بین تابش خورشید و شاخصهای تراکم شهری مشخص گردید. همچنین پتانسیل استفاده از دو نوع سیستم خورشیدی فعال شامل سیستمهای یکپارچه فتوولتاییک ساختمانی (PV) و کلکتورهای حرارتی خورشیدی (STC) ارزیابی شد. طبق نتایج میزان تابش سالیانه خورشیدی از 507 (در نواحی فشرده) تا 741 (در نواحی پراکنده) کیلو وات ساعت بر متر مربع افزایش پیدا میکند. شاخص نسبت حجم-سطح بیشترین ضریب تعیینی، R<sup>2</sup> برابر با 805/0 را با تابش سالیانه خورشید نشان میدهد. همچنین در منطقه مورد مطالعه پتانسیل سقفهای ساختمانی جهت توسعه سیستمهای PV خیلی بیشتر از سیستمهای STC تحت تاثیر درجه فشردگی شهری میباشد.
آنتروپی,انرژی تجدیدپذیر,تراکم شهری,سیستم اطلاعات جغرافیایی,فتوولتاییک,کلکتورهای حرارتی خورشیدی
https://geoplanning.tabrizu.ac.ir/article_7762.html
https://geoplanning.tabrizu.ac.ir/article_7762_ac9c3af42072965ec9569640660cf30b.pdf
دانشگاه تبریز
جغرافیا و برنامهریزی
2008-8078
2717-3534
22
64
2018
09
11
بررسی بارش های همرفتی بهاری شمال غرب ایران با استفاده از شاخص های ناپایداری(مطالعه موردی ایستگاه تبریز)
129
147
FA
محمد
سلیقه
دانشیار دانشگاه خوارزمی
saligheh@khu.ac.ir
محمدحسین
ناصرزاده
استادیار دانشگاه خوارزمی تهران
علی
غفاری
رئیس اداره
eglima.ahoora@gmail.com
<br /> <br /> <br /> <br /> <br /> <br /> <br /> <br /> <br /> <br /> <br /> <br /> مکانیزمهای صعود بارندگی در نواحی مختلف از الگوهای متفاوتی تبعیت میکنند. شناخت این الگوها میتواند سطح برنامهریزی محیطی را ارتقاء بخشد. شاخصهای ارزیابی پایداری که به شاخصهای ناپایداری معروفاند، روابطی هستند که به کمک آنها میتوان میزان ناپایداری همرفتی مناطق مختلف جورا در جهت مطالعه و پیش بینی بارشها بررسی کرد، این شاخصها در پیشبینی فعالیتهای همرفتی به کار میروند و عمدتاً به کمک نمودارهای ترمودینامیک و دادههای رادیو سوند بررسی میشوند. هدف اصلی پژوهش حاضر بررسی ویژگیهای زمانی بارشهای بیش از پنج میلیمتر و تعیین سهم بارشهای همرفتی بهاری ایستگاه تبریز براساس دادههای جوبالا میباشد. بدین منظور دادههای ساعتی بارش ایستگاه تبریز طی دوره آماری سی وپنج ساله( 1358 – 1392شمسی )(1980- 2014میلادی)، از آرشیو سازمان هواشناسی دریافت و با گزینش دادههای بارش بیش از 5 میلیمتر براساس کدهای هواشناسی60 تا 65 برای بارش باران و نیز کدهای 91 تا 99 برای بارشهای سنگین، فراوانی زمانی آنها بررسی گردید. پس از گزینش نمونههای مورد بررسی، نمودارهای اسکیوتی روزهای بارش به همراه شاخصهای ناپایداری از قبیل(CAPE PW-- LI- TT - SI- KI)تجزیه و تحلیل شدند. پردازش این دادهها در مقیاس فصلی بیانگر وقوع مکرر آنها است. حداکثر رخداد این بارش ها درماه آوریل با فراوانی131مورد و حداقل آنها درماه ژوئن با 35 مورد دیده شد. نتایج حاصل از ترسیم نمودارهای اسکیوتی و محاسبه شاخصهای ناپایداری نشان میدهد، نقش عامل همرفت در وقوع بارشهای بهاری قابل توجه میباشد، زیرا هنگامی میتوان عامل همرفت را عامل اصلی بارش محسوب کرد که نه تنها میزان همرفت شدت کافی داشته باشد، بلکه ناپایداری لازم برای ایجاد بارش رانیز فراهم بسازد. در مجموع، پس از بررسی 263 نمونه بارش فصل بهار مشخص شد که عامل همرفت، مهمترین نقش را در رخداد بارش ماههای می و ژوئن داشته است و به طبع آن مخاطرات سیلاب منطقه را تهدید مینماید.
بارش,همرفت,نمودار اسکیوتی,شاخصهای ناپایداری,ایستگاه تبریز
https://geoplanning.tabrizu.ac.ir/article_8107.html
https://geoplanning.tabrizu.ac.ir/article_8107_92d6f25d7238fa6ed413a615f9bb0f7c.pdf
دانشگاه تبریز
جغرافیا و برنامهریزی
2008-8078
2717-3534
22
64
2018
09
11
واکاوی همدیدی- ترمودینامیکی بارشهای سنگین غرب و جنوب غرب ایران (مطالعه موردی 12 تا 15 آوریل 2016)
149
167
FA
علی اکبر
شمسی پور
دانشیار گروه جغرافیای طبیعی دانشگاه تهران
shamsipr@ut.ac.ir
سیف اله
کاکی
دانشجو
seyf.kaki72@ut.ac.ir
سیدمیثم
جاسمی
دانشجو
ایوب
جعفری
دانشجو
هدف پژوهش حاضر شناخت سازوکار بارشهای سنگین غرب و جنوبغرب ایران با روش تحلیل همدیدی و ترمودینامیکی است. برای واکاوی مطالعه موردی فرودین سال 1395، نخست آمار ساعتی بارش 70 ایستگاه همدید در منطقة پژوهش و 10 ایستگاه همدید خارج از منطقه از سازمان هواشناسی تهیه و مقدار بارش هر ایستگاه محاسبه و در محیط نرمافزار Arc/map10پهنهبندی شد. سپس شاخصهای ناپایداری Ki، Li،TTi، Cape و Sweat ایستگاههای کرمانشاه و اهواز اخذ و تحلیل شدند. در نهایت نقشههای همدیدی تحلیل شد. بر اساس شاخصهای ناپایداری، میزان ناپایداری جو در بیشتر موارد متوسط بوده و شرایط ایجاد همرفت و توفان تندری، رعدوبرق و گاهی نیز بارش برف فراهم بوده است. تحلیل نقشههای همدیدی تراز دریا نشان داد در روزهای قبل از بارش، غرب ایران زیر نفوذ زبانۀ پرفشار سیبری قرار داشته و همزمان مراکز کمفشار روی دریای مدیترانه تشکیل شدهاند که با جابجایی شرقسوی آنها شرایط برای ایجاد ناپایداری و رخداد بارندگی در منطقه فراهم شده است. ریزش هوای سرد مراکز پرارتفاع به پشت ناوة مستقر در اطراف مدیترانه و عرضهای پایینتر و انتقال هوای گرم و مرطوب به جلوی ناوه باعث تقویت سامانه بارشی و در نهایت سبب شکلگیری بارشهای سنگین در منطقه شده است. شاخصهای فیزیکی و دینامیکی جو نیز گویای آن است که مقادیر مثبت تاوایی، سرعت رودباد و امگای منفی به بیشینة خود در زمان بارندگی رسیده است.
بارش سنگین,شاخص ناپایداری,نوارغربی ایران,کمفشارمدیترانه وسودان
https://geoplanning.tabrizu.ac.ir/article_7884.html
https://geoplanning.tabrizu.ac.ir/article_7884_345f7c4c09f165b142df1ea0c9939a0b.pdf
دانشگاه تبریز
جغرافیا و برنامهریزی
2008-8078
2717-3534
22
64
2018
09
11
ارزیابی و تحلیل توسعه پایدار روستاهای پیرامونی کانون های گردشگری در ناحیه اردبیل
169
188
FA
مصطفی
طالشی
هیئت علمی دانشگاه پیام نور- مدیر مسئول نشریه جغرافیا و برنامه ریزی فضایی
taleshi_mo@yahoo.com
کیومرث
خداپناه
0000-0002-3834-2335
هیأت علمی تمام وقت دانشگاه پیام نور استان آذربایجانشرقی - وزارت علوم
k_khodapanah@yahoo.com
محسن
آقایاری هیر
0000-0001-5531-5606
استادیار جغرافیا و برنامه ریزی روستایی دانشگاه تبریز
aghayarihir@gmail.com
امروزه توسعه بهعنوان یک فرآیند، مهمترین بحث کشورها بهویژه کشورهای درحالتوسعه است، مهمترین هدف توسعه پایدار برطرف کردن احتیاجات و بهبود بخشیدن به شرایط کیفی زندگی انسانی می باشد. تحقیق حاضر بر آن است به ارزیابی و تحلیل توسعه پایدار روستاهای پیرامونی کانون های گردشگری در ناحیه اردبیل بپردازد. برای این منظور روش تحقیق توصیفی- تحلیلی مورد توجه قرار گرفت. ابتدا با استفاده از ادبیات تحقیق به عملیاتی نمودن مفاهیم و متغیرهای مطرح در سؤالات پرداخته شده و روایی آن به روش نظرسنجی از نخبگان مورد ارزیابی قرار گرفته و پایایی آن نیز به روش آلفای کورنباخ 80 درصد محاسبه گردیده است. سپس برای ارزیابی توسعه پایدار گردشگری، از تکنیک فرآیند شبکهای با بهرهگیری از نرم افزار Super Decisions استفاده شده است. جامعه آماری تحقیق را 79 روستای پیرامون 5 کانون گردشگری ناحیه اردبیل تشکیل میدهد که داده های لازم به صورت تمام شماری از مدیران محلی جمع آوری گردید. نتایج نشان داد که کانونهای گردشگری اردبیل، سرعین و نمین در وضعیت نسبتاً پایدار وکانونهای گردشگری نیر و هیر در وضعیت پایداری متوسط قرار دارند. از کل روستاهای موردبررسی در ناحیه اردبیل17روستا در وضعیت پایدار، 25 روستا در وضعیت نسبتاً پایدار، 28 روستا در وضعیت متوسط پایداری و 9 روستا در وضعیت نسبتاً ناپایدار قرار دارند.
روستا,توسعه پایدار,ارزیابی پایداری,مدلANP,کانونهای گردشگری,ناحیه اردبیل
https://geoplanning.tabrizu.ac.ir/article_7885.html
https://geoplanning.tabrizu.ac.ir/article_7885_19315e8504aa709025f61a285e2ece82.pdf
دانشگاه تبریز
جغرافیا و برنامهریزی
2008-8078
2717-3534
22
64
2018
08
23
سنجش اعتبار و پایایی مقیاس سازه هویت شهری(پژوهشی در میان شهروندان شهر تبریز)
189
210
FA
محمد
عباس زاده
گروه علوم اجتماعی دانشکده حقوق علوم اجتماعی دانشگاه تبریز
m.abbaszadeh2014@gmail.com
حسین
بنی فاطمه
گروه علوم اجتماعی
محمدباقر
علیزاده اقدم
دانشیار گروه علوم اجتماعی دانشگاه تبریز
موسی
بهاری
department of social sciences
هویت شهری از مفاهیم چند بعدی و بین رشتهای است که در دهههای اخیر مورد توجه روانشناسان، معماران و متخصصان و جامعه شناسان شهری قرار گرفته است. در تعریف متعارف، شهر جایی است که تعاملات شهری در آن اتفاق میافتد و مردم حس شهروندی نسبت به شهر خود دارند. آنچه به شهر، هویت میدهد، خود مردم آن شهر هستند که با سلایق و ویژگیهای منحصر به فرد هویت شهرشان را میسازند. هدف این مقاله ساخت و و اعتبار یابی مقیاس هویت شهری است. روش مورد استفاده پیمایش است و دادهها با استفاده از پرسشنامه گردآوری شده است. جامعه آماری شامل شهروندان پانزده سال به بالای شهر تبریز هستند. اعتبار محتوایی پرسشنامه از طریق نظر استادان جامعه شناسی تایید شده و در ادامه مدل پنج عاملی متغیر پنهان هویت شهری توسط تحلیل عاملی تاییدی بررسی گردید که از برازندگی مناسبی برخوردار بود. طبق یافتههای تحقیق میتوان گفت که مقیاس ساخته شده هویت شهری ابزاری مناسب برای اندازه گیری این مفهوم در متن جامعه شهری شهر تبریز است.
هویت شهری,هویت مکانی,اعتبار,پایایی,شهر تبریز
https://geoplanning.tabrizu.ac.ir/article_7886.html
https://geoplanning.tabrizu.ac.ir/article_7886_d00be48de3ca48b4373c4c2c401d0148.pdf
دانشگاه تبریز
جغرافیا و برنامهریزی
2008-8078
2717-3534
22
64
2018
09
11
تحلیل همدید الگوی جوی فراگیرترین روز سرد ایران طی سال های 1339 تا 1388
211
228
FA
حسین
عساکره
زنجان
علی
شاهبایی کوتنایی
دانشگاه زنجان
shahbai2008@yahoo.com
<br /> <br /> <br /> <br /> <br /> <br /> <br /> <br /> <br /> <br /> <br /> <br /> روزهای سرد فراگیر یکی از رخدادهای ناهنجار اقلیمی هستند که تاثیرات زیادی بر محیط زیست و فعالیتهای انسانی دارند. این رویدادها در نتیجهی شکلگیری الگوهای جوی پیچیدهای ایجاد میشوند. شناخت نحوهی برهمکنش سامانههای جوی در این الگوها میتواند در پیشبینی شرایط مشابه و کاهش خسارات احتمالی مفید باشد. بر این اساس در پژوهش حاضر تلاش شد با استفاده از دادههای میانیابی شدهی دمای کمینه در سطح کشور و همچنین دادههای جوی طی سالهای 1339 تا 1388، شرایط دمای سطح زمین و شرایط همدید و پویشی ترازهای مختلف جو در روز 1/11/1342 به عنوان فراگیرترین روز سرد در پهنهی ایران مورد تحلیل قرار گیرد. در این روز 4/98 درصد از پهنهی کشور تحت تاثیر سرما قرار داشته است. نتایج تحلیل همدید و پویشی سامانههای جوی مولد سرمای این روز نشان داد که ایجاد یک سامانهی بندالی در غرب و مرکز اروپا و استقرار یک سامانهی کم ارتفاع در شمال روسیه و حرکات متضاد این دو سامانه نسبت به یکدیگر موجب ریزش هوای سرد جنب قطبی از نواحی شمالی اسکاندیناوی به سمت ایران شده است. همچنین مشخص شد عامل ارتفاع در تشدید سرمای این روز در سطح کشور نقش مهمی ایفا نموده است.
روز سرد فراگیر,تحلیل همدید,سامانهی بندالی,فرارفت دما,ایران
https://geoplanning.tabrizu.ac.ir/article_7749.html
https://geoplanning.tabrizu.ac.ir/article_7749_7b99af5a3e0594f2196cf3b3b2733847.pdf
دانشگاه تبریز
جغرافیا و برنامهریزی
2008-8078
2717-3534
22
64
2018
08
23
بررسی تغییرات زمانی- مکانی ساعات آفتابی در ایران
229
246
FA
غلامعباس
فلاح قالهری
دانشگاه حکیم سبزواری
ab_fa789@yahoo.com
مهدی
اسدی
دانشگاه تبریز
mehdi69asadi@gmail.com
این پژوهش با هدف شناسایی تغییرات مکانی و زمانی خود همبستگی فضایی ساعات آفتابی در ایران انجامشده است. بدین منظور، ابتدا اقدام به تشکیل پایگاه دادههای شبکهای ساعات آفتابی در ایران شده است. سپس از دادههای پایگاه مزبور یک دوره آماری 30 ساله، در بازه زمانی روزانه از 1/01/1982 تا 31/12/2012 میلادی را مبنای مطالعه حاضر قرار داده، و یاختهای به ابعاد 15×15 کیلومتر بر منطقه موردمطالعه گسترانیده شده است. بهمنظور دستیابی به تغییرات درون سالی ساعات آفتابی در ایران از روشهای نوین آمار فضایی از قبیل خودهمبستگی فضایی موران جهانی، شاخص انسلین محلی موران و لکههای داغ با استفاده از امکانات برنامهنویسی محیط بهره برده شد. نتایج حاصل از این مطالعه نشان داد که تغییرات زمانی و مکانی ساعات آفتابی ایران دارای الگوی خوشهای بالا میباشد. دراینبین بر اساس شاخص موران محلی و لکه داغ، مناطق جنوب، جنوبشرق و مرکز به نمایندگی ایستگاههای همدید استانهای سیستان و بلوچستان، کرمان، شیراز، اصفهان و یزد استان دارای الگوی خودهمبستگی فضایی مثبت (الگوی پرآفتاب) و بخشهای شمال، شمالشرق و شمال غربی به نمایندگی ایستگاههای همدید استانهای تبریز،<br /> مازندران، مشهد و سمنان دارای خودهمبستگی فضایی منفی (الگوهای کم آفتاب) بوده است. در طی دوره موردمطالعه بخش اعظمی از کشور در بیشتر موارد تقریباً نیمی از کل مساحت کشور هیچگونه الگوی معناداری یا خودهمبستگی فضایی نداشته است.
ساعات آفتابی,خودهمبستگی فضایی,شاخص موران,شاخص لکه داغ,ایران
https://geoplanning.tabrizu.ac.ir/article_7799.html
https://geoplanning.tabrizu.ac.ir/article_7799_3480f50ac38171203b5b20f181f421b0.pdf
دانشگاه تبریز
جغرافیا و برنامهریزی
2008-8078
2717-3534
22
64
2018
09
11
تحلیل الگوهای همدیدی منجر به بارشهای زودرس جنوب و جنوب غرب ایران طی دوره آماری (2015-1979)
247
266
FA
حسن
لشکری
دانشگاه شهید بهشتی
dr_lashkari61@yahoo.com
علی اکبر
متکان
دانشکده علوم زمین ،گروه سنجش از دور:
مجید
آزادی
عضو هیات علمی ، دانشیار ،پژوهشکده هواشناسی ،دانشیار.
زینب
محمدی
دانشگاه شهید بهشتی - دانشکده علوم زمین
بخش اعظم کشور ایران به دلیل موقعیت جغرافیایی خود نسبت به گردش عمومی جو دارای اقلیم خشک و نیمهخشک است. در این تحقیق با استفاده از آمار بارش روزانه 30 ایستگاه از 8 استان جنوب و جنوب غرب ایران در طی دوره آماری 36 ساله و بر اساس معیارهای انتخابی، شروع بارشها محاسبه گردید. در 10 سال بارشها زودتر از شرایط نرمال اتفاق افتاده است. نقشههای ارتفاعی و فشاری ترازهای دریا تا700 هکتوپاسکال از اول سپتامبر تا روز شروع بارش با استفاده از دادههای جوی سایت NCEP/NCAR با نرمافزار GRADS ترسیم شد. نتایج بررسیهای چشمی چندین بار این نقشه ها نشان داد که بارشهای زودرس در جنوب و جنوب غرب ایران در 3 الگوی کلی شکل میگیرد. در الگوی نوع(الف) با حرکت شمال سوی پرفشار آفریقا از روی مدیترانه مرکزی و ادغام زبانه شرقی آن با زبانه واچرخند مهاجر (مستقر برروی شمال دریاچه خزر) زمینه لازم برای فرارفت سرد را بر روی شمال آفریقا فراهم نموده و سپس با ادغام زبانه واچرخندی مهاجر با زبانه واچرخندی عربستان شرایط بسیار مناسبی برای فرارفت رطوبت به درون سامانه سودانی فراهم میشود. در الگوی نوع (ب)از حدود 30 روز قبل از شروع بارشها واچرخند آزور حرکت شمال سو پیداکرده و از محدوده عرض 50 تا 60 درجه حرکت شرق سو داشته و به تدریج بر روی شمال دریاچه خزر استقرار پیداکرده و برای مدت 10 تا 15 روز در این مکان متوقف میشود. با توقف واچرخند بر روی این منطقه کمفشار ایسلند به سمت عرضهای پایین راندهشده و زبانه آن بر روی مدیترانه و شمال آفریقا گسترش مییابد. در الگوی نوع ج واچرخندهای آفریقا و آزور ادغامشده و با حرکت شمال سوی غرب اروپا را در برگرفته و با گسترش نصفالنهاری فرارفت سرد شدیدی را در دامنه شرقی خود بر روی مدیترانه شرقی و شمال آفریقا ایجاد میکنند.
بارش,زودرس,جنوب,جنوب غرب
https://geoplanning.tabrizu.ac.ir/article_7892.html
https://geoplanning.tabrizu.ac.ir/article_7892_12b535cf898699f24535cc117db8c2b9.pdf
دانشگاه تبریز
جغرافیا و برنامهریزی
2008-8078
2717-3534
22
64
2018
09
11
رویکرد سناریو محور در مدلسازی توسعه شهری(مطالعه موردی شهر ساری)
267
287
FA
حسن
محمودزاده
استادیار گروه جغرافیا و برنامه ریزی شهری دانشگاه تبریز
hassan.mahmoudzadeh@gmail.com
خلیل
غلام نیا
دانشجوی کارشناسی ارشد دانشگاه تبریز
سید محمد
موسوی
دانشجوی کارشناسی ارشد دانشگاه تبریز
امروزه توسعه بیرویه شهر به عنوان یک نوع مخاطره مطرح میگردد. تغییرات شدید کاربری اراضی اطراف و داخل محدودههای شهری باعث تخریب زمینهای مرغوب و ایجاد آلودگیهای زیست محیطی میشود که میتواند سلامت جوامع انسانی و محیط زیست پیرامونی را تهدید کند. این پژوهش برای پیش بینی توسعه شهر ساری و روستاهای اطراف آن صورت گرفته است و برای حصول نتیجه مناسب از تصاویر ماهوارهای سری لندست (سالهای 1365و 1394) و لایههای اطلاعاتی دیگری همچون فاصله از گسل، فاصله از رودخانه، فاصله از خطوط انتقال نیرو، حساسیت واحدهای سنگی، فاصله از جادهها و... بمنظور مدل سازی احتمال توسعه شهری با استفاده از مدل رگرسیون لجستیک پرداخته شد. با استفاده از روش ROC ارزیابی صحت مدل 0.7603 محاسبه گردید که صحت نتایج احتمال مدل برای پیش بینی رشد شهری را تأیید میکند. پس از تهیه نقشه احتمال توسعه شهری و پیش بینی رشد جمعیت، دو سناریو با رویکردهای تاریخی بادرنظر گرفتن رشد عادی شهر و رویکرد زیست محیطی درجهت حفظ اراضی جنگلی، باغی و سطوح آبی برای محدوده مورد مطالعه تا سال 1404تعریف گردید و براین اساس توسعه شهر درجهت اراضی مذکور محدود گردید. بر حسب محاسبات انجام گرفته در محدوده شهر ساری مساحتی حدود 481.88هکتار و جمعیتی بالغ بر50507 نفر و در محدودههای بیرون از شهر 151.36 هکتار جمعیتی بالغ بر 12805نفر درسال1404 افزوده خواهد شد. باتوجه به نتایج این پژوهش، میطلبد مدیریت شهری و روستایی تدابیر مدیریتی لازم برای رعایت مسائل زیست محیطی را برای مناطقی که در10سال آینده به بافت شهری و روستایی این منطقه اضافه میگردد لحاظ کنند.
شهر ساری,تغییرات کاربری اراضی,رگرسیون لجستیک,روش مشخصه نسبی عملکردی,سناریو
https://geoplanning.tabrizu.ac.ir/article_7893.html
https://geoplanning.tabrizu.ac.ir/article_7893_21b27e4cc5d0dc4eb9fd46b5c5e77238.pdf
دانشگاه تبریز
جغرافیا و برنامهریزی
2008-8078
2717-3534
22
64
2018
09
11
ارزیابی حوضه های آبخیز استان کردستان از منظر تکتونیک فعال با رویکرد کمی- مقایسه ای مبتنی بر تحلیل شبکه زهکشی
289
310
FA
هادی
نیری
عضو هیات علمی
nayyerihadi@yahoo.com
ممند
سالاری
عضو هیات علمی
این پژوهش با توجه به اهمیت و جایگاه مطالعات تکتونیک- ژئومورفولوژی، به ارزیابی و طبقه بندی تکتونیک فعال حوضه های آبخیز استان کردستان با نگرش کمی- مقایسه ای بر مبنای پارامترهای شاخص شبکه زهکشی می پردازد. روش پژوهش شامل برآورد کمی پارامترهای شاخص شبکه زهکشی مرتبط با تکتونیک و بهکارگیری روش تحلیل خوشه ای سلسله مراتبی است. یافته های تحقیق نشان داد که حوضه های مورد مطالعه از لحاظ تکتونیک فعال در دو خوشه متفاوت قرار می گیرند. مقایسه نسبی بین این خوشه ها نشان می دهد که حوضه های واقع در خوشه اول از فعالیت تکتونیکی بیشتر با دامنه های متفاوت تر بیشتر برخوردارند. در همین ارتباط حوضه های خوشه دوم دارای فعالیت تکتونیکی کمتر، متجانس تر و با آستانه تشکیل خوشه سریع تر مشخص شدند. با توجه به نتایج چنین استنباط می شود وضعیت حوضه های خوشه اول با بار فعالیت تکتونیکی بالاتر، ناشی از پراکنش مکانی بیشتر آنها و به تبع آن تأثیرپذیری از کانون های تکتونیکی متفاوت به ویژه گسل های فعال باشد. وضعیت موجود حوضه های خوشه دوم نیز در ارتباط با وضعیت قرارگیری مکانی همگن تر آنها منطبق بر نواحی مرکزی محدوده مطالعاتی و فعالیت آرام تر زون سنندج- سیرجان قابل تفسیر است.
تکتونیک فعال,شبکه زهکشی,تحلیل خوشه ای,استان کردستان
https://geoplanning.tabrizu.ac.ir/article_7894.html
https://geoplanning.tabrizu.ac.ir/article_7894_9b99cce67abf45e942002713968ed49f.pdf