رضا سلیمانی؛ خلیل ولیزاده کامران؛ داود مختاری؛ علی سعیدی
چکیده
رعایت اصول پدافند غیرعامل در مکانیابی تاسیسات زیر بنایی خصوصا مراکز نظامی میتواند در شرایط خطر و بحران و هرگونه تهدید نظامی موجب کاهش آسیب‌پذیری و خسارات گردد. عوامل متعددی در این مکانیابی تاثیرگذار میباشند که بخش عمده‌ای از آنها عوامل جغرافیای طبیعی (اقلیمی و ژئومورفولوژیکی) میباشد. با در نظر گرفتن توسعه شهرها و قرارگیری مراکز ...
بیشتر
رعایت اصول پدافند غیرعامل در مکانیابی تاسیسات زیر بنایی خصوصا مراکز نظامی میتواند در شرایط خطر و بحران و هرگونه تهدید نظامی موجب کاهش آسیب‌پذیری و خسارات گردد. عوامل متعددی در این مکانیابی تاثیرگذار میباشند که بخش عمده‌ای از آنها عوامل جغرافیای طبیعی (اقلیمی و ژئومورفولوژیکی) میباشد. با در نظر گرفتن توسعه شهرها و قرارگیری مراکز نظامی در داخل بافت شهری و عدم رعایت اصول پدافند غیرعامل در جانمایی و ساخت آنها در گذشته و همچنین ضرورت جابجایی اکثر مراکز نظامی موجود در سطح استان در سالهای آینده اهمیت بررسی موضوع را دوچندان می‌کند که از اهداف اصلی تحقیق میباشد. در این تحقیق از دو گروه داده استفاده شده است. دادههای اقلیمی که از سازمان هواشناسی استان دریافت شده و دیگر دادهها که از روی نقشههای توپوگرافی و زمینشناسی و سازمان‌های مرتبط اخذ گردیده است. در پژوهش حاضر به نقش عناصر آب و هوایی و عوامل موثر دیگر در مکانیابی سایت‌های نظامی پرداخته میشود. هدف از شناسایی مناطق مستعد با رویکرد رعایت اصول پدافند غیرعامل میباشد. روش تحقیق در این پژوهش مبتنی بر فرآیند تحلیل شبکهای(ANP) و تحلیل‌هایGIS میباشد. بعد از وزن‌دهی لایه‌ها و همپوشانی آنها و بررسی اصول پدافند غیرعامل، نقشه نهایی جانمایی تهیه گردید و نتایج حاصل بیانگر آن است که در بین عوامل موثر در مکانیابی مراکز نظامی در منطقه مورد مطالعه، عوامل اقلیمی بیشترین وزن یعنی 34/0 را به خود اختصاص داده‌اند.
برنامه ریزی شهری
مجید رحمانی؛ کریم حسین زاده دلیر؛ محمدرضا پاکدل فرد
چکیده
خوانش هر بنا و سازه شهری مستلزم انگاره کل گرایی محیطی و از این رو نیازمند ادارک زیبایی شناختی است. منظر شهری در قلب این انگاره قرار دارد. انگاره ای که در پیوند با ابژکتیویسم سیما و منظر شهری به مفهوم کیفیت زندگی پیوند می خورد. در این مقاله منفعت عمومی صرفا به معنای مرسوم خدمات شهری و توزیع برابر آن ها نگریسته نمی شود بلکه با توجه به تصویری ...
بیشتر
خوانش هر بنا و سازه شهری مستلزم انگاره کل گرایی محیطی و از این رو نیازمند ادارک زیبایی شناختی است. منظر شهری در قلب این انگاره قرار دارد. انگاره ای که در پیوند با ابژکتیویسم سیما و منظر شهری به مفهوم کیفیت زندگی پیوند می خورد. در این مقاله منفعت عمومی صرفا به معنای مرسوم خدمات شهری و توزیع برابر آن ها نگریسته نمی شود بلکه با توجه به تصویری شدن ساختارهای بازنمایی شهری، منظر شهری و کیفیت فضا هم در این ساختارها منفعت و کالایی عمومی است. توزیع برابر این کالای عمومی در ارتقای کیفیت زندگی هم به صورت محسوس و هم آماری قابل بررسی است. روش تحقیق توصیفی تحلیلی است. تعداد 120 نفر به صورت تصادفی از ساکنان منطقه 2 شهرداری شیراز مورد پرسشگری قرار گرفته اند. نتایج تحقیق حاکی از آن است که کیفیت مطلوب و خوانایی سیما و منظر شهری در تعلق مکانی، جریان سرمایه گذاری و رشد و کیفیت زندگی تاثیر مستقیم و معنی دارد. . . . . . . . . . . . . .
آب و هواشناسی
محمدحسین عالی نژاد؛ سعید جهانبخش؛ علی محمدخورشیددوست
چکیده
تامین منابع آب توسط برف در حوضه‌های کوهستانی بعلت خاصیت تاخیر در ایجاد رواناب، ضروری است. بنابراین شبیهسازی رواناب ناشی از ذوب برف و تغییرات فصلی پوشش آن در مدیریت منابع آب بسیار اهمیت دارد. در این مطالعه، به‌منظور برآورد رواناب حاصل از ذوب برف در حوضۀ قره‌سو از زیرحوضه‌های سیمره، نخست سطح پوشش برف برای سالهای آبی 95 الی 97 با استفاده ...
بیشتر
تامین منابع آب توسط برف در حوضه‌های کوهستانی بعلت خاصیت تاخیر در ایجاد رواناب، ضروری است. بنابراین شبیهسازی رواناب ناشی از ذوب برف و تغییرات فصلی پوشش آن در مدیریت منابع آب بسیار اهمیت دارد. در این مطالعه، به‌منظور برآورد رواناب حاصل از ذوب برف در حوضۀ قره‌سو از زیرحوضه‌های سیمره، نخست سطح پوشش برف برای سالهای آبی 95 الی 97 با استفاده از تصاویر روزانۀ ماهوارۀ ترا- مودیس با تفکیک مکانی 1 کیلومتر از طریق سامانه گوگل ارث انجین استخراج شد. سپس در محیط نرمافزارGIS ، مشخصات فیزیوگرافی حوضه بهدست آمد. در مرحلۀ بعد، با واردکردن دادههای پوشش برف، متغیرهای هواشناختی و شاخصهای لازم به مدلSRM ، رواناب ناشی از ذوب برف شبیهسازی شد. در این شبیهسازی سال 95-96 برای واسنجی و سال 96-97 جهت اعتبارسنجی مدل در نظر گرفته شد. نتایج نشان داد که، سهم جریان رودخانه از ذوب برف در ماههای اسفند و فروردینماه چشمگیر است، ولی با افزایش درجهحرارت هوا در اردیبهشتماه، سهم باران در جریان پررنگ‌تر میشود. همچنین نتایج شبیهسازی بیانگر دقت بالای این مدل میباشد، بهطوری که ضریب تعیین (R2) برای سالهای آبی 95-96 الی 96-97 به ترتیب معادل 93/0 و 9/0 و درصد خطای حجمی آن نیز به ترتیب (DV) 3/0 و 33/3 بهدست آمد.
ژئومورفولوژی
احد رنجبری؛ موسی عابدینی؛ داود مختاری؛ خلیل ولیزاده کامران
چکیده
تکتونیک فعال منطقه آذربایجان، هم‌چون سایر نقاط ایران از همگرایی پوسته‌های قاره‌ای اوراسیا و عربی نشأت گرفته است. این پویایی منجر به گسلش بخش عمده‌ای از آن و در نتیجه وقوع زمین‌لرزه‌های ویرانگر شده است. شناسایی و استخراج این گسلها تا حد زیادی میتواند به روشن شدن رفتار تکتونیکی منطقه کمک کند. از این طریق پراکنش فضایی مخاطرات ...
بیشتر
تکتونیک فعال منطقه آذربایجان، هم‌چون سایر نقاط ایران از همگرایی پوسته‌های قاره‌ای اوراسیا و عربی نشأت گرفته است. این پویایی منجر به گسلش بخش عمده‌ای از آن و در نتیجه وقوع زمین‌لرزه‌های ویرانگر شده است. شناسایی و استخراج این گسلها تا حد زیادی میتواند به روشن شدن رفتار تکتونیکی منطقه کمک کند. از این طریق پراکنش فضایی مخاطرات ژئومورفیک شناسایی، پیشبینی و مدیریت میشود. در این راستا، شناسایی گسل‌های پهنه قوشاداغ و شواهد ژئومورفیک آنها در شمالغرب ایران هدف کلی این پژوهش انتخاب گردید. این سامانه گسلی به دلیل فقر مطالعاتی تاحدودی ناشناخته مانده بود اما با آغاز فعالیت لرزه‌ای دوگانه 21 مرداد 1391 مسبب تلفات جانی و مالی زیادی شد. برای استخراج گسل‌های منطقه، باند 8 تصویر ماهواره لندست 8 سنجنده OLI با ردیف 33 و گذر 168، با باند پانکروماتیک آن (15متر) فیوژن شد. جهت مشاهده بهتر خطواره‌ها از تکنیکهای RGB، PCA، فیلترهای جهت‌دار و نسبت باندی استفاده گردید سپس خطواره‌ها از تصاویر Pan Sharp شده در محیط نرمافزار ژئوماتیکا و با اعمال الگوریتم Lineament Extraction استخراج گردید. این فرایند در سه روش دستی، اتوماتیک و نیمه‌اتوماتیک و با استفاده از نرم‌افزارهای Envi5.1 و ArcGIS10.4.1 انجام شد. جهت حصول اطمینان از تصاویر سنتینل 2B و اسپات نیز به لحاظ برخی ویژگی‌ها استفاده شد و در نهایت گسل‌های استخراجی، با عملیات میدانی، پیمایش زمینی و مشاهدات پدیده‌های ژئومورفولوژیک مقایسه و تدقیق گردید. نتیجه پژوهش نشان از دقت بالای آن دارد به طوری که با ترکیب روش‌ها برای اولین بار برخی از گسل‌های جدید نیز شناسایی شدند.
آب و هواشناسی
زینب جوانشیر؛ خلیل ولیزاده کامران؛ علی اکبر رسولی؛ هاشم رستم زاده
چکیده
پدیده تبخیر- تعرق واقعی یکی از مولفه های اصلی تعیین بیلان آبی هر منطقه بوده و همچنین یکی از عوامل کلیدی برای برنامه ریزی درست و مناسب آبیاری برای بهبود راندمان آب مصرفی در منطقه می باشد.. این پژوهش با هدف تعیین تبخیر – تعرق واقعی گیاه مرجع در شهرستانهای شرق دریاچه ارومیه، از 4 تصویر ماهواره لندست 8 در طول فصول زراعی در تاریخهای 5 شهریور ...
بیشتر
پدیده تبخیر- تعرق واقعی یکی از مولفه های اصلی تعیین بیلان آبی هر منطقه بوده و همچنین یکی از عوامل کلیدی برای برنامه ریزی درست و مناسب آبیاری برای بهبود راندمان آب مصرفی در منطقه می باشد.. این پژوهش با هدف تعیین تبخیر – تعرق واقعی گیاه مرجع در شهرستانهای شرق دریاچه ارومیه، از 4 تصویر ماهواره لندست 8 در طول فصول زراعی در تاریخهای 5 شهریور 1392، 23 مرداد، 14 شهریور 1395 و 31 مرداد 1396 به ترتیب مربوط به سالهای 2017، 2016، 2014 و 2013 استفاده کرده است. همچنین دادههای هواشناسی مورد نیاز، بر اساس معادله بیلان انرژی سطح (سبال )به کارگرفته شده است. نتایج نشان داد، که مقدار تبخیر- تعرق واقعی محاسبه شده از مدل سبال برای گیاه مرجع در مرحله ابتدایی رشد، مرحله توسعه، مرحله میانی و پایانی رشد بترتیب حداکثر66/18، 99/23، 96/14 و30/16 میلیمتر در روز است. نتایج حاصل حاکی از آن بود که مدل سبال قادر است پاسخهای معتبری را با صحت و دقت کافی در زمان نسبتاً کوتاهی ارائه نماید و می تواند به عنوان روشی کارآمد و سودمند در سازماندهی منابع آب و بهینه سازی مصرف در تأمین نیاز آبی گیاهان از اهمیت ویژهای برخوردار باشد.
برنامه ریزی شهری
سیداسدالله حجازی
دوره 19، شماره 54 ، بهمن 1394، ، صفحه 105-125
چکیده
عدم مدیریت در دفع بهداشتی زباله نشانهای از فقدان برنامهریزی و عدم توجه به مسایل مختلف زیست محیطی است. با رشد سریع مناطق شهری جایگاههای دفع ناکافی بهنظر آمده و اثر مستقیمی بر روی هزینهها در محلهای دور افتاده و کوچک دارد. لذا با این رویکرد هدف از تحقیق حاضر، مکانیابی دفع زبالههای شهری شهرستان مراغه با موقع ریاضی ...
بیشتر
عدم مدیریت در دفع بهداشتی زباله نشانهای از فقدان برنامهریزی و عدم توجه به مسایل مختلف زیست محیطی است. با رشد سریع مناطق شهری جایگاههای دفع ناکافی بهنظر آمده و اثر مستقیمی بر روی هزینهها در محلهای دور افتاده و کوچک دارد. لذا با این رویکرد هدف از تحقیق حاضر، مکانیابی دفع زبالههای شهری شهرستان مراغه با موقع ریاضی ً46 َ07 ْ46 تا ً33 َ43 ْ46 طول شرقی و ً52 َ00 ْ37 تا ً35 َ44 ْ37 عرض شمالی است. این شهرستان با وجود جمعیت بالای آن فاقد مرکزی بهداشتی جهت دفع زبالههای شهری میباشد و این مسأله برای ساکنان این شهرستان مشکلات زیست محیطی عدیدهای را بهوجود آورده است. به این منظور با استفاده از مدل تحلیل سلسلهمراتبی و با بهرهگیری از تصاویر ماهوارهای و عملیات میدانی و نمونهبرداری از منطقه مورد مطالعه، متغیرهای متعددی در راستای انتخاب بهترین مکان برای دفع بهداشتی زبالههای شهری مورد ارزیابی قرار گرفت. از این رو، برای هر یک از معیارهای مورد بررسی نقشه با فرمت رستری در محیط سیستم اطلاعات جغرافیایی تهیه شد. تمامی معیارها بهصورت دوبهدویی با هم مورد مقایسه قرار گرفت و در نهایت با استفاده از محیط GIS و روش AHP نقشه مکانهای مستعد دفع زبالههای شهری برای منطقه مورد مطالعه تهیه شد. نتایج تحلیل در 5 طبقه از بسیار بالا تا بسیار ضعیف کلاسبندی شد. مساحت طبقه بهترین مکان استخراج شده در حدود 2972 هکتار که معادل 36/1 درصد از شهرستان مراغه میباشد را در برمیگیرد. و در نهایت اینکه با توجه به عملیات میدانی انجام شده و مطابقت با نقشه استخراج شده در محیط GIS، مساعدترین منطقه در نزدیکی روستای آغچه کهل و به فاصله 15 کیلومتری از شهر مراغه انتخاب شد که در اولویت بهینه پژوهشگر میباشد.
آب و هواشناسی
مجید رضایی بنفشه؛ فاطمه جعفری شندی؛ فرشته حسین علی پور گزی؛ مجید علیمحمدی
چکیده
در این پژوهش با استفاده از رویکرد محیطی به گردشی، فراوانی تابع همگرایی شار رطوبتدر زمان رخداد بارشهای سنگین شمال غرب ایران بررسی شد. 106 روز از سنگینترین بارشهای شمال غرب ایران از پایگاه داده بارش روزانه کشور، بر اساس آستانه بالای 99 درصد، جهت مطالعه انتخاب شد. فراوانی تابع همگرایی شار رطوبت در محدوده صفر تا 120 درجه طول شرقی و ...
بیشتر
در این پژوهش با استفاده از رویکرد محیطی به گردشی، فراوانی تابع همگرایی شار رطوبتدر زمان رخداد بارشهای سنگین شمال غرب ایران بررسی شد. 106 روز از سنگینترین بارشهای شمال غرب ایران از پایگاه داده بارش روزانه کشور، بر اساس آستانه بالای 99 درصد، جهت مطالعه انتخاب شد. فراوانی تابع همگرایی شار رطوبت در محدوده صفر تا 120 درجه طول شرقی و صفر تا 80 درجه شمالی در 6 سطح 500، 600، 700، 850، 925 و 1000 هکتوپاسکال و در چهار دیدهبانی در ساعتهای 00:00، 06:00، 12:00، 18:00 زولو محاسبه شد. نتایج نشان داد که از میان این سطوح، سطح 850 هکتوپاسکال بهدلیل داشتن بالاترین فراوانی تابع همگرایی شار رطوبت بر روی ایران و بهویژه شمالغرب ایران دارای اهمیت بوده است.
در این پژوهش با استفاده از رویکرد محیطی به گردشی، فراوانی تابع همگرایی شار رطوبتدر زمان رخداد بارشهای سنگین شمال غرب ایران بررسی شد. 106 روز از سنگینترین بارشهای شمال غرب ایران از پایگاه داده بارش روزانه کشور، بر اساس آستانه بالای 99 درصد، جهت مطالعه انتخاب شد. فراوانی تابع همگرایی شار رطوبت در محدوده صفر تا 120 درجه طول شرقی و صفر تا 80 درجه شمالی در 6 سطح 500، 600، 700، 850، 925 و 1000 هکتوپاسکال و در چهار دیدهبانی در ساعتهای 00:00، 06:00، 12:00، 18:00 زولو محاسبه شد. نتایج نشان داد که از میان این سطوح، سطح 850 هکتوپاسکال بهدلیل داشتن بالاترین فراوانی تابع همگرایی شار رطوبت بر روی ایران و بهویژه شمالغرب ایران دارای اهمیت بوده است.
آب و هواشناسی
محمد رحیمی؛ محمدرضا یزدانی؛ مسلم اسدی؛ نفیسه پگاه فر؛ محمد طالب حیدری
چکیده
هدف این تحقیق، مطالعه انحراف احتمالی از حالت نرمال برای برخی پارامترهای اقلیمی در استان کردستان میباشد. محاسبات و تحلیلها بر اساس متغیرهای دما، بارش، رطوبت و حداکثر سرعت باد انجام شده است. مقطع زمانی مورد مطالعه در این تـحقیق یک دوره 30 ساله است که بین سالهای 1983 تا 2012 واقع میگردد و ایستگاههای سنندج، سقز، قروه، مریوان، ...
بیشتر
هدف این تحقیق، مطالعه انحراف احتمالی از حالت نرمال برای برخی پارامترهای اقلیمی در استان کردستان میباشد. محاسبات و تحلیلها بر اساس متغیرهای دما، بارش، رطوبت و حداکثر سرعت باد انجام شده است. مقطع زمانی مورد مطالعه در این تـحقیق یک دوره 30 ساله است که بین سالهای 1983 تا 2012 واقع میگردد و ایستگاههای سنندج، سقز، قروه، مریوان، زرینه و بیجار را شامل میشود. ابتدا سعی شده است با استفاده از روش رتبهای من-کندال، تغییرات دادهها شناسایی شوند و سپس نوع و زمان آن مشخص گردد. در پایان نیز آزمون همبستگی پیرسون بین متغیرها اعمال شد. نتایج بهدست آمده از تحلیل دادهها نشان میدهد که زمان شروع بیشتر تغییرات ناگهانی و از هر دو نوع روند و نوسان بوده است. همچنین نتایج بهدست آمده از آزمون همبستگی پیرسون حاکی از آن است که در اکثر ایستگاهها بین پارامترهای بارش و رطوبت همبستگی معنیدار مثبت و بین پارامترهای دما و رطوبت همبستگی معنیدار منفی برقرار است.
ژئوتوریسم، اکوتوریسم و گردشگری
مسعود تقوایی؛ فاطمه جلالیان
چکیده
بررسی میزان آسایش اقلیمی و روزهای مناسب برای گردش در مناطق شهری، یکی از جنبههای برنامهریزی موفق برای رشد صنعت گردشگری شهری میباشد. استان پهناور خوزستان با برخورداری از توانهای بسیار بالای گردشگری و تنوع اقلیمی، میتواند بهعنوان یکی از قطبهای گردشگری کشور معرفی شود. در این پژوهش به بررسی تعداد روزهای توام با آسایش ...
بیشتر
بررسی میزان آسایش اقلیمی و روزهای مناسب برای گردش در مناطق شهری، یکی از جنبههای برنامهریزی موفق برای رشد صنعت گردشگری شهری میباشد. استان پهناور خوزستان با برخورداری از توانهای بسیار بالای گردشگری و تنوع اقلیمی، میتواند بهعنوان یکی از قطبهای گردشگری کشور معرفی شود. در این پژوهش به بررسی تعداد روزهای توام با آسایش اقلیمی در استان خوزستان، با بهکارگیری مدل دمای معادل فیزیولوژیک پرداخته شده است. برای این منظور ابتدا از دادههای روزانه هواشناسی هشت ایستگاه هـمدید طی یک دوره ده ساله (2000-2009) میانگین گرفته شده است. چهار عنصر هواشناسی مورد نیاز برای این کار دمای هوای خشک، رطوبت نسبی، میزان ابرناکی و سرعت باد میباشد. شهرهای مورد پژوهش، شامل؛ آبادان، اهواز، بهبهان، دزفول، ایذه، مسجدسلیمان، رامهرمز و شوشتر میباشد که با قرار دادن میانگین دادههای شهرهای مذکور در نرمافزار ریمن روزهای مناسب برای گردش مشخص شدهاند. طبق خروجی مدل (با در نظر گرفتن دورههای دارای تنش اندک سرمایی و گرمایی) شهر ایذه با 168 روز بیشترین تعداد روزهای توام با آسایش را در بین شهرها دارد. بعد از آن مسجدسلیمان با 139 روز، اهواز با 130 روز، شوشتر و آبادان با 128 روز، بهبهان با 124 روز، رامهرمز با 119 و دزفول با 116 به ترتیب در ردههای بعد قرار میگیرند. همچنین نتایج نشان داده که در کل استان بهطور متوسط از اوایل آذر تا اوایل فروردین آب و هوا برای گردش مناسب میباشد.
برنامه ریزی شهری
فضل اله کریمی قطب آبادی؛ علی زنگی‌آبادی
چکیده
تاب‌آوری در برابر زلزله که درواقع نحوه تأثیرگذاری ظرفیت‌های جغرافیایی، اجتماعی، اقتصادی، نهادی و... جوامع در برابر زلزله میباشد، ازجمله مسائلی است که باید در هر جامعه به آن توجه شود. شایان‌ذکر است که نوع نگرش به مقوله تاب‌آوری و نحوه تحلیل آن از یک طرف در چگونگی شناخت تاب‌آوری وضع موجود و علل آن نقش کلیدی دارد و از طرف دیگر سیاست‌ها ...
بیشتر
تاب‌آوری در برابر زلزله که درواقع نحوه تأثیرگذاری ظرفیت‌های جغرافیایی، اجتماعی، اقتصادی، نهادی و... جوامع در برابر زلزله میباشد، ازجمله مسائلی است که باید در هر جامعه به آن توجه شود. شایان‌ذکر است که نوع نگرش به مقوله تاب‌آوری و نحوه تحلیل آن از یک طرف در چگونگی شناخت تاب‌آوری وضع موجود و علل آن نقش کلیدی دارد و از طرف دیگر سیاست‌ها و اقدامات کاهش خطر نحوه رویارویی با آن را نیز تحت تأثیر قرار میدهد. هدف از انجام این پژوهش، سنجش سطح تاب‌آوری اجتماعی سکونتگاههای شهری جدید منطقه شهری اصفهان، در برابر خطر زلزله است. با توجه به مؤلفه‌های مورد بررسی و ماهیت موضوع، رویکرد حاکم بر این پژوهش «توصیفی- تحلیلی» است. جامعه آماری این پژوهش شامل 6 سکونتگاه شهری جدید شاهین‌شهر، مجلسی، سپاهان شهر، فولادشهر، بهارستان و شهید کشوری میباشند. این تحقیق ازنظر هدف، کاربردی بوده و در بخش ادبیات تحقیق برای جمعآوری اطلاعات از روشهای کتابخانه‌ای و میدانی اقدام شده است. در این پژوهش، نگارندگان به دنبال پاسخ‌گویی به این سؤال بوده‌اند که وضعیت تاب‌آوری اجتماعی سکونتگاههای شهری جدید منطقه شهری اصفهان در برابر زلزله، چگونه است؟ براساس نتایج حاصل از این پژوهش، سکونتگاههای جدید شاهین شهر، شهیدکشوری، بهارستان، فولادشهر، سپاهان شهر و مجلسی به ترتیب با عملکردهای مطلوب 889/0، 335/0، 300/0، 279/0، 275/0 و 272/0، رتبه های 1 تا 6 را از نظرتاب آوری اجتماعی در برابر خطرزلزله دارا می باشند.
آب و هواشناسی
اسداله خورانی؛ زهرا جمالی
چکیده
هدف از این تحقیق بررسی و مقایسه شدت خشکسالی در شرایط تغییراقلیم در دو ایستگاه بندرعباس (خشک) و شهرکرد (نیمهخشک) است. به این منظور دادههای روزانه بارش، ساعت آفتابی، دمای کمینه و بیشینه مورد استفاده قرار گرفته است. این دادهها به روش آماری و با مدل LARS-WG تحت سه سناریوی A1B, A2 وB1 ریزگردانی شدهاند. سپس پارامترهای اقلیمی مذکور برای ...
بیشتر
هدف از این تحقیق بررسی و مقایسه شدت خشکسالی در شرایط تغییراقلیم در دو ایستگاه بندرعباس (خشک) و شهرکرد (نیمهخشک) است. به این منظور دادههای روزانه بارش، ساعت آفتابی، دمای کمینه و بیشینه مورد استفاده قرار گرفته است. این دادهها به روش آماری و با مدل LARS-WG تحت سه سناریوی A1B, A2 وB1 ریزگردانی شدهاند. سپس پارامترهای اقلیمی مذکور برای دوره 2040-2011 شبیهسازی شده و اقدام به استخراج شاخص RDI از دادههای پایه و دادههای بهدست آمده از مدل اقلیمی HADCM3 شده است. بر اساس تمام سناریوهای مورد مطالعه شدت خشکسالی در هر دو ایستگاه افزایش مییابد، بجز سناریوی B1 که کاهش خشکسالی را برای ایستگاه شهرکرد پیشبینی نموده است. در مجموع در ایستگاه بندرعباس طبق سناریوهای A1B، A2 و B1 درصد سالهای خشک بهترتیب به میزان 7/6 ، 10 و 10 درصد افزایش مییابد و در ایستگاه شهرکرد به ترتیب به میزان 7/6 و3/3 افزایش مییابد درحالیکه طبق سناریوی B1 در حدود 10 درصد از شدت خشکسالیهای ایستگاه شهرکرد کاسته میشود.
آب و هواشناسی
حسین رحمتی؛ صمد امامقلی زاده؛ حسین انصاری
چکیده
برآورد صحیح رواناب حوضه نقش بسیار مهمی در مدیریت آن دارد. تا به حال محققین زیادی از مدلهای یکپارچه، توزیعی و همچنین از روشهای هوشمند مصنوعی به‌منظور برآورد رواناب حوضه استفاده نمودند. در تحقیق حاضر برای برآورد آبدهی حوضه بار اریه با مساحتی معادل با 112 کیلومتر مربع و متوسط بارش سالانه 72/306 میلیمتر از دو مدل توزیعی WetSpa و مدل هوشمند ...
بیشتر
برآورد صحیح رواناب حوضه نقش بسیار مهمی در مدیریت آن دارد. تا به حال محققین زیادی از مدلهای یکپارچه، توزیعی و همچنین از روشهای هوشمند مصنوعی به‌منظور برآورد رواناب حوضه استفاده نمودند. در تحقیق حاضر برای برآورد آبدهی حوضه بار اریه با مساحتی معادل با 112 کیلومتر مربع و متوسط بارش سالانه 72/306 میلیمتر از دو مدل توزیعی WetSpa و مدل هوشمند شبکه عصبی مصنوعی ANN استفاده گردید. به‌منظور اجرای مدل WetSpa از دو دسته اطلاعات شامل نقشههای رستری و اطلاعات هواشناسی و برای مدل شبکه عصبی مصنوعی تنها از اطلاعات هواشناسی استفاده گردید. اجرای مدلهای مذکور در دورهی 5 ساله صورت پذیرفت. به‌منظور مقایسه نتایج مدلها، از معیارهای ارزیابی ضریب همبستگی R2، مجذور میانگین خطای استاندارد RMSE و میانگین قدر مطلق خطا MAE استفاده شد. نتایج بدست آمده نشان داد مدل WetSpa با R2و RMSE برابر با m3/s920/0 وm3/s 346/0 و همچنین مدل شبکه عصبی مصنوعی با R2و RMSE برابر با m3/s 959/0 و m3/s 310/0 توانایی شبیهسازی جریان رودخانه بار اریه را دارند. همچنین استفاده از مدل شبکه عصبی مصنوعی موجب کاهش خطای برآورد رواناب حوضه به مقدار 6/11 درصد در مقایسه با مدل WetSpa شده است.
ژئومورفولوژی
غلام حسن جعفری؛ مهدی عباسی
دوره 22، شماره 65 ، آبان 1397، ، صفحه 117-139
چکیده
بررسی پادگانهها از عمدهترین مباحث مربوط به ژئومورفولوژی رودخانهای میباشد. آنها سطوح با شیب کم هستند که به‌موازات محور درهی رودخانه، در سطوح بالاتر از بستر امروزی درنتیجه‌ی برش بستر، توسط رودخانه و در انعکاس پاسخ به تغییرات عوامل خارجی مانند آب‌وهوا، تکتونیک و سطح اساس ایجادشده‌اند. رودخانهی قزلاوزن بهعنوان ...
بیشتر
بررسی پادگانهها از عمدهترین مباحث مربوط به ژئومورفولوژی رودخانهای میباشد. آنها سطوح با شیب کم هستند که به‌موازات محور درهی رودخانه، در سطوح بالاتر از بستر امروزی درنتیجه‌ی برش بستر، توسط رودخانه و در انعکاس پاسخ به تغییرات عوامل خارجی مانند آب‌وهوا، تکتونیک و سطح اساس ایجادشده‌اند. رودخانهی قزلاوزن بهعنوان یکی از طویلترین سیستمهای رودخانهای، به تغییرات عوامل خارجی (آب‌وهوا، تکتونیک و سطح اساس) به‌خوبی پاسخ داده است. به این منظور، پس از تقسیمبندی مسیر رودخانه به نه بازه، نیمرخهایی بر روی پادگانههای مجاور گسلها رسم گردید تا ازنظر تغییر ارتفاع سطوح و تقارن بررسی شوند. همچنین برای ﺑﺮرﺳﻲ میزان تأثیر فعالیتهای ﺗﻜﺘﻮﻧﻴﻜﻲ بر حوضهی آبریز قزلاوزن، چهار زیر حوضهی دیواندره، زنجان‌رود، قرنقوچای و هشتچین- طارم، به ترتیب از سر آب به پایاب، به کمک دو شاخص، ﮔﺮادﻳﺎن ﻃﻮل رودﺧﺎﻧﻪ (SL) و ﻧﺴﺒﺖ ﭘﻬﻨﺎی ﻛﻒ دره ﺑﻪ ارﺗﻔﺎع دره (Vf) با مقاطع مشخص، بررسی شدند. نتایج بررسیها نشان‌دهنده‌ی ارتباط ساختمان پادگانهها با عامل زمینساخت بوده است. به این معنی که فرم پادگانهها در پایاب رودخانه بیشتر انعکاسی از اثرات نئوتکتونیک و زمینساخت است درصورتی‌که در سر آب، بیشتر اثرات زمینساخت اولیه را منعکس کرده‌اند. بازخورد چنین فعالیت‌هایی در پایاب حوضه بهصورت مخروط‌افکنه‌های متداخل و جداره قائم پادگانهها در سنگ‌بستر و در سر آب به شکل پادگانههای متداخل در رسوبات آبرفتی با کناره‌هایی کم شیب است.
ژئومورفولوژی
سمیه خالقی؛ شهرام روستایی؛ علی محمد خورشیددوست؛ محمدحسین رضایی مقدم؛ محمدعلی قربانی
چکیده
حوضهها و سیستمهای رودخانهای در پاسخ به تغییرات عوامل بیرونی و درونی تغییر مییابد. از این رو تکنیکهای متعددی جهت شبیهسازی این تغییرات و تحول سیستم رودخانه مطرح شده است. اتومای سلولی یکی از جدیدترین مدلهای سلولی رودخانهای میباشد که چشمانداز حوضه را با شبکهای از سلولها تعریف کرده و توسعه این چشمانداز ...
بیشتر
حوضهها و سیستمهای رودخانهای در پاسخ به تغییرات عوامل بیرونی و درونی تغییر مییابد. از این رو تکنیکهای متعددی جهت شبیهسازی این تغییرات و تحول سیستم رودخانه مطرح شده است. اتومای سلولی یکی از جدیدترین مدلهای سلولی رودخانهای میباشد که چشمانداز حوضه را با شبکهای از سلولها تعریف کرده و توسعه این چشمانداز توسط عمل متقابل بین سلولها (مانند جریان آب و رسوب) با کاربرد قوانینی بر اساس سادهسازی اصول حاکم بر فیزیک مشخص میشود. این روش برای شبیهسازی حوضه آبریز لیقوان با اندازه سلولی ۲۰ متر و دادههای بارش ساعتی ۱۰ سال (۸۰-۸۹) بهکار رفته است. نتایج شبیهسازی به دو روش کمی و کیفی مورد ارزیابی قرار گرفت، بهطوری که تغییرات نسبی در حوضه و توزیع مکانی میزان حفر و رسوبگذاری در کل حوضه و در هر سلول روی نقشه مدل ارتفاعی رقومی مشخص گردید و همچنین مقادیر توزیع اندازه ذرات رسوب در دبیهای مختلف نشان داد که با افزایش دبی، مقادیر رسوب افزایش یافته و در این بین ذرات شن درشت، بیشترین مـقدار و ذرات ماسه خـیلی ریز، رس و لای کمترین مـقدار را دارا میباشند. همچنین بررسی پروفیلهای طولی و عرضی نشان داد که رودخانه جاری در دره لیقوان در مرحله بلوغ قرار دارد و فرآیند رسوبگذاری در مجرای رودخانه غلبه دارد که یکی از مهمترین دلایل آن، افزایش بارش و تغییر اقلیم حوضه در دهه اخیر بوده که منجر به فرسایش دامنهها و رسوبگذاری در مجرای رودخانه شده است. در نهایت اینکه هر چند صحتسنجی نتایج حاصله از اتومای سلولی تا حدی دشوار بوده و مدلCAESAR به پارامترهای ورودی حساس میباشد اما مقایسه نتایج بهدست آمده با نتایج مطالعات پیشین و شواهد میدانی بیانگر نتایج قابل قبول رویکرد اتومای سلولی میباشد.
اسماعیل دویران؛ جمیله توکلی نیا؛ سعید غلامی؛ مهرداد دانش دوست
دوره 18، شماره 48 ، تیر 1393، ، صفحه 123-148
چکیده
امروزه بهدنبال نارسایی و انتقادات وارده به روند برنامهریزی شهری قبل از دهه 1950 (چون طرحهای شـهری کالبد محور) شاهد ورود و کاربست مـفهوم مشارکت و برنامهریـزی مشارکتی در ادبـیات برنامهریـزی، ابتدا در کـشورهای توسـعهیافته و سپس نشر و نمو آن در کـشورهای در حال توسـعه میباشیم. آگاهی از ظرفیت مشارکتپذیری ساکنان بافتهای ...
بیشتر
امروزه بهدنبال نارسایی و انتقادات وارده به روند برنامهریزی شهری قبل از دهه 1950 (چون طرحهای شـهری کالبد محور) شاهد ورود و کاربست مـفهوم مشارکت و برنامهریـزی مشارکتی در ادبـیات برنامهریـزی، ابتدا در کـشورهای توسـعهیافته و سپس نشر و نمو آن در کـشورهای در حال توسـعه میباشیم. آگاهی از ظرفیت مشارکتپذیری ساکنان بافتهای مختلف شهری برای تحقق برنامهها و رسیدن به اهداف برنامهریزی امری ضروری است. از این رو شناخت ابعاد مختلف مشارکت و سنجش آن در محلات شهری منجر به درک درست تفاوتهای موجود عناصر سیستم شهری (محلات شهری) شده و فرایند برنامهریزی شهری را متناسب با تفاوتهای موجود، نظام داده و عملیاتی می‌کند. این پژوهش با استفاده از روش تحقیق کمی، در چارچوب مدل تحلیل سلسلهمراتبی (AHP) و تحلیل همبستگی سعی نموده است به مقایسه تطبیقی ظرفیت مشارکت مردم در بافتهای فرسوده و جدید شهری با نمونه موردی محله حسینیه (بافت قدیم ) وکوی قائم (بافت جدید) شهر زنجان بپردازد. نتایج بهدست آمده نشان میدهد که با وجود مشکلات عدیده در بافتهای فرسوده ظرفیت مشارکتپذیری ساکنان آن در ارتقا محیط محل بالاتر از بافتهای جدید است.
ژئومورفولوژی
معصومه رجبی؛ علی شیری طرزم
چکیده
چکیده در شمال غرب ایران بیش از 50 گنبد نمکی با سن نئوژن وجود دارد که 48 گنبد دارای ابعاد قابل اندازهگیری هستند. یکی از معیارهایی که می توان براساس آن گنبدهای نمکی شمال غرب ایران را طبقهبندی نمود، ویژگی های ساختاری برونزدهای نمکی منطقه میباشد. در این مقاله گنبدهای نمکی شمال غرب ایران با توجه به ویژگیهای ساختاری به دو ...
بیشتر
چکیده در شمال غرب ایران بیش از 50 گنبد نمکی با سن نئوژن وجود دارد که 48 گنبد دارای ابعاد قابل اندازهگیری هستند. یکی از معیارهایی که می توان براساس آن گنبدهای نمکی شمال غرب ایران را طبقهبندی نمود، ویژگی های ساختاری برونزدهای نمکی منطقه میباشد. در این مقاله گنبدهای نمکی شمال غرب ایران با توجه به ویژگیهای ساختاری به دو گروه گنبدهای با ساختار تک شیب و گنبدهای با ساختار طاقدیسی تقسیم شدهاند، ابتدا نمودار پراکنش، خط رگرسیون، نوع و مقدار همبستگی بین پارامترهای مورفومتری هر گروه مورد بررسی و تحلیل قرار گرفته است، سپس پارامترهای هر گروه با گروه دیگر با هم مقایسه شده است. بررسی پارامترهای مورفومتری گنبدها نشان میدهند که گنبدهای نمکی تکشیب نسبت به گنبدهای نمکی طاقدیسی دارای مساحت، دایرهواری و ارتفاع کمتر ولی ضریب کشیدگی و ضریب برافراشتگی بیشتری هستند. همچنین گنبدهای تکشیب یا روی گسلها و یا در فاصله کمی از گسلها قرار دارند، بنابراین گنبدهای تک شیب نسبت به گنبدهای طاقدیسی، بیشتر تحت تاثیر گسلها هستند.
ژئومورفولوژی
شهرام روستایی؛ داود مختاری؛ زهرا اشرفی فینی
چکیده
هدف از تحقیق حاضر اولویتبندی عوامل موثر بر وقوع زمین لغزش با استفاده از شاخص آنتروپی شانون و تهیه نقشه خطر پذیری حوضه با استفاده از روش اولویت بندی می باشد.به این منظور با استفاده از تصاویر ماهوارهای ASAR از سنجنده ENVISAT در سالهای 2003 الی 2009 و بازدیدهای صحرایی 17 پهنه لغزشی به صورت انتخابی شناسایی و نقشه پراکنش زمین لغزشهای منطقه ...
بیشتر
هدف از تحقیق حاضر اولویتبندی عوامل موثر بر وقوع زمین لغزش با استفاده از شاخص آنتروپی شانون و تهیه نقشه خطر پذیری حوضه با استفاده از روش اولویت بندی می باشد.به این منظور با استفاده از تصاویر ماهوارهای ASAR از سنجنده ENVISAT در سالهای 2003 الی 2009 و بازدیدهای صحرایی 17 پهنه لغزشی به صورت انتخابی شناسایی و نقشه پراکنش زمین لغزشهای منطقه مورد مطالعه در محیط نرم افزار ARCgis تهیه گردید. لایههای اطلاعاتی شیب، جهت شیب، هیپسومتری، نسبت مساحت سطح(ASR)، شاخص موقعیت توپوگرافی (TPI)، شاخص طول شیب(ALS)، شاخص رطوبت(TWI)، زمین شناسی، کاربری اراضی، شاخص پوشش گیاهی نرمال شده(NDVI)، فاصله از گسل، فاصله از رودخانه و فاصله از جاده به عنوان عوامل موثر بر وقوع زمین لغزش شناسایی و نقشههای مذکور در محیط سامانه اطلاعات جغرافیایی تهیه ورقومی گردید.اولویت بندی عوامل موثر با استفاده از شاخص آنتروپی شانون نشان داد که لایههای جهت شیب دامنه، کاربری اراضی، ارتفاع، شیب، شاخص پوشش گیاهی نرمال شده و فاصله از رودخانه بیشترین تاثیر را بر وقوع زمین لغزش حوضه و عوامل شاخص رطوبت، زمینشناسی و شاخص موقعیت توپوگرافی کمترین تاثیر را داشته اند. همچنین تهیه نقشه خطر زمین لغزش با استفاده از مدل آنتروپی و جمع نقشههای وزنی در محیط GIS بدست آمده است. راساس نقشه پهنه بندی خطر زمین لغزش، مناطق واقع در شمال شرق برخی مناطق مرکزی و جنوب غرب دارای خطر بسیار کم تا کم می باشند، در حالیکه بیشتر مناطق مورد مطالعه دارای خطر متوسط تا بسیار زیاد می باشد.
آب و هواشناسی
سعید جهانبخش اصل؛ بهروز ساری صراف؛ حسین عساکره؛ سهیلا شیرمحمدی
چکیده
مطالعه ی حاضر سعی دارد با رویکردی جدید رویدادهای بارشی فرین در غرب ایران را با توجه به دو شاخصه شناسایی کند: اول تعیین آستانه ای مناسب؛ آن گونه که هم شناسایی رخدادهای فرین، از نظر فراوانی وقوع امکان پذیر باشد و هم از نظر بزرگی و اندازه، بیشترین نزدیکی را با رفتار اقلیم شناختی بارش در منطقه داشته باشد. دوم مشخص کردن مقیاس مکانی مناسب ...
بیشتر
مطالعه ی حاضر سعی دارد با رویکردی جدید رویدادهای بارشی فرین در غرب ایران را با توجه به دو شاخصه شناسایی کند: اول تعیین آستانه ای مناسب؛ آن گونه که هم شناسایی رخدادهای فرین، از نظر فراوانی وقوع امکان پذیر باشد و هم از نظر بزرگی و اندازه، بیشترین نزدیکی را با رفتار اقلیم شناختی بارش در منطقه داشته باشد. دوم مشخص کردن مقیاس مکانی مناسب برای مطالعه این رویدادها در غرب ایران. هدف از مقیاس مکانی، تعریف شرایط فراگیر برای رخدادهای فرین می باشد. برای رسیدن به این هدف از پایگاه داده های شبکه بندی بارش روزانه در ماتریسی با ابعاد 6410×18993 از سال 1965 تا 2016، بهره گرفته شده است. برای شناسایی این بارش ها علاوه بر آستانه اصلی که میانگین بارش های بیش از صدک 75 برای هر پیکسل و به ازای هر روز از سال می باشد، آستانه دومی که انحراف معیار این بارش ها است با مقادیر یک، دو و سه برابری، به میانگین افزوده شده است. بر این اساس سه گروه از بارش های فرین در منطقه شناسایی شد و براساس گستره ی مکانی که تحت پوشش قرار گرفته بود، تفکیک و الگوهای فشار تراز دریا توام با این بارش ها برای هر گستره استخراج شد. سپس با استفاده از تکنیک تحلیل خوشه ای، طبقه بندی گردید. نتایج حاصل از به کار گیری فرآیند فوق، نشان داد که میانگین بارش های بیش از صدک 75 به علاوه دو برابر انحراف استاندارد، آستانه ای بهینه برای مطالعه فرین های بارشی در غرب ایران محسوب می شود و همچنین حداقل گستره برای شناسایی بارش فرین فراگیر در این منطقه، پهنه 20 درصد و بالاتر می باشد.
سیداسدالله حجازی
دوره 19، شماره 51 ، فروردین 1394، ، صفحه 127-143
چکیده
با توجه به افزایش نگرانیها در زمینه گرمایش جهانی و تغییر اقلیم، روش ترسیب خاک در نتیجه جنگلکاری در اراضی بایر و تخریب شده و مدیریت بهینه آن، روش مناسبی برای کاهش تراکم دیاکسید کربن اتمسفری است. لذا با توجه به مسأله گرمایش جهانی و گسترش صنایع شهری در آلایندسازی هوا؛ استطاعت اراضی شهرستان تبریز در ایجاد پارک جنگلی با ...
بیشتر
با توجه به افزایش نگرانیها در زمینه گرمایش جهانی و تغییر اقلیم، روش ترسیب خاک در نتیجه جنگلکاری در اراضی بایر و تخریب شده و مدیریت بهینه آن، روش مناسبی برای کاهش تراکم دیاکسید کربن اتمسفری است. لذا با توجه به مسأله گرمایش جهانی و گسترش صنایع شهری در آلایندسازی هوا؛ استطاعت اراضی شهرستان تبریز در ایجاد پارک جنگلی با استفاده از تکنیکهای اطلاعات مکانی و تحلیل سلسلهمراتبی AHP مورد ارزیابی قرار گرفت. دادههای مورد استفاده در این پژوهش از نقشههای پایه در دسترس و تصویر ماهوارهای اسپات 2005 همچنین مطالعات میدانی جمعآوری شد. نقشههای رقومی شده منطقه با استفاده از تکنیکهای اطلاعات مکانی به نقشههای معیار (شیب، جهت، ارتفاع، کاربری اراضی، زمینشناسی، خاک، شهر، شبکه ارتباطی، روستا و آبراهه اصلی) تبدیل و جهت مقایسه دوبهدوی ارزش گذاری گردید. بهطوری که ارزش هر یک از معیارها با توجه به استطاعت هر واحد در نظر گرفته شد. مقایسه دوبهدوی معیارهای حاصل از تکنیکهای اطاعات مکانی با استفاده از برنامه الحاقی ماریونی تحت محیط GIS انجام پذیرفت و وزن معیارهای مورد بررسی محاسبه شد. سپس نقشه نهایی در فرمت رستر و با استفاده از وزن هر یک از معیارها استخراج و در 5 کلاس از بسیار ضعیف تا بسیار مناسب طبقهبندی و بهترین مکان با مساحتی در حدود 4 درصد از کل شهرستان استخراج گردید.
آب و هواشناسی
جابر سلطانی؛ مسعود احمدی نیک؛ احمد احمدی نیک
دوره 23، شماره 69 ، آذر 1398، ، صفحه 127-147
چکیده
تبخیر تعرق مرجع یکی از پارامترهای لازم جهت تعیین نیاز آبی گیاه و برنامهریزی آبیاری است. داشتن برآورد دقیق از این پارامتر برای برنامهریزی و مدیریت منابع آبی امری ضروری است. مدلهای تجربی مختلفی بمنظور برآورد تبخیر تعرق ارائه شده است. با توجه به تغییرات مکانی پارامترهای هواشناسی، استفاده از روشهای مبتنی بر سنجش از دور که این ...
بیشتر
تبخیر تعرق مرجع یکی از پارامترهای لازم جهت تعیین نیاز آبی گیاه و برنامهریزی آبیاری است. داشتن برآورد دقیق از این پارامتر برای برنامهریزی و مدیریت منابع آبی امری ضروری است. مدلهای تجربی مختلفی بمنظور برآورد تبخیر تعرق ارائه شده است. با توجه به تغییرات مکانی پارامترهای هواشناسی، استفاده از روشهای مبتنی بر سنجش از دور که این تغییرات را در نظر می‌گیرد بسیار مطلوب است. از مدلهایی که میتواند دقت بالایی در برآورد تبخیر تعرق با استفاده از اطلاعات تصاویر ماهوارهای داشته باشد، میتوان به مدل موجک اشاره کرد. در این راستا هدف طرح حاضر، ارزیابی دقت مدل موجک جهت برآورد تبخیر تعرق مرجع با استفاده از تصاویر ماهوارهای (سنجنده مودیس) شامل دمای سطح زمین و مقدار بخار آب موجود در جو در ایستگاههای مطالعاتی میباشد. در این تحقیق، دادههای سینوپتیک و تصاویر ماهوارهای ایستگاههای انار، کرمان، رفسنجان و شهربابک جهت توسعه و ارزیابی مدل موجک مورد استفاده قرار گرفت. در سناریوی اول میانگین دمای سطح زمین، در سناریوی دوم مقدار بخار آب موجود در جو و در سناریوی سوم از هر دو پارامتر بطور همزمان بعنوان ورودی مدل استفاده گردید. نتایج این تحقیق نشان داد علیرغم دقت بالای مدل در سناریوهای مختلف، مدل موجک با استفاده همزمان از هر دو پارامتر بخار و دما (سناریوی سوم) با ضریب تبیین 90 درصد نسبت به سایر مدلها دارای دقت بالاتری بود.
غلامعلی مظفری
دوره 16، شماره 39 ، اردیبهشت 1391، ، صفحه 129-150
چکیده
فرایند گرم شدن کره زمین در طی قرن گذشته علاوه بر اثراتی که بر میزان هریک از عناصر جوی داشته بر زمان رخداد هر یک از عناصر جوی در طول سال زراعی نیز میتواند تأثیرگذار باشد. به منظور بررسی تغییرات احتمالی در سریهای زمانی تاریخ گذر آغاز و خاتمه آستانههای بارش 1/0 و 5 میلیمتر در سطح کشور و تشخیص نوع و جهت روند آنها، از دادههای بارش ...
بیشتر
فرایند گرم شدن کره زمین در طی قرن گذشته علاوه بر اثراتی که بر میزان هریک از عناصر جوی داشته بر زمان رخداد هر یک از عناصر جوی در طول سال زراعی نیز میتواند تأثیرگذار باشد. به منظور بررسی تغییرات احتمالی در سریهای زمانی تاریخ گذر آغاز و خاتمه آستانههای بارش 1/0 و 5 میلیمتر در سطح کشور و تشخیص نوع و جهت روند آنها، از دادههای بارش روزانه 29 ایستگاه هواشناسی سینوپتیک کشور با دوره مشترک 45 ساله (2006-1962) استفاده به عمل آمد. تاریخ آغاز و خاتمه آستانههای بارش 1/0 و 5 میلیمتر بیشتر، بر اساس سال زراعی به صورت کدبندی ژولیوسی استخراج گردید. همگنی سریها به وسیله آزمون ران-تست تعیین و به روش خود همبستگی بازسازی دادههای مـفقود انجام پذیرفت. از آزمون رتبـهای من-کنـدال تصادفی بودن دادهها آزمایش و سریهایی که درسطح اطمینان 95 درصد دارای تغییر یا روند بودند شناسایی گردید، از آزمون گرافیکی من-کندال و میانگین متحرک 5 ساله، نوع و زمان آغاز روند مشخص و میزان تغییرات بر حسب روز محاسبه گردید. نتایج حاصل از این پژوهش نشان داد که در تاریخ آغاز و خاتمه آستانههای بارش برخی از ایستگاهها روند وجود دارد، در برخی از ایستگاهها تاریخ آغاز بارش به سمت جلو و در برخی از ایستگاهها به طرف عقب جابجا گردیده است و طول دوره بارش نیز در برخی از ایستگاهها کاهش یافته است.
آب و هواشناسی
محمد سلیقه؛ محمدحسین ناصرزاده؛ علی غفاری
دوره 22، شماره 64 ، شهریور 1397، ، صفحه 129-147
چکیده
مکانیزمهای صعود بارندگی در نواحی مختلف از الگوهای متفاوتی تبعیت میکنند. شناخت این الگوها میتواند سطح برنامهریزی محیطی را ارتقاء بخشد. شاخصهای ارزیابی پایداری که به شاخصهای ناپایداری معروفاند، روابطی هستند که به کمک آنها میتوان میزان ناپایداری همرفتی مناطق مختلف جورا در جهت مطالعه و پیش بینی ...
بیشتر
مکانیزمهای صعود بارندگی در نواحی مختلف از الگوهای متفاوتی تبعیت میکنند. شناخت این الگوها میتواند سطح برنامهریزی محیطی را ارتقاء بخشد. شاخصهای ارزیابی پایداری که به شاخصهای ناپایداری معروفاند، روابطی هستند که به کمک آنها میتوان میزان ناپایداری همرفتی مناطق مختلف جورا در جهت مطالعه و پیش بینی بارشها بررسی کرد، این شاخصها در پیشبینی فعالیتهای همرفتی به کار میروند و عمدتاً به کمک نمودارهای ترمودینامیک و دادههای رادیو سوند بررسی میشوند. هدف اصلی پژوهش حاضر بررسی ویژگیهای زمانی بارشهای بیش از پنج میلیمتر و تعیین سهم بارشهای همرفتی بهاری ایستگاه تبریز براساس دادههای جوبالا میباشد. بدین منظور دادههای ساعتی بارش ایستگاه تبریز طی دوره آماری سی وپنج ساله( 1358 – 1392شمسی )(1980- 2014میلادی)، از آرشیو سازمان هواشناسی دریافت و با گزینش دادههای بارش بیش از 5 میلیمتر براساس کدهای هواشناسی60 تا 65 برای بارش باران و نیز کدهای 91 تا 99 برای بارشهای سنگین، فراوانی زمانی آنها بررسی گردید. پس از گزینش نمونههای مورد بررسی، نمودارهای اسکیوتی روزهای بارش به همراه شاخصهای ناپایداری از قبیل(CAPE PW-- LI- TT - SI- KI)تجزیه و تحلیل شدند. پردازش این دادهها در مقیاس فصلی بیانگر وقوع مکرر آنها است. حداکثر رخداد این بارش ها درماه آوریل با فراوانی131مورد و حداقل آنها درماه ژوئن با 35 مورد دیده شد. نتایج حاصل از ترسیم نمودارهای اسکیوتی و محاسبه شاخصهای ناپایداری نشان میدهد، نقش عامل همرفت در وقوع بارشهای بهاری قابل توجه میباشد، زیرا هنگامی میتوان عامل همرفت را عامل اصلی بارش محسوب کرد که نه تنها میزان همرفت شدت کافی داشته باشد، بلکه ناپایداری لازم برای ایجاد بارش رانیز فراهم بسازد. در مجموع، پس از بررسی 263 نمونه بارش فصل بهار مشخص شد که عامل همرفت، مهمترین نقش را در رخداد بارش ماههای می و ژوئن داشته است و به طبع آن مخاطرات سیلاب منطقه را تهدید مینماید.
ژئومورفولوژی
محمد مهدی حسین زاده؛ سمیه خالقی؛ میلاد رستمی
دوره 23، شماره 67 ، اردیبهشت 1398، ، صفحه 129-149
چکیده
تغییرات کانال رودخانه، فرسایش کنارهای و رسوب گذاری کناره ای، فرآیندهای طبیعی رودخانههای آبرفتی هستند که باعث تخریب زمینهای کشاورزی اطراف و خسارت به تأسیسات انسانی اطراف رودخانه می شود. هدف این مقاله برآورد میزان پسروی و فرسایش کرانهای در رودخانه گلالی (در بخش خروجی رودخانه از کوهستان در مابین دو ...
بیشتر
تغییرات کانال رودخانه، فرسایش کنارهای و رسوب گذاری کناره ای، فرآیندهای طبیعی رودخانههای آبرفتی هستند که باعث تخریب زمینهای کشاورزی اطراف و خسارت به تأسیسات انسانی اطراف رودخانه می شود. هدف این مقاله برآورد میزان پسروی و فرسایش کرانهای در رودخانه گلالی (در بخش خروجی رودخانه از کوهستان در مابین دو روستای گلالی و شیروانه) به منظور ارزیابی تغییرات فعلی (موجود) و بالقوه در فراوانی شکست کرانه (فاکتور ایمنی یا FS) و بار رسوبی حاصل از کرانه رود در دو سناریوی متفاوت 12 و 24 ساعته در سه در بازه مورد مطالعه با استفاده از مدل BSTEM می باشد. در این رودخانه هر ساله فرسایش کرانهای قابل توجهی بواسطه وقوع سیلابهای بزرگ رخ می دهد و چون در پایین دست این قسمت سدهای آبخیز داری احداث شده است برآورد فرسایش و میزان رسوب مهم است. نتایج تحلیل مدل نشان می دهد که کل مساحت فرسایش یافته در سناریو اول در بازههای مختلف به ترتیب در بازه اول 244/0، در بازه دوم 372/0 و در بازه سوم054/0 متر مربع بوده است و در سناریو دوم کل مساحت فرسایش یافته در بازه اول 272/0، در بازه دوم 1/0 و در بازه سوم 054/0 بوده است. از نظر پایداری کرانه و ضریب ایمنی (FS) نیز در سناریو اول در هر سه مقطع ناپایدار بوده و ضریب ایمنی کمتر از یک محاسبه گردیده است اما در سناریو دوم و به دلیل تداوم بارش ضریب ایمنی افزایش یافته که در بازه 1و 2 نزدیک به یک و در بازه 3 پایدار شده یعنی به بالای 1 رسیده است. بنابراین که در نتیجه دخالت حفاظتهای انجام گرفته بر روی کرانههای فرسایش پذیر، حجم کلی رسوبات فرسایش یافته از کرانه را می توان کاهش داد.
ژئوتوریسم، اکوتوریسم و گردشگری
کیومرث خداپناه
چکیده
امروزه گردشگری یکی از منابع مهم تولید، درآمد، اشتغال و ایجاد زیر ساخت ها برای نیل به توسعه پایدار بشمار می آید. گردشگری روستایی گرایشی نوین در گردشگری است، که از دهه 50 به بعد مطرح گردیده است. پژوهش حاضر با هدف سنجش میزان تاب آوری روستاهای هدف گردشگری در کانون‌های گردشگری ناحیه اردبیل انجام شده است، از لحاظ هدف کاربردی و بر اساس ماهیت ...
بیشتر
امروزه گردشگری یکی از منابع مهم تولید، درآمد، اشتغال و ایجاد زیر ساخت ها برای نیل به توسعه پایدار بشمار می آید. گردشگری روستایی گرایشی نوین در گردشگری است، که از دهه 50 به بعد مطرح گردیده است. پژوهش حاضر با هدف سنجش میزان تاب آوری روستاهای هدف گردشگری در کانون‌های گردشگری ناحیه اردبیل انجام شده است، از لحاظ هدف کاربردی و بر اساس ماهیت توصیفی- تحلیلی است، جامعه آماری تحقیق را 11روستای هدف گردشگری ناحیه اردبیل با 4278 نفر جمعیت تشکیل میدهد. حجم نمونه بر اساس فرمول کوکران 366 نفر برآورد گردد که به تناسب تعداد سرپرست خانوار موجود در هر روستا توزیع گردید. جهت بررسی تاب آوری روستاهای مورد مطالعه از چهار بعد در قالب 10 شاخص و 33 نماگر بر اساس مطالعات سایر محققین بهره گرفته شد. روایی صوری پرسشنامه توسط متخصصین مورد بررسی قرار گرفت و پایایی کل آن بر اساس آلفای کرونباخ 81/0 برآورد گردید، نتایج حاصل از یافته‌های میدانی نشان میدهد که ابعاد تاب‌آوری از دیدگاه روستائیان دارای میانگین‌های متفاوتی است، بیشترین میانگین مربوط به بعد اجتماعی(42/3) و کمترین میانگین مربوط به بعد اقتصادی(85/1) است. همچنین سطح بندی11روستای مورد مطالعه بر اساس تکنیک تصمیم‌گیری میرکا نشان میدهد هر یک از روستاها در سطوح متفاوتی از تاب‌آوری قرار داشتند که عوامل مختلفی بر تاب‌آوری آنها تأثیر داشته است به گونه‌ای که در بالاترین سطح روستای آلوارس و در پایین‌ترین سطح روستای کورعباسلو قرار داشت و سایر روستاها نیز در طیفی بین این دو روستا قرار داشتند.
برنامه ریزی شهری
شهریور روستایی؛ سونیا کرمی
چکیده
مسکن بزرگترین سرمایه خانواده‌ها به خصوص در کشورهای جهان سوم را تشکیل میدهد. از آنجایی که هر منبع اقتصادی با خود قدرت اجتماعی و سیاسی را بههمراه می‌آورد، داشتن مسکن و مالکیت آن نیز مزایای زیادی را بههمراه دارد. این مزایا زمانی پررنگ‌تر میشود که به گروهی از افراد جامعه تعلق بگیرد که زمانی از آن مزایا بی‌بهره بوده‌اند و ...
بیشتر
مسکن بزرگترین سرمایه خانواده‌ها به خصوص در کشورهای جهان سوم را تشکیل میدهد. از آنجایی که هر منبع اقتصادی با خود قدرت اجتماعی و سیاسی را بههمراه می‌آورد، داشتن مسکن و مالکیت آن نیز مزایای زیادی را بههمراه دارد. این مزایا زمانی پررنگ‌تر میشود که به گروهی از افراد جامعه تعلق بگیرد که زمانی از آن مزایا بی‌بهره بوده‌اند و این گروه همان زنان هستند که درصد مالکیت مسکن برای آنها نرخ بسیار پایینی را به نسبت مردان نشان میدهد. بر این اساس، این تحقیق به بررسی تأثیر مالکیت مسکن بر استقلال تصمیم‌گیری و نقش‌آفرینی زنان در شهر میپردازد. پژوهش بهلحاظ ماهیت از نوع توصیفی- تحلیلی و بهلحاظ هدف از نوع کاربردی میباشد. روش تحقیق، پیمایشی بوده و 300 نفر به شیوه نمونهگیری تصادفی ساده انتخاب گشتهاند. روش آماری مورد استفاده شامل آزمون همبستگی کندال و تحلیل مسیر میباشد. نتایج حاصل از پژوهش نشان میدهد که تأثیر مالکیت مسکن بر نقش‌آفرینی زنان بیشتر از تأثیر آن بر استقلال تصمیم‌گیری آنان بوده است، همینطور مالکیت مسکن بهطور غیرمستقیم بر نقش‌آفرینی زنان تأثیر میگذارد.
