بررسی اولویت‌ها ونیازهای پژوهشی رشته جغرافیا و برنامه‌ریزی شهری درایران

نوع مقاله : مقاله علمی پژوهشی

نویسندگان

1 دانشیار دانشگاه تربیت مدرس

2 دانشجوی دکتری جغرافیا دانشگاه تربیت مدرس

3 دکتری جغرافیا دانشگاه تربیت مدرس

چکیده

با شروع عصر شهر نشینی و توسعه روز افزون آن دیگر شهر ها به عنوان مهمترین سکونتگاه انسانی شناخته می شوند. بنابر این نیاز سنجی پژوهشی و اولویت بندی تحقیقات، متناسب با مشکلات شهرها می تواند گامی موثر در شناخت و حل مشکلات موجود باشد. هدف پژوهش حاضر نیز نیاز سنجی پژوهشی رشته جغرافیا و برنامه ریزی شهری و اولویت بندی آنها بوده. روش پژوهش ، به لحاظ هدف از نوع کاربردی و به لحاظ روش شناسی از نوع توصیفی و تحلیلی است. جامعه آماری پژوهش شامل 15 نفر از اساتید و دانشجویان دکتری رشته جغرافیا و برنامه ریزی شهری یوده که از نظرات آنها استفاده شده است. نتایج حاصله از نظرات جامعه آماری منجر به تدوین 58 عنوان پژوهشی شده که هریک از این عناوین در قالب پنج گروه ((اجتماعی فرهنگی)) ،(( اکولوژی و زیست محیطی))، ((مالی و اقتصادی ))، (( کالبدی فضایی و زیر ساختی)) و ((سیاستی، مدیریتی و فناوری)) دسته بندی شدند. به منظور وزن دهی و رتبه بندی این موضوعات نیز از روش آنتروپی شانون استفاده شده است. در ادامه، بعد از رتبه بندی وزنی، هرکدام از موضوعات از لحاظ تعداد فراوانی چاپ مقاله طی دوره زمانی 1390-1399 در پایگاه نمایه سازی مقالات علمی(علم نت) مورد بررسی قرار گرفتند. نتایج حاصل از اولویت بندی و وزن دهی موضوعات و بررسی تعداد مقالات چاپ شده نشان داد که دسته موضوعی اقتصادی با میانگینی وزنی 0.01729 دارای بیشترین وزن بوده، و در بین موضوعات به صورت مستقل نیز بیشترین وزن مربوط به موضوع مشارکت مردمی و دموکراسی شهری در مدیریت شهری با وزن 0.01740 بوده است. از لحاظ فراوانی مقالات نیز بیشترین مقالات چاپ شده مروبط به دسته موضوعی سیاستی، مدیریتی و فناوری با تعداد 433014 مقاله چاپ شده و کمترین مقالات مروبط به دسته موضوعی اقتصادی با 103436 مقاله چاپ شده می باشد.

تازه های تحقیق

با شروع عصر شهر نشینی و توسعه روز افزون آن، دیگر شهرها به عنوان مهم‌ترین سکونتگاه انسانی شناخته می شوند. ازین رو هرگونه نارسایی در امر برنامه‌ریزی و توسعه شهری زمینه ساز بروز مشکلات عدیده در روند زندگی انسان شهرنشین می شود. بنابراین تعیین نیازهای پژوهشی و اولویت‌بندی آن‌ها می‌تواند اولین گام در فرایند علمی شناخت اصولی مشکلات شهر و حل آن‌ها باشد. ازین رو هدف کاربردی پژوهش حاضر نیز شناسایی این اولویت‌ها در امر برنامه‌ریزی شهری بوده‌است. نتایج این پژوهش از دو نظر حایز اهمیت است. در درجه اول شناسایی و اولویت‌بندی موضوعات دررابطه‌با شهر از نظر خبرگان که در قالب استفاده از تکنیک دلفی و مدل کمی آنتروپی شانون صورت پذیرفته‌است. در درجه دوم مقایسه ای است که بین رتبه‌بندی وزنی موضوعات (هم به صورت مستقل و هم در قالب دسته­های موضوعی) با رتبه‌بندی موضوعات از نظر تعداد مقالات چاپ شده انجام گرفته است. این پژوهش نشان می‌دهد که در مجموع رتبه‌بندی موضوعات چه به صورت مستقل و  چه به صورت دسته ای در بین دو گروه (رتبه‌بندی تعداد مقاله و اولویت‌بندی خبرگان) متفاوت بوده است. این تفاوت نشان می دهد که تلاش­های مناسب در راستای هدایت رساله‌ها، پایان‌نامه‌ها، مقالات و عناوین پژوهشی به سمت مسائل مهم و اولویت‌های اصلی شهرها به درستی صورت نگرفته و باید به نیازسنجی‌ها و اولویت‌بندی‌های لازم دررابطه‌با پژوهش‌های مرتبط با شهر اهمیت بیشتری داد تا بتوان این تحقیقات را هرچه بیشتر در راستای اولویت‌های تشخیص داده شده قرار داد.    

کلیدواژه‌ها

موضوعات

عنوان مقاله [English]

Examining Research Needs and Priorities of Geography and Urban Planning in Iran

نویسندگان [English]

  • Abolfazl meshkini 1
  • ayat rashnoofar 2
  • mehran hajilou 3
1 Associate Professor of Tarbiat Modares University
2 Ph.D. student of geography at Tarbiat Modares University
3 PhD in Geography, Tarbiat Modares University
چکیده [English]

With the beginning of the era of urbanization and its increasing development, other cities are known as the most important human settlements.Therefore, research needs assessment and prioritization of research, according to the problems of the cities, can be an effective step in recognizing and solving the existing problems. The aim of this research is to assess the research needs of geography and urban planning and prioritize them. The research method is applied in terms of purpose and descriptive and analytical in terms of methodology. The statistical population of the research includes 15 professors and doctoral students in the field of geography and urban planning in Yoda, whose opinions have been used. The results obtained from the opinions of the statistical community led to the compilation of 58 research titles, each of these titles in the form of five groups ((socio-cultural), ((ecology and environment), ((financial and economic)), ((physical and spatial) and infrastructure) and (politics, management and technology) were categorized. In order to weight and rank these issues, Shannon's entropy method has been used. In the following, after the weight ranking, each of the subjects was examined in terms of the frequency of publication of articles during the period of 1390-1399 in the indexing database of scientific articles .The results of prioritizing and weighting the subjects and examining the number of published articles showed that the economic subject category with a weighted average of 0.01729 has the highest weight, and among the subjects independently, the highest weight is related to the subject of public participation and urban democracy in management. It was a city with a weight of 0.01740.In terms of the number of articles, the most published articles are related to political, managerial and technological topics with 433,014 articles and the least articles are related to economic topics with 103,436 articles

کلیدواژه‌ها [English]

  • Urban Planning"
  • Needs assessment"
  • Research"
  • Prioritization"
  • "
  • Articles"

اصل مقاله

  

مراجع

ارفع بلوچی، فاطمه و کارشکی، حسین و آهنچیان، محمدرضا. (1390). ضرورت نیازسنجی پژوهشی در پژوهش‌های سازمانی، دومین همایش ملی مدیریت پژوهش و فناوری،تهران،https://civilica.com/doc/199976
امامی، سید رضا، تهمتن، فاطمه، نبی پور، ایرج، عزیزی، فاطمه، ظفرمند، محمدهادی، نخعی، کورش. (1381). ارزیابی نیازهای سلامت جامعه به‌منظور تدوین اولویت­های برتر پژوهشی در شهر بوشهر به روش بحث متمرکز گروهی، دوفصلنامه طب جنوب دانشگاه علوم پزشکی و خدمات درمانی بوشهر ،5 (2)، 180-176.
امین‌الرعایا، مهین، عطاری، عباس، حسن‌زاده، اکبر. (1389). اولویت‌های پژوهشی حیطه علوم رفتاری از دیدگاه دست‌اندرکاران بهداشت روان در شهر اصفهان. مجله روانپزشکی و روانشناسی بالینی ایران، 16(2)، 134-127.
امینیان، مرضیه.(1393). نواحی شهری و مسئله­های استراتژیک زیست‌محیطی، تهران، نشر مهتاب، چاپ اول.
آذر، عادل. (1380). بسط و توسعه روش آنتروپی شانون برای پردازش داده‌ها در تحلیل محتوی، فصلنامه علوم انسانی دانشگاه الزهرا،7(38)، 1-18.
ترابی پور، امین، نظری، حامد، کریمی، سمیه، جهانگیری، رضا. (۱۳۹۶). اولویت‌های پژوهشی رشته مدیریت، اقتصاد و سیاستگذاری سلامت: مطالعه کیفی در ایران. راهبردهای مدیریت در نظام سلامت; ۲ (۱)، ۶۶-۵۷.
حری، عباس. (1387). بررسی گرایش موضوعی آثار علمی و پژوهشی رشتة کتابداری و اطلاع رسانی ایران از آغاز تا پایان سال 1377مجموعه مقالات همایش کاربرد و توسعة فهرست­های رایانه ای در کتابخانه­های ایران، کنفرانس فهرست­های رایانه ای: کاربرد و توسعه، دانشگاه فردوسی، 22-38.
خراسانی، اباصلت. (1386). نیازسنجی آموزشی(استراتژی ها و راهبرد­های عملیاتی)، تهران، انتشارات مرکز آموزش و تحقیقات صنعتی ایران،چاپ دوم.
خراسانی، اباصلت، عیدی، اکبری. (1389) تکنیک­های کاربردی نیازسنجی آموزش(با تاکید بر الزامات استاندارد بین الملل)، تهران، انتشارات مرکز آموزش و تحقیقات صنعتی ایران، چاپ اول.
دماری، بهزاد. حسن زاده، علی، پوررضا، ابوالقاسم. (1385). نیازسنجی و تعیین اولویت‌های تحقیقاتی معاونت درمان سازمان تامین اجتماعی، فصلنامه تامین اجتماعی، 8(25)، 246-219.
سعادت طلب، آیت‌اله، فتحی واجارگاه، کورش، خسروی، علی‌اکبر، تورانی، حیدر، واجاری، طلعت دیبا. (1389). طراحی مکانیزم اولویت یابی پژوهشی برای نظام آموزش وپرورش ایران (مورد سازمان آموزش وپرورش شهر تهران). پژوهش‌های روان شناسی بالینی و مشاوره، 011(2), 185-210 doi: 10.22067/ijap.v11i2.8068
شیعه، اسماعیل. (1390).  کارگاه برنامه ریزی شهری، تهران: انتشارات دانشگاه علم و صنعت، چاپ سوم.
صرافی، مظفر، محمدیان، حسن، مسجدجامعی، احمد، توکلی نیا، جمیله. (1393). اندیشه­های نو در برنامه‌ریزی شهری، تهران: انتشارات قدیانی، چاپ اول.
عباس زادگان، سید محمد، ترک زاده، جعفر. (1389). نیازسنجی آموزشی در سازمان ها، تهران: شرکت سهامی انتشار، چاپ اول.
عبدالملکی، صابر، عباس‌زاده، ناصر، آتشی، سید حسین، فرهودی مقدم، عبدالحسین. (1393). نیازسنجی و تعیین اولویت‌های پژوهش حیطة آموزش و عقیدتی- سیاسی دانشگاه افسری امام علی(ع). فصلنامه مدیریت نظامی، 14(55)، 72-100.
فتحی واجارگاه، کورش. (1390). نیازسنجی پژوهشی، تهران: انتشارات آییژ، چاپ سوم.
کاشانی جو، خشایار. (1389). بازشناخت رویکردهای نظری به فضاهای عمومی شهری. هویت شهر, 4(6)، 95-106.
کریمی، غریب، دماری، بهزاد، قره باغیان، احمد، رهبری، مریم، وفاییان، ویدا، میناب سالمی، الهام. (1384). نیازسنجی و تعیین اولویت­های پژوهشی در مرکز تحقیقات سازمان انتقال خون ایران، فصلنامه پژوهش خون، 2(4)، 123-134.
کوان، رابرت. (1389). فرهنگ شهرسازی، ترجمه: یلدا بلارک، تهران، انتشارات پرهام نقش، چاپ اول.
میرجانی، حمید. (1389). استدلال منطقی به مثابه روش پژوهش. مجله صفه، 20(1-2)،50-35.
نجاتی، سحرناز. (1385). راهنمای اولویت‌بندی پژوهشی در زمینه عوامل خطر بیماری ها، فصلنامه پایش، 3(3)، 177-184.

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار