نوع مقاله : مقاله علمی پژوهشی
نویسندگان
1 کارشناسی ارشد جغرافیا و برنامه ریزی توریسم. دانشگاه سیستان و بلوچستان، زاهدان، ایران.
2 استادیار جغرافیا و برنامه ریزی شهری دانشگاه سیستان و بلوچستان،زاهدان،ایران.
3 پژوهشگر دکتری جغرافیا و برنامه ریزی شهری، دانشگاه سیستان و بلوچستان، زاهدان، ایران.
چکیده
تازه های تحقیق
نقش فناوری اطلاعات در توسعه این صنعت از دو جنبه قابل بررسی است: یکی به‌کارگیری فناوری اطلاعات در اطلاعرسانی و ارائِه خدمات گردشگری که به‌معنای استفاده همه جانبه از پتانسیلهای صنعت فناوری اطلاعات جهت توسعه زیر ساخت‌های صنعت گردشگری است و دیگری گردشگری مجازی که به‌معنای الکترونیکیشدن منابع گردشگری موجود و یا حتی فضاهای ساختگی است. در حال حاضر آنچه که بیشتر به چشم می‌خورد این است که همراهی و همسو بودن با فن‌آوری اطلاعات در صنعت گردشگری ضروری و لازم‌الاجرا است. امروزه میتوان به وضوح مشاهده کرد برخی فعالان اصلی صنعت گردشگری به طور واقعی پیشرفت کرده و اطلاعات و خدمات اینترنتی گسترده‌ای را از طریق شبکههای اینترنتی خود به اقصی‌نقاط جهان مخابره می‌کنند.
از این رو که با توجه به این مهم، پژوهش حاضر همانند پژوهشهای انجام شده(مادهوکار و همکاران، 2019؛ پیا و همکاران، 2020؛ شفیعی و همکاران، 1396؛ انوار و همکاران، 1399؛ رضازاده وهمکاران، 1400) نقش فناوری اطلاعات را در توسعه گردشگری و طبیعت گردی محدوده مورد مطالعه نمایان کرده است چرا که شهرستان کنارک دارای جاذبههای گردشگری و طبیعت گردی فراوانی میباشد. با وجود استقبال کثیر گردشگران، توجه به محیطزیست و توسعه پایدار از درجه اهمیت بالایی برخوردار است. این موضوع نیازمند ایجاد یک طبیعت گردی پایدار میباشد تا مشکلات مذکور را از میان برداشته و باعث توسعه یافتگی این شهرستان و حومه اطراف شود. پیشرفت و تحولات فناوری، فرصت‌های جدیدی را برای ارائه خدمات به کاربران فراهم ساخته و بر بخشهای ذینفع صنعت گردشگری (جوامع محلی، سازمانهای ذیربط، گردشگران و...) نیز همانند سایر سازمانها و بخشهای دیگر جامعه رو به رشد، تأثیرگذار بوده و باعث ایجاد تغییرات گسترده در خدمترسانی گردشگری شده است. از این رو استفاده از روشهای نوین گردشگری الکترونیکی راهکاری مناسب است که میتواند نقش مؤثری در جذب گردشگران و توسعه طبیعتگردی شهرستان بندری کنارک ایفا نماید.
نتایج تحقیق نشان میدهد که با توجه به پتانسیلهای و ظرفیتهای موجود شهرستان کنارک، فضای مجازی و فناوری اطلاعات در ابعاد زیر ساخت فناوری، بازاریابی الکترونیکی و تجارت الکترونیکی دارای ضریب همبستگی قابل توجهای با توسعه طبیعتگردی می باشد به گونهای که معیار بازاریابی الکترونیکی (معرفی اطلاع رسانی و بوم گردی مجازی) به عنوان مؤثرترین عامل، با میانگین 65/3 اشاره کرد که در آزمون فریدمن نیز رتبه اول و سوم را کسب کردهاند. از طرفی دیگر نقش زیرساختهای فناوری با میانگین (22/3) قابل توجه میباشد البته در این میان میتوان به نتایج آزمون فریدمن اشاره کرده که بستر مخابراتی و اینترنتی (رتبه 6 و 4) در وضعیت نامناسبی قرار دارند در این زمینه باید به نقش های ضعیفی مانند تقویت تلفن ثابت و همراه از نظر انتندهی و پوشش اینترنت (این دو ویژگی از لازمهها و زمینههای مهم در شهرستان کنارک هستند که متاسفانه به خوبی تقویت نشدهاند حتی در برخی موارد تلفن همراه و ثابت با عدم پوشش خطدهی و اینترنت مواجه هستند)، سرعت متوسط و بالای اینترنت، برگزاری مداوم برنامههای مستندی درباره گردشگری شهرستان کنارک و ...... کمک کرد که نتایج مدل تحلیل مسیر گویای این امر مهم میباشد. و از طرفی کرد میتوان به نقش ضعیفتر تجارت الکترونیکی با میانگین (17/3) اشاره کرد که در برگیرنده ارائه خدمات بومیگردی میباشد. خدمات بومگردی در آزمون فرید من دارای رتبه (5) میباشد این یعنی شهرستان کنارک در ارائه خدمات بومگردی مانند هتل، رستوران و .... موفق عمل نکرده است. بنابراین باید این نکته باید مد نظر مسئولان و مدیران شهرستان کنارک قرار گیرد که در فناوری اطلاعات (IT) تشکیل کمیتههای تخصصی دولتی با حمایت تمامی ارگان های شهرستان کنارک و واگذاری مسؤلیت به یک مدیریت واحد در جهت برنامهریزی و اجرای توسعه گردشگری، همچنین همکاری مسؤولان با سازمانهای غیر دولتی در رسیدن به هدف توسعه گردشگری در کوتاهترین زمان، لازم و ضروری است. در نقطه مقابل این عوامل، معیارهای بومگردی مجازی و شبکههای اجتماعی به خوبی نقش خود را توسعه و تقویت طبیعت گردی شهرستان کنارک ایفا کرده اند که حاکی از وجود عوامل خوب تورهای مجازی که از جانب جامعه دانشگاهی و سایر افراد برگزار شده و در حال برگزاری می باشد، صنایع دستی شهرستان که در بین شبکههای مجازی به ایران و جهانیان معرفی شده است و همچنین نظرات و کامنتهایی که دیگران در تأئید این آثار به دنبال داشته است دلالی برا این مهم میباشد. در زمینه مقایسه تطبیقی میتوان این گونه بیان کرد که نتایج حاصل از فرضیه اصلی با نتایج پژوهش های صفایی پور و همکاران (1394)، که تأثیر استفاده از فناوری اطلاعات و ارتباطات بر شکلگیری گردشگری الکترونیکی در بین گردشگران ورودی به شهر شیراز را مورد بررسی قرار دارند هم راستا نیست چون فناوری اطلاعات نقش مؤثری در جذب گردشگران شیرازی نداشته است و علی‌رغم وجود زمینههای مناسب از لحاظ آمادگی الکترونیکی گردشگران داخلی جهت استفاده از فاوا در امور گردشگری، گردشگران با مفهوم گردشگری الکترونیک و کاربردهای آن چندان آشنا نیستند و به همان نسبت کمتر از فناوری اطلاعات و ارتباطات در امور مربوط به گردشگری استفاده می‌کنند. همچنین آنها وضعیت موجود به‌کارگیری فناوری اطلاعات و ارتباطات در امور مربوط به گردشگری شیراز را به‌جز در مواردی خاص چندان مطلوب و رضایت‌بخش نمی‌دانند؛ بنابراین با نتایج پژوهش حاضر که فناوری اطلاعات را امری ثمر بخش در توسعه طبیعتگردی شهرستان کنارک میداند، متفاوت میباشد. از طرفی دیگر با نتایج پژوهش پوراحمد و همکاران (1396)، که به بررسی نقش فناوری اطلاعات در توسعه گردشگری جزیه کیش پرداختند و فناوری اطلاعات به واسطۀ ایجاد محیط اطلاعاتی برای هر یک از مؤسسات گردشگری و ایجاد ساختار اطلاعاتی متمرکز، در سیستم گردشگری جزیرۀ کیش تأثیرگذار بوده است، در یک راستا و جهت میباشد.
کلیدواژه‌ها
موضوعات
عنوان مقاله [English]
نویسندگان [English]
The sampling method is simple random, and the sample size was 383 people using Morgan's table. The content validity of the questionnaire was calculated and confirmed by the professors (Teaching Department of Geography, University of Sistan and Baluchistan) and its reliability with Cronbach's alpha test at the level of 0.852. In order to analyze and test the hypotheses, inferential statistics methods including Smirnov-Kolmogrov test, sample t-test, Friedman and structural equations have been used. The findings of the research show that information technology and its components, such as the development of information technology infrastructure, electronic marketing and electronic commerce, have an effect on the development of nature tourism in Konark. In such a way that the criterion of virtual tourism was ranked first with an average of 4.50 and the criterion of telecommunication platform was ranked last with an average of 2.45. Thus, the innovation of the research is that for the first time, this research examines the comprehensive role and all aspects of information and communication technology in the development of nature tourism in the coastal areas of southern Iran, including the city of Kanarak, while Most of the researches have paid attention to electronic tourism and other aspects of tourism, including health and sports. In general, some platforms and suitable infrastructure, such as amplifier towers, telephone and Internet, and on the other hand, the lack of attention to the local handicrafts industry of the city has been neglected, which is to pay attention to the strengthening of fixed and mobile telephone lines and coverage. Proper internet, implementation of city and provincial television programs to introduce the tourist attractions of Konark city will be realized by the city administration, including the governor and municipality.
کلیدواژه‌ها [English]
امروزه صنعت گردشگری به عنوان یکی از پر درآمدترین صنعت روز دنیا محسوب میشود و یکی از اهداف اصلی برنامه ریزان و مسئولان اکثر کشورهای جهان است. از طرفی دیگر افزایش جمعیت، پیشرفت علوم و فنون، فراغت و بسیاری عوامل دیگر، باعث جلب توجه عموم مردم به مقوله گردشگری و طبیعت گردی شده است. در این پژوهش، به ارزیابی و تحلیل تأثیر فناوری اطلاعات بر توسعه طبیعتگردی در شهرستان کنارک از دیدگاه گردشگران پرداخته شده است. این پژوهش از نظر هدف «کاربردی»، از نوع «توصیفی- تحلیلی» و از نظر شیوه گردآوری اطلاعات «اسنادی و پیمایشی» است. جمعیت آماری در این پژوهش، گردشگرانی است که به شهرستان کنارک سفر کردهاند (برابر با 44289 نفر) و حداقل یکبار از خدمات الکترونیک در صنعت طبیعتگردی استفاده نمودهاند. روش نمونهگیری به صورت تصادفی ساده میباشد که حجم نمونه با استفاده از جدول مورگان 383 نفر انتخاب گردید. روایی محتوایی پرسشنامه توسط اساتید (گروه آموزشی جغرافیا دانشگاه سیستان و بلوچستان) و پایایی آن با آزمون آلفای کرونباخ در سطح 852/0 محاسبه و تایید شد. جهت تجزیه و تحلیل و آزمون فرضیه‌ها از روشهای آمار استنباطی شامل آزمون اسمیرنف-کلموگروف، تیتک نمونهای، فریدمن و معادلات ساختاری استفاده شده است. یافتههای تحقیق نشان میدهد که فناوری اطلاعات و مؤلفههای آن مانند توسعه زیرساختهای فناوری اطلاعات، بازاریابی الکترونیکی و تجارت الکترونیک بر توسعه طبیعت گردی شهرستان کنارک تأثیر دارند. به گونه ای که معیار بوم گردی مجازی با میانگین 50/4 در رتبه اول و معیار بستر مخابراتی با میانگین 4۰/2 در رتبه آخر قرار گرفت. بدین ترتیب نوآوری پژوهش به این صورت میباشد که این پژوهش برای بار اول نقش همهجانبه و تمامی ابعاد فناوری اطلاعات و ارتباطات را در توسعه طبیعت گردی در بین مناطق ساحلی جنوب ایران از جمله شهرستان کنارک مورد بررسی قرار میدهد در حالی که اکثر پژوهش ها به گردشگری الکترونیکی و بقیه ابعاد گردشگری از جمله سلامت و ورزش توجه کرده اند. به طور کلی برخی بسترها و زیر ساخت مناسب از جمله دکلهای تقویتکننده، تلفن و ایترنت و از طرفی عدم توجه به صنعت صنایع دستی بومی شهرستان مورد مغفول قرار گرفته است که توجه به تقویت خطوط ثابت و همراه تلفن و پوششدهی اینترنت مناسب، اجرای برنامههای تلویزیونی شهرستانی و استانی برای معرفی جاذبههای گردشگری شهرستان کنارک از جانب مدیریت شهری از جمله فرمانداری و شهرداری محقق خواهد شد
)
