Document Type : Research Paper

Authors

1 Department of Geomorphology, University of Tabriz

2 The natural geography (geomorphology)

Abstract

Sabalan Mountain is one of main morphtectonic units of Iran. This unit has extensive area, therefore in this research only southern slopes of Sabalan have been selected. Study area is located between 37° 56´ to 38° 14´ N and 47° 36´ to 48° 00´ E. Selected area from hydrograph is formed of four basins, including Pislarchay, Aghmion, Biokchay and Aghlaghanchay. There are several faults in this area as geomorphic evidences. Main effects of these include linear valley, offset stream, escarpment, shutter ridges, displacement of alluvial fan and hot spring.
Southern slopes of Sabalan Mountain are active in terms of tectonic processes. For investigation of neotectonic characteristic we used several geomorphic indexes such as mountain front sinuosity (Smf), ratio of valley-floor with to valley height (VF), drainage basin shape ratio (BS), asymmetry factor (AF), topographic symmetry factor (T) and latitude ratio. This index was calculated in four basins in separation. According to Smf and VF results, two basins have active conditions and two others are semi active. BS index for all basins presents active tectonic. The results of AF and T confirm the above conclusion. In the end we used Latitade (Lat) ratio. According to this index, three basins are in active condition.

Keywords

1ـ آقانباتی، علی (1387)، «گسل­ها و نـقش آنها بر زمین­شناسـی ایران»، مجله رشد آموزش زمین­شناسی، شماره 52.
2ـ اسداللهی­نژاد، اسد (1371)، «تحول ژئومورفولوژی نیرچای (آغلاغان چای)»، پایان­نامه کارشناسی، دانشکده علوم انسانی و اجتماعی، دانشگاه تبریز.
3ـ اسفندیاری، فریبا (1385)، «پژوهشی در سیستم­های مورفوژنژ در دامنه شرقی توده آتش­فشانی سبلان»، پایان­نامه دکتری، دانشکده علوم انسانی و اجتماعی، دانشگاه تبریز.
4ـ خیام، مقصود (1372)، «کوششی بر طرح وضع ساختمانی و مورفولوژی آتش­فشانی فلات آذربایجـان با تاکیـد بر توده ولکانیکی سبلان»، نشریه دانشکده علوم انسانی دانشگاه تبریز، شماره­های 146و 147.
5ـ خیام، مقصود و مختاری، داوود (1382)، «ارزیابی فعالیت­های تکتونیکی براساس مورفولوژی مخروط افکنه­ها»، مجله پژوهش­های جغرافیایی، شماره 44­.
6ـ دلال­اوغلی، علی (1381)، «پژوهشی در سیستم­های مورفوژنز در دامـنه شمالی سـبلان و شکل­گیری دشت انباشتی مشگین­شهر»، پایان­نامه دکتری، دانشکده علوم انسانی و اجتماعی، دانشگاه تبریز.
7ـ رجائی ریزی، محمدرضا (1381)، «هیدروژئوشیمی چشمه­های انتخابی دامنه جنوب شرقی سبلان»، پایان­نامه کارشناسی ارشد، دانشکده علوم طبیعی، دانشگاه تبریز.
8ـ زمردیان، محمدجعفر (1381)، «ژئومورفولوژی ایران، فرایندهای ساختمانی و دینامیک­های درونی»، جلد 1، دانشگاه فردوسی مشهد.
9ـ سازمان زمین­شناسی (1376)، «نقشه­های زمین­شناسی 1:100000»، برگه­های مشگین شهر و سراب.
10ـ سازمان زمین­شناسی (1376)، «شرح نقشه­های زمین­شناسی چهار گوش اهر و اردبیل»، مقیاس 1:250000 .
11ـ سحابی، فریدون (1378)، «بررسی آتش­فشان سبلان با توجه خاص بر روند تشکیل منابع زمین گرمایی مشگین- اردبیل»، فصلنامه علوم زمین، شماره­های 31 و 32.
12ـ شفیعی بافقی، امیر و همکاران (1387)، «ریخت زمین­ساخت و ارزیابی فعالیت گسل کوهبنان از طریق محاسبه شاخص­های زمین­ریختی»، فصلنامه علمی تخصصی زمین­شناسی و محیط زیست، سال دوم، شماره 1، صص16-1.
13ـ کرمی، فریبا و هـمکاران (1387)، «بررسـی و پـهنه­بندی خطر زمـین لرزه در شهرستان بستان­آباد»، طرح تحقیقاتی، دانشگاه تبریز.
14ـ مختاری، داود (1384)، «نقش نوزمین ساخت در تکامل سامانه های رودخانه ای در کواترنر مطالعه موردی»، رودخانه­های دامنه  شمالی میشو داغ، فصلنامه علوم زمین، شماره 57.
15ـ موحد دانش، علی­اصغر (1367)، «طرح مطالعاتی سبلان مطالعه هیدرولوژی و مورفولوژی»، دانشگاه تبریز.
16ـ نجف­زاده نوبر، سیما (1382)، «بررسی مورفوتکتونیکی بخشی از گسل شمال تبریز با نگرش ویژه بر شاخص­های مورفومتریک»، پایان­نامه کارشناسی ارشد، دانشکده علوم طبیعی، دانشگاه تبریز.
17- Bull, B.W., (1984), “Tectonic Geomorphology”, Journal of Geological Education, No. 39, pp.310-325.
18- Burbank, D.W., and Anderson, R.S. (2001), “Tectonic Geomorphology”, Malden, Blackwell.
19- De Blj, Peter O. Muller (1998), “Physical Geography of Global Environment: Second ed, John Wiley & sons INC.
20- Goudie, A.S., (2004), “Encyclppedia of Geomorphology”, Routledge, Volume 2.
21- Hamdouni, R.E., Irigaray, C., Fernandez, T., Chancon, J., Keller E, A., (2008), Assessment of Relative Active Tectonic, South West Border of the Sierra Nevada (Southern Spain)”, Geomorphology, No. 96, pp150-173.
22- Keller, E.A., Pinter, N, (1996), “Active Tectonic, Earthquake, Uplift and Landscape”, Prentic Hall.
23- Ramirez- Herrera, M.T. (1998), “Geomorphic Assessment of Active Tectonics in the Acambay Graben, Mexican Volcanic Belt”, Earth Surface Processes and Land Forms, Vol.23, 317-322.
24- Rockwell, T.K., Keller, E.A., Johnson, D.L. (1985), “Tectonic Geomorphology of Alluvial Fans and Mountain Fronts Near Ventura, California”, In: Morisawa, M. (Ed.), Tectonic Geomorphology”, Proceedings of the 15th Annual Geomorphology Symposium, Allen and Unwin Publishers, Boston, MA.
25- Schumm, S.A., Dumont, I.F., and Hol Brook, (2000), “Active Tectonics and AlluviaRivers”, ComberichgeUniversity Press.
26- Silva, P.G., Goy. J.L., Zazo, C., Bardji, T. (2003), “Fault Generated Mountain Fronts in Southest Spain: Geomorphologic Assessment of Tectonic and Seismic Activity”, Geomorphology, 50:203-225.