TY - JOUR ID - 13761 TI - بررسی تغییرات محیطی و جوی در حوضه آبریز دریاچه ارومیه در دو دهه 2019-2000 JO - جغرافیا و برنامه‌ریزی JA - GP LA - fa SN - 2008-8078 AU - کریمی, مصطفی AU - حیدری, سوسن AU - شریف, مرتضی AD - استادیار اقلیم شناسی گروه جغرافیای طبیعی دانشگاه تهران AD - دانشجوی دکترای اقلیم شناسی دانشکده جغرافیای دانشگاه تهران. AD - دانش آموخته کارشناسی ارشد دانشکده جغرافیای دانشگاه تهران Y1 - 2022 PY - 2022 VL - 26 IS - 81 SP - 207 EP - 191 KW - پوشش گیاهی KW - بارش KW - دمای هوا KW - دمای سطح زمین KW - شمال‌غرب KW - ایران DO - 10.22034/gp.2021.46127.2857 N2 - دریاچه ارومیه بزرگترین دریاچه داخلی کشور و یکی از بزرگ‌ترین دریاچه‌های آب شور روی زمین، با توجه به کاهش چشمگیر سطح آن در سال‌های اخیر مورد توجه بوده است. در این مطالعه روند تغییرات فراسنج‌های محیطی (تراز ارتفاعی و پهنه آبی دریاچه ارومیه و LST و NDVI) و اقلیمی (بارش و دمای هوا) حوضه آبریز دریاچه ارومیه در بازه زمانی (2019-2000) و ارتباط احتمالی بین دو دسته تغییرات محیطی و اقلیمی در شرایط فعلی مورد بررسی قرار گرفت. اگرچه در این دو دهه، نوسان بین سالیانه‌ در تراز ارتفاعی این دریاچه مشاهده شده است، اما نتایج حاکی از روند کاهشی بدون وقفه در تراز ارتفاعی آب دریاچه ارومیه از سال بسیار خشک 2000 به این سو است به گونه ای که در طی بیست سال اخیر تراز ارتفاعی بیش از هفت متر کاهش داشته و همچنین سطح دریاچه از Km2 5143 در سال 2000 به Km2 2400 در سال 2019 رسیده است. با این که بارش حوضه در بازه مطالعاتی در ماه‌ می (پربارش‌ترین ماه) روند افزایشی و در ماه‌های دسامبر و ژانویه روند کاهشی دارد، ولی در کل بارش حوضه تغییرات معنی‌داری نداشته است. در دوره گرم سال دمای سطح زمین روز و شب‌هنگام، دمای هوا و همچنین در تمامی ماه‌ها شاخص NDVI در سطح حوضه روند افزایشی داشته است. سه اثر اصلی و چشمگیر تغییرپذیری فراسنج‌های محیطی و اقلیمی در این مناطق افزایش دمای سطح زمین و هوا، پوشش گیاهی و کاهش منابع آب است. نتیجه نهایی افزایش و کاهش ذکر شده از یک سو و افزایش نیاز آبی گیاهان از سوی دیگر باعث افزایش فشار بر منابع آب به‌ویژه آب‌های زیرزمینی خواهد شد. کاهش سطح دریاچه و افزایش مصرف و کاهش منابع آب، می‌تواند منجر‌ به گسترش سطوح عریان و رخداد ریزگردها گردد. پیامدهای این تغییرات در حوضه منجر به تغییر خرداقلیم و محیط‌زیست آن گردیده است. UR - https://geoplanning.tabrizu.ac.ir/article_13761.html L1 - https://geoplanning.tabrizu.ac.ir/article_13761_c000254d3cf0a4d76f9618807e462783.pdf ER -