Document Type : Research Paper
Authors
1 Associate Professor Department of Geography Faculty of Letters and Humanities Ferdowsi University Of Mashhad (FUM)
2 frdosi university
3 Urmia University
Abstract
The purpose of this study was to determine and diagnose the relationship between viability indices of dense neighborhoods. For this purpose, nineteen operators were identified by studying the literature of the subject and interviews with urban planning specialists and urban planning that has been experienced about life. These factors were divided into six general, functional, social, natural, economic, visual and perceptual categories. Then, in order to identify the axial indexes of the model, the cognitive fuzzy mapping was used and the penetration rate of each indicator was determined on each other In the following, the matrix obtained in the FCmapper software was implemented and the fuzzy cognitive map was drawn.In this study, after reviewing 19 indicators, land indices and density, residence satisfaction, parts size, social interactions, diversity of housing and prosperity and flourishing of the neighborhood economy are 6 important indicators in terms of focusing the most effectiveness and effectiveness in relation to other There are environmental indicators, among which the earth and density are more centered than other factors. The size of the components is important in the second rank. These two indicators have the greatest influences in other variables. The satisfaction index of residence receives the most influences from other variables.
Keywords
Main Subjects
-احدی نژاد، روشتی، محسن، سجادی، ژیلا، یاری قلی، وحید(1398)،تحلیل و ارزیابی شاخصهای زیستپذیری در نواحی شهری مطالعه موردی: نواحی 23 گانه شهر زنجان،فصلنامه برنامه ریزی منطقه ای، سال 9، شمارۀ پیاپی 34 ، تابستان 98،صصص 148-131.
- اجلالی، پرویز؛ رفیعیان، مجتبی؛ عسگری، علی(1391)، درآمدی برنظریه های برنامه ریزی: دیدگاه سنتی و جدید” انتشارات آگاه، تهران.
- اکبری، مجید، بوستان احمدی، وحید، موسوی، سیدچمران، حاجی پور، نازنین(1398)، ارزیابی وضعیت زیست پذیری مناطق کلان شهر شیراز از منظر شهروندان، فصلنامه برنامه ریزی رفاه و توسعه اجتماعی، شمارة 37، صص:157-125.
- امین زاده، بهناز(1379)، تاثیرات بر جسازی در محیط شهری: محله الهیه تهران، فصلنامه محیط شناسی، شماره 26 ، صص 1-105.
- ایراندوست، کیومرث، عیسی لو، علی اصغر، شاهمرادی، بهزاد(1394)، شاخص زیست پذیری در محیط شهری(مطالعه موردی: بخش مرکزی شهر مقدس قم)، فصلنامه علمی پژوهشی -اقتصاد و مدیریت شهری، شماره 13، سال چهارم، صص101-118.
- براتی، ناصر(1385)، چالش های رو در روی شهرسازی در ایران در آستانه قرن 21، نشریه باغ نظر، دوره 3، شماره6، صص5-29.
- بهزادفر، مصطفی، قاضی زاده، سید ندا( 1390)، حس رضایت از فضای باز مسکونی نمونه مورد مطالعه: مجتمع مسکونی شهر تهران، نشریه هنرهای زیبا-معماری و شهرسازی، شماره 45، صص:15-24.
- پوراحمد، احمد، حاتمی نژاد، حسین، زیاری، کرامت الله، علیجانی، سعیده( 1398)، نگرشی جدید بر زیست پذیری شهر، آسایش حرارتی شرط اولیه در ارتقاء زیست پذیری نمونه موردی: منطقه 22 تهران، نشریه تحلیل فضایی مخاطرات محیطی، سال ششم،شماره 2، صص:89-110.
- پریزادی، طاهر، مرادی، مهدی، ساکی، فاطمه( 1398)، تحلیل زیست پذیری در محله خای بخش مرکزی شهر بروجرد، فصلنامه مطالعات شهری، شماره 31، صص:16-3.
- پوردیهیمی، شهرام، مدنی، رامین، موسوی نیا، سیدفاطمه( 1396)، عوامل کالبدی موثر بر ادراک تراکم در محیط های مسکونی نمونة موردی: محلات مسکونی شهر مشهد، دو فصلنامه علمی پژوهشی مطالعات معماری ایران، شماره 11، صص:61-43.
- تلخابی، حمیدرضا، شماعی، علی، داودپور، زهره، شکیبایی، اصغر) 1395)،تحلیلی بر بافت های سنتی و جدید و ارائه شاخص های بومی برنامه ریزی توسعه شهری مطالعه موردی؛ بافت تاریخی و شهرک امیرکبیر اراک، فصلنامه علمی پژوهشی شهر ایرانی و اسلامی، سال هفتم شماره بیست و پنجم پاییز 1395، صص:71-82.
- تیبالدز، فرانسیس (1396). شهرسازی شهروندگرا: ارتقاء عرصه های همگانی و محیط های شهری، ترجمه: محمد احمدی نژاد، انتشارات خاک، اصفهان.
- توسلی ، م. (2012). سازه شهری و معماری در منطقه خشک داغ در ایران ، چاپ دوم: تهران: پیام پیوند.
- تقی زاده، کتایون، مینایی، عباس، (1391). نحوة انتخاب گیاهان در برنامه ریزی و معماری فضاهای سبز شهری در ایران(ارائة روشی با استفاده از منطق و نظریة مجموعه ها در ریاضیات)، فصـلنامه پـژوهشهـای جغرافیای انسانی، شماره81، صص:140-127.
- حبیبی، سیدمحسن، صدیقی، سمیه(1395)، نقش فضای عمومی شهری در افزایش ایمنی اجتماعی، فصلنامه علمی پژوهشی هویت شهر، شماره بیست و هفتم، سال دهم، صص:16-5.
- حسینی، محمـد حسین؛ حسین پور، محمد؛ سلطانی، علی و اردشیری، مهیار؛ (1392). ارائه روشی برای تعیین حداکثر تراکم ساختمانی در مقیاس قطعات مسکونی، فصـلنامه مدیریت شهری، شماره 31،صص:40-27.
- حیدرزاده، احسان، بهزادفر، مصطفی (1397). تاثیر تراکم جمعیتی بر شاخص های کیفیت زندگی شهری (نمونه موردی: منطقه 3 تهران). فصلنامه پژوهش و برنامه ریزی شهری، سال 10، شماره 37، صص 12- 1.
- درخشان، مهسا (1390)، تلفیق اصول رشد هوشمند با معیارهای شهرهای سنتی ایران به منظور تدوین شاخص های بومی برنامه ریزی محله، پایان نامه کارشناسی ارشد شهرسازی، دانشکده هنرهای زیبا، دانشگاه تهران.
- دانشپور، زهره ع.(1387)، درآمدی بر نظریه های برنام هریزی شهری با تأکید ویژه بر برنامه ریزی شهری” انتشارات دانشگاه شهید بهشتی، تهران
- راپاپورت، ایموس (1388)، انسان شناسی مسکن، ترجمه خسرو افضلیان، مشهد، آستان قدس رضوی.
- رضازاده، راضیه، محمودی، فرزین، رکن الدین افتخاری، عبدالرضا و مجتبی، رفیعیان (1389)، استفاده از مفهوم تراکم ادراکی در برقراری مطلوبیت محیطی مورد مطالعه: محله اسپه کلا شهر آمل. مدرس علوم انسانی- برنامه ریزی و آمایش فضا، شماره 3، صص. 227- 203.
- رجبی، آزیتا، ملکی نظام آباد، رسول (1394)، تحلیل فضایی کاربری مسکونی از طریق بررسی تراکم های شهری و نقش آن در توسعه پایدار شهر(مطالعه موردی: شهر میاندوآب)، پژوهش های جغرافیای انسانی، دوره 47، شماره 3، صص. 541- 529.
- رزاقی اصل، سینا، خاتمی، متین، امتی، مصطفی(1397)، باز شناسی مولفه های موثر در زیست پذیری فضاهای امن زیر سطحی مبتنی بر رویکرد نظریه مبنایی، فصلنامه مدیریت شهری، شماره 50، صص. 144- 137.
- زال نژاد، کاوه، حسینی، سیدفضل الله، علی پور، یوسف(1398)، تاثیر اصول شهر زیست پذیر در ارتقای سطح رضایت مندی شهروندان، مورد مطالعاتی: ناحیه 4 منطقه 4 شهرداری تهران. معماری و شهرسازی آرمان شهر، شماره 28، صص. 183- 171.
- زرین، آذر، داداشی رودباری، عباسعلی(1398)، پایش و پیش نگری زیست پذیری کلانشهر مشهد تحت شرایط تغییر اقلیم، نهمین کنفرانس ملی و دویم کنفرانس بین المللی برنامه ریزی و مدیریت شهری توسعه پایدار و شهرهای آینده مشهد مقدس.
- زیاری، کرامت الله، حیدری، اصغر، غنی زاده قاسم آبادی، هادی، اباذری، نسرین(1398). ارزیابی و اولویت بندی مؤلفه های زیست پذیری در شهر بم، جغرافیای اجتماعی شهری، سال 5، شماره 1، پیاپی12، صص. 120- 105.
- ساسان پور، فرزانه، تولایی، سیمین، جعفری اسدآبادی، حمزه(1394)، سنجش و ارزیابی زیست پذیری شهری در مناطق بیست و دو گانه کلانشهر تهران، فصلنامه برنامه ریزی منطقه ای، سال پنجم، شماره 18، صص:27-42.
- سالاری مقدم، زهرا، زیاری، کرامت الله، حاتمی نژاد، حسین(1398)، سنجش و ارزیابی زیست پذیری محلات شهری مطالعه موردی: منطقه 15 کلانشهر تهران، فصلنامه شهر پایدار، دورۀ 2، شمارۀ 3، پاییز1398 صص. 41- 58
- سلیمانی مقدم، پرویز؛ قندهاری، محمد؛ پیری، فاطمه(1397)، تحلیل زیست پذیری و سرزندگی بافت فرسوده(مورد مطالعه: محله عامری شهر اهواز)، فصلنامه مطالعات ساختار و کارکرد شهری، سال پنجم، شماره هفدهم، صص:114-93.
- صفری، حسین، خمیرانی، هاجر(1394)، تاثیر فضاهای باز بر رضایتمندی ساکنین از فضای زندگی. نمونه موردی: مجتمع مسکونی پردیسان در رشت، کنفرانس بین المللی معماری، شهرسازی، عمران، هنر و محیط زیست؛ افق های اینده، نگاه به گذشته.
- ضابط محبوب، حمیدرضا بهرام امین زاده مهدی برنافر (1392)، توزیع تراکم جمعیت در شهر رشت با استفاده از روش(َ(AHP،فصل نامه آمایش محیط، شماره 28.صص22-1.
- عزیزی، محمدمهدی، (1382). تراکم در شهرسازی، انتشارات دانشگاه تهران، تهران.
- علی اکبری، اسماعیل، اکبری، مجید(1396)، مدلسازی ساختاری - تفسیری عوامل مؤثر بر زیستپذیری کلانشهر تهران، فصلنامه علمی پژوهشی برنامه ریزی و آمایش فضا، دورة بیست و یکم، شمارة 1، صص:31-1.
- علی اکبری، اسماعیل، امینی، مهدی(1389)، کیفیت زندگی شهری در ایران، فصلنامه علمی پژوهشی رفاه اجتماعی، سال دهم، شمارة 36، صص:148-121.
- عیسی لو، علی اصغر بیات، مصطفی بهرامی، عبدالعلی(1393)، انگاره زیست پذیری رهیافتی نوین جهت ارتقای کیفیت زندگی در جوامع روستایی )مطالعه موردی شهرستان قم، بخش کهک )، نشریه مسکن و محیط روستا، شماره 146، 107-120.
- فرجی ملایی، ا. (1390)، تحلیل شاخص های اقتصادی در سنجش کیفیت زندگی، اولین کنفرانس اقتصاد شهری ایران مشهد، دانشگاه فردوسی مشهد.
- قرائی، آزاده، زبردست، اسفندیار ماجدی، حمید(1397)، تبیین ارتباط میان فرم شهر و پایداری اجتماعی نمونه موردی: مناطق 22 گانه شهر تهران، نشریه علمی – پژوهشی برنامه ریزی توسعه کالبدی، سال سوم، شماره 7، صص: 79-93.
- قربانی، رسول(1394)، اصول و مبانی برنامه ریزی شهری انتشارات سمت، ،تهران.
- قربانی، رسول، نوشاد، سمیه (1387)،راهبرد رشد هوشمند در توسعه شهری اصول و راهکارها جغرافیا و توسعه - شماره 12 - پاییز و زمستان 1387،صص:163-180.
- کرمونا، م.، هیت، ت.، تنر، ا.، تیسدل، ا(1388)، مکان های عمومی، فضاهای شهری.ترجمه: فریبا قرائی، مهشید شکوهی، زهرا اهری و اسماعیل صالحی، دانشگاه هنر، تهران.
- گلکار، کورش(1386)، مفهوم کیفیت سرزندگی در طراحی شهری، مجله صفه، شماره 44، سال 16.
- لشکری، الهام، ترابی، حانیه، سپهری نژاد، عادله(1398 )، ارتقای زیست پذیری فضاهای شهری با رویکرد پیاده مداری نمونه موردی خیابان شیرازی حد فاصل میدان شهدا تا حرم، ششمین کنفرانس ملی پژوهشهای کاربردی در مهندسی عمران، معماری و مدیریت شهری و پنجمین نمایشگاه تخصصی انبوه سازان مسکن و ساختمان استان تهران.
- لینچ، کوین(1381)، تئوری شکل خوب شهر، ترجمه: سید حسین بحرینی، انتشارات دانشگاه تهران، چاپ دوم، تهران.
- ماجدی ، حمید، بندرآباد ، علیرضا(1393 )، بررسی معیارهای جهانی و بومی شهر زیست پذیر. فصلنامه علمی- پژوهشی هویت شهر ، شماره 17، سال هشتم، صص 99- 37.
- مرتضایی، گلناز؛ محمدی، محمود؛ نصراللهی، قلعه نویی، محمود(1396). بررسی ریخت_ گونه شناسانه بافت مسکونی جدید در راستای بهینه سازی مصرف انرژی اولیه مطالعه موردی: سپاهان شهر، فصـلنامه مطالعات شهری، شماره24 ،صص:54-41.
- مسعود، محمـد؛ یزدانی، شیرزاد؛ بهزادفر، مصطفی(1399). گونه شناسی شیوه های پهنه بندی و تعیین تراکم ساختمانی مسکونی در طرح های جامع شهری ایران، فصـلنامه مطالعات شهری، شماره22 ،صص:118-105.
- محمودی پاتی، فرزین، بلوری، زهره(1397)، بررسی رابطه مؤلفه های تأثیرگذار بر میزان تعاملات اجتماعی در محلات پرتراکم (موردمطالعه: محله اسپه کلا شهر آمل)، جغرافیا و برنامه ریزی، زمستان 1397 ، دوره 22 ، شماره 66 صص 281 تا 305 ..
- محمودی پاتی، فرزین، بلوری، زهره(1397)، بررسی رابطه مؤلفه های تأثیرگذار بر میزان تعاملات اجتماعی در محلات پرتراکم (موردمطالعه: محله اسپه کلا شهر آمل)، جغرافیا و برنامه ریزی، زمستان 1397 ، دوره 22 ، شماره 66 صص 281 تا 305 ..
- محمدی ده چشمه، پژمان، زیاری، یوسفعلی، توکلان، علی(1398).نقش مدیریت شهری بر زیست پذیری شهر(مطالعه موردی: شهر کرد)فصلنامه علمی پژوهشی جغرافیا برنامه ریزی منطقه ای، سال نهم، شماره 3، صص:147-160.
- موسوی، میرنجف، منوچهری میاندوآب، ایوب، اهار، حسن(1396). تحلیل اثرات رشد پراکنده رویی شهری بر زیست پذیری محلات شهری مورد: شهر مراغه، نشریه پژوهش و برنامه ریزی شهری، سال هشتم شماره 31، صص:18-1.
- مهدی زاده، جواد(1395)، برنامه ریزی راهبردی توسعه شهری (تجربیات اخیر جهانی و جایگاه آن در ایران)، انتشارات آرمانشهر، تهران.
- نعمت اللهی، سیمین دخت(1395)، بررسی و تحلیل فروش مازاد تراکم ساختمانی نمونه موردی: کوی ولیعصر شهرتبریز، نشریه پژوهش و برنامهریزی شهری، سال هفتم، شماره بیست و چهارم، بهار 1395 صص23- 42.
- نورائی، همایون، طبیبیان، منوچهر و رضایی، ناصر (1391)، تعیین تراکم ساختمانی بهینه در محلات حاشیه نشین با ملاحظات اجتماعی- فرهنگی (مطالعه موردی: خاک سفید تهران). نشریه معماری و شهرسازی آرمان شهر، شماره 9، صص 231- 217.
- کلانتری، محسن، قزلباش، سمیه، پرهیز، فریاد(1393). بررسی تطبیقی وقوع بزهکاری در مناطق اسکان غیررسمی شهرها، مورد مطالعه مناطق بی اسلامسیم و آباد شهر زنجان. فصلنامه علمی_پژوهشی فضای جغرافیایی، سال چهارم، شماره بیست و ششم، صص:1-29 .
- کلانتری خلیل آباد، حسین، سلطان محمدلو، سعیده، سلطان محمدلو، نازی(1395). بطراحی پیاده راه و تاثیر آن بر کیفیت زندگی در بافت تاریخی شهرها، مطالعه موردی پیاده راه تربیت تبریز. دو فصلنامه علمی_پژوهشی مطالعات معماری ایران، شماره 9، صص:174-159 .
- نجفی، اسماعیل، قاسمیان، هما، صادقی، علیرضا (1399)، ارزیابی میزان زیست پذیری در فضاهای شهری: مورد پژوهی: بافت قدیم شهر خرم آباد، مجله جغرافیا و روابط انسانی، بهار ،1399دوره 2، شماره 4، صص: 401-412.
- ویسی ناب، برهان؛ بابای اقدم، فریدون؛ قربانی، رسول (1398)، تاثیر عوامل اقتصادی اثرگذار بر زیست پذیری شهری(مورد مطالعه: کلان شهر تبریز)، فصلنامه علمی اقتصاد و مدیری شهری، شماره بیست و هفتم،صص:52-35.
- یزدی نژاد، سحر، مهدوی، افسون(1397(، برنامه ریزی ساماندهی تراکم های ساختمانی)مطالعه موردی: ناحیه مجاور بازار کرمان(،فصلنامه علمی تخصصی مطالعات طراحی شهری و پژوهشهای شهری،سال اول، شماره سه، صص 49-39.-
-Alexander، E.، (2000).RationalityRevisited:PlanningParadigmsina Post-Postmodernist Perspective.J.Plan.Educ.Res.19،242–256.
- Bag˘datlı, M. E., Akbıyıklı, R., & Papageorgiou, E. (2017). “A Fuzzy Cognitive Map Approach Applied in Cost–Benefit Analysis for Highway Projects.” International Journal of Fuzzy Systems, 19(5), 1512-1527.
-Bentley، I. (1990). Ecological urban design، Architects’ Journal، 192(24)، pp. 69–71.
-Cabrera-Barona، P.; Merschdorf، H.( 2018). A Conceptual Urban Quality Space-Place Framework: Linking
Geo-Information and Quality of Life. Urban Sci. 2018، 2، 73.
- Catriona ، M. ، Gavin ، C.، Jonathan ، C.،et al.،(2014). Mapping Smart Cities in the EU. Directorate General for Internal Policies (Policy Department A: Economic and Scientific Policy)، European Parliament. Equested by the European Parliament's Committee on Industry، Research and Energy.
-Cheng, V., Steemers, K., Montavon, M. &Compagnon, R. (2006). Urban Form, Density and Solar Potential. PLEA, The 23rd Conference on Passive and Low Energy Architecture, Geneva, Switzerland, 701-706.
- Churchman, Arza. (1999). Disentangling the concept of density. Journal of Planning Literature 13: 389-
411.
-Coleman، J. (1987). Opportunities for Innovation in Urban Design Education.Australian Planners. 25(4). p. 28-31.
- Dongsheng- Mei-Po- Zhang- Fan- Yu, Dang. (2018). Assessment and determinants of satisfaction with urban livability in China, Cities, (72), 92-101.
-Dudgikar، C. S.، Savant. R.، & Damugade. S.(2017). Comparing Indicators of Livability of Oregon، Melbourne، Beijing and Bhopal، International Journal of Engineering Research and Technology، 10(1)، 133-138.
-Ellis،P.،Roberts،Mark،(2016).LeveragingUrbanizationinSouthAsia: Managing Spatial Transformation for Prosperity and Livability. World Bank Group،Washington،DC 〈www.worldbank.org〉.
-Gasper، R.; Blohm، A.; Ruth، M.(2011). Social and economic impacts of climate change on the urban environment.Curr. Opin. Environ. Sustain. 2011، 3، 150–157.
- Glatzer، W.( 2015). Monitoring and Analyzing Quality of Life–An Introduction. In Global Handbook of Quality of
Life: Exploration of Well-Being of Nations and Continents; Glatzer،W.، Camfield، L.، Møller، V.، Rojas، M.، Eds.( 2015).Springer: Dordrecht، The Netherlands، 2015; pp. 1–11.
-Hagerty، M.R.،Cummins،R.A.،Ferriss،A.L.،et al.،(2001).Qualityof life indexesfornational policy: review and agenda for research. Soc. Indic.Res.55(1)،1–96.
- Hend H. Yassin. (2019). Livable city: An approach to pedestrianization through
tactical urbanism. Alexandria Engineering Journal, (58), 251-259.
- Hidayat. & Wahyu Imawan. ،(2010). "The Ecological Rple of Trees and Their Interactions in Forming the Microclimate
Amenity of Environment". Jurnal Bumi Lestari. Vol. 10, No. 2, Agustus, pp. 182-190. 2010.
- Hutabarat Lo, R. (2009). Walkability: what is it?. Journal of Urbanism: International
Research on Place making and Urban Sustainability. 2(2), 145-166.
-Kovacs-Györi، A. ، Cabrera-Barona، P.، Resch، B.،et al.،(2019). Assessing and Representing Livability through the Analysis of Residential Preference. Sustainability 2019، 11، 4934; doi:10.3390/su1118493، ww.mdpi.com/journal/sustainability.
-Kaal، H. (2011). A Conceptual History of Livability. City: Analysis of Urban Trends، Culture، Theory، Policy، Action، 15(5)، 532-547.
-Kennedy، RJ، Buys، L. (2010). Dimension of liveability: A tool for sustainable cities.In Proceedings of SB12mad Sustainable Building Conference.
- Landry, C., (2000), "Urban vitalitys a new source of urban competitiviness", Urban VitalityUrban Heroes, 34: 52-65.
-Ley، D. (1990). Urban Liveability in Context. Urban Geography، 11(1)، 31-35.
- Marans، R.W.; Stimson، R.(2011). An Overview of Quality of Urban Life. In Investigating Quality of Urban Life: Theory،Methods، and Emperical Research; Wiley: Hoboken، NJ، USA، 2011; pp. 1–29.
-Newman، O. (1973). Defensible space people and design in the violent cities.-London : Architectural Press، 1973، ©1972.
- Ahmed ،N.O.، El-Halafawy، A.M ،Amin، A.M (2019)، A Critical Review of Urban Livability، European Journal of Sustainable Development (2019)، 8، 1، 165-182 ISSN: 2239-5938 Doi: 10.14207/ejsd.2019.v8n1p165.
-Shafer، C.S.، Koo Lee، B.، Turner، S. (2000)، A tale of three greenway trails: user perceptions related to quality of life. Landscape Urban Plann. 49، pp.163– 178.
-Okulicz-Kozaryn، A. , (2013). City Life: Rankings (Livability) Versus Perceptions (Satisfaction). Soc. Indic. Res. 2013،110، 433–451.
Özesmi, U., & Özesmi, S. (2004). “Ecological models based on people’s knowledge: a multi-step fuzzy cognitive mapping approach.” Ecological Modelling, 176, 43–64.
- Pacione، M. (1990). Urban liveability: a review. Urban geography 11، no. 1 ، 1-30.
-Punter، J. & Carmona، M.(1997). The Design Dimension of Planning:Theory، Content and Best Practice for Design Policies، London:E & FN Spon.
- Ruth، M.; Franklin، R.S. (2014). Livability for all? Conceptual limits and practical implications. Appl. Geogr. 2014، 49،18–23.
-Shafer، C.S.، Koo Lee، B.، Turner، S. (2000)، A tale of three greenway trails: user perceptions related to quality of life. Landscape Urban Plann. 49، pp.163– 178.
-Shirvani، H. (1981). Urban Design Review: A Guide for Planners (Chicago: Planners Press).
-The Economist Intelligence Unit. (2018). A Summary of the Liveability Ranking and Overview. A report by The Economist Intelligence Unit، August 2018.
-Southworth، M. (1989). Theory and practice of contemporary urban design، Town Planning Review، 60(4)،pp. 396–402.
-Southworth، M. (1989). Theory and Practice of Contemporary Urban Design: A Review of Urban Design Plans in the United States.”Town Planning Review 60 (4): 369–402.
- Tsadiras, A., & Zitopoulos, G. (2017). “Fuzzy cognitive maps as a decision support tool for container transport logistics.” Evolving Systems, 8(1), 19-33.
-Valcárcel-Aguiar، B.، & Murias، P. (2019).Evaluation and management of urban liveability: A goal programming based composite indicator. Social Indicators Research، 142(2)، 689-712.
-Veenhoven، R.(2000). The Four Qualities of Life. J. Happiness Stud. 2000، 1، 1–39.
-Webster، M. (2018). Retrieved April 23، 2018، from https://www.merriam-webster.com.
- Wheeler، S. (2001). Livable communities: Creating safe and livable neighborhoods، towns، and regions in California. UC Berkeley: (IURD) Institute of Urban and Regional Development.
-Wiktionary. (2017). Retrieved December 20، 2017، from https://en.wiktionary.org/wiki/livability.