نوع مقاله : مقاله علمی پژوهشی

نویسندگان

1 گروه جغرافیای دانشگاه اصفهان

2 جغرافیا و برنامه ریزی شهری دانشگاه اصفهان

3 جغرافیا و برنامه ریزی شهری دانشگاه شهید بهشتی

4 جغرافیا و برنامه ریزی شهری دانشگاه تربیت معلم تهران

چکیده

به­دنبال افزایش مهاجرت‌ها و رشد جمعیت شهری در جهان به­ویژه در کشورهای در حال توسعه، کاربری اراضی شهری از اهمیت ویژه­ای برخوردار است. چرا که می­توان با تخصیص صحیح زمین به کاربری‌های مورد نیاز شهری اهداف اصلی برنامه­ریزی شهری یعنی سلامت، زیبایی، آسایش و... را تضمین نمود. در این پژوهش سعی شده است تا ضمن بررسی ویژگی‌های شهر کازرون، کاربری اراضی این شهر از نظر توزیع فضایی، مکان‌یابی، سرانه کاربری­ها و... مورد تحلیل و بررسی قرار گیرد و با سرانه­های استاندارد متداول در طرح­های شهری تطبیق داده شود و با توجه به مشکلات موجود پیشنهادهای اساسی در این زمینه ارایه گردد. روش تحقیق در پژوهش حاضر ترکیبی از روش‌های تحقیق توصیفی- تحلیلی است. اطلاعات مورد نیاز این پژوهش از طریق مشاهده میدانی، مطالعات کتابخانه­ای و نقشه 2000/1 و 25000/1 شهر کازرون به­دست آمده است. در ادامه با بررسی کمی وضع موجود (1385) کاربری اراضی شهر کازرون مشخص گردید بعضی از کاربری‌ها مانند کاربری فضای سبز و کاربری حمل و نقل و انبارداری و...، از نظر سرانه دارای کمبود محسوسی می­باشند­. هم­چنین به مشکلاتی مانند توزیع فضایی نامطلوب و عدم رعایت اهداف اصلی برنامه­ریزی مانند عدم رعایت سازگاری کاربری‌ها پی برده شد. بنابراین با توجه به مشکلات موجود و بر اساس آینده­نگری جمعیتی برای افق زمانی 1400، مساحت مورد نیاز برای هرکدام از کاربری­ها در وضع موجود و سال 1400 برآورد گردیده و با استفاده از مدل‌های AHP و همپوشانی شاخص‌ها (Overlay) در محیط GIS، محدوده­های مناسب جهت ایجاد کاربری‌های جدید پیشنهاد شده است.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Evaluating and Spatial Analysing of Land use in Kazeroon City by Using of GIS

نویسندگان [English]

  • Asghar Zarabi 1
  • Meysam Rezaei 2
  • Behnam Naderi 3
  • Behrooz Karimi 4

1 Department of Geography, University of Isfahan

2 Geography and Urban Planning, University of Isfahan

3 Geography and Urban Planning, Shahid Beheshti University

4 Teacher Training University, Tehran, geography and urban planning

چکیده [English]

Following the emigrant increasing and city population growth in the world especially in developing countries, the land use has special importance. Because by dedicating the land to essential uses, we can assure the major purposes in urban planning like: health, beauty, welfare, etc. In this research, we have tried to analyze and study the land use of Kazeroon city as the view point of quality and quantity, localizing and compatibility and concord then with popular standard per capita in urban plans.
The research method in current study is descriptive-analytical. Information needed for this research was obtained through field research, library research, interviews, map 1/2000 and map 1/25000 Kazeooun city. The data analysis was done by using AHP models and index overlaps in GIS medium. The results of this study show that only four cases of these uses have per capita higher than standard level. But other uses have special shortages and among them, transportation and warehouse and green land uses have some problems from the view point of quality like: spatial distribution, desirability, compatibility etc. with, regard to per capita shortage in existing condition (1385) and also population prediction for time horizon of 1400, the essential area for each uses in existing condition and in year 1400 have been evaluated and the suitable limits to make new uses presented.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Land use
  • urban planning
  • evaluation
  • GIS, Kazeroon city
- ابراهیم­زاده، عیسی و عبدالرضا مجیر اردکانی، (1385)، «ارزیابی کاربری اراضی شهری اردکان فارس»، جغرافیا و توسعه، 4 (پیاپی 7).
- اخگر، محمدفاضل (1387)، «برنامه­ریزی کاربری اراضی شهر مریوان با استفاده از سیستم اطلاعات جغرافیایی (GIS)»، پایان­نامه کارشناسی ارشد جغرافیا و برنامه­ریزی شهری، دانشکده ادبیات و علوم انسانی، دانشگاه اصفهان.
- براتی، ابراهیم (1381)، «تحلیلی بر برنامه­ریزی کاربری اراضی شهر درچه»، پایان­نامه کارشناسی ارشد جغرافیا و برنامه­ریزی شهری، دانشکده ادبیات و علوم انسانی، دانشگاه اصفهان.
- پورمحمدی، محمدرضا (1387)، «برنامه­ریزی کاربری اراضی شهری»، انتشارات سمت، چاپ چهارم، تابستان.
- پورمحمدی، محمدرضا؛ جمالی، فیروز و اکبر اصغری­زمانی (1387)، «ارزیابی گسترش فضایی- کالبدی شهر زنجان با تأکید بر تغییر کاربری زمین طی دوره 1384-1355»، پژوهش‌های جغرافیایی، شماره 63.
- پورقیومی، حسین (1389)، «تحلیلی بر توزیع فضایی و مکان­یابی خدمات شهری شهر کازرون با استفاده از GIS»، پایان­نامه کارشناسی ارشد دانشگاه اصفهان.
- تبریزی، نازنین (1384)،«تحلیل فضایی مبلمان شهری با توجه به شرایط زیست دوم انسانی بخش مرکزی اصفهان»، پایان­نامه کارشناسی ارشد، دانشگاه اصفهان.
- حکمت­نیا، حسن؛ میرنجف، موسوی (1385)، «کاربرد مدل در جغرافیا با تأکید بر برنامه­ریزی شهری و ناحیه­ای»، انتشارات علم نوین، چاپ اول.
- زیاری، کرامت­الله (1385)، «اصول و روش‌های برنامه­ریزی منطقه­ای»، انتشارات دانشگاه یزد، چاپ چهاردهم.
- زیاری، کرامت­الله (1389)، «برنامه­ریزی کاربری اراضی شهری»، انتشارات دانشگاه تهران، چاپ هشتم (چاپ دوم دانشگاه تهران).
- شکوئی، حسین (1385)، «دیدگاه­های نو در جغرافیای شهری»، جلد اول، انتشارات سمت، چاپ دهم.
- شیعه، اسماعیل (1389)، «مقدمه­ای بر مبانی برنامه­ریزی شهری»، انتشارات دانشگاه علم و صنعت ایران، چاپ بیست و هشتم.
13- ضرابی، اصغر، یونس غلامی بیمرغ و سید علی موسوی (1388)، «بررسی کاربری اراضی شهر نورآباد ممسنی با استفاده از سیستم اطلاعات جغرافیایی (GIS)»، مطالعات و پژوهش‌های جغرافیای شهری و منطقه­ای، سال اول، شماره اول.
- عظیمی­حسینی، محمد؛ نظری فرد، محمدهادی و رضوانه مؤمنی (1389)، «کاربرد GIS در مکان­یابی»، تهران، انتشارات مهرگان قلم.
- فرهودی، رحمت­اله؛ سیف­الدینی، فرانک و مهدی زنگنه (1385)، «شهر خواف؛ الگویی جهت ارزیابی و تحلیل کاربری اراضی»، جغرافیا و توسعه.
- محمدی، فریبا (1386)، «برنامه­ریزی کاربری اراضی شهری (مطالعه موردی اسلامشهر)»، پایان­نامه کارشناسی ارشد جغرافیا و برنامه­ریزی شهری، دانشکده ادبیات و علوم انسانی، دانشگاه اصفهان.
- مهدیزاده، جواد (1379)، «برنامه­ریزی کاربری زمین، تحول در دیدگاه‌ها و روش‌ها»، فصلنامه مدیریت شهری، شماره 4.
- مهندس مشاور نقش محیط (1383)، «طرح تفضیلی شهر کازرون»، شهرداری کازرون.
- یوسفی، لقمان (1380)، «ارزیابی کاربری اراضی شهری مطابق شاخص‌های چندگانه مورد: پیرانشهر»، پایان­نامه کارشناسی ارشد جغرافیا و برنامه­ریزی شهری دانشگاه تبریز.
- Atash: Farhad & Shirazi beheshtha: Y.S., (1998), “New Town and Their Practical Challenges: The experience of Poulad Shahr in Iran”, Habitat Intl (1).
- Chapin, Francis. Stuart, (1972), “Urban Land Use Planning”, Second Edition, University of Ill Inois.
- Bonovetz, H.N, (1971), “The Planners Use of Information, Techniques for Collection, Organization and Communication”, Hutchinson Ross, Strusburg, penn.
- Feng li, Resong Wang, Juergen Paulussen, Xusheng Liu, (2005), “Comprehensive Concept planning of Urban Greening Based on Ecological Principles: A Case study in Beiging”, China, Land Scape and Urban Planning, 72.
- Malczewski, J. & Ogryczak, W. (1996), “The Multiple Criteria Location Problem: 2, Preference-based Techniques and Interactive Decision Support”, Environment and Planning A, 28, 69-98.