مهری اکبری؛ حسین محمدی؛ علی اکبر شمسی پور
دوره 18، شماره 48 ، تیر 1393، ، صفحه 17-36
چکیده
این پژوهش به بررسی ناهنجاریهای دینامیکی و ترمودینامیکی بزرگ مقیاس بارشهای سیلآسا ناشی از فرآیندهای چرخندزایی در دریای مدیترانه، و استقرار کمفشار حرارتی سودانی پرداخته است. پنج نمونه از بارشهای سیلابی در فاصله زمانی 2008-1998 در حوضه آبریز کارون بزرگ، انتخاب و با استفاده از دادههای جوی دوباره پردازش شده 25 ساله ژاپن ...
بیشتر
این پژوهش به بررسی ناهنجاریهای دینامیکی و ترمودینامیکی بزرگ مقیاس بارشهای سیلآسا ناشی از فرآیندهای چرخندزایی در دریای مدیترانه، و استقرار کمفشار حرارتی سودانی پرداخته است. پنج نمونه از بارشهای سیلابی در فاصله زمانی 2008-1998 در حوضه آبریز کارون بزرگ، انتخاب و با استفاده از دادههای جوی دوباره پردازش شده 25 ساله ژاپن (JRA25) و تحلیلهای آماری از دو روز پیش از رخداد بارش تا خاتمه بارش، مورد بررسی قرار گرفتند. شاخصهای دینامیک منتخب در این پژوهش عبارتند از تاوایی پتانسیل، همگرایی و واگرایی، سرعت قائم، فرارفت تاوایی مطلق و شاخصهای ترمودینامیکی شامل نمویژه، شار نمویژه، دمای پتانسیل و دمای پتانسیل معادل هستند. بر اساس نتایج این پژوهش و مقایسه با مقادیر بارش 6 ساعته ایستگاههای بارانسنج ثبات منطقه، مشاهده گردید که پیش از شروع رخداد بارش، ارتفاع ژئوپتانسیلی در منطقه مورد مطالعه بهطور محسوسی شروع به کاهش نموده و در هنگام رخداد بیشینه بارش به کمترین مقدار رسیده و با خاتمه بارش رو به افزایش میگذارد و بالعکس پارامترهای متناظر با همگرایی و حرکات صعودی، همچون تاوایی پتانسیلی، جریان تلاطمی رطوبت، همگرایی جریان رطوبت و مقدار نمویژه هم روندی مشابه با تغییرات مقدار بارش از زمان شروع تا خاتمه دارند. بدیهی است که هیچیک از این شاخصها به تنهایی نمیتوانند مؤید رخداد یک بارش سیلآسا باشند، ولی با بررسی روند تغییرات شاخصها و تغییرات اندازه بارش، به نظر میرسد که در میان شاخصهای منتخب، بین تغییرات بارش با ارتفاع ژئوپتانسیلی، جریان تلاطمی رطوبت و تاوایی نسبی رابطه معناداری وجود دارد که میتواند در پیش آگاهی رخداد بارش در آینده مورد استفاده قرار بگیرد. بهمنظور اعتبارسنجی اطلاعات بهدست آمده از رخدادهای مرجع، تعداد دو روز بدون بارش که دستکم دو روز قبل و بعد از آن هم، در منطقه بارش وجود نداشته هم مورد بررسی قرار گرفت که نتایج حاصل، مؤید تغییرات قابل ملاحظه شاخصهای دینامیکی و ترمودینامیکی منتخب در مقایسه با روزهای فاقد بارندگی در منطقه است.
