نوع مقاله : مقاله علمی پژوهشی
نویسندگان
1 دانشجو دکتری شهرسازی دانشگاه آزاد کرمان
2 هیئت علمی دانشگاه کرمان
3 استاد گروه جغرافیا و برنامه ریزی شهری، دانشکده جغرافیای دانشگاه تهران، تهران، ایران
چکیده
تازه های تحقیق
یافتهها نشان میدهد عوامل بنیادیتر و گستردهتری در بکارگیری و تحقق این رویکرد مؤثر هستند که میتوان آنها را در قالب زیرساختهای اندیشهای (تفکر حاکم بر نظام برنامهریزی شهری)، سیاستی (سیاستهای کلان شهرسازی)، ابزاری (رویکرد تهیه برنامههای توسعه شهری، محتوای برنامهها و نیازسنجی)، سازمانی (نوع نظام برنامهریزی شهری کشور، ساختار و تشکیلات اجرای طرحها و هماهنگی بین سازمانی)، قانونی (قوانین ملی مدافع حقوق گروههای اجتماعی مختلف، مصوبات شورای شهر و ضمانت اجرای قوانین)، ماالی (بنیه مالی شهرداریها)، آموزشی (آموزش دانشجویان برنامهریزی شهری و دانش و تجربه تهیه کنندگان برنامهها) و فرهنگی اجتماعی (مطالبهگری عمومی و ویژگیهای فرهنگی و اجتماعی شهروندان) بیان نمود.
الگوی کدگزاری محوری یا مدل مفهومی اولیه بدست آمده شامل تعداد زیادی مقولههای اصلی و فرعی است. رجوع به ادبیات پژوهش و مواردی که مورد تأکید نظریهپردازان این حوزه است و مقایسه آنها با نظرات صاحبنظران برنامهریزی شهر شهرکرد درباره عوامل مؤثر بر تحقق این الگو در بستر و زمینه کشور ایران و به طور مشخص شهر شهرکرد نشان میدهد که برخی مقولهها بنیادیتر و اساسیتر هستند. بنابراین مقولههای بنیادی انتخاب و در مراحل بعد با تحقیقات بیشتر به روش کیفی، مدل مفهومی اولیه بدست آمده پالایش و تدقیق میشود. در ادامه عوامل تعیین کنندهتر در سه محور: اول: اسناد برنامههای توسعه شهری، دوم: چهارچوبهای قانونی برنامهریزی برای تنوع و تفاوت در دو سطح ملی و محلی و سوم: ساختار سازمانی و اقدامات مدیریت شهری مورد بررسی دقیقتر قرار میگیرند.
نتایج حاصل از کدگذاری محوری پیامدهای تحققپذیری طرحهای توسعه شهری نشان داده که توسعه مشارکت، بهبود عملکرد شهرداری و توسعه پایدار شهری از جمله پیامدهای تحققپذیری طرحهای توسعه شهری میباشند. راهبردهایی که برای مدیریت وضعیت پیشآمده و تحقق بخشیدن به مقوله محوری اتخاذ میشود، عوامل مداخلهگری که تسهیلگر یا مانع تأثیرگذاری عوامل علی و زمینهای بر مقولهمحوری میشود، و پیامدهایی ناشی از راهبردهای اتخاذی نشان داده میشود.
همانطور که در مدل پارادایمی استراوس و کوربین مشاهده میشود، عوامل علی، عوامل زمینهای، عوامل مداخلهگر، راهبردها و پیامدهای مؤثر و مرتبط با تحققپذیری طرحهای توسعه شهری استخراج شدهاند. امروزه با توجه به پیچیده شدن روزافزون مسائل شهری و چند بعدی شدن ساختار تصمیمگیری در مدیریت شهری، مبحث تحققپذیری طرحهای توسعه شهری و همچنین مقولهمحوری بکارگیری مؤثر ظرفیتهای قانونی، اقتصادی، آموزشی و انسانی در جهت بهبود تحققپذیری طرحهای توسعه شهری، از اهمیت بسیاری برخوردار است. در این راستا، شرایط على مؤثر بر بکارگیری مؤثر ظرفیتهای قانونی، اقتصادی، آموزشی و انسانی در جهت بهبود تحققپذیری طرحهای توسعه شهری، شامل عواملی همچون ذینفعان سیاسی، جامعهمدنی، دستورالعملهای نهادهای بالادستی، تغییر و تحولات محیطی، عوامل استراتژیک، عوامل مدیریتی و عوامل نهادی میباشد. این عوامل مستقیماً بر پدیده محوری در مدل تحققپذیری طرحهای توسعه شهری تأثیر گذارند. از سویی، در راستای پیادهسازی تحققپذیری طرحهای توسعه شهری، موانع و چالشهایی وجود دارند که موجب میشود، در بکارگیری مؤثر ظرفیتهای قانونی اقتصادی، آموزشی و انسانی در جهت بهبود تخققپذیری، خللهایی وارد شود. این عوامل مداخلهگر، هم بر روی شرایط على و هم بر روی راهبردهای پیادهسازی تحققپذیری طرحهای توسعه شهری تأثیر میگذارند. عوامل مداخلهگر در تحققپذیری طرحهای توسعه شهری، شامل مواردی از قبیل موانع حقوقی و قانونی، موانع فرآیندی در سازمان و ضعفهای مدیریتی میباشند. همان طور که گفته شد، این چالشها و موانع بر روی راهبردهای پیادهسازی تحققپذیری طرحهای توسعه شهری نیز مؤثرند.
مدل پارادایمی نمایانگر نتیجه نهایی تحلیل کیفی به روش دادهبنیاد است. در این مدل مقولههای شناسایی شده به وسیله کدگذاری محوری و کدگذاری باز در قالب یک الگوی نظاممند نمایش داده میشود. فرآیند یکپارچهسازی و بهبود بخشی نظریه در کدگذاری انتخابی، از طریق تکنیکهایی نظیر نگارش، خط و داستان که مفاهیم را به هم متصل مینماید و فرآیند دستهبندی از طریق یادداشتهای شخصی در خصوص ایدههای نظری انجام میپذیرد. در واقع در اﯾﻦ ﻣﺮﺣﻠﻪ ﻧﻈﺮﯾﻪﭘﺮداز زﻣﯿﻨﻪای، ﻣﻘﻮﻟﻪ ﻣﺤﻮری را ﮐﻪ ﺳﺎﯾﺮ ﻣﻘﻮﻻت ﺑﺮ ﻣﺤﻮر آن ﻣﯽﮔﺮدﻧﺪ و ﮐﻠﯿﺘﯽ را ﺗﺸﮑﯿﻞ ﻣﯽدﻫﻨﺪ، ﺑﻪ ﻃﻮر روشﻣﻨﺪ اﻧﺘﺨﺎب و ﺑﺎ ارﺗﺒﺎط دادن آن ﺑﺎ ﺳﺎﯾﺮ ﻣﻘﻮﻻت ﺑﻪ ﻧﮕﺎرش ﻧﻈﺮﯾﻪ اﻗﺪام ﻣﯽﮐﻨﺪ ﮐﻪ ﺷﺮﺣﯽ اﻧﺘﺰاﻋﯽ ﺑﺮای ﻓﺮآﯾﻨﺪی ﮐﻪ در ﭘﮋوﻫﺶ ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ ﺷﺪه اﺳﺖ، اراﺋﻪ ﻣﯽدهد
کلیدواژهها
موضوعات
عنوان مقاله [English]
نویسندگان [English]
Compilation of the feasibility model of Iran's strategic plans )studied in the city of Shahrekord)
Abstract:
The current research is based on the practical goal of development and the method of its implementation is descriptive and analytical, and it is in the category of qualitative research, the idea of developing a model of the realization of Iran's strategic plans is based on determining the success rate of the realization of the following program in the review of the evaluation system of criteria and achieving goals in advance is determined to be of interest. Therefore, the aim of this research is to compile criteria and indicators of realizability. According to the data theory, the foundation is in the form of a pilot in the city of Shahrekord. In this way, if this model is to be presented in the city of Shahrekord, what characteristics should it have? In this part, by using the method of systematic grounded theory, collecting textual data, interviewing knowledgeable people in both research and executive fields, and analyzing the data, a wide range of effective factors in Application and implementation of this approach in the form of 22 main categories. And 129 subcategories and relationships between them have been identified. The achievement of this research is the identification of development indicators for the realization of urban plans, as well as the evaluation, ranking, analysis and evaluation and providing a particularly desirable model. With regard to the findings regarding the feasibility of the optimal model plan of Shahrekord city, it was determined that the development of participation, improvement of municipal performance and sustainable urban development are among the components of the feasibility of urban development plans.
کلیدواژهها [English]
برنامهریزی راهبردی با آگاهی از مشکلات و نواقص آشکار شده از عمل جمعی و با توجه به چشمانداز دگرگون شده جدید از حکومت دموکراتیک و مترقی، هدف اصلی، کمک به بازیگران حکومت و جامعه مدنی به منظور همکاری هر چه بیشتر با یکدیگر است، هدف اصلی این مقاله تحلیل و بررسی طرحهای توسعه شهری و الگوی مناسب جهت جایگزین با توجه به ظزفیت وجودی برنامهریزی ساختاری – راهبردی میباشد.
پژوهش حاضر مبتنی بر هدف کاربردی – توسعهای و روش انجام آن توصیفی – تحلیلی بوده و در زمره تحقیقات کیفی قرار می گیرد. ایده تدوین الگوی تحقق برنامههای راهبردی ایران بر اساس تعیین میزان موفقیت تحقق برنامهریزی استراتژیک در ارزیابی نظام ارزیابی، معیارها و دستیابی به اهداف از پیش تعیین شده مورد توجه است. از این رو، هدف این پژوهش، تدوین معیارها و شاخصهای امکانسنجی (بر اساس تئوری پایگاه داده) به صورت پایلوت در شهر شهرکرد است، به گونهای که اگر قرار است این مدل در شهرکرد ارائه شود، چه ویژگیهایی باید داشته باشد.
دستاورد این پژوهش شناسایی شاخصهای توسعه برای تحقق طرحهای شهری و اندازهگیری، رتبهبندی، تحلیل و ارزیابی و ارائه الگوی مطلوب ویژه است. با توجه به یافتهها در خصوص تحقق طرح الگوی بهینه (شهرکرد) مشخص شد که توسعه مشارکت، بهبود عملکرد شهرداری و توسعه پایدار شهری از مولفههای تحقق طرحهای توسعه شهری است