مسعود نیک سیرت؛ سیدعلی بدری
دوره 18، شماره 50 ، بهمن 1393، ، صفحه 333-363
چکیده
اولین شرط لازم برای موفقیت تحقیقات مربوط به روستاها، درک و برداشت صحیح از نیازهای جامعه محلی است. بخشی از تحقیقات روستایی در کشور را پایان‌نامه/ رساله‌های دانشجویان رشته جغرافیا و برنامهریزی روستایی تشکیل می‌دهند. پژوهش حاضر به بررسی میزان ارتباط این تحقیقات دانشجویی با نیازهای جامعه روستایی و ارائه مدلی برای انجام تحقیقات روستایی ...
بیشتر
اولین شرط لازم برای موفقیت تحقیقات مربوط به روستاها، درک و برداشت صحیح از نیازهای جامعه محلی است. بخشی از تحقیقات روستایی در کشور را پایان‌نامه/ رساله‌های دانشجویان رشته جغرافیا و برنامهریزی روستایی تشکیل می‌دهند. پژوهش حاضر به بررسی میزان ارتباط این تحقیقات دانشجویی با نیازهای جامعه روستایی و ارائه مدلی برای انجام تحقیقات روستایی در ایران میپردازد. این پژوهش از نوع تحقیق توصیفی- تحلیلی است که با ترکیب دو شیوه اسنادی و پیمایشی انجام شده است. جامعه آماری پژوهش دانشجویان (161 نفر) و اعضای هیئت علمی (20 نفر) رشته جغرافیا و برنامهریزی روستایی سه دانشگاه تهران، شهید بهشتی و تربیت مدرس را شامل میشود. دامنه تحقیق به رسالهها و پایان‌نامههای تدوین شده در این سه دانشگاه محدود شده تا امکان بررسی فرضهای پژوهش و تعمیمیافتهها فراهم شود. به‌منظور افزایش دقت در نمونه‌گیری، درصد بالایی از جامعه آماری بهعنوان نمونه انتخاب شد. با مراجعه به افراد صاحبنظر، نواقص و نارساییهای مربوط به سؤالات مرتفع شد. مقدار به‌دست آمده از آزمون همسانی درونی آلفای کرونباخ (79/0) نشان‌دهنده پایایی نسبی پرسشنامه است. به‌منظور تحلیل دادههای جمع‌آوری شده، با بهرهگیری از نرمافزارهای SPSS- Expert Choice-Excel، از آزمون‌های آماری چون توزیع فراوانی، تحلیل عاملی و مقایسه زوجی (AHP) استفاده شد. نتایج پژوهش حاکی از آن است که اکثر اساتید راهنما و مشاور پایان‌نامه/ رسالهها، به وجود ارتباط زیاد موضوعات تحقیق با نیازهای جامعه روستایی معتقد بودند ولی نتایج بررسی مهمترین عامل در انتخاب موضوع پایان‌نامه/ رسالهها نشان داد که دانشجویان در هنگام انتخاب موضوع کمتر به نیازهای جامعه روستایی توجه داشته‌اند. در عین حال ساکن بودن دانشجو در روستا و یا رفت و آمد دانشجو به روستا و ارتباط دانشجو با سازمان‌های متولی جامعه روستایی، بیشترین سهم را در آگاهی بخشی دانشجویان نسبت به نیازهای جامعه روستایی داشته‌اند. همچنین محدودیت مالی (مشکلات مالی دانشجویان)، با وزن 249/0 مهمترین محدودیت پیش روی دانشجویان جهت انتخاب موضوعی متناسب با نیازهای جامعه روستایی بودهاست. بر این اساس، الگوی پیشنهادی پژوهش برای انجام تحقیقات روستایی در ایران ارائه شدهاست.
دوره 19، شماره 51 ، فروردین 1394، ، صفحه 341-357
ژئومورفولوژی
الهامه عبادی؛ فریبا اسفندیاری درآباد؛ صیاد اصغری؛ رئوف مصطفی‌زاده؛ الهام ملانوری
چکیده
از جمله شروط مهم برای بهره‌برداری بهینه از زمین، دستیابی به اطلاعاتی در ارتباط با الگوهای کاربری اراضی و تغییرات آن در طول زمان میباشد. کاربری اراضی، معمولا بر اساس استفاده انسان از زمین، با تأکید بر نقش کاربردی زمین در فعالیت‌های اقتصادی تعریف میشود .امروزه فناوری سنجش از دور بهعنوان عنصر اصلی در پایش کاربری اراضی به شمار ...
بیشتر
از جمله شروط مهم برای بهره‌برداری بهینه از زمین، دستیابی به اطلاعاتی در ارتباط با الگوهای کاربری اراضی و تغییرات آن در طول زمان میباشد. کاربری اراضی، معمولا بر اساس استفاده انسان از زمین، با تأکید بر نقش کاربردی زمین در فعالیت‌های اقتصادی تعریف میشود .امروزه فناوری سنجش از دور بهعنوان عنصر اصلی در پایش کاربری اراضی به شمار می‌رود. هدف از پژوهش حاضر استخراج نقشههای کاربری اراضی سالهای 2000 و 2021 در منطقه فیروز آباد خلخال و بررسی تغییرات ایجاد شده در بازه‌ی زمانی مورد مطالعه در منطقه با استفاده از تصاویر سنجنده‌های ETM و OLIماهواره‌ی لندست میباشد. همچنین بررسی قابلیت روشهای پیکسل پایه و شی‌گرا جهت طبقه‌بندی کاربری اراضی هدف دیگر این مطالعه است. در پژوهش حاضر برای طبقه‌بندی کاربری اراضی از الگوریتم نزدیکترین همسایه تکنیک شیءگرا و روش ماشین‌بردار پشتیبان الگوریتم پیکسل پایه استفاده شده است. سپس برای صحت‌سنجی این دو روش، صحت کلی و ضریب کاپا استخراج شد نتایج این ارزیابی نشان دهنده‌ی دقت بالای روش شی‌گرا در استخراج طبقات کاربری اراضی میباشد. براساس نتایج حاصله از آشکارسازی تغییرات کاربری اراضی در دوره زمانی مورد مطالعه، بیشترین میزان تغییرات اتفاق افتاده مربوط به کاربری مرتع خوب به مرتع ضعیف با مقدار 72/51 کیلومتر مربع و بعد آن جنگل به مرتع خوب با مقدار 11/30 است و کمترین تغییرات مربوط به کاربری مرتع به آب با مقدار 03/0 کیلومتر مربع می باشد. دلایل این تغییرات افزایش جمعیت، چرای بی رویه دام، استفاده نادرست و غیرقاونی از اراضی مختلف میباشد. استفاده از پارامترهایی بیشتری نظیر مقیاس، شکل، فشردگی، رنگ، بافت، معیار نرمی و الگو، برای طبقه‌بندی کاربری اراضی در تکنیک شیءگرا می‌توان به عنوان نوآوری مطالعه‌ی حاضر مد نظر قرار داد.
برنامه ریزی شهری
مهدی موذنی؛ محمد رضا پورمحمدی
چکیده
سطوح زمین طی سالیان اخیر توسط بشر به‌ویژه از طریق شهرسازی، جنگل‌زدایی، کشاورزی و فعالیت‌های دیگر دستخوش تغییرات زیادی شده است. مدل‌های فضایی ابزار بسیار مناسبی برای مدلسازی زمانی-مکانی و نشان دادن توسعه شهری و تغییرات کاربری اراضی در آینده میباشند که در این پژوهش نیز برای مطالعه این توسعه و تغییرات در محدوده موردمطالعه یعنی ...
بیشتر
سطوح زمین طی سالیان اخیر توسط بشر به‌ویژه از طریق شهرسازی، جنگل‌زدایی، کشاورزی و فعالیت‌های دیگر دستخوش تغییرات زیادی شده است. مدل‌های فضایی ابزار بسیار مناسبی برای مدلسازی زمانی-مکانی و نشان دادن توسعه شهری و تغییرات کاربری اراضی در آینده میباشند که در این پژوهش نیز برای مطالعه این توسعه و تغییرات در محدوده موردمطالعه یعنی شهر پارس‌آباد مغان که در سالهای اخیر توسعه فیزیکی چشم‌گیری را داشته است، از مدل Markov- Ca که از ترکیب مدل زنجیره مارکوف و سلول‌های خودکار میباشد استفاده شده است. تصاویر ماهواره ای مورد استفاده در این پژوهش که نقشه های کاربری اراضی از آن استخراج شده است عبارتند از: تصاویر ماهواره لندست TM سال 1368، لندست ETM+ سال 1381، لندست 8 سنجده OLI سال 1394 می باشند، همچنین ابزارهای مورد استفاده در این پژوهش نرم افزارهای Arc Gis، Envi 5، Idrisi Selva میباشد که کاربری ها به پنج سطوح شامل: سطوح اراضی ساخته شده، سطوح مزارع، سطوح آبی، سطوح اراضی بایر، سطوح اراضی جنگلی و باغات تقسیم شده است. در نهایت اقدام به مدلسازی توسعه شهری و تغییرات کاربری اراضی برای سال 1407 شده است که نتایج بیانگر آن است که در طی 13 سال آتی به‌شدت از مساحت کاربری مزارع و بایر اطراف شهر بخصوص قسمت جنوب غربی کاسته شده است. این کاهش مساحت در کاربری مزارع بیشتر در مزارع اطراف و بلافصل محدوده شهر می باشد و اراضی تولید کننده محصولات زراعی که دارای شرایط مناسب برای کشت می باشند به اراضی ساخته شده و مسکونی تبدیل شده‌اند. توسعه شهر نیز در سال های آتی بیشتر در قسمت جنوب غربی شهر صورت خواهد پذیرفت.
برنامه ریزی روستایی
صدیقه کیانی سلمی؛ سعید عباسیان
چکیده
دف از تحقیق بررسی نقش گردشگری در توانمندسازی ساکنان روستاهای بخش مرکزی شهرستان نطنز است. پژوهش بر اساس هدف کاربردی و بر اساس روش، توصیفی - تحلیلی است. ابزار جمع آوری اطلاعات، پرسشنامه محقق ساخته با 85 سوال است که روایی آن به روش صوری و ساختاری و پایایی آن با ضریب آلفای کرونباخ تأیید شد. جامعه آماری 4046 نفر است که حجم نمونه با جدول مورگان ...
بیشتر
دف از تحقیق بررسی نقش گردشگری در توانمندسازی ساکنان روستاهای بخش مرکزی شهرستان نطنز است. پژوهش بر اساس هدف کاربردی و بر اساس روش، توصیفی - تحلیلی است. ابزار جمع آوری اطلاعات، پرسشنامه محقق ساخته با 85 سوال است که روایی آن به روش صوری و ساختاری و پایایی آن با ضریب آلفای کرونباخ تأیید شد. جامعه آماری 4046 نفر است که حجم نمونه با جدول مورگان 354 نفر برآورد گردید. برای انجام تحلیل های آماری از نرم افزار SPSS استفاده شده است. نتایج میانگین توانمندی در روستاهای گردشگرپذیر با مقدار 34/3 آن را در جایگاه بالاتری از روستاهای غیر گردشگر پذیر با میانگین 15/3 قرار داده است. نتایج آزمون تی، اثر گردشگری بر توانمندسازی فرهنگی و اجتماعی را در سطح اطمینان 95 درصد مورد تأیید قرار می دهد. وجود سطح معناداری 155/0 اثر گردشگری بر توانمندی اقتصادی را رد نموده است. مقدار آماره مقایسه توانمندسازی در قالب ابعاد سه‌گانه بین روستاهای گردشگرپذیر و غیرگردشگر پذیر در آزمون فیشر با درجات آزادی 1 و 298 برابر با 967/5 شده است. به این صورت اختلاف بین توانمندسازی کل در روستاهای گردش‌پذیر و غیر گردش‌پذیر معنادار است. مقادیر صفر سطح معناداری برای آزمون ویلکاکسون بین ابعاد توانمندسازی، نشان میدهد که این ابعاد دو به دو با هم دارای اختلاف معنادار هستند. به این ترتیب توانمندسازی فرهنگی با میانگین 48/3 در بالاترین سطح و توانمندسازی اقتصادی با میانگین 98/2 در پایین‌ترین سطح قرار دارند. نتایج حاصل از خوشه‌بندی متغیرها نیز حاکی از آن است که ابعاد فرهنگی و اجتماعی بر اساس درونمایه مفهومی به مراتب، به هم نزدیکتر هستند.
دوره 19، شماره 53 ، مهر 1394، ، صفحه 383-401
چکیده
Abstract
بیشتر
Abstract
آب و هواشناسی
مهدی نارنگی فرد؛ مهران فاطمی؛ عبدالعلی کمانه؛ محمدصادق طالبی
چکیده
هدف از این پژوهش بررسی ساختار مقاطع مختلف زمانی بارش در ایستگاه همدید شیراز برای شناخت تغییرات و تعیین موقعیت فضایی ساختار بارش در بازه پایداری و ناپایداری، بوده است. در این راستا ساختار حاکم بر فراسنج آب و هوایی بارش در بازه زمانی 58 ساله (1956-2013) در مقاطع سه گانه زمانی مختلف (سه دوره 20 ساله) بارش روزانه با رویکرد فراکتالی مورد واکاوی ...
بیشتر
هدف از این پژوهش بررسی ساختار مقاطع مختلف زمانی بارش در ایستگاه همدید شیراز برای شناخت تغییرات و تعیین موقعیت فضایی ساختار بارش در بازه پایداری و ناپایداری، بوده است. در این راستا ساختار حاکم بر فراسنج آب و هوایی بارش در بازه زمانی 58 ساله (1956-2013) در مقاطع سه گانه زمانی مختلف (سه دوره 20 ساله) بارش روزانه با رویکرد فراکتالی مورد واکاوی و بررسی جداگانه قرار گرفت. برای انجام این پژوهش پس از هم مرجع سازی ریاضی فراسنج بارش با اعمال ساختار مثلثاتی فراکتالی بر روی دادههای بدست آمده به مقایسه نتایج حاصله با هندسه کلاسیک فراکتالی پرداخته شد. بر اساس یافتههای این پژوهش، در مقطع زمانی نخست از 1 ژانویه سال 1956 تا 7065 روز پس از آن با اعمال ساختارهای جبری فراکتالی، نشان داد که این مقطع زمانی از منطق فراکتالی پیروی نمینماید. همچنین در مقطع زمانی دوم نیز همانند بازه نخست ساختار بارش از منطق فراکتالی پیروی نمیکند. به بیان دیگر منطق حاکم بر ساختار فراسنج بارش در مقاطع زمانی نخست و دوم از حالت تعادل به ناتعادلی است. اما برخلاف دو بازه زمانی گذشته، در بازه زمانی سوم، از منطق فراکتالی پیروی مینماید، که این یافته بیانگر گذار دینامیک این مقطع زمانی از حالت ناتعادلی به عدم تعادل میباشد؛ بنابراین با توجه به سه بازه زمانی دینامیک تعادلی ساختار بارش روزانه از آشوب به سمت فراکتال میل می کند.
ژئومورفولوژی
داود مختاری
چکیده
همگام با گسترش ژئوتوریسم، جامعه علمی‌همچنان در جستجوی پاسخی مناسب در خصوص اهداف، چرایی مسافرت به محوطه‌‌های ژئوتوریستی، علائق و انگیزه‌‌ها، نیازها و خواسته‌‌ها و ویژگیهای جمعیت شناختی ژئوتوریستها است. از سوی دیگر، وجود برداشتهای متفاوت و تعدد آرا در این خصوص، نوعی آشفتگی در ادبیات موضوع را فراهم نموده است. این مقاله سعی دارد ...
بیشتر
همگام با گسترش ژئوتوریسم، جامعه علمی‌همچنان در جستجوی پاسخی مناسب در خصوص اهداف، چرایی مسافرت به محوطه‌‌های ژئوتوریستی، علائق و انگیزه‌‌ها، نیازها و خواسته‌‌ها و ویژگیهای جمعیت شناختی ژئوتوریستها است. از سوی دیگر، وجود برداشتهای متفاوت و تعدد آرا در این خصوص، نوعی آشفتگی در ادبیات موضوع را فراهم نموده است. این مقاله سعی دارد با تحلیل و بیان جامعی از ابعاد و ویژگیهای یک ژئوتوریست و گرد آوری و ارائه نظریات و پیشنهادهای موجود در ادبیات موضوع، اطلاعاتی متقن از ژتوریستها را در اختیار محققین و دست اندرکاران عرصه ژئوتوریسم قرار دهد. روش تحقیق از نوع توصیفی تحلیل محتوا است. نتایج نشان داد که ژئوتوریست واقعی کسی است که در راستای اهداف ژئوتوریسم و متناسب با ماهیّت و قلمرو آن، پاسداری و حمایت از ابعاد پنجگانة کلیدی ویژگیهای جغرافیایی یک ناحیه؛ یعنی محیط، فرهنگ، زیبایی، علم و آموزش و بهزیستی مردم محلّی را وظیفه خود بداند. واژگان کلیدی: ژئوتوریست، گونه‌شناسی ژئوتوریستها، علائق و انگیزه ژئوتوریستها، مدیربت گردشگری
برنامه ریزی شهری
علی موحد؛ امین شهسوار
چکیده
در جهان امروز که به سبب رشد و انفجار جمعیت، فرایند توسعه شهرها و ایجاد شهرهای جدید با سرعت ناشی از تحول در صنعت و فن‌آوری ادامه دارد، لزوم حفاظت از اراضی منابع طبیعی و کشاورزی و نیز یادمانهای تاریخی؛ گسترش بلندمرتبه‌سازی و رشد عمودی و فشرده شهرها را در سرلوحه استراتژیها و سیاستهای شهرسازی و توسعه شهری قرار داده است. هدف این ...
بیشتر
در جهان امروز که به سبب رشد و انفجار جمعیت، فرایند توسعه شهرها و ایجاد شهرهای جدید با سرعت ناشی از تحول در صنعت و فن‌آوری ادامه دارد، لزوم حفاظت از اراضی منابع طبیعی و کشاورزی و نیز یادمانهای تاریخی؛ گسترش بلندمرتبه‌سازی و رشد عمودی و فشرده شهرها را در سرلوحه استراتژیها و سیاستهای شهرسازی و توسعه شهری قرار داده است. هدف این پژوهش بررسی رضایت شهروندان از افزایش بلندمرتبه‌سازی در منطقه یک شهر ارومیه میباشد. الگوی حاکم بر تحقیق به‌لحاظ هدف، شناختی؛ از نظر ماهیت و روش، ارزیابی - مقایسه‌ای؛ به‌لحاظ زمان، مقطعی؛ و به‌لحاظ نوع داده، کمّی است. فضای پژوهشی دربرگیرنده منطقه یک ارومیه؛ جامعه آماری شامل شهروندان ساکن در واحدهای بلندمرتبه منطقه یک ارومیه و ابزار سنجش پرسشنامه است که ابعاد و متغیرهای مرتبط، در آن مشخص گردید و براساس فرمول کوکران برای تعداد 384 نفر تعیین حجم شد. روایی صوری و محتوایی پرسشنامه با نظرخواهی از اساتید و متخصصان؛ و پایایی آن با آزمون آلفای کرونباخ به میزان 81/0 برآورد و مورد اعتماد قرار گرفته است. برای تجزیه و تحلیل داده‌ها از نرمافزار SPSS و بطور مشخص از آزمون‌های تی‌تست تک نمونه و فریدمن استفاده شده است. براساس اطلاعات حاصل از آزمون‌های یادشده وضعیت چهار بعد اجتماعی (به‌سبب مناسب بودن وضعیت امنیت و نرخ پایین درگیری بومیان)، اقتصادی (ناشی از سودآوری در ساخت و ساز و وجود مشاغل فصلی)، محیط‌زیستی (به دلیل وضعیت نسبتاً مناسب بهداشت) و کالبدی (به علت کیفیت مناسب شبکه آب و گاز و تلفن) متوسط به بالا میباشد.
ژئوتوریسم، اکوتوریسم و گردشگری
محمود قدیری؛ فاطمه حاجی اسمعیلی
چکیده
برای توسعه‌ی صنعت گردشگری، وجود جاذبه‌ها به تنهایی کافی نبوده و ایجاد تسهیلات مطلوب گردشگری امری ضروری است. با توجّه به اهمیت تسهیلات گردشگری، بهخصوص در مکان‌های برونشهری، این پژوهش به سنجش میزان رضایت‌مندی گردشگران از تسهیلات گردشگری در منطقه چک چک شهرستان اردکان در قالب سه سوال پژوهشی و با روش توصیفی- تحلیلی میپردازد. ...
بیشتر
برای توسعه‌ی صنعت گردشگری، وجود جاذبه‌ها به تنهایی کافی نبوده و ایجاد تسهیلات مطلوب گردشگری امری ضروری است. با توجّه به اهمیت تسهیلات گردشگری، بهخصوص در مکان‌های برونشهری، این پژوهش به سنجش میزان رضایت‌مندی گردشگران از تسهیلات گردشگری در منطقه چک چک شهرستان اردکان در قالب سه سوال پژوهشی و با روش توصیفی- تحلیلی میپردازد. بدین منظور، تعداد 106 گردشگر در نوروز 1392 بهروش نمونه‌گیری در دسترس انتخاب شدند. دادههای مورد نیاز از طریق پرسشنامه جمع‌آوری و از طریق روشهایT تک نمونهای، تحلیل واریانس یکطرفه و روشهای هم‌بستگی پیرسون و Eta تحلیل گردید. یافتهها نشان داد که رضایت گردشگران از وضعیت تسهیلات، پایین‌تر از متوسط میباشد. همچنین بین رضایت‌مندی گردشگران واقع در گروههای سنی، جنسی و شغلی مختلف تفاوتی وجود ندارد و تنها بین رضایت‌مندی گردشگران از نظر گروهبندی مذهبی تفاوت وجود داشت. مطابق نتایج، بین سن، مذهب و پایگاه شغلی گردشگران و میزان رضایت آنان رابطه معناداری وجود دارد. در مجموع، پایین بودن رضایت‌مندی از انواع تسهیلات از ابعاد مختلف دسترسی، کمیت و کیفیت؛ بیانگر نادیده انگاشته شدن اینگونه مکانها و ضرورت توجه جدی است.
سیستم اطلاعات جغرافیایی و سنجش از دور
عذرا معصومی؛ بختیار فیضی زاده؛ خلیل ولیزاده کامران
چکیده
دینامیک بودن یکی از ویژگی های مهم مناطق شهری است که به تبع آن نیازمندی به اطلاعات بروز و دقیق از تغییرات شهری برای مدیریت منابع شهری را مطرح می سازد. بنابراین تشخیص خودکار عوارض شهری در تصاویر هوایی و ماهواره ای در گستره وسیعی از جمله مدیریت بحران و برنامه ریزی شهری از اهمیت زیادی برخوردار است. در تحقیق حاضر سعی شد تا با استخراج ساختمان ...
بیشتر
دینامیک بودن یکی از ویژگی های مهم مناطق شهری است که به تبع آن نیازمندی به اطلاعات بروز و دقیق از تغییرات شهری برای مدیریت منابع شهری را مطرح می سازد. بنابراین تشخیص خودکار عوارض شهری در تصاویر هوایی و ماهواره ای در گستره وسیعی از جمله مدیریت بحران و برنامه ریزی شهری از اهمیت زیادی برخوردار است. در تحقیق حاضر سعی شد تا با استخراج ساختمان ها با روش شیءگرا و ارزیابی دقت حاصل از طبقه بندی به معرفی شاخص های بهینه برای ارائه چارچوبی نیمه اتوماتیک پرداخته شود که هم از دقت بالایی برخوارد باشد و استخراج عوارض شهری از تصاویر ماهواره ای را در کمترین زمان میسر سازد. فرآیند انجام تحقیق مبتنی بر روش پردازش شیء گرا عکس هوایی تهیه شده با پهباد در شهر ورزقان است. در این راستا، از قابلیت تکنیکهای پردازش شیء گرا در ارائه انواع الگوریتم ها و ایجاد الگوهای پردازش نیمه خودکار استفاده شده است. برای این منظور تصاویر با مقیاس 80، بخش بندی شده و سپس با الگوریتم تقسیم بندی چند متغیره مورد تجزیه تحلیل قرار گرفت. طبقه بندی کلاس ها با بررسی آستانه ها کارآمد برای 10 الگوریتم ژئومتری و مکانی انجام شده و دقت حاصله با استفاده از نقاط کنترل مورد ارزیابی قرار گرفت. درراستای سنجش کارآمدی روشهای پردازش شیءگرا، نتایج نشان می دهد که شاخص شکل با دقت 97% ، ضریب کاپای 0.94 و ضریب روشنایی با دقت 98% ، ضریب کاپای 0.96 از قابلیت موثری برای استخراج ساختمانهای شهری برخوردار هستند. نتایج این تحقیق درارائه پارامترهای کارآمد برای استخراج انواع عوراض شهری از کاربردهای متعددی برخوردار بوده و علاوه بر متخصصین سنجش از دور، می تواند برای برنامه ریزان و تصمیم گیران شهری در راستای شناسایی ساخت و سازها و در کل بررسی تغییرات شهری از قابلیت بالایی برخوردار باشد.
سایر زمینه هایی مطالعاتی جغرافیایی و بین رشته ای
چکیده
Analysis of the Location of Urban Fire Stations Case Study: Piranshahr City I. Ebrahimzadeh[1] D. Kashefidoost[2] A. Hosseini[3] 1. Introduction The first key point in order to allocate city facilities and proper use of them especially during the crisis, is choosing (selecting) the optimum location (place) regarding to different and sometimes contradictory conditions. This becomes more important when significant factors such as human life to be considered. Locating fire station and its arrangement is one of the decisions that each fire boss (chief) and crisis management may face with (encounter) ...
بیشتر
Analysis of the Location of Urban Fire Stations Case Study: Piranshahr City I. Ebrahimzadeh[1] D. Kashefidoost[2] A. Hosseini[3] 1. Introduction The first key point in order to allocate city facilities and proper use of them especially during the crisis, is choosing (selecting) the optimum location (place) regarding to different and sometimes contradictory conditions. This becomes more important when significant factors such as human life to be considered. Locating fire station and its arrangement is one of the decisions that each fire boss (chief) and crisis management may face with (encounter) it. Therefore, locating appropriate fire stations can have many benefits. According to this, proper construction of these stations increases efficiency and productivity. Therefore it would require a comprehensive study. The main aim of this study is optimized locating of fire stations of PIRANSHAHR city using geography information system (GIS) in order to reduce casualties and damage caused by the crisis. Accordingly, current study would be aimed to answer this question whether available fire stations are deployed optimally to manage crisis? And how many fire stations will be required and where they should be located. 2. Research Methodology This research is based on descriptive-analytic method and it is an applied study. Information needed for this research are obtained through the detailed results of the General Census of Population and Housing, comprehensive and detailed plans of PIRANSHAHER, map of current status of the city, and also through documents, magazines, and books related to this subject. The results of this study are collected through Super Decision, ARC GIS, AUTOCAD software, using network analysis model, TOPSIS, AHP, and ANP to locate fire stations. [1]- Associate Professor in Urban planning Geography, University of Sistan and Baluchestan [2]- M. Sc in Urban Planning Geography, University of Sistan and Baluchestan [3]- Ph.D Candidet in Urban Planning Geography, University of Sistan and aluches
سایر زمینه هایی مطالعاتی جغرافیایی و بین رشته ای
فاطمه علی نژاد چمازکتی؛ سعیده میرحق جو لنگرودی
دوره 19، شماره 54 ، بهمن 1394، ، صفحه 329-344
چکیده
ظرفیت علمی هر کشور، یکی از شاخصهای اصلی توسعه پایدار آن کشور بهشمار میآید. پیشرفت و ارتقای این توان مستلزم بهبود وضعیت تولیدات و انتشارات علمی آن کشور است. این نوشتار به بررسی وضعیت انتشارات علمی مجله جغرافیا و برنامهریزی در سالهای 1389-1393 میپردازد. پژوهش حاضر از نوع توصیفی و بهروش پیمایشی انجام گرفته است. یافتههای ...
بیشتر
ظرفیت علمی هر کشور، یکی از شاخصهای اصلی توسعه پایدار آن کشور بهشمار میآید. پیشرفت و ارتقای این توان مستلزم بهبود وضعیت تولیدات و انتشارات علمی آن کشور است. این نوشتار به بررسی وضعیت انتشارات علمی مجله جغرافیا و برنامهریزی در سالهای 1389-1393 میپردازد. پژوهش حاضر از نوع توصیفی و بهروش پیمایشی انجام گرفته است. یافتههای پژوهش حاکی از آن است که در پنج سال مورد بررسی 201 مقاله به چاپ رسیده که از این تعداد 87 درصد مقالات به صورت چند نویسندگی است و مشارکت نویسندگان بیشتر بهصورت درونموسسهای میباشد. میانگین درجه همکاری نویسندگان 87/0 و میانگین شاخص همکاری 53/2 است و نشان میدهد روابط همتالیفی بین نویسندگان مجله بسیار قوی است که در این میان بیشترین درصد همکاری بین دو و سه نویسنده دیده میشود. دانشگاه تبریز با 97 مقاله حدود 50 درصد مقالات مجله را به خود اختصاص داده و پرکارترین موسسه شناخته شده است.
سایر زمینه هایی مطالعاتی جغرافیایی و بین رشته ای
چکیده
Iran is located on the world’s Sun Belt; therefore the required energy of many parts of the country can be generated through photovoltaic systems. Nowadays, with the increasing growth of energy consumption, the tendency to use renewable energy and specifically solar powers is rising. Within 2000 to 2007, world energy production increased 10.3 percent per capita (Department of Energy, Iran).This consumption increase in 2030 reaches over 48% and even 60% in 2000. However, disadvantages of fossil energy led international community to use new types of renewable energy. Among the renewable ...
بیشتر
Iran is located on the world’s Sun Belt; therefore the required energy of many parts of the country can be generated through photovoltaic systems. Nowadays, with the increasing growth of energy consumption, the tendency to use renewable energy and specifically solar powers is rising. Within 2000 to 2007, world energy production increased 10.3 percent per capita (Department of Energy, Iran).This consumption increase in 2030 reaches over 48% and even 60% in 2000. However, disadvantages of fossil energy led international community to use new types of renewable energy. Among the renewable energy forms, solar energy tends to be the cleanest energy and considering potentials of the selected sites, is can be deemed economical, as well.
دوره 18، شماره 50 ، بهمن 1393، ، صفحه 365-380
چکیده
Abstract
بیشتر
Abstract
ژئومورفولوژی
شبنم محمودی؛ داود مختاری؛ محمد حسین رضایی مقدم؛ عباس مرادی
چکیده
حداث تاسیسات و تعیین حاشیه امن ساحلی، بدون آگاهی از رفتار خط ساحلی امکانپذیر نیست و اتلاف هزینه و مخاطرات زیادی را بدنبال دارد. هدف این پژوهش، بررسی تغییرات خط ساحلی بخشی از ساحل شهر جاسک، واقع در شرق استان هرمزگان است. در این تحقیق به منظور تفسیر بصری از تصاویر لندست متعلق به 16 می2016 و 15 می،1989، ترکیب رنگی کاذب ساخته شد. و مرز بین خشکی ...
بیشتر
حداث تاسیسات و تعیین حاشیه امن ساحلی، بدون آگاهی از رفتار خط ساحلی امکانپذیر نیست و اتلاف هزینه و مخاطرات زیادی را بدنبال دارد. هدف این پژوهش، بررسی تغییرات خط ساحلی بخشی از ساحل شهر جاسک، واقع در شرق استان هرمزگان است. در این تحقیق به منظور تفسیر بصری از تصاویر لندست متعلق به 16 می2016 و 15 می،1989، ترکیب رنگی کاذب ساخته شد. و مرز بین خشکی و آب با استفاده از عملگرهای طیفی در محیط Arc Map مشخص گردید سپس میزان تغییرات خطوط ساحلی در دو مقطع زمانی با استفاده از پلیگون تغییرات برآورد شد. از تصاویر ماهوارهای گوگل ارث برای بررسی و نشان دادن بخشهایی از ساحل استفاده گردید. بر اساس نتایج این پژوهش، در ساحل شرقی مساحت مناطق دارای پیشروی بیش از پسروی است اما در ساحل غربی عکس این مسئله دیده میشود. در مجموع تغییرات در ساحل شرقی بیش از ساحل غربی است علت تغییرات بیشتر، در ساحل شرقی می‌تواند نتیجه ساخت سه اسکله جدید دارای موجشکن باشد که بعد از سال 2006 سال ساخته شده است. بالاآمدگی سواحل به علت فرورانش صفحه عمان نیز می‌تواند از عوامل طبیعی تغییرات خط ساحلی باشد.
آمایش سرزمین
نفیسه فقیه سبزواری؛ آزیتا فراشی
چکیده
امروزه از تغییرات اقلیمی به همراه تخریب زیستگاه به عنوان مهمترین عوامل تهدید‌‌کننده حیات وحش یاد میشود. از این رو داشتن اطلاعات صحیح از نیازهای اکولوژیک و زیستگاه هر گونه زمینه را برای حفاظت از گونه‌ها در برابر این تغییرات فراهم می‌کند و تعیین مهمترین عوامل در جلب نظر گونه‌ها و تهیه نقشههای مطلوبیت زیستگاه می‌تواند اقدامی ...
بیشتر
امروزه از تغییرات اقلیمی به همراه تخریب زیستگاه به عنوان مهمترین عوامل تهدید‌‌کننده حیات وحش یاد میشود. از این رو داشتن اطلاعات صحیح از نیازهای اکولوژیک و زیستگاه هر گونه زمینه را برای حفاظت از گونه‌ها در برابر این تغییرات فراهم می‌کند و تعیین مهمترین عوامل در جلب نظر گونه‌ها و تهیه نقشههای مطلوبیت زیستگاه می‌تواند اقدامی در جهت حفاظت از گونه‌ها باشد. در ایران بعد از پلنگ و یوزپلنگ کاراکال سومین گربه سان موجود است که نقش کلیدی در کنترل جمعیت جوندگان دارد و زیستگاههای آن بیشتر در مناطق خشک قرار گرفته‌‌است. بر همین اساس در این پژوهش، به بررسی تاثیرات تغییر اقلیم بر زیستگاههای کاراکال و نیز نحوه پراکنش این گونه تحت دو سناریوی اقلیمی RCP2.6 و RCP8.5 در دوره زمانی 2061 تا 2080 در ایران با استفاده از روش حداکثر آنتروپی پرداخته شد. در این مطالعه از چهار دسته متغیر محیطی شامل: متغیرهای اقلیمی، توپوگرافی، کاربری اراضی و پوشش زمین که در مجموع 32 متغیر برای زمان حال و 14 متغیر برای آینده استفاده شدهاست. نتایج نشان داد که متغیرهای فاصله از مناطق حفاظتی، شن‌زارها، مناطق جنگلی متراکم، بیشترین تاثیر را در انتخاب زیستگاه مطلوب برای گونه کاراکال در زمان حال داشته و متغیرهای میانگین دمای گرم‌ترین فصل سال و میانگین ارتفاع از سطح دریا تحت دو سناریوی آینده بیشترین تاثیر را در انتخاب زیستگاه توسط گونه خواهند‌‌داشت. همچنین بررسی نقشههای مطلوبیت زیستگاه کاراکال نشان داد که هم اکنون این گونه تنها 2/13درصد از زیستگاههای ایران را به خود اختصاص داده‌‌است که با شبکه حفاظتی کنونی تنها 2/48 درصد همپوشانی دارد این در حالی است که این میزان زیستگاه مطلوب گونه در آینده تحت سناریو‌‌های RCP2.6 و RCP8.5 به ترتیب به 9/30 و 4/27 خواهد‌‌رسید و از میزان همپوشانی آن با شبکه حفاظتی کنونی تا حدود 66 درصد کاسته و به مقدار 8/17 درصد همپوشانی خواهد رسید.
برنامه ریزی شهری
سارا میرزایی؛ علی زنگی‌آبادی
چکیده
وجود امکانات و زیرساخت‌های شهری از جمله عوامل مؤثر در ایجاد شهر شاد است؛ چراکه بدون داشتن فضاهایی برای گذران اوقات فراغت، فضاهای عمومی که مردم در آن حضور یابند و ارتباطات افزایش یابد و بدون وجود امکانات و خدمات فرهنگی، آموزشی، ورزشی، درمانی و ... بهعنوان نیازهای اولیة شهروندان، نمی‌توان به دنبال ایجاد شهر شاد بود. گردشگری نیز یکی ...
بیشتر
وجود امکانات و زیرساخت‌های شهری از جمله عوامل مؤثر در ایجاد شهر شاد است؛ چراکه بدون داشتن فضاهایی برای گذران اوقات فراغت، فضاهای عمومی که مردم در آن حضور یابند و ارتباطات افزایش یابد و بدون وجود امکانات و خدمات فرهنگی، آموزشی، ورزشی، درمانی و ... بهعنوان نیازهای اولیة شهروندان، نمی‌توان به دنبال ایجاد شهر شاد بود. گردشگری نیز یکی از مهمترین حوزه‌های زندگی است که باعث ایجاد شادی و در نتیجه رضایت کلی زندگی میشود. بنابراین در این پژوهش تلاش براین است تا با مطالعة کاربری‌های گردشگری، وضعیت شهر شیراز از نظر این شاخصها به تفکیک مناطق بهعنوان شاخصهای مؤثر در ایجاد شهر شاد بررسی شود. دادههای پژوهش، براساس دادههای سالنامه آماری شهر شیراز، نقشههای موجود و به‌روزرسانی آنها براساس اطلاعات مکانی موجود در نرمافزارهای گوگل‌ارث، نشان، بلد، و برداشت میدانی؛ جمع‌آوری شده است. روش تحقیق پژوهش از نظر هدف، کاربردی و از نظر روش انجام پژوهش، توصیفی – تحلیلی است. روش تحلیل داده‌ها تاکسونومی عددی اصلاح شده، واسپاس و ماباک است. نرمافزارهای مورد استفاده برای پردازش و تحلیل داده‌ها شامل نرمافزارهای WASPAS، Taxonomy Solver، Excel و Arc GIS است. براساس تحلیل تاکسونومی صورت گرفته برمبنای کل شاخصهای مورد بررسی، مشخص شد که هیچ یک از مناطق شهر شیراز جزء سطح برخوردار قرار نمی‌گیرد. مناطق 8 و 1 نسبتاً برخوردار هستند. مناطق 2، 3، 6 و 10 در سطح سوم یعنی نسبتاً محروم قرار دارند. مناطق 4، 5، 7، 9 و 11 در پایین‌ترین سطح و جزو مناطق محروم از نظر شاخصهای توسعة شهری مرتبط با گردشگری محسوب میشوند. به‌طور کلی هر چه از مرکز شهر دور می‌شویم، مناطق محروم‌تر میشوند. مناطق پیرامون منطقة 8 در رتبههای بالاتر، سپس به ترتیب مناطق شمالی، جنوبی در رتبههای پایین‌تر قرار می‌گیرند.
آب و هواشناسی
ناصر منصوری درخشان؛ دکتر بهلول علیجانی؛ مجید آزادی؛ مهری اکبری
چکیده
غلب بارشهای شدید در عرضهای میانی با جبههها همراه هستند. با توجه به استقرارایران دراین نواحی، شناسایی و بررسی جبههها بسیار ضروری میباشد. از طرفی مطالعات اقلیمی جبههها با استفاده از نتایج روش جبهه گذاری دستی که اغلب دارای نتایج متفاوتی نیز میباشد، بسیار زمان بر و پرهزینه بوده و عملا غیر ممکن است. لذا دراین ...
بیشتر
غلب بارشهای شدید در عرضهای میانی با جبههها همراه هستند. با توجه به استقرارایران دراین نواحی، شناسایی و بررسی جبههها بسیار ضروری میباشد. از طرفی مطالعات اقلیمی جبههها با استفاده از نتایج روش جبهه گذاری دستی که اغلب دارای نتایج متفاوتی نیز میباشد، بسیار زمان بر و پرهزینه بوده و عملا غیر ممکن است. لذا دراین تحقیق برای نخستین بار در داخل کشور به جبهه گذاری خودکار و عددی پرداخته شده است. ابتدا دادههای منظم شبکهای با وضوح 75/0×75/0درجه شامل دما، ارتفاع ژئوپتانسیلی، رطوبت نسبی، باد مداری و نصف النهاری در ترازهای مناسب از مرکز ECMWF اخذ گردید. سپس به کمک برنامه نویسی کامپیوتری، تابع شناسایی جبهه، محاسبه و با تعیین آستانههای مناسب برای مقادیر گرادیان دمایی و پارامتر دمایی جبهه (TFP)، جبهههای سامانه چرخندی در تراز hPa700 شناسایی و رسم شدند. در ادامه، جهت صحت سنجی جبهههای شناسایی شده، تابع جبهه زایی با استفاده از دادههای مرکز داده NCEP/NCAR با وضوح شبکهای 5/2×5/2 درجه و در همان تراز محاسبه و ترسیم گردید. بررسی و مقایسه جبهههای ماشینی با خروجی تابع جبهه زایی و تصاویر ماهواره، نشان دهنده صحت روش شناسایی عددی جبهه میباشد. مقایسه نتایج جبهه زایی در جبهههای سرد و گرم، نشان دهنده واداشت مقادیر مثبت بیشینه جبهه زایی توسط جبهههای سرد نسبت به جبهههای گرم میباشد. همچنین بررسی موقعیت جبهههای سرد و گرم در سامانه چرخندی نشان داد کهاین جبهه ها، اغلب در پایین دست ناوه و بالا دست پشته سطوح فوقانی یافت میشوند و در مواجهه با ارتفاعات غربیایران پسروی نموده و تغییر شکل داده اند. نتایج نشان دهنده نقش بارزتر جبهههای سرد در شکل گیری و تحول سامانه چرخندی میباشند.
برنامه ریزی شهری
صمد مدادی هریس؛ محمدرضا پور محمدی؛ میرستار صدر موسوی؛ شهریور روستایی
چکیده
در آستانه ورود به هزاره سوم، تحولات بسیار سریعی در جوامع بشری صورت گرفت که جدا از منافع، آسیب هایی جدی نیز به همراه داشته است. اسناد و شواهد موجود نشان میدهد که موتور اصلی این تحولات انقلاب صنعتی و تاثیرات ناشی از آن بوده است. در این بین یکی از رویکردهای اساسی جهت مقابله با نابسامانیها در دهههای اخیر، رویکرد ...
بیشتر
در آستانه ورود به هزاره سوم، تحولات بسیار سریعی در جوامع بشری صورت گرفت که جدا از منافع، آسیب هایی جدی نیز به همراه داشته است. اسناد و شواهد موجود نشان میدهد که موتور اصلی این تحولات انقلاب صنعتی و تاثیرات ناشی از آن بوده است. در این بین یکی از رویکردهای اساسی جهت مقابله با نابسامانیها در دهههای اخیر، رویکرد توسعه پایدار است؛ یعنی توسعهای که از نظر زمین غیر مخرب، مناسب، اقتصادی و از نظر اجتماعی قابل پذیرش باشد، در واقع توسعه پایدار زمانی حاصل میشود که تمامی ابعاد آن یعنی: اقتصادی، اجتماعی، زیست محیطی و کالبدی پایدار ایجاد شود. بر این اساس هدف از این تحقیق درگام نخست اولویت بندی شاخص و معیارهای موثر در پایداری محیط مسکونی و سکونتگاههای انسانی بوده است؛ در گام بعدی با استفاده از این شاخصها و معیارها رتبه بندی مناطق شهر تبریز انجام شده است. فرایند تحقیق بدین گونه است که ابتدا نظر کارشناسان از طریق پرسشنامه جمع آوری شده سپس با استفاده از تحلیل فرایند سلسله مراتبی فازی وزن شاخص و معیار مشخص گردید، در نهایت با استفاده ازروش آنتروپی وزن مناطق حاصل شده است. براین اساس بعدکالبدی با وزن 544/0 اولویت نخست را در پایدار شهر تبریز بدست آورده است؛ بعد اجتماعی، اقتصادی و زیست محیطی به ترتیب با وزن 245/0، 172/0 و038/0 در اولویت بعدی قرار دارند. در این تحقیق همچنین شاخصهای و معیار موثر روی مناطق ورتبه بندی آنها انجام شده است که به ترتیب در بعد اقتصادی منطقه4 باامتیاز 14/6، دربعداجتماعی منطقه4 با امتیاز79/9، دربعد زیست محیطی منطقه 6 با امتیاز 23/11 ودر بعدکالبدی منطقه 2 با امتیاز 61/23 رتبههای نخست را در این بررسی بدست آورده اند.
برنامه ریزی شهری
علیرضا نوین؛ کریم حسین زاده دلیر؛ محمدرضا پور محمدی
چکیده
بافت تاریخی شهرها به عنوان یک میراث گران‌بها و با ارزش می‌تواند در زمینه‌ی توسعه‌ی آینده‌ی شهر خصوصاً از لحاظ گردشگری و جذب گردشگر دارای اهمیت فراوان باشد؛ که این امر نیازمند ساماندهی و احیای این مراکز تاریخی به خصوص در شاخصهای فضایی – عملکردی به منظور ارتقای کیفی فضاهای مربوطه و تجهیز مناسب آنها میباشد. با توجه به اهمیت ...
بیشتر
بافت تاریخی شهرها به عنوان یک میراث گران‌بها و با ارزش می‌تواند در زمینه‌ی توسعه‌ی آینده‌ی شهر خصوصاً از لحاظ گردشگری و جذب گردشگر دارای اهمیت فراوان باشد؛ که این امر نیازمند ساماندهی و احیای این مراکز تاریخی به خصوص در شاخصهای فضایی – عملکردی به منظور ارتقای کیفی فضاهای مربوطه و تجهیز مناسب آنها میباشد. با توجه به اهمیت موضوع هدف این تحقیق سنجش اثرات فضایی – عملکردی باززنده‌سازی بافت تاریخی – فرهنگی کلانشهر تبریز بر توسعه‌ی توریسم میباشد.روش تحقیق در پژوهش حاضر از نظر نوع کاربردی و از نظر ماهیت توصیفی – تحلیلی است که برای تجزیه و تحلیل اطلاعات از آزمون رتبهای فریدمن، آزمون تی تک نمونهای، رگرسیون چند متغیره و تحلیل مسیر استفاده شده است. همچنین جامعه آماری تحقیق مسئولان و کارشناسان مسائل شهری منطقهی 8 و سایر مناطق شهرداری تبریز (1400 نفر) میباشد که حجم نمونه بر اساس فرمول کوکران 220 نفر بدست آمده است.
برنامه ریزی شهری
رسول قربانی؛ راضیه تیموری
چکیده
چکیده
توسعه و گسترش فضای سبز با توجه به گسترش روزافزون جمعیت و ساخت و سازهای شهری و نیاز ضروری انسان‌ها به فضاهای سبز برای ایجاد تعادل اجتماعی، جسمانی و روحی، حفظ تعادل اکولوژیک شهرها امری مهم و حیاتی به شمار میآید. این مقاله بر آنست تا با دیدی سیستماتیک و ساختاری تمامی عوامل دخیل در توسعه فضاهای سبز شهری را مورد تحلیل و بررسی قرار ...
بیشتر
چکیده
توسعه و گسترش فضای سبز با توجه به گسترش روزافزون جمعیت و ساخت و سازهای شهری و نیاز ضروری انسان‌ها به فضاهای سبز برای ایجاد تعادل اجتماعی، جسمانی و روحی، حفظ تعادل اکولوژیک شهرها امری مهم و حیاتی به شمار میآید. این مقاله بر آنست تا با دیدی سیستماتیک و ساختاری تمامی عوامل دخیل در توسعه فضاهای سبز شهری را مورد تحلیل و بررسی قرار دهد و با استفاده از روابط ایجاد شده بین این عوامل، عوامل کلیدی و مهمترین عوامل را جهت توسعه بهینه فضاهای سبز شهری استخراج نماید. این تحقیق با روش توصیفی- تحلیلی و با هدف کاربردی، با بهکارگیری دیدگاه آیندهپژوهی، سعی در ارائه راهکارهایی جهت توسعه ساختاری و اکولوژیکی فضای سبز شهر تبریز شده است. لذا جهت نائل شدن به این امر، ابتدا با استفاده از روش پویش محیطی و تحلیل عوامل مستخرج در نرمافزار MICMAC، ارتباط عوامل دخیل در توسعه فضاهای سبز شهر تبریز را مورد تحلیل قرار داده و نهایتاً عوامل کلیدی مشخص میشوند. عواملی کلیدی مؤثر بر برنامهریزی فضاهای سبز شهری عواملی از قبیل: مکانیابی مناسب جهت توسعه اکولوژیک فضاهای سبز، دسترسی مناسب تمام شهروندان، پیوستگی لکههای سبز، تأمین منابع آبی پایدار، نگهداری و حفاظت از فضاهای سبز، کاشت متراکم پوشش گیاهای، احیاء زمینهای رها شده، تنوع بخشی بـه عملکردهای فضاهای سبز، تنوع زیستی، زیباسازی و طراحی فضاهای سبز میباشند. بهکارگیری سیستماتیک این عوامل در برنامهریزی توسعه فضاهای سبز شهری از جمله راهکاری جهت بهبود وضعیت فعلی و آینده این فضاهای مهم شهری خواهد شد.
آب و هواشناسی
یونس نیکوخصال؛ علی اکبر رسولی؛ داود مختاری؛ خلیل ولیزاده کامران
دوره 26، شماره 80 ، مرداد 1401، ، صفحه 327-317
چکیده
بررسی اثرات خشکسالی بر منابع آب دشت‌های کشور در مدیریت بهینه منابع آب در بخش کشاورزی و منابع طبیعی بسیار حائز اهمیت میباشد. پدیده تغییر اقلیم با تغییر در میزان بارش و وقوع خشکسالی-های متوالی اقلیمی بر منابع آب زیرزمینی تاثیر می‌گـذارد. شناخت و آگــاهی از تــاثیر زمــانی بــین دو پدیــده‌ی خشکســالی و خشکسالی آب شناختی، می‌تواند ...
بیشتر
بررسی اثرات خشکسالی بر منابع آب دشت‌های کشور در مدیریت بهینه منابع آب در بخش کشاورزی و منابع طبیعی بسیار حائز اهمیت میباشد. پدیده تغییر اقلیم با تغییر در میزان بارش و وقوع خشکسالی-های متوالی اقلیمی بر منابع آب زیرزمینی تاثیر می‌گـذارد. شناخت و آگــاهی از تــاثیر زمــانی بــین دو پدیــده‌ی خشکســالی و خشکسالی آب شناختی، می‌تواند به مدیران و برنامه‌ریـزان بخـش آب کمک زیادی کند. در طول سالیان متمادی، اثر خشکسـالی بـر روی منابع آبهای زیرزمینی کمتر مورد توجه قرار گرفته است، بدین منظور، در این پژوهش، با استفاده از شاخص استاندارد بارش و شاخص سطح استاندارد آب زیرزمینی تاثیر خشکسالی بر منابع آب زیرزمینی دشت مرند طی سالهای آبی81-1380 تا 96-1395 مورد بررسی قرار گرفت. بدین منظور، دادههای مربوط به 8 ایستگاه هواشناسی در دشت مرند مورد مطالعه قرار گرفت و با استفاده از شاخص SPI روند خشکسالی در منطقه مورد مطالعه قرار گرفت نتایج نشان داد که در طول مدت مطالعه (1380-1397) سه دوره خشکسالی از زمستان 1384 تا آغاز سال 1388، تابستان 1390 تا پایان سال 1391 و زمستان 1395 تا تابستان 1397 اتفاق افتاده است. مناطق درگیر خشکسالی شامل شرق و مرکز منطقه مورد مطالعه بوده و غرب منطقه شاهد نزولات جوی بیشتری بوده است. برای بررسی وضعیت سطح آب زیرزمینی از شاخص SWI استفاده شد. این شاخص نشان داد از لحاظ زمانی و مکانی، خشکسالی بر اساس این شاخص منطبق بر خشکسالی حاصل از شاخص SPI میباشد. نتایج این شاخص نمایانگر افزایش برداشت از سفره های آب زیرزمینی جهت جبران نیاز آبی دشت میباشد. بررسی داده‌ها نشان داد که این دو شاخص با فاصله زمانی یک فصل دارای هم‌بستگی در سطح 1 درصد میباشند.
دوره 19، شماره 54 ، بهمن 1394، ، صفحه 345-362
چکیده
Abstract
Scientific capacity is one of the key factors contributing to sustainable development in a country. The development of scientific capacity requires improvement in scientific publication and productions. This study aimed to investigate the publishing condition of the articles in the Journal of Geography and Planning during 2010-2014. The study adopted a descriptive method and survey design. The results showed that the Journal has published a number of 201 articles over the studied period. Of the published articles, 87% were co-authored by multiple ...
بیشتر
Abstract
Scientific capacity is one of the key factors contributing to sustainable development in a country. The development of scientific capacity requires improvement in scientific publication and productions. This study aimed to investigate the publishing condition of the articles in the Journal of Geography and Planning during 2010-2014. The study adopted a descriptive method and survey design. The results showed that the Journal has published a number of 201 articles over the studied period. Of the published articles, 87% were co-authored by multiple writers. The co-authorship was mostly in the form of intra-institutional contribution. The mean score of collaboration degree was 0.87 while the mean score of collaboration index was shown to be 2.53, which indicates strong co-authorship relations among the Journal contributors. The highest collaboration percentage was observed between two and three authors. With 97 articles, the authors affiliated with Tabriz University published about 50% of articles in the Journal. Thus, Tabriz University was the most prolific institution.
Keywords: Journal of Geography and Planning, Scientific production, Scientometrics, Co-authorship.
ract
برنامه ریزی شهری
عامر نیک پور؛ مرتضی رضازاده؛ فاطمه الهقلی تبار نشلی
چکیده
ﻣﺮوزه ﺗﻼش ﺟﻬﺖ ﺗﺤﻘﻖ ﺗﻮﺳﻌﻪ اﻧﺴﺎﻧﻲ، ﺳﻨﺠﺶ و ﺗﻌﻴﻴﻦ ﻓﻘﺮ ﺷﻬﺮی ﻣﻮﺿﻮﻋﻲ اﺳﺖ ﻛـﻪ در ﺳﻴﺎﺳﺘﮕﺰاری و مدیریت ﺗﻮﺳﻌﺔ اﻧﺴﺎﻧﻲ در ﺑﺴﻴﺎری از ﻛﺸﻮرﻫﺎی ﻣﻮاﺟﻪ ﺑﺎ آن دﻧﺒﺎل ﻣﻲﺷﻮد و اﻳﻦ اﻣﺮ ﻧﻴﺎزﻣﻨﺪ اﺗﺨﺎذ روشهای ﻋﻠﻤﻲ ﺑﻪ وﻳﮋه در ﺗﻌﻴﻴﻦ ﺟﻐﺮاﻓﻴﺎﻳﻲ ﭘﻬﻨﻪﻫﺎی ﻓﻘﻴﺮﻧﺸﻴﻦ ﺷﻬﺮی از ﻃﺮﻳـﻖ ﻛﺎرﺑﺮد ...
بیشتر
ﻣﺮوزه ﺗﻼش ﺟﻬﺖ ﺗﺤﻘﻖ ﺗﻮﺳﻌﻪ اﻧﺴﺎﻧﻲ، ﺳﻨﺠﺶ و ﺗﻌﻴﻴﻦ ﻓﻘﺮ ﺷﻬﺮی ﻣﻮﺿﻮﻋﻲ اﺳﺖ ﻛـﻪ در ﺳﻴﺎﺳﺘﮕﺰاری و مدیریت ﺗﻮﺳﻌﺔ اﻧﺴﺎﻧﻲ در ﺑﺴﻴﺎری از ﻛﺸﻮرﻫﺎی ﻣﻮاﺟﻪ ﺑﺎ آن دﻧﺒﺎل ﻣﻲﺷﻮد و اﻳﻦ اﻣﺮ ﻧﻴﺎزﻣﻨﺪ اﺗﺨﺎذ روشهای ﻋﻠﻤﻲ ﺑﻪ وﻳﮋه در ﺗﻌﻴﻴﻦ ﺟﻐﺮاﻓﻴﺎﻳﻲ ﭘﻬﻨﻪﻫﺎی ﻓﻘﻴﺮﻧﺸﻴﻦ ﺷﻬﺮی از ﻃﺮﻳـﻖ ﻛﺎرﺑﺮد روشهای آﻣﺎری و ﺗﻌﺮﻳﻒ ﺷﺎﺧﺺﻫﺎی ﻣﻨﺎﺳﺐ ﺟﻬﺖ ﺗﻌﻴﻴﻦ اﺑﻌﺎد ﻣﺘﻔﺎوت ﻓﻘﺮ ﺷﻬﺮی اﺳﺖ. نوع تحقیق حاضر کاربردی میباشد و در تدوین این تحقیق از روشهای توصیفی-تحلیلی و اسنادی-پیمایشی استفاده شده است. دادههای مورد استفاده از بلوک‌های آماری سال 1390 مرکز آمار ایران به دست آمده است. برای استخراج و طبقه بندی دادههای این پژوهش از نرم افزار GIS و از ابزارHot Spot Analysis برای تحلیل الگوهای فقر استفاده شده است. شاخصهای مورد استفاده در این پژوهش در سه بعد اقتصادی، اجتماعی و کالبدی بررسی شده است. نتایج یافتهها در بعد اقتصادی نشان داد که محدودههای شمالی غربی و جنوب شرقی شهر از فقر گستردهای رنج می برند. در این مناطق بیش از 23 درصد جمعیت شهر در شرایط فقر نسبی و 7/1 درصد جمعیت در شرایط فقر مطلق هستند. در بعد اجتماعی بیش از 36 درصد از مساحت شهر در فقرنسبی و مطلق هستند که حدود 9/29 درصد از جمعیت شهر در این مناطق زندگی می‌کنند. در بعد کالبدی فقر حاشیههای جنوبی و شمال شرقی شهر همچون ابعاد اقتصادی و اجتماعی در شرایط نامساعد کالبدی قرار دارند. از نظر فضایی غالب محلات 19، 18 و 11 در شرایط فقرکالبدی هستند. در الگوی نهایی فقر نتایج نشان داد پهنههای فقر در شهر بابل جمعیتی بالغ بر 47140 نفر را در خود جای داده اند که 2/35 درصد از جمعیت کل شهر را تشکیل می دهد این پهنهها غالباً در محدودههای حاشیه‌ای شمال شرقی و جنوبی شهر قرار دارند.
