مقاله علمی پژوهشی
آب و هواشناسی
سعید جهانبخش؛ مجید رضایی بنفشه؛ علی محمد خورسیددوست؛ هاجر فرهمند
مقالات آماده انتشار، پذیرفته شده، انتشار آنلاین از تاریخ 08 تیر 1399
چکیده
جنوبشرق و شرق ایران به دلیل خشکسالیهای متعدد، سدسازیهای بالادستی و تغییرات شدید کاربری اراضی طی سالهای اخیر به یکی از مهمترین کانونهای تولید گردوغبار تبدیلشده است. در این مطالعه باهدف توزیع زمانی- مکانی گردوغبار فصلی در شرق و جنوبشرق ایران از داده-های ایستگاهی (15 ایستگاه سینوپتیک طی دوره 2015-1980)، شاخص عمق نوری هواویز (AOD) ...
بیشتر
جنوبشرق و شرق ایران به دلیل خشکسالیهای متعدد، سدسازیهای بالادستی و تغییرات شدید کاربری اراضی طی سالهای اخیر به یکی از مهمترین کانونهای تولید گردوغبار تبدیلشده است. در این مطالعه باهدف توزیع زمانی- مکانی گردوغبار فصلی در شرق و جنوبشرق ایران از داده-های ایستگاهی (15 ایستگاه سینوپتیک طی دوره 2015-1980)، شاخص عمق نوری هواویز (AOD) سنجنده MODIS ماهواره Terra و شاخص جذب هواویز (AAI) سنجنده OMI ماهواره Aura طی دوره 2015-2005 استفاده شد. برای ارزیابی روند روزهای گردوغباری آزمون ناپارامتریک من-کندل (MK) بهکاربرده شد. نتایج نشان داد که متوسط روزهای گردوغباری در این منطقه از ایران 24/9 روز است و بیشینه روزهای گردوغباری با 51/45 روز در فصل تابستان در ایستگاه زابل اتفاق میافتد. تغییرات فصلی گردوغبار شرق و جنوبشرق ایران دارای دو فاز حداکثری بهاره و تابستانه است. همچنین گردوغبار با ارتفاع و عرض جغرافیایی رابطه معکوس نشان داده است. پارامترهای جوی، خشک شدن رودها و دریاچه_ها و تغییرات کاربری اراضی سه عامل اساسی در تولید گردوغبار در شرق و جنوبشرق ایران هستند. داده_های ماهوارهای و ایستگاهی چهار منطقه شامل سواحل مکران، بسترهای خشکشده دریاچه_های هامون و جازموریان، دشت لوت و منطقه مرزی ایران، افغانستان و پاکستان را بهعنوان کانونهای اصلی تولید و انتشار گردوغبار نشان دادند. روند گردوغبار در غالب ایستگاه_های مطالعاتی بهغیراز ایستگاههای زابل، بم و کرمان روندی افزایشی را نشان داده است و در فصل بهار بیشینه شدت روند گردوغبار و در فصل تابستان بیشینه وسعت مکانی پهنه_های با روند افزایشی گردوغبار قابلمشاهده است.
مقاله علمی پژوهشی
ژئومورفولوژی
دکتر شهرام روستایی؛ داود مختاری؛ کریستینه جانانه
مقالات آماده انتشار، پذیرفته شده، انتشار آنلاین از تاریخ 08 تیر 1399
چکیده
ناپایداریهای دامنهای از مشخصترین نوع مخاطرات زمین ریخت شناسی محسوب می شوند که با دخالت های انسانی تشدید می گردند و بیشتر تاسیسات انسانی، به ویژه جادههای کوهستانی را مورد تهدید قرار می دهند، و به این ترتیب هزینههای سنگینی را به دولت و ساکنین محلی تحمیل می کنند. بنابراین ارزیابی کمی پتانسیل وقوع ناپایداریها در مناطقی که به ...
بیشتر
ناپایداریهای دامنهای از مشخصترین نوع مخاطرات زمین ریخت شناسی محسوب می شوند که با دخالت های انسانی تشدید می گردند و بیشتر تاسیسات انسانی، به ویژه جادههای کوهستانی را مورد تهدید قرار می دهند، و به این ترتیب هزینههای سنگینی را به دولت و ساکنین محلی تحمیل می کنند. بنابراین ارزیابی کمی پتانسیل وقوع ناپایداریها در مناطقی که به لحاظ وضعیت جغرافیایی و ساخت وسازهای انسانی مستعد وقوع ناپایداریها هستند ضروری می باشد. منطقه مورد مطالعه بزرگراه در حال احداث تهران- شمال می باشد که به دلیل جغرافیای خاص همیشه در معرض انواع ناپایداری ها قرار دارد. در این مطالعه از روش رگرسیون لجستیک برای تحلیل کمی ناپایداریها در دامنه های مشرف بر اتوبان در حال احداث تهران- شمال (حد فاصل تهران- سولقان) استفاده شده است. جهت بررسی پتانسیل وقوع حرکات دامنهای لایه های جداگانه 14 فاکتور موثر در وقوع ناپایداریها (شامل طبقات ارتفاعی، شیب، جهت شیب، زمین شناسی، کاربری اراضی، بارش، فاصله از گسل، فاصله از رودخانه، فاصله از جاده، پوشش گیاهی، اقلیم، LS، SPI و TWI) در محیط GIS تهیه شدند، سپس با لایه پراکنش ناپایداریهای موجود انطباق داده شدند و تراکم آنها در واحد سطح محاسبه شد. در ادامه با استفاده از نرمافزار Terrset مدل رگرسیون لجستیک انجام شد. درنهایت میتوان گفت مدل آماری رگرسیون لجستیک مدلی مناسب جهت پهنهبندی احتمال وقوع ناپایداریها در منطقه مورد مطالعه در کنار خطوط ارتباطی است. به عنوان نتیجه گیری نهایی میتوان گفت علاوه بر عوامل طبیعی، عوامل انسانی خصوصا جادهسازی غیراصولی می تواند نقش مهمی در وقوع ناپایداریهای دامنههای مشرف بر جاده داشته باشد، برای کاهش نسبی خطرات و افزایش میزان پایداری دامنهها لازم است تا حد ممکن از تغییر اکوسیستم و کاربری اراضی اجتناب نمود، و همچنین هرگونه سیاستگذاری به منظور احداث سازهها متناسب با شرایط ژئومورفولوژیکی و زمینشناسی منطقه صورت پذیرد.
مقاله علمی پژوهشی
رضا سلیمانی؛ خلیل ولیزاده کامران؛ داود مختاری؛ علی سعیدی
مقالات آماده انتشار، پذیرفته شده، انتشار آنلاین از تاریخ 08 تیر 1399
چکیده
رعایت اصول پدافند غیر عامل در مکانیابی تاسیسات زیر بنایی خصوصا مراکز نظامی می تواند در شرایط خطر و بحران و هر گونه تهدید نظامی موجب کاهش آسیب پذیری و خسارات گردد . عوامل متعددی در این مکانیابی تاثیر گذار می باشند که بخش عمده ای از آنها عوامل جغرافیای طبیعی (اقلیمی و ژئومورفولوژیکی ) می باشد . با در نظر گرفتن توسعه شهرها و قرارگیری مراکز ...
بیشتر
رعایت اصول پدافند غیر عامل در مکانیابی تاسیسات زیر بنایی خصوصا مراکز نظامی می تواند در شرایط خطر و بحران و هر گونه تهدید نظامی موجب کاهش آسیب پذیری و خسارات گردد . عوامل متعددی در این مکانیابی تاثیر گذار می باشند که بخش عمده ای از آنها عوامل جغرافیای طبیعی (اقلیمی و ژئومورفولوژیکی ) می باشد . با در نظر گرفتن توسعه شهرها و قرارگیری مراکز نظامی در داخل بافت شهری و عدم رعایت اصول پدافند غیر عامل در جانمایی و ساخت آنها در گذشته و همچنین ضرورت جابجایی اکثر مراکز نظامی موجود در سطح استان در سالهای آیندهاهمیت بررسی موضوع را دو چندان می کند که از اهداف اصلی تحقیق می باشد . در این تحقیق از دو گروه داده استفاده شده است . داده های اقلیمی که از سازمان هواشناسی استان دریافت شده و دیگر داده هاکه از روی نقشه های توپوگرافی و زمین شناسی و سازمانهای مرتبط اخذ گردیده است . در پژوهش حاضر به نقش عناصر آب و هوایی و عوامل موثر دیگر در مکانیابی سایتهای نظامی پرداخته می شود . هدف از شناسایی مناطق مستعد با رویکرد رعایت اصول پدافند غیر عامل می باشد . روش تحقیق در این پژوهش مبتنی بر فرآیند تحلیل شبکه ای( ANP) و تحلیلهایGIS می باشد .بعد از وزن دهی لایه ها و همپوشانی آنها و بررسی اصول پدافند غیر عامل , نقشه نهایی جانمایی تهیه گردید و نتایج حاصل بیانگر آن است که در بین عوامل موثر در مکان یابی مراکز نظامی در منطقه مورد مطالعه، عوامل اقلیمی بیشترین وزن یعنی 34/0 را به خود اختصاص داده اند.
مقاله علمی پژوهشی
یوسف زارعی؛ دکتر علی محمدخورشیددوست؛ مجید رضایی بنفشه؛ هاشم رستم زاده
مقالات آماده انتشار، پذیرفته شده، انتشار آنلاین از تاریخ 08 تیر 1399
چکیده
تغییرات اقلیمی یکی از اصلیترین معضل کره زمین در عصر حاضر است بنابراین پیشبینی این تغییرات در آینده و اثرات آن بر منابع آب، محیط طبیعی، کشاورزی و اثرات زیستمحیطی، اقتصادی و اجتماعی از اهمیت ویژهای برخوردار است. به همین دلیل در پژوهش حاضر اثرات تغییر اقلیم جهانی بر نواحی مختلف آبوهوایی کشور در نواحی 12 گانه اقلیمی مورد بررسی ...
بیشتر
تغییرات اقلیمی یکی از اصلیترین معضل کره زمین در عصر حاضر است بنابراین پیشبینی این تغییرات در آینده و اثرات آن بر منابع آب، محیط طبیعی، کشاورزی و اثرات زیستمحیطی، اقتصادی و اجتماعی از اهمیت ویژهای برخوردار است. به همین دلیل در پژوهش حاضر اثرات تغییر اقلیم جهانی بر نواحی مختلف آبوهوایی کشور در نواحی 12 گانه اقلیمی مورد بررسی قرار گرفت. در این پژوهش از دادههای NCEP و عناصر اقلیمی بارش، دمای بیشینه و کمینه برای ریزمقیاس نمایی آماری با مدل SDSM استفاده شد؛ و با استفاده از خروجی مدل CanEMS2 تحت سناریوهای RCP برای سه دوره آماری 2040- 2011، 2070-2041 و 2099-2071 تغییرات سالانه عناصر اقلیمی به دست آمد. برای ارزیابی عملکرد مدل از ضریب همبستگی، ضریب تعیین و شاخصهای خطا سنجی RMSE، MSE و MAD استفاده شد و نتایج نشان داد که مدل SDSM عملکرد مناسبی برای تولید عناصر اقلیمی دارد. بااینحال نتایج بهدستآمده نشان داد که دقت مدل در ایستگاههای مختلف متفاوت است. بدینصورت که هر مدل در شبیهسازی دمای کمینه و بیشینه از عملکرد مناسبی نسبت به بارش برخوردار است. همچنین نتایج بلندمدت سالانه نشان داد که بارش در تمامی نواحی اقلیمی مورد مطالعه در دهههای آتی کاهش پیدا خواهد کرد که بیشترین کاهش در نواحی بیابانی نیمه گرم داخلی (35 درصد) و خیلی مرطوب و معتدل (32 درصد) اتفاق خواهد افتاد؛ اما تغییرات دمای کمینه و بیشینه در نواحی مختلف اقلیمی متفاوت خواهد بود بهطوریکه تحت سناریوهای RCP در طول تمام دوره آماری در ایستگاه سبزوار و طبس تغییرات کمینه دما کاهشی خواهد بود ولی در دیگر نواحی اقلیمی روند تغییر دمای کمینه و بیشینه افزایشی خواهد بود. بیشترین افزایش کمینه و بیشینه دما بر اساس سناریوهای RCP تحت سناریوی RCP8.5 در دوره آماری 2099-2071 در ناحیه اقلیمی کوهستانی سرد به ترتیب با 03/3، 27/4 درجه سانتیگراد خواهد بود.
مقاله علمی پژوهشی
دکتر محمدرضا پورمحمدی؛ حسن محمودزاده؛ سامان صلواتی
مقالات آماده انتشار، پذیرفته شده، انتشار آنلاین از تاریخ 08 تیر 1399
چکیده
انسان از ابتدای خلقت خود و شروع زندگی در این جهان با پدیده تهدید روبرو بوده است و همواره تلاش مینموده تا تعادلی بین تهدیدات متصوره و نیازمندیهای انسان به امنیت برقرار نماید. در این زمینه پدافند غیرعامل بعنوان یکی از مؤثرترین و پایدارترین روشهای دفاع در مقابل تهدیدات از قدمتی به بلندی تاریخ بشر برخوردار میباشد. و یکی از راهکارهای ...
بیشتر
انسان از ابتدای خلقت خود و شروع زندگی در این جهان با پدیده تهدید روبرو بوده است و همواره تلاش مینموده تا تعادلی بین تهدیدات متصوره و نیازمندیهای انسان به امنیت برقرار نماید. در این زمینه پدافند غیرعامل بعنوان یکی از مؤثرترین و پایدارترین روشهای دفاع در مقابل تهدیدات از قدمتی به بلندی تاریخ بشر برخوردار میباشد. و یکی از راهکارهای ارائه شده برای کاهش صدمات در این زمینه به هنگام وقوع بحران، استفاده از فضاهای باز میباشد. فضاهای باز علاوه بر هزینه کم نسبت به سایر راهبردها و فنهای کاهش صدمات، در مراحل مختلف قبل، حین و بعد از حادثه میتوانند نقش تعیینکنندهای را ایفاء کنند. بنابراین هدف پژوهش، ارزیابی فضای باز شهری و نقش آن در کاهش آسیبپذیری در مواقع بحران با رویکرد پدافند غیرعامل در شهر تبریز میباشد. پژوهش حاضر توصیفی – تحلیلی و از نظر هدف کاربردی است. نمونهگیری به صورت هدفمند بوده، 100 نفر از ساکنان مناطق 10 گانه شهر تبریز برای پرسشگری انتخاب شدند. دادههای حاصل از پرسشنامه با استفاده نرمافزار ARC GIS و روشهای تصمیمگیری چند معیاره و تحلیل فازی تجزیه و تحلیل شدند. نتایج نشان داد که در وزندهی زیرمعیارهای فضای باز، بیشترین وزن به زیرمعیار پوشش سراسری (0.621) و کمترین وزن به زیرمعیار خودکفایی نسبی (0.023) اختصاص داده شد و مطابق شکل نهایی همپوشانی وزنی فازی شده، میزان مطلوبیت فضای باز در کاهش آسیبپذیری مناطق دهگانه بر اساس مساحت حاکی از این است که (4253469) متر مربع با درصد (55/5) کمترین و (14849144) متر مربع با درصد (39/19) از مساحت تبریز بیشترین میزان مطلوبیت فضاهای باز در کاهش آسیبپذیری را دارا میباشد و همچنین از بین مناطق دهگانه تبریز، مناطق (5،6،7،9) در کاهش آسیبپذیری توانایی نقش بیشتر، و مناطق (1،2،4،8،9،10) توانایی نقش کمتری را در مواقع بحران در کاهش آسیبپذیری به نسبت فضاهای باز دارا میباشد.
مقاله علمی پژوهشی
محمد عزتی؛ کریم حسین زاده دلیر؛ دکتر محمدرضا پورمحمدی
مقالات آماده انتشار، پذیرفته شده، انتشار آنلاین از تاریخ 12 تیر 1399
چکیده
ظهور مناطق کلانشهری که یکی از پدیدههای قرن بیستم به شمار میرود، ابتدا در اثر تمرکز سرمایه در مهمترین شهرهای کشورهای جهان و سپس تمرکززدایی جمعیت و فعالیت در منطقهای وسیعتر همراه با فرایندهایی اجتماعی، سیاسی، اقتصادی و صنعتی شکل گرفت. امروزه مناطق کلانشهری با چالشهای مختلفی از قبیل پراکندگی جمعیت و فعالیت در سطح منطقه، عدم ...
بیشتر
ظهور مناطق کلانشهری که یکی از پدیدههای قرن بیستم به شمار میرود، ابتدا در اثر تمرکز سرمایه در مهمترین شهرهای کشورهای جهان و سپس تمرکززدایی جمعیت و فعالیت در منطقهای وسیعتر همراه با فرایندهایی اجتماعی، سیاسی، اقتصادی و صنعتی شکل گرفت. امروزه مناطق کلانشهری با چالشهای مختلفی از قبیل پراکندگی جمعیت و فعالیت در سطح منطقه، عدم تعادل فضایی، روند رشد کالبدی شهرها، نحوه توزیع امکانات در میان ساکنین و نظایر اینها درگیر هستند و این امر مدیریت شهری را با مشکلات متعددی مواجه کرده است. نوشتار حاضر با نگاهی اجمالی بر تفکرات منطقهگرایی، تلاش دارد روند رشد و پراکنش جمعیت در سطح منطقه کلانشهری تبریز را بررسی نماید. روش پژوهش حاضر، توصیفی (کتابخانهای)- تحلیلی بوده تا با جمعآوری دادهها مبتنی بر روش اسنادی و کتابخانهای و بهرهگیری از طرحهای مصوب، آمار و گزارشات موجود به سؤال اصلی تحقیق یعنی؛ «تعاملات جمعیتی شهر تبریز با نقاط شهری پیرامون خود چگونه بوده است؟» پاسخ دهد و تلاش کرده راهکارهایی را برای بهبود و آمایش فضایی و توزیع متناسب جمعیت در منطقه کلانشهری تبریز ارائه نماید. از جمله نتایج بدست آمده این است که رشد شتابان شهرنشینی در کلانشهر تبریز باعث ایجاد فاصله عمیق جمعیتی میان این شهر و شهرهای اطراف (منطقه کلانشهری) در دهههای اخیر شده بطوریکه الگوی توزیع جمعیت در منطقه مذکور بدون برنامه بوده و از نظامی متناسب با ظرفیتها و استعدادها تبعیت ننموده که این امر مدیریت شهر تبریز و منطقه کلانشهری تبریز را با مشکلات مختلفی مواجه نموده است. در صورت تداوم چنین روندی، منطقه کلانشهری با مشکلات بیشتری مواجه خواهد بود که در نهایت موجبات عقبماندگی تبریز در رقابت با اقتصاد متکی بر دانش و فنآوری روز و افول جایگاه شهر تبریز در سطح ملی و فراملی در بلندمدت را در پی خواهد داشت.
مقاله علمی پژوهشی
رحیمه رستمی؛ دکتر علی محمدخورشیددوست؛ مائده باکویی
مقالات آماده انتشار، پذیرفته شده، انتشار آنلاین از تاریخ 12 تیر 1399
چکیده
خشک شدن دریاچه ارومیه تاثیر فراونی بر محیط اطراف خود دارد. شوری خاک حاشیه دریاچه، افزایش ریزگردهای نمکی و کاهش کشاورزی معمول در این منطقه از جمله اثرات این خشکی است. با برنامه ریزی صحیح و مطالعات گسترده میتوان کمبودهای ایجاد شده را به فرصت تبدیل کرد و از آن حداکثر بهره را برد. در پژوهش حاضر با استفاده از تصاویر مربوط به لندست 5 و 8 تغییرات ...
بیشتر
خشک شدن دریاچه ارومیه تاثیر فراونی بر محیط اطراف خود دارد. شوری خاک حاشیه دریاچه، افزایش ریزگردهای نمکی و کاهش کشاورزی معمول در این منطقه از جمله اثرات این خشکی است. با برنامه ریزی صحیح و مطالعات گسترده میتوان کمبودهای ایجاد شده را به فرصت تبدیل کرد و از آن حداکثر بهره را برد. در پژوهش حاضر با استفاده از تصاویر مربوط به لندست 5 و 8 تغییرات ایجاد شده در نوع کاربریها و پوشش گیاهی منطقه از سال 2000 تا 2016 مورد بررسی قرار گرفته است. تجزیه و تحلیل تصاویر با استفاده از روشهای شیگرا صورت گرفته است و میزان شوری خاک با استفاده از شاخصهای شوری و طی سالهای 2000 تا 2016 محاسبه شده است. تغییرات کاربری به روش شی گرا در نرم افزار Ecognation به دست آمده و محاسبات مربوط به میزان تغییرات با استفاده از نرم افزار Arc map و Excel انجام گرفته است. مطالعه بر روی 4 دوره 2000، 2006 و 2010 که تصاویر لندست 5 میباشند و تصویر نهایی که مربوط به لندست 8 بوده و سال 2016 میباشد. تصاویر مربوط به هر سال ابتدا ب روش شیگرا به 9 طبقه آب، شورهزار، نمک جدید، مراتع و مراتع ضعیف، شهر، زراعت، زمین بایر و باغ طبقه بندی شده است. پس از طبقه بندی میزان تغییرات طی این سالها به دست آمده است. نتایج نشاندهنده کاهش 25.43درصدی میزان آب و افزایش 21.03 درصدی شورهزارها طی سالهای 2000 تا 2016 میباشد.
مقاله علمی پژوهشی
محمدرضا قربانیان تبریزی؛ دکتر محمدرضا پورمحمدی؛ کریم حسین زاده دلیر
مقالات آماده انتشار، پذیرفته شده، انتشار آنلاین از تاریخ 12 تیر 1399
چکیده
در رویکردهای نوین به شهر،شهرخلاق،به عنوان یک روش راهبردی در عرصه تفکر برنامه ریزی و اجرای طرح های شهری مطرح شده است. این رویکرد به ورود خلاقانه شهروندان به عرصه های مختلف مواجهه بامسائل مرتبط با شهر می پردازدودرجهت تحقق مولفه های اندیشه حق به شهر(حکمرانی شهری، شمول اجتماعی، تنوع فرهنگی در شهر و آزادی های اجتماعی و حق دسترسی به خدمات ...
بیشتر
در رویکردهای نوین به شهر،شهرخلاق،به عنوان یک روش راهبردی در عرصه تفکر برنامه ریزی و اجرای طرح های شهری مطرح شده است. این رویکرد به ورود خلاقانه شهروندان به عرصه های مختلف مواجهه بامسائل مرتبط با شهر می پردازدودرجهت تحقق مولفه های اندیشه حق به شهر(حکمرانی شهری، شمول اجتماعی، تنوع فرهنگی در شهر و آزادی های اجتماعی و حق دسترسی به خدمات شهری برای تمامی ساکنان شهر) گام برمی دارد .ارتباطی قوی بین فضا وخلاقیت وجود دارد.افراد خلاق نیاز به فضایی برای زندگی ،کار،الهام بخشی ونمایش کارهای خود دارند.با ایجاد فضاهای باثبات ومطمئن برای هنرمندان،افراد وکسب وکارهای خلاق مجبور به جابجایی ومهاجرت نمی شوند که خود می تواند تهدیدی برای بقاء خلاقیت ونوآوری باشد.بنابراین فراهم کردن فضاهای با ثبات برای این افراد ضروری است . دراین میان فضاهای عمومی میتوانند نقش بسیار مهمی را برعهده داشته باشند.در کنار این ، با اذعان به این چندگانگی و تفاوت در بررسی کیفیت وخلاقیت فضاهای عمومی ، هدف این مقاله تبیین الگوهای شکل گیری شهرخلاق وارائه مدلی برای بررسی خلاقیت فضاهای عمومی شهر می باشد. مقاله حاضر از نوع تحقیق بنیادی-نظری است که با استفاده از روش مطالعات کتابخانه ای و خوانش متن،وارزیابی مدلهای مربوط به ارزیابی کیفیت وخلاقیت فضاهای عمومی شهری ،الگوهای مختلف را بررسی کرده وسپس به ارائه الگویی جدید رسیده است.خروجی اول تحقیق ،بیان الگوهای شکل گیری شهر خلاق است و مدلی جدید برای بررسی خلاقیت فضاهای عمومی شهر پیشنهادشده است(خروجی دوم)،این مدل از هشت معیار (حکومتی ، اعتقادی – مذهبی ، تفکرخلاق ، مولفه کالبدی، ادراکی، بصری، عملکردی وزمانی) تشکیل یافته است.با توجه به معیارهای فوق خلاقیت فضاهای عمومی بسته به شرایطی که در جوامع مختلف حاکم است ارزیابی می گردد.
مقاله علمی پژوهشی
یونس نیکوخصال؛ علی اکبر رسولی؛ داود مختاری؛ خلیل ولیزاده کامران
مقالات آماده انتشار، پذیرفته شده، انتشار آنلاین از تاریخ 12 تیر 1399
چکیده
بررسی اثرات خشکسالی بر منابع آب دشتهای کشور در مدیریت بهینه منابع آب در بخش کشاورزی و منابع طبیعی بسیار حائز اهمیت میباشد. پدیده تغییر اقلیم با تغییر در میزان بارش و وقوع خشکسالی-های متوالی اقلیمی بر منابع آب زیرزمینی تاثیر میگـذارد. شناخت و آگــاهی از تــاثیر زمــانی بــین دو پدیــدهی خشکســالی و خشکسالی آب شناختی، میتواند ...
بیشتر
بررسی اثرات خشکسالی بر منابع آب دشتهای کشور در مدیریت بهینه منابع آب در بخش کشاورزی و منابع طبیعی بسیار حائز اهمیت میباشد. پدیده تغییر اقلیم با تغییر در میزان بارش و وقوع خشکسالی-های متوالی اقلیمی بر منابع آب زیرزمینی تاثیر میگـذارد. شناخت و آگــاهی از تــاثیر زمــانی بــین دو پدیــدهی خشکســالی و خشکسالی آب شناختی، میتواند به مدیران و برنامهریـزان بخـش آب کمک زیادی کند. در طول سالیان متمادی، اثر خشکسـالی بـر روی منابع آبهای زیرزمینی کمتر مورد توجه قرار گرفته است، بدین منظور، در این پژوهش، با استفاده از شاخص استاندارد بارش و شاخص سطح استاندارد آب زیرزمینی تاثیر خشکسالی بر منابع آب زیرزمینی دشت مرند طی سالهای آبی81-1380 تا 96-1395 مورد بررسی قرار گرفت. بدین منظور، دادههای مربوط به 8 ایستگاه هواشناسی در دشت مرند مورد مطالعه قرار گرفت و با استفاده از شاخص SPI روند خشکسالی در منطقه مورد مطالعه قرار گرفت نتایج نشان داد که در طول مدت مطالعه (1380-1397) سه دوره خشکسالی از زمستان 1384 تا آغاز سال 1388، تابستان 1390 تا پایان سال 1391 و زمستان 1395 تا تابستان 1397 اتفاق افتاده است. مناطق درگیر خشکسالی شامل شرق و مرکز منطقه مورد مطالعه بوده و غرب منطقه شاهد نزولات جوی بیشتری بوده است. برای بررسی وضعیت سطح آب زیرزمینی از شاخص SWI استفاده شد. این شاخص نشان داد از لحاظ زمانی و مکانی، خشکسالی بر اساس این شاخص منطبق بر خشکسالی حاصل از شاخص SPI میباشد. نتایج این شاخص نمایانگر افزایش برداشت از سفره های آب زیرزمینی جهت جبران نیاز آبی دشت میباشد. بررسی دادهها نشان داد که این دو شاخص با فاصله زمانی یک فصل دارای همبستگی در سطح 1 درصد میباشند.
مقاله علمی پژوهشی
شهریور روستایی؛ مینا فرخی صومعه؛ رسول قربانی
مقالات آماده انتشار، پذیرفته شده، انتشار آنلاین از تاریخ 12 تیر 1399
چکیده
تنوع در انتخاب، ترجیح و رضایت از مسکن، تفاوتها و تغییراتی را در سبک زندگی مسکونی و به دنبال آن در الگوی سکونتی میتواند به همراه داشته باشد. از این نظر، توجه به ترجیح و انتخاب مسکن و تقاضاهای متنوع مردم با توجه به سبک زندگی، در ادراک و ارزیابی محیط مسکونی ضرورتی اجتنابناپذیر است. در همین راستا، ضمن مرور ادبیات و مفاهیم مربوط به سبک ...
بیشتر
تنوع در انتخاب، ترجیح و رضایت از مسکن، تفاوتها و تغییراتی را در سبک زندگی مسکونی و به دنبال آن در الگوی سکونتی میتواند به همراه داشته باشد. از این نظر، توجه به ترجیح و انتخاب مسکن و تقاضاهای متنوع مردم با توجه به سبک زندگی، در ادراک و ارزیابی محیط مسکونی ضرورتی اجتنابناپذیر است. در همین راستا، ضمن مرور ادبیات و مفاهیم مربوط به سبک زندگی و عوامل مؤثر، در جامعه آماری موردمطالعه پرسشنامهای با 125 گویه طراحی و تدوین گردیده است. هدف این پژوهش، شناسایی مفهوم سبک زندگی و تأثیر آن در انتخاب، ترجیح و رضایت مسکونی و درنهایت ارائه الگوی سکونتی با توجه به روابط بین متغیرها است که ویژگیهای الگویی ترجیح با تحلیل خوشهای، عوامل انتخاب مسکن با تحلیل عاملی و رضایت مسکونی و ارتباط درونی آنها با ترجیح مسکونی از طریق تحلیل عاملی و روش سلسله مراتبی و تحلیل واریانس موردبررسی قرارگرفته است. نتایج نشان میدهد در بین عوامل انتخاب عامل ایمنی، دسترسی و ویژگیهای کالبدی، اقتصادی و اجتماعی با توجه به سطح معناداری کمتر از 05/0 با الگوهای چهارگانه سکونت تفاوت معناداری وجود دارد و تنها در عامل اوقات فراغت و تفریح تفاوت معناداری کمتر است. در ترجیح مسکن، خانوارها بر اساس تعداد خوشهها به چهار الگوی سکونتی (شهر محور، طبیعتمحور، اجتماعمحور و سودمحور) طبقهبندیشده و سطح معناداری واریانس در چهار خوشه در عاملهای 2، 3، 4، 5، 6، 8، 9، 11 خیلی زیاد و در عامل 6 زیاد، درحالیکه در عاملهای 1 و 10 چندان معنادار نیست. همچنین بین ویژگیهای جمعیت شناختی خانوارها با الگوهای سکونتی ترجیح مسکن رابطه معناداری وجود ندارد و بر اساس ترجیح مسکن، رضایت افراد از واحدهای سکونتیشان در حد متوسط به پایین ارزیابیشده است.
مقاله علمی پژوهشی
آب و هواشناسی
یونس نیکوخصال؛ علی اکبر رسولی؛ داود مختاری؛ خلیل ولیزاده کامران
چکیده
با توجه به فقدان رودخانه های دائمی به جز رودهای با دبی کم در قسمت جنوب غربی مرند ، تامین آب منطقه اعم از شرب ، کشاورزی ، صنعت و دامپروری وابسته به آبهای زیرزمینی است. از طرفی اقتصاد مردم منطقه بیشتر وابسته به کشاورزی و دامپروری بوده و از آنجایی که آب مورد نیاز در این بخش ، حجم عمده ای از آب مصرفی منطقه را تشکیل می دهد ، لذا لازم است عوامل ...
بیشتر
با توجه به فقدان رودخانه های دائمی به جز رودهای با دبی کم در قسمت جنوب غربی مرند ، تامین آب منطقه اعم از شرب ، کشاورزی ، صنعت و دامپروری وابسته به آبهای زیرزمینی است. از طرفی اقتصاد مردم منطقه بیشتر وابسته به کشاورزی و دامپروری بوده و از آنجایی که آب مورد نیاز در این بخش ، حجم عمده ای از آب مصرفی منطقه را تشکیل می دهد ، لذا لازم است عوامل موثر بر سطح آبهای زیرزمینی منطقه بررسی شود تا ضمن مطالعه تاثیرات این عوامل ، راههای مقابله با کم آبی و افت سطح آبهای زیرزمینی جدی گرفته شود. در این پژوهش روابط بین تغییرات بارش و سطح آبهای زیرزمینی دشت مرند در بازه زمانی 16 ساله از سالهای 1380 تا 1395، با استفاده از روش NRMC مورد بررسی قرار گرفته است . در این روش ضمن محاسبه مقادیر NRMC برای دو شاخص SPI و SWI در منطقه ، منحنی توزیع نرمال شده برای هر دو شاخص در ایستگاههای باران سنجی منتخب و چاه های پیزومتری منتخب رسم شد و معادله رگرسیون خطی و چند متغیٍره محاسبه شد . نتایج نشان داد که بارش و سطح آبهای زیرزمینی در سالهای مورد بررسی نوسانات زیادی داشته است که البته با توجه به نوسانات بیشتر آبهای زیرزمینی نسبت به بارش ، عوامل انسانی از جمله برداشت بی رویه از چاه ها می تواند عامل تاثیر گذار بر سطح آبهای زیرزمینی دشت مرند باشد. محاسبات نشان داد که مقدار همبستگی برای دو شاخص SPI و SWI در معادله چند متغیره غیر خطی بیشتر از مقدار معادله ی خطی است که بیانگر تاثیر عوامل متعدد دیگر علاوه بر نوسانات بارش بر سطح آبهای زیرزمینی است .
مقاله علمی پژوهشی
سیستم اطلاعات جغرافیایی و سنجش از دور
عذرا معصومی؛ بختیار فیضی زاده؛ خلیل ولیزاده کامران
چکیده
دینامیک بودن یکی از ویژگی های مهم مناطق شهری است که به تبع آن نیازمندی به اطلاعات بروز و دقیق از تغییرات شهری برای مدیریت منابع شهری را مطرح می سازد. بنابراین تشخیص خودکار عوارض شهری در تصاویر هوایی و ماهواره ای در گستره وسیعی از جمله مدیریت بحران و برنامه ریزی شهری از اهمیت زیادی برخوردار است. در تحقیق حاضر سعی شد تا با استخراج ساختمان ...
بیشتر
دینامیک بودن یکی از ویژگی های مهم مناطق شهری است که به تبع آن نیازمندی به اطلاعات بروز و دقیق از تغییرات شهری برای مدیریت منابع شهری را مطرح می سازد. بنابراین تشخیص خودکار عوارض شهری در تصاویر هوایی و ماهواره ای در گستره وسیعی از جمله مدیریت بحران و برنامه ریزی شهری از اهمیت زیادی برخوردار است. در تحقیق حاضر سعی شد تا با استخراج ساختمان ها با روش شیءگرا و ارزیابی دقت حاصل از طبقه بندی به معرفی شاخص های بهینه برای ارائه چارچوبی نیمه اتوماتیک پرداخته شود که هم از دقت بالایی برخوارد باشد و استخراج عوارض شهری از تصاویر ماهواره ای را در کمترین زمان میسر سازد. فرآیند انجام تحقیق مبتنی بر روش پردازش شیء گرا عکس هوایی تهیه شده با پهباد در شهر ورزقان است. در این راستا، از قابلیت تکنیکهای پردازش شیء گرا در ارائه انواع الگوریتم ها و ایجاد الگوهای پردازش نیمه خودکار استفاده شده است. برای این منظور تصاویر با مقیاس 80، بخش بندی شده و سپس با الگوریتم تقسیم بندی چند متغیره مورد تجزیه تحلیل قرار گرفت. طبقه بندی کلاس ها با بررسی آستانه ها کارآمد برای 10 الگوریتم ژئومتری و مکانی انجام شده و دقت حاصله با استفاده از نقاط کنترل مورد ارزیابی قرار گرفت. درراستای سنجش کارآمدی روشهای پردازش شیءگرا، نتایج نشان می دهد که شاخص شکل با دقت 97% ، ضریب کاپای 0.94 و ضریب روشنایی با دقت 98% ، ضریب کاپای 0.96 از قابلیت موثری برای استخراج ساختمانهای شهری برخوردار هستند. نتایج این تحقیق درارائه پارامترهای کارآمد برای استخراج انواع عوراض شهری از کاربردهای متعددی برخوردار بوده و علاوه بر متخصصین سنجش از دور، می تواند برای برنامه ریزان و تصمیم گیران شهری در راستای شناسایی ساخت و سازها و در کل بررسی تغییرات شهری از قابلیت بالایی برخوردار باشد.
مقاله علمی پژوهشی
ژئومورفولوژی
معصومه رجبی؛ شهرام روستایی؛ سیدمحمدرضا جوادی
چکیده
یکی از اثرات مهم فرونشست، ایجاد مخاطره در نواحی سکونتگاهی و زیرساختهای مناطق شهری است، با توجه به اهمیت موضوع در این تحقیق به ارزیابی میزان فرونشست در شهرهای غربی استان همدان (همدان، بهار، صالحآباد و لالجین) پرداخته شده است. در این تحقیق متناسب با هداف مورد نظر از تصاویر راداری سنتنیل 1 (73 تصویر راداری در طی بازه زمانی ۱۶/۰۱/۲۰۱۵ ...
بیشتر
یکی از اثرات مهم فرونشست، ایجاد مخاطره در نواحی سکونتگاهی و زیرساختهای مناطق شهری است، با توجه به اهمیت موضوع در این تحقیق به ارزیابی میزان فرونشست در شهرهای غربی استان همدان (همدان، بهار، صالحآباد و لالجین) پرداخته شده است. در این تحقیق متناسب با هداف مورد نظر از تصاویر راداری سنتنیل 1 (73 تصویر راداری در طی بازه زمانی ۱۶/۰۱/۲۰۱۵ تا ۱۴/۰۱/۲۰۲۰)، اطلاعات چاههای پیزومتری منطقه (مربوط به سازمان آب و منطقهای استان همدان) و مدل رقومی ارتفاعی 30 متر SRTM به عنوان دادههای تحقیق استفاده شده است. این تحقیق در دو مرحله انجام شده است، در مرحله اول با استفاده از تصاویر راداری، میزان فرونشست منطقه محاسبه شده است و در مرحله دوم با استفاده از اطلاعات مربوط به چاههای پیزومتری، میزان افت سطح آب زیرزمینی و ارتباط آن با فرونشست منطقه ارزیابی شده است. نتایج تحقیق بیانگر این است که میانگین سالانه فرونشست در شهرهای همدان، بهار، صالحآباد و لالجین به ترتیب 47، 23، 9 و 6 میلیمتر بوده است. همچنین نتایج ارزیابی عوامل موثر در فرونشست منطقه بیانگر این است که در دشت لالجین، افت سطح آب زیرزمینی عامل اصلی فرونشست بوده است اما در محدوده شهری همدان علاوه بر افت آب زیرزمینی، توسعه ساخت و سازها نیز نقش مهمی در میزان فرونشست این شهر داشته است.
مقاله علمی پژوهشی
برنامه ریزی شهری
حسن محمودزاده؛ فاطمه زینی گلدر؛ زینت محمدپور سنگانی
چکیده
امروزه مفهوم شهرها بدون در نظر گرفتن رشد آن در شکلهای گوناگون آن قابل تصور نمیباشد، برای همین حیات شهری و تأثیرات فیزیکی و طبیعی آن یکی از مباحث مهم در برنامهریزی و مدیریت کلان در نظر گرفته میشود. پژوهش حاضر با هدف بررسی تغییرات ساختاری سیمای سرزمین برای کلان شهرتبریز، ارومیه و شهر مراغه میباشد که با استفاده از فن آوری سنجش ...
بیشتر
امروزه مفهوم شهرها بدون در نظر گرفتن رشد آن در شکلهای گوناگون آن قابل تصور نمیباشد، برای همین حیات شهری و تأثیرات فیزیکی و طبیعی آن یکی از مباحث مهم در برنامهریزی و مدیریت کلان در نظر گرفته میشود. پژوهش حاضر با هدف بررسی تغییرات ساختاری سیمای سرزمین برای کلان شهرتبریز، ارومیه و شهر مراغه میباشد که با استفاده از فن آوری سنجش از دور که در سالهای اخیر به خوبی توانسته برای تعیین الگوی تغییرات کاربری و تولید اطلاعات لازم در فرآیند برنامه ریزی و مقایسه تغییرات سیمای سرزمین به کار رود. برای کمی کردن الگوهای سیمای سرزمین معمولا از متریکها استفاده میکنند که بیشتر بر آنالیز ساده و توصیف خصوصیات هندسی و فضایی تمرکز دارند و به سختی میتوانند اطلاعات مربوط به پویایی تغییرات را در بازه زمانی مختلف نشان دهد. با استفاده از شاخص توسعه چشمانداز برای دوره زمانی 1984 تا 2019 برای رشد شهری بر اساس مرکز، حاشیه و پیرامون نشان داده شد. در ادامه با نرم افزار اکگنیشن در شش کلاس ساخت و ساز، باغات و فضای سبز، پوشش گیاهی، آب، مراتع و بایر طبقه بندی شده است. نتایج پژوهش بیانگر افزایش اراضی ساخت و ساز در بازه زمانی برای این سه شهر میباشد.
مقاله علمی پژوهشی
ژئوتوریسم، اکوتوریسم و گردشگری
ابوالقاسم تقی زادفانید؛ منیر مقنی جانسوز
چکیده
توسعه گردشگری شهری با توجه به آثار متعدد اقتصادی، اجتماعی، فرهنگی و محیطی مورد توجه برنامهریزان گردشری و مدیران شهری قرار گرفته است . به دنبال رشد شهر نشینی، شهرها در حال تبدیل شدن به یکی از ارکان اصلی اقتصاد تجاری جهان است. در این راستا بررسی نقش مشارکت مردم در توسعه و بهبود گردشگری شهرها باید مورد توجه قرار گیرد. هدف از این ...
بیشتر
توسعه گردشگری شهری با توجه به آثار متعدد اقتصادی، اجتماعی، فرهنگی و محیطی مورد توجه برنامهریزان گردشری و مدیران شهری قرار گرفته است . به دنبال رشد شهر نشینی، شهرها در حال تبدیل شدن به یکی از ارکان اصلی اقتصاد تجاری جهان است. در این راستا بررسی نقش مشارکت مردم در توسعه و بهبود گردشگری شهرها باید مورد توجه قرار گیرد. هدف از این تحقیق بررسی رابطه مشارکت مردم در توسعه گردشگری درتبریز است. تحقیق حاضرکاربردی ، با روش توصیفی - پیمایشی مبتنی بر پرسشنامه میباشد. جامعه آماری شهروندان تبریز در نظر گرفته شده است . حجم نمونه طبق فرمول کوکران 384 نفر تعیین شد وبا روش نمونه گیری تصادفی در دسترس انجام شد . برای تحلیل یافتهها از آزمونهای آماری و مدل تحلیل مسیر استفاده شد. نتایج نشان داد که بین دو متغیر مشارکت اقتصادی و توسعه گردشگری رابطه مثبت و معنی دار برقرار است و با مقدار همبستگی 632/0 و نزدیکی به عدد 1، نسبت به دیگر متغیرها همبستگی بالایی دارد. هم چنین بین دو متغیر مشارکت زیست محیطی و توسعه گردشگری رابطه مثبت و معنی دار برقرار است و با مقدار همبستگی 288/0 مشخص شد که این دو متغیر با یکدیگر همبستگی پایینی دارند. از سویی بین دو متغیر مشارکت اجتماعی – فرهنگی و توسعه گردشگری رابطه منفی برقرار است و با مقدار همبستگی 102/0 مشخص شد که این دو متغیر با یکدیگر همبستگی پایینی دارند. در نتیجه مشارکت اقتصادی در مقایسه با مشارکت زیست محیطی و مشارکت اجتماعی – فرهنگی نقش مهمیتر در راستای توسعه گردشگری درتبریز دارد. بنابراین، باید برنامهریزان گردشگری، توجه ویژهای به موضوع مشارکت اقتصادی مردم داشته باشند. بدین ترتیب، ارایه شناخت مراتب اولویت ابعاد مشارکت جامعه میزبان در توسعه گردشگری، نوآوری تحقیق در مقایسه با دیگر مطالعات محسوب می شود.
مقاله علمی پژوهشی
برنامه ریزی شهری
رسول قربانی؛ حمید حجتی
چکیده
تهیه و اجرای طرح جامع با آشکار شدن ضعفهایش چه در بعد ماهوی و چه اجرایی در جهان، در حدود 60 سال است که در اکثر کشورهای توسعه-یافته منسوخ شده است. در ایران اما اجرای آن کماکان ادامه یافته است. گرچه در سالیان اخیر تلاشهایی برای تغییر این روند برداشته شد که نمونه بارز آن آغاز به تهیه طرحهایی موسوم به ساختاری ـ راهبردی از اواسط دهه هفتاد خورشیدی ...
بیشتر
تهیه و اجرای طرح جامع با آشکار شدن ضعفهایش چه در بعد ماهوی و چه اجرایی در جهان، در حدود 60 سال است که در اکثر کشورهای توسعه-یافته منسوخ شده است. در ایران اما اجرای آن کماکان ادامه یافته است. گرچه در سالیان اخیر تلاشهایی برای تغییر این روند برداشته شد که نمونه بارز آن آغاز به تهیه طرحهایی موسوم به ساختاری ـ راهبردی از اواسط دهه هفتاد خورشیدی در ایران بوده است. بررسی این طرح و نیز مقایسه با دو طرحی که به نوعی از ترکیب آنها بوجود آمده (استراتژیک و طرح ساختاری) آشکار ساخت طرح ساختاری ـ راهبردی فارغ از برخی پیشرفتهای شکلی، ترکیبی ناقص از سه الگوی جامع، ساختاری و استراتژیک است. در مطالعات وضع موجود از همان الگوی پژوهشی طرح جامع پیروی کرده و در سطوح دیگر نیز ویژگیهای یک طرح نوین را عرضه نمیدارد. بهرهگیری از الگوی استراتژیک به شکل بسیار سطحی و بی ارتباط با بخشهای دیگر و بدون وقوف بر فحوای طرح و استفاده از تنها مطالعات مرحله اول طرح ساختاری انگلستان و عدم دقت در مرحله دوم آن (طرح محلی) و عرضه طرحهایی مجزا از ساختار اصلی، از دیگر نشانههای عدم وجود ساختاری نوین در این طرح است. بازنگری مجدد در نظام طرحهای توسعه شهری کشور و تلاش برای پوشش ضعفهای الگوی جامع ضمن اضافه نمودن ویژگیهای مثبت الگوی استراتژیک پیش از تهیه و اجرای کامل این الگوی امتحان پس داده (استراتژیک) با ارائه طرحی جایگزین، میتواند راهحل مناسبتری نسبت به طرح ساختاری ـ راهبردی برای ساماندهی شهرهای کشور باشد.
مقاله علمی پژوهشی
سیستم اطلاعات جغرافیایی و سنجش از دور
لیلا دهقانی فیروز آباد؛ علیرضا ایلدرمی؛ میرمهرداد میرسنجری؛ سحر عابدیان
چکیده
شهرستان دورود در شرق استان لرستان میباشد که بهعنوان سرزمینی سرشار از منابع طبیعی، تاریخی و فرهنگی از یک سو و دارا بودن آب و هوای چهار فصل، رودخانههای پرآب و چشمههای جاری، کوهستانهای برفگیر و نظایر آن جزء یکی از مهمترین مناطق جاذب گردشگر در استان لرستان شناخته شده است. این موقعیت ممتاز در گردشگری میتواند بسترهای لازم را ...
بیشتر
شهرستان دورود در شرق استان لرستان میباشد که بهعنوان سرزمینی سرشار از منابع طبیعی، تاریخی و فرهنگی از یک سو و دارا بودن آب و هوای چهار فصل، رودخانههای پرآب و چشمههای جاری، کوهستانهای برفگیر و نظایر آن جزء یکی از مهمترین مناطق جاذب گردشگر در استان لرستان شناخته شده است. این موقعیت ممتاز در گردشگری میتواند بسترهای لازم را برای سرمایهگذاری و جذب گردشگر، ایجاد اشتغال و درآمد و ارتقا رفاه اجتماعی فراهم نماید. در این پژوهش با استفاده از ارزیابی چند معیاره، پهنههای مناسب برای تفرج آبی در منابع آبی ساکن و خروشان در شهرستان دورود شناسایی شدند. معیارهای محیطزیستی تأثیرگذار در پهنهبندی گردشگری آبی در 5 گروه معیار شامل معیارهای فیزیکی، اکولوژیکی، زیرساختی- کالبدی، ایمنی و اقتصادی- اجتماعی و 27 زیرمعیار برای تفرج آبی در منابع آبی ساکن و 26 زیرمعیار برای تفرج آبی در منابع آبی خروشان تدوین شدند و براساس مدل ارزیابی چند معیاره، پهنههای مناسب گردشگری تعیین گردید. در نهایت با استفاده از مدل TOPSIS پهنههای مناسب برای گردشگری اولویتبندی گردیدند. نتایج حاصل از مدل تاپسیس نشان داد که پهنههای سد مروک، سراب و آببندان ماهی همیانه، آببندان حشمتآباد 2 به ترتیب دارای بالاترین اولویت پهنهها برای تفرج آبی در منابع آبی ساکن شناخته شدند. همچنین بالاترین اولویت برای تفرج آبی در منابع آبی خروشان مربوط به پهنههای رودخانه سزار، گهر رود 1 و گهر رود 2 میباشد. نتایج حاصل از روش مقایسات زوجی نشان میدهد که 69/8 درصد از مساحت کل منطقه برای تفرج آبی متمرکز در منابع آبی ساکن، 16/7 درصد برای تفرج آبی گسترده در منابع آبی خروشان، توان بالا داردوشهرستان دورود با توجه به منابع آبی فراوان، قابلیت و ظرفیت بالایی در زمینه تفرجهای آبی دارد.
مقاله علمی پژوهشی
ژئوتوریسم، اکوتوریسم و گردشگری
کیومرث خداپناه
چکیده
امروزه گردشگری یکی از منابع مهم تولید، درآمد، اشتغال و ایجاد زیر ساخت ها برای نیل به توسعه پایدار بشمار می آید. گردشگری روستایی گرایشی نوین در گردشگری است، که از دهه 50 به بعد مطرح گردیده است. پژوهش حاضر با هدف سنجش میزان تاب آوری روستاهای هدف گردشگری در کانونهای گردشگری ناحیه اردبیل انجام شده است، از لحاظ هدف کاربردی و بر اساس ماهیت ...
بیشتر
امروزه گردشگری یکی از منابع مهم تولید، درآمد، اشتغال و ایجاد زیر ساخت ها برای نیل به توسعه پایدار بشمار می آید. گردشگری روستایی گرایشی نوین در گردشگری است، که از دهه 50 به بعد مطرح گردیده است. پژوهش حاضر با هدف سنجش میزان تاب آوری روستاهای هدف گردشگری در کانونهای گردشگری ناحیه اردبیل انجام شده است، از لحاظ هدف کاربردی و بر اساس ماهیت توصیفی- تحلیلی است، جامعه آماری تحقیق را 11روستای هدف گردشگری ناحیه اردبیل با 4278 نفر جمعیت تشکیل میدهد. حجم نمونه بر اساس فرمول کوکران 366 نفر برآورد گردد که به تناسب تعداد سرپرست خانوار موجود در هر روستا توزیع گردید. جهت بررسی تاب آوری روستاهای مورد مطالعه از چهار بعد در قالب 10 شاخص و 33 نماگر بر اساس مطالعات سایر محققین بهره گرفته شد. روایی صوری پرسشنامه توسط متخصصین مورد بررسی قرار گرفت و پایایی کل آن بر اساس آلفای کرونباخ 81/0 برآورد گردید، نتایج حاصل از یافتههای میدانی نشان میدهد که ابعاد تابآوری از دیدگاه روستائیان دارای میانگینهای متفاوتی است، بیشترین میانگین مربوط به بعد اجتماعی(42/3) و کمترین میانگین مربوط به بعد اقتصادی(85/1) است. همچنین سطح بندی11روستای مورد مطالعه بر اساس تکنیک تصمیمگیری میرکا نشان میدهد هر یک از روستاها در سطوح متفاوتی از تابآوری قرار داشتند که عوامل مختلفی بر تابآوری آنها تأثیر داشته است به گونهای که در بالاترین سطح روستای آلوارس و در پایینترین سطح روستای کورعباسلو قرار داشت و سایر روستاها نیز در طیفی بین این دو روستا قرار داشتند.
مقاله علمی پژوهشی
برنامه ریزی شهری
بهزاد ملک پور اصل؛ پریمان بوستانی
چکیده
با افزایش جمعیت شهری، اغلب کشورها در معرض تغییرات آبوهوایی هستند. ضرورت پژوهش در آن است که تهران به عنوان یکی از آلودهترین شهرهای جهان همواره موضوع مورد بحث در مجامع جهانی بوده است و نقش مهمی در افزایش و یا کاهش اثرات گازهای گلخانهای دارد. هدف بکارگیری الزامات برنامهریزی همکارانه جهت دستیابی به تهرانی کمکربن میباشد. نوآوری ...
بیشتر
با افزایش جمعیت شهری، اغلب کشورها در معرض تغییرات آبوهوایی هستند. ضرورت پژوهش در آن است که تهران به عنوان یکی از آلودهترین شهرهای جهان همواره موضوع مورد بحث در مجامع جهانی بوده است و نقش مهمی در افزایش و یا کاهش اثرات گازهای گلخانهای دارد. هدف بکارگیری الزامات برنامهریزی همکارانه جهت دستیابی به تهرانی کمکربن میباشد. نوآوری پژوهش تلاش در جهت تلفیق برنامهریزی همکارانه با اصول شهر کمکربن است؛ موضوعی که تاکنون در کشور مورد بحث قرار نگرفته است. روش کار، تحقیق توسعهای میباشد. بدین منظور که هدف کشف ناشناختههایی همچون برنامهریزی همکارانه است که میتواند به توسعه شهر کمکربن منجر شود. هدف این پژوهش، پیادهسازی اصول و راهبردهای برنامهریزی همکارانه به منظور مشارکت شهروندان با نهادها در تصمیمسازیهای شهری در راستای دستیابی به شهر کمکرین است. در ابتدا با استناد به مبانی نظری، شاخصهای پژوهش استخراج و ارزیابی و در نهایت عدم قطعیتهایی توسط میکمک و ماتریس عدمقطعیت، شناسایی شد و به کمک نرمافزار سناریوویزارد، سناریوهای محتمل تدوین شد. با استناد به تحلیلها، سناریوی برتر، سناریویی میباشد که در آن به اهداف شهر کمکربن و ارتقا مشارکت نهادها و شهروندان پرداخته شده است. با بهرهگیری از مدل دپسیر سناریو مطلوب تشریح ، راهبردها و راهکارهای رسیدن به سناریوی برتر در خلال برنامهریزی همکارانه و اصول مشارکتی تدوین شد تا تهران در مسیر توسعه پایدار شهری گام بردارد. راهکارهای ارائه شده همگی در جهت رسیدن به شهرگرایی سبز و کاهش اثرات نامطلوب محیط شهری میباشد. همچنین تمامی نهادهای شهری و شهروندان، در راستای کاهش انتشار آلایندههای شهری همکاری میکنند تا تهران در جهت رسیدن به توسعه شهری پایدار، راهبردهای رسیدن به شهر کمکربن را بهکار گیرد. با بکارگیری اصول و راهبردهای این پژوهش میتوان موجب افزایش اعتماد شهروندی و مشارکت شهروندان در جهت کاهش آلایندههای شهری شد تا بتوان در جهت شهرگرایی سبز و توسعه پایدار شهری حرکت کرد.
مقاله علمی پژوهشی
ژئوتوریسم، اکوتوریسم و گردشگری
اسدالله حجازی؛ محمد حسین رضائی مقدم؛ زهرا قاسمی زادگنبد
چکیده
اکوتوریسم عبارت است از سفر هدفدار به طبیعت برای شناخت تاریخ طبیعی و فرهنگی محیط با پرهیز از ایجاد تغییر در اکوسیستم و ایجاد فعالیتهای اقتصادی که منجر به بهرهبرداری صحیح از منابع محیط زیست و اشتغالزایی برای اهالی بومی شود که از آن میتوان بهعنوان یکی از منابع جدید درآمد در راستای توسعه پایدار نام برد. دهستان مرگور ...
بیشتر
اکوتوریسم عبارت است از سفر هدفدار به طبیعت برای شناخت تاریخ طبیعی و فرهنگی محیط با پرهیز از ایجاد تغییر در اکوسیستم و ایجاد فعالیتهای اقتصادی که منجر به بهرهبرداری صحیح از منابع محیط زیست و اشتغالزایی برای اهالی بومی شود که از آن میتوان بهعنوان یکی از منابع جدید درآمد در راستای توسعه پایدار نام برد. دهستان مرگور در شهرستان ارومیه با تنوع جغرافیایی و فرهنگی بالا و دارا بودن چشماندازهای خاص گردشگری از مقاصد مهم گردشگری منطقه محسوب میشود و هدف از انجام این پژوهش ارزیابی توانمندیهای اکوتوریسمی دهستان مرگور است. بر این اساس ابتدا مطالعات پایه انجام گرفت و با شناسایی عوامل اکولوژیکی اعم از اقلیمی، انسانی، زمینشناختی، توپوگرافی و گردشگری که در زمینه اکوتوریسم موثرند، ﻧﻘﺸﻪﻫﺎی ﻣﺮﺑﻮﻃﻪ، ﺑﻪ ﮐﻤﮏ ﺳﺎﻣﺎﻧﻪ اﻃﻼﻋﺎت جغرافیایی ﺗﻬﯿﻪ ﺷﺪ. ﺳﭙﺲ با اﺳﺘﻔﺎده از ﻓﺮآﯾﻨﺪ ﺗﺤﻠﯿﻞ ﺷﺒﮑﻪای پس از ساخت شبکه تحلیلی، ماتریس مقایسات زوجی تشکیل شده و وزن نسبی عناصر حاصل شد. در نهایت وزن نسبی عناصر به نقشههای مربوطه تخصیص یافته و نقشه پهنهبندی توان اکوتوریسم با عملگر گامای فازی ایجاد شد. نتایج نشان داد که از کل مساحت منطقه مورد مطالعه حدود 50/14 درصد در گروه بسیار مناسب، 32/26 درصد در گروه نسبتاً مناسب، 27 درصد در گروه نسبتاً نامناسب و 15/32 درصد در گروه کاملاً نامناسب واقع شدهاند با توجه به بکر بودن منطقه و لزوم ایجاد فرصتهای سرمایهگذاری جدید در آن، نتایج تحقیق حاضر میتواند در زمینه شناسایی پتانسیلهای منطقه و دستیابی به سطح بالاتری از توسعه اقتصادی و اجتماعی محلی مفید واقع گردد.
مقاله علمی پژوهشی
سایر زمینه هایی مطالعاتی جغرافیایی و بین رشته ای
عیسی عابدینی
چکیده
در جهان امروز، شهروندی از جمله مفاهیمی هست که از یک طرف با محیط اجتماعی و فرهنگی در ارتباط بوده و از طرف دیگر به عنوان پدیده غالب جهانی شدن بر زیست مشترک انسانی و تعاملات فرهنگی، سیاسی، اقتصادی و اجتماعی دارد. هدف کلی تحقیق حاضر «تعیین عوامل کلیدی(پیشرانهای) شهروندی زیستمحیطی» میباشد. روش این تحقیق، آینده پژوهی است. ابتدا ...
بیشتر
در جهان امروز، شهروندی از جمله مفاهیمی هست که از یک طرف با محیط اجتماعی و فرهنگی در ارتباط بوده و از طرف دیگر به عنوان پدیده غالب جهانی شدن بر زیست مشترک انسانی و تعاملات فرهنگی، سیاسی، اقتصادی و اجتماعی دارد. هدف کلی تحقیق حاضر «تعیین عوامل کلیدی(پیشرانهای) شهروندی زیستمحیطی» میباشد. روش این تحقیق، آینده پژوهی است. ابتدا از روش دلفی استفاده شده است. در این تحقیق؛ برای تحلیل عوامل کلیدی(پیشرانهای) شهروندی زیست محیطی شهروندان تبریزی تعداد 20 متغیر با استفاده از تکنیک دلفی انتخـاب شدند. سـپس نتیجه تأثیر بعد از گرفتن میانگین از کلیه تعـاملات وارد نرم افزار میکمک شد و مـورد تحلیل قرار گرفت. یافتههای تحقیق نشان داد که عوامل شناسایی شده اولیه(پیشرانهای) شهروندی زیستمحیطی شهروندان تبریزی به ترتیب طبق میزان تاثیرگذاری عبارتند از: آگاهی یا سواد زیستمحیطی، نگرش زیستمحیطی، رفتار زیست-محیطی، نگرانی زیستمحیطی و دو متغیر مصرف مسئولانه زیستمحیطی و اخلاق زیستمحیطی عوامل دو وجهی هستند. این متغیرها در نمودار حول و حوش خط قطری ناحیـه شمال شرقی نمودار قرار دارند و ظرفیـت بسـیار بـالایی جهت تبدیل شدن به بـازیگران کلیـدی سیسـتم را دارا هستند.
مقاله علمی پژوهشی
برنامه ریزی شهری
ابوالفضل عبداللهی فرد؛ شیوا ولایتی
چکیده
در سالهای اخیر، هنر عمومی روند جدیدی در فضاهای شهری به خود گرفته است به طوری که شهرها سرمایهگذاری زیادی روی طراحی و اجرای آثار هنری عمومی و ارتقای کیفیت بصری فضاهای شهری میکنند. این مقاله با هدف بررسی اثر انواع هنر عمومی در فضاهای شهری بر ارتقا نشاط درک شده جوانان ارائه شده است. تحقیق حاضر از نوع تحقیق بصری یا خوانش تصویری به شیوه ...
بیشتر
در سالهای اخیر، هنر عمومی روند جدیدی در فضاهای شهری به خود گرفته است به طوری که شهرها سرمایهگذاری زیادی روی طراحی و اجرای آثار هنری عمومی و ارتقای کیفیت بصری فضاهای شهری میکنند. این مقاله با هدف بررسی اثر انواع هنر عمومی در فضاهای شهری بر ارتقا نشاط درک شده جوانان ارائه شده است. تحقیق حاضر از نوع تحقیق بصری یا خوانش تصویری به شیوه پیمایشی انجام شده است. جامعه هدف جوانان بوده که به روش نمونه گیری احتمالی و از نوع تصادفی ساده از بین دانشجویان دختر و پسر در مقاطع تحصیلی کارشناسی و کارشناسی ارشد در رده سنی 35- 18 سال دانشگاه تبریز و موسسه آموزش عالی نبی اکرم (ص) تبریز انتخاب شدند. یافتههای تحقیق نشان میدهد که از بین انواع هنرهای عمومی در فضاهای شهری هنر مبتنی بر نور، صدا و دیجیتال در فضاهای شهری برحسب سه معیار جنسیت، تحصیلات و سن بیشترین امتیاز را به جهت ایجاد احساس نشاط در بین جوانان و تمایل به استفاده از این نوع هنر در فضاهای شهری داشته است. و در رتبههای بعدی هنر متناسب با سایت نظیر آثار هنری تراشیده شده از دل کوه و هنر تعبیه شده در عناصر موجود در فضا همچون نقش برجستههای دیواری در بدنه ساختمانها یا نیمکتهای تعبیه شده در فضاهای شهری قرار گرفته است. هنر ایستای انتزاعی و مشاهیر نیز دارای کمترین امتیاز میباشد. همچنین در بین هنرهای تعاملی، هنر پویا- منفعل و هنر تعاملی ایستا بیشترین و هنر پویا - پویا کمترین احساس ایجاد نشاط وجود داشته است. بنابراین لازم است مدیران ، برنامه ریزان و طراحان فضاهای شهری و هنرهای عمومی برحسب سلیقه و خواست شهروندان در ردههای سنی مختلف تصمیمگیری و اقدام نمایند تا حضور و مشارکت پذیری، تعامل، خلاقیت، نشاط، خاطره انگیزی و هویت بخشی در فضاهای شهری بیشتر و موثرتر باشد.
مقاله علمی پژوهشی
سایر زمینه هایی مطالعاتی جغرافیایی و بین رشته ای
مهران معتمدی؛ زرین فخار؛ فرزاد مافی
چکیده
درجستار پیش رو به روش پژوهش تحلیلی – توصیفی نحوه شکل گیری شبکه آبرسانی و نظام توزیع آب در شهر سنقر از دوره های میانی تا معاصر اسلامی مورد بررسی قرار گرفته است و اطلاعات کتابخانه ای در قالب اطلاعات اسنادی و آرشیوی و یافته های میدانی به شیوه غیر تماسی EM گردآوری شده است. هدف از این بررسی شناخت هر چه بهتر شبکه آبرسانی سنتی شهر سنقر است ...
بیشتر
درجستار پیش رو به روش پژوهش تحلیلی – توصیفی نحوه شکل گیری شبکه آبرسانی و نظام توزیع آب در شهر سنقر از دوره های میانی تا معاصر اسلامی مورد بررسی قرار گرفته است و اطلاعات کتابخانه ای در قالب اطلاعات اسنادی و آرشیوی و یافته های میدانی به شیوه غیر تماسی EM گردآوری شده است. هدف از این بررسی شناخت هر چه بهتر شبکه آبرسانی سنتی شهر سنقر است که درگذشته نیاز جمعیت این شهر را رفع می نمود و اینک به دلیل عدم آگاهی از وضعیت فعلی نظام سنتی آب، و گسترش سازمان فضایی و فیزیکی شهر و ایجاد خطوط لوله کشی آب و فاضلاب، آثار باستانی وابسته به آب در زیر بافت نوین شهر مدفون شده است و شناسایی هر چه بهتر و مستندنگاری یافته ها در این زمینه اهمیت به سزایی در شناخت هویت فرهنگی و تاریخ فراموش شده شهر سنقردارد. لذا به دنبال پاسخ به این پرسش که شبکه آبرسانی نظام سنتی آب چه تاثیراتی بر شهر از گذشته تاکنون داشته است.؟ این فرضیه در نظر گرفته شد که به نظر می رسد شبکه آبرسانی و توزیع آب در شهر سنقر درشکل گیری و انسجام محله ها ازدوره میانی اسلامی به بعد تاثیرداشته است. دیوان حاکم در شهر سنقر از دوره میانی تا معاصر اسلامی برحفظ آثار مرتبط با آب و نحوه چگونگی توزیع آب در محله ها نظارت داشته است. نتیجه اینکه محله ها با توجه به اسناد و شواهد باستان شناسی مطابق با نظامنامه تقسیم آب در بافت سنتی شکل گرفته است و شهر سنقر از دوره های میانی تا معاصر اسلامی بر پایه شبکه آبرسانی دارای نظام سنتی توزیع آب بوده است.
مقاله علمی پژوهشی
ژئومورفولوژی
مژگان انتظاری؛ حمیده غلام حیدری؛ حاجی کریمی
چکیده
وجود سازندهایی که شامل لایه های گچی هستند زمینه ساز تشکیل اشکال کارستی گچی خواهند بود. میزان ستبری لایه های گچی و کیفیت این لایه ها در شکل گیری اینگونه اشکال تاثیرگذار است. دشت مارون، در بخش چین خورده ساده رشته کوه زاگرس در استان های خوزستان و کهگیلویه و بویراحمد واقع شده است. وجود سازند گچساران و پدیده های کارستی گچی که مهمترین آنها ...
بیشتر
وجود سازندهایی که شامل لایه های گچی هستند زمینه ساز تشکیل اشکال کارستی گچی خواهند بود. میزان ستبری لایه های گچی و کیفیت این لایه ها در شکل گیری اینگونه اشکال تاثیرگذار است. دشت مارون، در بخش چین خورده ساده رشته کوه زاگرس در استان های خوزستان و کهگیلویه و بویراحمد واقع شده است. وجود سازند گچساران و پدیده های کارستی گچی که مهمترین آنها فروچاله است در این دشت، می تواند تاثیر بسیار مخربی بر جاده ها، تاسیسات، زمین های کشاورزی و واحدهای مسکونی و کیفیت آب مخزن سد مارون که در این دشت واقع شده است، داشته باشد؛ اما متاسفانه کمتر به شناخت و مطالعه این پدیده پرداخته شده است. در این پژوهش سعی شده است نرخ رشد و روند شکل گیری فروچاله های دشت مارون با استفاده از نمونه برداری از نمونه آب بارش و رواناب تولیدی از روی سازندهای منطقه برآورد شود. به این منظور پس از پایش هشت ساعته رواناب یک زیرحوضه با مساحت 6.2 هکتار از دشت مارون، نمونه آب باران و چندین نمونه از بخشهای مختلف رواناب در زمانهای مختلف برداشت شد و با توجه به میزان املاح حاصل از انحلال گچ موجود در رواناب و همچنین برآورد میزان رواناب متوسط سالانه مشخص شد که به طور میانگین در یک زیر حوضه به مساحت 6.2 هکتار، سالانه 5.4 متر مکعب از سنگهای گچی به وسیله رواناب بصورت محلول خارج می شود و برای شکل گیری یک فروچاله به حجم 376.4 متر مکعب، 69 سال زمان لازم است که این نرخ بالای رشد فروچاله ها می تواند برای ساکنین این مناطق بسیار مخاطره آمیز باشد چرا که وجود حفرات زیرزمینی و فروچاله ها میتوانند بستر ریزش های ناگهانی را مهیا کرده و صدمات جانی و خسارت های مالی را به دنبال داشته باشد.
مقاله علمی پژوهشی
سایر زمینه هایی مطالعاتی جغرافیایی و بین رشته ای
مصطفی کریمی؛ سوسن حیدری؛ مرتضی شریف
چکیده
دریاچه ارومیه بزرگترین دریاچه داخلی کشور و یکی از بزرگترین دریاچههای آب شور روی زمین، با توجه به کاهش چشمگیر سطح آن در سالهای اخیر مورد توجه بوده است. در این مطالعه روند تغییرات فراسنجهای محیطی (تراز ارتفاعی و پهنه آبی دریاچه ارومیه و LST و NDVI) و اقلیمی (بارش و دمای هوا) حوضه آبریز دریاچه ارومیه در بازه زمانی (2019-2000) و ارتباط احتمالی ...
بیشتر
دریاچه ارومیه بزرگترین دریاچه داخلی کشور و یکی از بزرگترین دریاچههای آب شور روی زمین، با توجه به کاهش چشمگیر سطح آن در سالهای اخیر مورد توجه بوده است. در این مطالعه روند تغییرات فراسنجهای محیطی (تراز ارتفاعی و پهنه آبی دریاچه ارومیه و LST و NDVI) و اقلیمی (بارش و دمای هوا) حوضه آبریز دریاچه ارومیه در بازه زمانی (2019-2000) و ارتباط احتمالی بین دو دسته تغییرات محیطی و اقلیمی در شرایط فعلی مورد بررسی قرار گرفت. اگرچه در این دو دهه، نوسان بین سالیانه در تراز ارتفاعی این دریاچه مشاهده شده است، اما نتایج حاکی از روند کاهشی بدون وقفه در تراز ارتفاعی آب دریاچه ارومیه از سال بسیار خشک 2000 به این سو است به گونه ای که در طی بیست سال اخیر تراز ارتفاعی بیش از هفت متر کاهش داشته و همچنین سطح دریاچه از Km2 5143 در سال 2000 به Km2 2400 در سال 2019 رسیده است. با این که بارش حوضه در بازه مطالعاتی در ماه می (پربارشترین ماه) روند افزایشی و در ماههای دسامبر و ژانویه روند کاهشی دارد، ولی در کل بارش حوضه تغییرات معنیداری نداشته است. در دوره گرم سال دمای سطح زمین روز و شبهنگام، دمای هوا و همچنین در تمامی ماهها شاخص NDVI در سطح حوضه روند افزایشی داشته است. سه اثر اصلی و چشمگیر تغییرپذیری فراسنجهای محیطی و اقلیمی در این مناطق افزایش دمای سطح زمین و هوا، پوشش گیاهی و کاهش منابع آب است. نتیجه نهایی افزایش و کاهش ذکر شده از یک سو و افزایش نیاز آبی گیاهان از سوی دیگر باعث افزایش فشار بر منابع آب بهویژه آبهای زیرزمینی خواهد شد. کاهش سطح دریاچه و افزایش مصرف و کاهش منابع آب، میتواند منجر به گسترش سطوح عریان و رخداد ریزگردها گردد. پیامدهای این تغییرات در حوضه منجر به تغییر خرداقلیم و محیطزیست آن گردیده است.
مقاله علمی پژوهشی
ژئوتوریسم، اکوتوریسم و گردشگری
معصومه مهدیان بهنمیری؛ مسعود تقوایی
چکیده
خواستگاه ادبیات، مطالعات، برنامهریزی و توسعه مضامین علمی و عملیاتی گردشگری خلاق، بیشتر از جنبه اقتصادی قابل بحث است که پیشرانهای کارکردی خود را در دل طراحان و مفسران ملل توسعهیافته میبیند. از این گذار اقتصادی و رفتاری که با عنوان چهارمین انقلاب صنعتی یاد میشود، شاهراه کلیدی دنیای آتی در بهرهبرداری محیطی و آیندهپژوهی ...
بیشتر
خواستگاه ادبیات، مطالعات، برنامهریزی و توسعه مضامین علمی و عملیاتی گردشگری خلاق، بیشتر از جنبه اقتصادی قابل بحث است که پیشرانهای کارکردی خود را در دل طراحان و مفسران ملل توسعهیافته میبیند. از این گذار اقتصادی و رفتاری که با عنوان چهارمین انقلاب صنعتی یاد میشود، شاهراه کلیدی دنیای آتی در بهرهبرداری محیطی و آیندهپژوهی سرزمینی و محلی یاد میشود. چراکه گردشگری با تلفیق عینی از مفهومسازی گفتگوی تمدنها، زمینه-ساز صلح، توسعه و رفاه تمدن بشری خواهد بود. نوشتار حاضر با علم به جایگاه و نقش این مهم در آینده اقتصاد ملی و محلی کشورمان و با تأثیر از مطالعات جهانی صورت گرفته و همچنین تأثر از نقش کمرنگ مطالعات گردشگری خلاق در اقتصاد سرزمینی، به بررسی این مهم در استان گلستان پرداخته است. این پژوهش که بهلحاظ هدف از نوع تحقیقات توسعهای، از حیث ماهیت، توصیفی - تحلیلی و مبتنی بر روش پیمایشی و میدانی میباشد، با استفاده از شیوه گردآوری کتابخانهای، اسنادی و نیز شیوه پیمایشِ میدانی با مراجعه به سازمانها و ارگانهای ذیربط به ارزیابی پراکنش فضایی مجریان و عملگراهای خلاقیت گردشگری خلاق که دارای چهار بُعدِ محیط خلاق، فرآیند خلاق، صنایع و محصول خلاق و طبقه خلاق میباشد پرداخته است. نتایج این مطالعه از 27 زیرشاخص در چهار حوزه مزبور که با اﺳﺘﻔﺎده از روش کریتیک(CRITIC)، همچنین تکنیک ایداس (EDAS) و البته بهرهگیری از نرمافزار ArcGIS بهدست آمده است نشان می-دهد که در قالب شاخصها و شهرستانهای مورد مطالعه از وضعیت نسبتاً نامطلوب و کاملاً نامطلوب برخوردار است. یافتههای عینی این پژوهش در تلفیق با مبانینظری و مطالعات صورت گرفته نشان میدهد که مشکلات برنامهریزی، ساختاری، مطالعاتی بنیادین بر پیکره گردشگری وجود دارد که نیازمند اهمیت و توجه گسترده به این حوزه است.
مقاله علمی پژوهشی
سایر زمینه هایی مطالعاتی جغرافیایی و بین رشته ای
افشین منتظرالقائم؛ مهری اذانی؛ احمد خادم الحسینی؛ امیر گندمکار
چکیده
تاب آوری اجتماعی نقش مهمی در پایداری اجتماعی در برابر بحرانهای شهری داردلذا، پژوهش حاضر تلاش کرد تا با استفاده از روش «توصیفی- تحلیلی» از طریق ابزار پرسشنامه به تعداد 383 نفر به تحلیل تطبیقی کیفیت تحقق مؤلفه های تابآوری اجتماعی در مناطق 1، 12 و 20 کلانشهر تهران بپردازد. نظرات شهروندان بر حسب فرمول کوکران به روش نمونه گیری طبقه بندی ...
بیشتر
تاب آوری اجتماعی نقش مهمی در پایداری اجتماعی در برابر بحرانهای شهری داردلذا، پژوهش حاضر تلاش کرد تا با استفاده از روش «توصیفی- تحلیلی» از طریق ابزار پرسشنامه به تعداد 383 نفر به تحلیل تطبیقی کیفیت تحقق مؤلفه های تابآوری اجتماعی در مناطق 1، 12 و 20 کلانشهر تهران بپردازد. نظرات شهروندان بر حسب فرمول کوکران به روش نمونه گیری طبقه بندی شده و تخصیص نسبی بر اساس حجم جمعیت گردآوری گردید. نتایج نشان داد که کیفیت تحقق و برخورداری از مؤلفه های تاب آوری اجتماعی در سه منطقه مورد مطالعه بر اساس آنالیز واریانس چند متغیره1 متفاوت بود ، و نتایج نشان داد که شاخص اعتماد عمومی در منطقه 1 به عنوان یکی از مناطق مرفه تهران و شاخص مشارکت غیررسمی در منطقه 12 به عنوان یکی از منطقه های متوسط نشین و شاخص حس تعلق مکانی در منطقه 20 به عنوان یکی از مناطق کم برخوردار از اولویت برخورداربودند و اما در تحلیل اولویت مؤلفه های تاب آوری در سه منطقه یاد شده بر اساس مدل تاپسیس فازی2 و در هر سه منطقه یاد شده، شاخص آگاهی به ترتیب با (منطقه 1 با 5518/0 وزن فازی) (منطقه 12 با 5675/0 وزن فازی) و (منطقه 20 با 6451/0 وزن فازی) بیشترین تاثیر را پذیرفته است. در نتیجه مشخص شدکه راهبرد ارتقای تاب آوری اجتماعی در کلانشهر تهران باید در راستای افزایش سطح آگاهی و مهارت های شهروندی در هر سه منطقه تهران باشد همچنین باید در راستای افزایش سازگاری و همبستگی اجتماعی شهروندان بوده ونیزموجب افزایش مشارکت غیر رسمی آنها گردد و همیاری و عضویت شهروندان را در تشکل های درون گروهی و اجتماعی افزایش دهد همچنین بهبود حس تعلق مکانی و هویت مندی اجتماعی در مناطق کم برخوردار شهری باید در اولویت قرارگیرد ، تا بتوان به تاب آوری اجتماعی همگن و پایدار در کلانشهر تهران دست یافت.
مقاله علمی پژوهشی
آب و هواشناسی
هاشم رستم زاده
چکیده
بارش از مهمترین و متغیرترین عنصر اقلیمی است که در بستر زمان و مکان تغییر میکند. بارشهای بحرانی در مقیاسهای مختلف زمانی بهویژه روزانه، خسارات سنگینی به جوامع انسانی مناطق پرجمعیت شهری و اکوسیستمهای طبیعی وارد میکنند و بسیاری از اقتصادهای مناطق خشک را تحت تاثیر قرار میدهد. تابش موج بلند خروجی زمین به عنوان پارامتری مهم ...
بیشتر
بارش از مهمترین و متغیرترین عنصر اقلیمی است که در بستر زمان و مکان تغییر میکند. بارشهای بحرانی در مقیاسهای مختلف زمانی بهویژه روزانه، خسارات سنگینی به جوامع انسانی مناطق پرجمعیت شهری و اکوسیستمهای طبیعی وارد میکنند و بسیاری از اقتصادهای مناطق خشک را تحت تاثیر قرار میدهد. تابش موج بلند خروجی زمین به عنوان پارامتری مهم جهت شناسایی ابرها و برآورد این نوع بارش، موردمطالعه قرار میگیرد. هدف از پژوهش حاضر این است که با استفاده از محصولات سنجنده (AIRS) ماهواره آکوا و ماهواره (GPM)، ارتباط و تحلیل متغیرهای تابش موج بلند زمینی و مقادیر بارش را در محیط نرمافزار Arc GIS برای چهار ماه سرد سال (دسامبر تا مارس) کشور ایران، به مدت 17 سال آماری بررسی نماید. از روشهای همبستگی، رگرسیون و برآورد سطح اطمینان بهمنظور ارتباط سنجی و نحوه تغییرات آن استفاده شد. با توجه به نتایج به دست آمده در تمام ماههای مورد مطالعه، کل کشور به جزء جنوب شرقی حوضه دریای خزر در ژانویه، قسمتهایی از فلات مرکزی و مرزی شرق ایران، همبستگی منفی از 10 تا 92 درصد وجود دارد که نشان از رطوبت دار بودن جو کشور میباشد و مانع خروج تابش موج بلند شده است. در مناطق بارشی غرب رشتهکوه زاگرس همبستگیهای منفی 60 درصد به بالا و تابش موج بلند خروجی کمتر از 260 وات بر مترمربع متر میباشد که دلیل آن ابرناکی و جو پر از رطوبت، همراه با بارش بوده است. در دسامبر و فوریه، مناطق بارشی حوضه دریای خزر در همبستگیهای منفی 40 درصد به بالا و تابش کمتر از 235 وات بر مترمربع بارش صورت میگیرد و دلیل مقدار عددی کمتر تابش موج بلند خروجی حوضه دریای خزر جهت پیشبینی، وجود رطوبت نسبی زیاد منطقه میباشد که عامل خروج کمتر آن میگردد.
مقاله علمی پژوهشی
برنامه ریزی شهری
محسن احدنژاد روشتی؛ مهدی اشلقی
چکیده
هویت مکان پیشنیاز و پیششرطی برای انسجام اجتماعی، شکلگیری و تقویت فرهنگ مدنی و دموکراتیک، همچنین محیطی جهت ایجاد نشاط و حیات شهری پایدار در سطوح کنشهای فردی و اجتماعی شهروندان در متن فضا را دارد. هدف این مقاله بررسی تطبیقی مولفههای هویت مکان در فضای خیابانی آبرسان و شریعتی شهر تبریز است. مقاله حاضر از نظر هدف کاربردی و از نظر ...
بیشتر
هویت مکان پیشنیاز و پیششرطی برای انسجام اجتماعی، شکلگیری و تقویت فرهنگ مدنی و دموکراتیک، همچنین محیطی جهت ایجاد نشاط و حیات شهری پایدار در سطوح کنشهای فردی و اجتماعی شهروندان در متن فضا را دارد. هدف این مقاله بررسی تطبیقی مولفههای هویت مکان در فضای خیابانی آبرسان و شریعتی شهر تبریز است. مقاله حاضر از نظر هدف کاربردی و از نظر روش توصیفی ـ تحلیلی و همبستگی میباشد. دادهها با استفاده از منابع اسنادی (کتابخانهای) و مطالعات میدانی (پرسشنامه محققساخته) گردآوری شده است. جامعه آماری این پژوهش شامل کل کاربران هر دو خیابان مورد مطالعه بوده است که در این میان تعداد 400 نفر به عنوان حجم نمونه مشخص و تعیین گردید. نمونههای تحقیق با استفاده از روش نمونهگیری تصادفی ساده در دو فضای خیابانی آبرسان و شریعتی انتخاب شدند. جهت تحلیل دادهها از آزمون لون و تیتست دو نمونهای مورد استفاده قرار گرفته است. نتایج کلی یافتهها که مبنای آن، نظریات کاربران فضای هر دو خیابان مورد مطالعه هست، نشاندهنده این امر است که از مولفههای چهارگانه (الگوهای شهرسازی، طراحی شهری، اجتماعی، و حسی و ادراکی) در قالب ده مقوله مورد بررسی هویت مکان، در حالت کلی خیابان شریعتی در بافت سنتی شهر تبریز بیشتر از آبرسان در بافت مدرن، هویت مکان را تولید میکند.
مقاله علمی پژوهشی
برنامه ریزی شهری
حسین حاتمی نژاد؛ نوشا همقدم؛ رضا کانونی
چکیده
با توجه به گسترش شهرها و افزایش جمعیت، بررسی رضایتمندی سکونتی ساکنین برای برآورده کردن نیازهای آتی و رسیدن به توسعه پایدار، جایگاه ویژهای در مطالعات مختلف پیدا نموده است. رضایتمندی سکونتی براساس مولفههای بسیاری مورد بررسی قرار میگیرد و بعنوان ابزاری برای تصمیمگیری و سیاستگذاری در نظر گرفته میشود. در این راستا بررسی رضایتمندی ...
بیشتر
با توجه به گسترش شهرها و افزایش جمعیت، بررسی رضایتمندی سکونتی ساکنین برای برآورده کردن نیازهای آتی و رسیدن به توسعه پایدار، جایگاه ویژهای در مطالعات مختلف پیدا نموده است. رضایتمندی سکونتی براساس مولفههای بسیاری مورد بررسی قرار میگیرد و بعنوان ابزاری برای تصمیمگیری و سیاستگذاری در نظر گرفته میشود. در این راستا بررسی رضایتمندی سکونتی در شهر رشت به عنوان یزرگترین و پرجمعیتترین شهر استان گیلان حائز اهمیت میباشد. لذا هدف این پژوهش سنجش مؤلفههای حکمروایی خوب شهری در ایجاد رضایتمندی سکونتی در شهر رشت با رویکرد آیندهپژوهی است. پژوهش حاضر کاربردی و به لحاظ روش انجام توصیفی- تحلیلی و اکتشافی بوده است. گردآوری دادهها به روش اسنادی و نیز به صورت پیمایشی مبتنی بر تکنیک دلفی میباشد. ابتدا 35 عامل به عنوان عوامل مؤثر در رضایتمندی سکونتی شهر رشت با توجه به مولفه-های حکمروایی خوب شهری شناسایی و در گام بعدیاز نرم افزار میکمک برای تجزیه و تحلیل دادهها استفاده شده است و نوع پرسشنامه به صورت ماتریس اثرات متقابل و با توجه به نظرات کارشناسان و متخصصان برنامهریزی شهری شهر رشت میباشد. وزندهی این پرسشنامه به صورت مقایسهای زوجی و میزان ارتباط متغیرها با اعداد بین صفر تا سه سنجیده میشود. در نهایت 13 عامل کلیدی شناسایی شد و تعداد 29 وضعیت احتمالی برای عوامل کلیدی در نظر گرفته شد. پرسشنامه سناریو ویزارد نیز به صورت ماتریس اثرات متقابل طراحی و در اختیار کارشناسان قرار گرفت. در این پرسشنامه، وضعیتها میتوانند تأثیرگذاری تقویت کننده یا تأثیرگذاری محدودکننده را نشان دهند و اعداد پرسشنامه از3+ تا 3- متغیر است. مدیریت و برنامهریزی یکپارچه شهری، مشارکت شهروندان و اجتماعات محلی، وجود زیرساختها و سازوکارهای لازم برای مداخله شهروندان و همکاری سازمانهای مردم نهاد با شهرداری بیشترین ارزش سازگاری را بین عوامل کلیدی در بهبود وضعیت رضایتمندی سکونتی شهر رشت در چارچوب حکمروایی خوب شهری دارند.
مقاله علمی پژوهشی
برنامه ریزی شهری
عاطفه فرج الهی؛ محمد رضا پورمحمدی؛ رحیم حیدری چیانه؛ داود مختاری
چکیده
مقوله زیست پذیری نه تنها از مهم ترین و موثرترین رویکردهای نوین در برنامه ریزی شهری و شهرسازی برای دستیابی به شهر پایدار است بلکه پارادایم نوینی است برای دستیابی به اهداف توسعه پایدار شهری، که خود پیش شرط کلیدی در تبدیل فرایند شهرنشینی به شهرگرایی می باشد به همین منظور یکی از رویکرها در جهت ارتقاء کیفیت زندگی، رویکرد زیست پذیری می ...
بیشتر
مقوله زیست پذیری نه تنها از مهم ترین و موثرترین رویکردهای نوین در برنامه ریزی شهری و شهرسازی برای دستیابی به شهر پایدار است بلکه پارادایم نوینی است برای دستیابی به اهداف توسعه پایدار شهری، که خود پیش شرط کلیدی در تبدیل فرایند شهرنشینی به شهرگرایی می باشد به همین منظور یکی از رویکرها در جهت ارتقاء کیفیت زندگی، رویکرد زیست پذیری می باشد. زیست پذیری از جمله رویکردهایی است که به دنبال ایجادِ یک محیط امن و سالم برای جوامع انسانی است. تحقیق حاضر نیز با درک اهمیت این موضوع، مناطق دهگانه آن را بصورت تطبیقی و مبتنی بر روش اسنادی، میدانی- پیمایشی و نیز ابزار پرسشنامه (در دو طیف شهروندان و کارشناسان)، بررسی و تحلیل نموده است.از آزمون T تک نمونه ای در محیط نرم افزار SPSS، مدل تصمیم گیری چند شاخصه Vikor و روش تحلیل اثرات متقابل/ساختاری، با استفاده از نرم افزار MicMac برای تجزیه و تحلیل داده های گردآوری شده، استفاده نموده است. نتایج نشانگر این است که بر اساس نظرات کارشناسان و شهروندان،زیست پذیری بالاتر از متوسط (میانگین نظری3) می باشد.شاخص زیست پذیری بر اساس نظرات شهروندان (3.04) که پایین تر از میانگین نظرات کارشناسان(3.20) در سطح شهر تبریز می باشد.
مقاله علمی پژوهشی
برنامه ریزی شهری
اصغر عابدینی؛ آرام خضرلو؛ بهرنگ اکرمی؛ امین خلیلی؛ پرویز عزیزی
چکیده
یکی از دغدغههای بشر از نخستین روزهای خلقت تاکنون موضوع مسکن و سرپناه بوده است؛ موضوعی که اندیشمندان غربی و غیراسلامی نگاهی ظاهری و ساکن به آن دارند. دین مبین اسلام شاخصههای اساسی مسکن را به منظور هویّت دهی و کمک به آرامش قلبی انسان و رسیدن او به کمال الهی ارائه می نماید. مسکن ایرانی-اسلامی نیز به سبب تفکر عمیق مبتنی بر حقیقت والای ...
بیشتر
یکی از دغدغههای بشر از نخستین روزهای خلقت تاکنون موضوع مسکن و سرپناه بوده است؛ موضوعی که اندیشمندان غربی و غیراسلامی نگاهی ظاهری و ساکن به آن دارند. دین مبین اسلام شاخصههای اساسی مسکن را به منظور هویّت دهی و کمک به آرامش قلبی انسان و رسیدن او به کمال الهی ارائه می نماید. مسکن ایرانی-اسلامی نیز به سبب تفکر عمیق مبتنی بر حقیقت والای انسانی و به دلیل تغییر در نگرش و سبک زندگی افراد در بعد فرهنگی و سنت های مسکونی قومی و محلی کشورمان امروزه بیش از پیش مورد توجه قرار گرفته و اهمیت اصلاح روش مسکن سازی با استفاده از مفاهیم قرآن و سنت اهل بیت(ع) را الزامی نموده است لذا ارزیابی و سنجش شاخص های مسکن ایرانی-اسلامی به جهت آسیب شناسی و اصلاح روش مسکن سازی امروزی ضروری می نماید.
پژوهش حاضر با هدف تحلیل و ارزیابی شاخصهای مسکن ایرانی-اسلامی در محلات شهر ارومیه انجامگرفته است. دراین پژوهش ابتدا شاخصهای مسکن ایرانی اسلامی از آیات و احادیث و منابع مرتبط استحصال و دسته بندی گردیده است که از نظرات کارشناسان حوزوی و دانشگاهی نیز بهرهگیری شده است. سپس برای ارزیابی و تحلیل از دو رویکرد سنجش و تحلیل محلات بر اساس شاخصها و سنجش و تحلیل شاخصها در محلات با بهکارگیری مدلهای ارزیابی چند معیاره فرایند تحلیل سلسله مراتبی و تاپسیس استفاده شده -است. در وهله بعدی با تحلیل نتایج دو رویکرد به آسیبشناسی شاخصهای مسکن ایرانی-اسلامی در محلات قدیم و جدید اقدام گردیده است. نتایج نشان میدهد که محله بهداری نسبت به محله مهدیالقدم از نظر شاخصهای مسکن ایرانی-اسلامی در وضعیت مطلوبتری میباشد. با توجه به نتایج تحلیل شاخصها در محلات، شاخص مقاومت و ایمنی در وضعیت نسبتا مطلوب،و شاخصهای دسترسی مسکن، اِشرافیت و فضای سبز در محله در وضعیت نامطلوبی قرار دارند. درنهایت برای رفع ضعفها،به ارائه راهکارها و پیشنهادات پرداخته شده است.
مقاله علمی پژوهشی
ژئوتوریسم، اکوتوریسم و گردشگری
مجید داداش پور مقدم؛ حسن احمدزاده؛ رضا ولی زاده
چکیده
همه گیری ویروس کرونا در دو سال اخیر گردشگری شهری در کلانشهر تبریز را به شدت تحت تأثیر قرار داده است. این مقاله با هدف احیاء و توسعه گردشگری شهری با رویکرد مکانی برای دوران پس از همه گیری مورد بحث قرار گرفته است. به همین منظور در این مطالعه معیارهای مکانی اجتماعی، محیطی، کالبدی و هواشناسی به عنوان شاخص های موثر و پیشران بر گردشگری شهری ...
بیشتر
همه گیری ویروس کرونا در دو سال اخیر گردشگری شهری در کلانشهر تبریز را به شدت تحت تأثیر قرار داده است. این مقاله با هدف احیاء و توسعه گردشگری شهری با رویکرد مکانی برای دوران پس از همه گیری مورد بحث قرار گرفته است. به همین منظور در این مطالعه معیارهای مکانی اجتماعی، محیطی، کالبدی و هواشناسی به عنوان شاخص های موثر و پیشران بر گردشگری شهری جمع آوری، و در یک رویکرد مدلسازی ترکیبی استفاده شده است. نتایج همبستگی پیرسون میان عوامل نشان دهنده تاثیر مستقل هر کدام از آنها و همبستگی منطقی بود. همچنین به منظور درک ارتباط میان همه گیری و گردشگری شهری از مدلسازی مکانی خطر کرونا نیز استفاده شده است. نتایج نشان داد که عوامل تراکم شهروندان مجرد (0.154)، تراکم جمعیت (0.153)، تراکم شهروندان متاهل (0.151) و تراکم شاغلین (0.135) به ترتیب دارای بالاترین اهمیت بر توسعه گردشگری شهری بودند. به علاوه نقشه های مکانی گردشگری شهری ایجاد شده توسط دو مدل ترکیبیFuzzy-WLC و Fuzzy- OWA نیز حاکی از پتانسیل بالای گردشگری در مناطق 2،3،6 و 7 هستند. یافته های مطالعه ما مدیریت گردشگری را در مواجهه با بحران های بزرگ گسترش می دهد و مشاوره های ارزشمندی را برای مدیران و سرمایه گذاران به منظور شناسایی و توسعه پتانسیل های گردشگری شهری ارائه می دهد.
مقاله علمی پژوهشی
برنامه ریزی روستایی
احمد حجاریان
چکیده
پژوهش حاضر با هدف مدلسازی سرمایههای معیشتی خانوارهای روستایی دهستان حومه جنوبی در شرایط خشکسالی انجام گرفت. این پژوهش از لحاظ هدف کاربردی و از لحاظ چگونگی جمع-آوری دادهها پیمایشی است. جامعه آماری پژوهش سرپرستان خانوارهای روستایی دهستان حومه جنوبی شهرستان اسلام آباد غرب بودند (2894=N) که با استفاده از جدول کرجسی- مورگان، حجم نمونهی ...
بیشتر
پژوهش حاضر با هدف مدلسازی سرمایههای معیشتی خانوارهای روستایی دهستان حومه جنوبی در شرایط خشکسالی انجام گرفت. این پژوهش از لحاظ هدف کاربردی و از لحاظ چگونگی جمع-آوری دادهها پیمایشی است. جامعه آماری پژوهش سرپرستان خانوارهای روستایی دهستان حومه جنوبی شهرستان اسلام آباد غرب بودند (2894=N) که با استفاده از جدول کرجسی- مورگان، حجم نمونهی آماری 339 نفر محاسبه گردید. به منظور دستیابی به نمونهها در این پژوهش، از روش نمونهگیری چند مرحلهای استفاده گردید. چارچوب تحلیلی مورد استفاده در این پژوهش، چارچوب معیشت پایدار بود. برای مدلسازی نیز از روش معادلات ساختاری بهره گرفته شد. بزار پژوهش پرسشنامه محقق ساخته بود که روایی صوری و محتوایی پرسشنامه با نظر اصلاحی استادان و کارشناسان دانشگاه و پس از انجام اصلاحات لازم در چند مرحله تأیید شد. پایایی کل پرسشنامه برابر 778/0 است. نتایج نشان میدهد که اعتبار اندازه گیری شده هر چهار مدل اندازه گیری بر سرمایه های معیشتی و نیز مدل چهار عاملی مرتبه دوم برای بررسی سرمایه معیشتی قابل قبول میباشد. در نهایت شاخص انسانی به میزان 64/0، شاخص طبیعی به میزان 45/0، شاخص مالی به میزان 37/0 و شاخص اجتماعی با کمترین تأثیر به میزان 23/0 بر سرمایه معیشتی تأثیر داشت. همچنین ضریب تاثیر بدست آمده بین سرمایه های معیشتی و متغیر خشکسالی 72/0- می باشد که نشان از شدت رابطه غیر مستقیم خشکسالی بر سرمایه های معیشتی دارد.
مقاله علمی پژوهشی
آب و هواشناسی
عبدالرضا کاشکی؛ سید محمد حسینی؛ رحمان زندی؛ حسن حاجی محمدی
چکیده
در پژوهش حاضر به منظور بررسی ماهوارهای- همدید بارشهای سنگین و فراگیر برف در غرب کشور، از دادههای 16 ایستگاه همدید طی دوره 20 ساله(2000 تا 2019) استفاده شده است. در این راستا برای شناسایی ساختار جو در سطوح فوقانی از دادههای رطوبت، فشار سطح زمین، ارتفاع ژئوپتانسیل، مولفههای مداری و نصفالنهاری باد، دمای هوا و نمایه ناپایداری با تفکیک ...
بیشتر
در پژوهش حاضر به منظور بررسی ماهوارهای- همدید بارشهای سنگین و فراگیر برف در غرب کشور، از دادههای 16 ایستگاه همدید طی دوره 20 ساله(2000 تا 2019) استفاده شده است. در این راستا برای شناسایی ساختار جو در سطوح فوقانی از دادههای رطوبت، فشار سطح زمین، ارتفاع ژئوپتانسیل، مولفههای مداری و نصفالنهاری باد، دمای هوا و نمایه ناپایداری با تفکیک 5/2*5/2 درجهای از تارنمای مرکز ملی پیشبینی محیطی/ علوم جو آمریکا(NCEP/NCAR) اخذ و نقشههای همدید تهیه گردید. جهت واکاوی سطوح پوششی برف نیز از تصاویر ماهواره MODIS سنجندههای Aqua و Terra استفاده شد و برای تشخیص سطوح برفی، نمایه نرمال شده تفاضلی برف بکارگرفته شد. نتایج نشان داد با تشکیل یک چرخند قوی در سطح زمین روی عراق، هوای ناپایدار و آشفتهای بوجود میآید که سبب میشود تا موجبات عروج بسته هوا تسریع یافته و با صعود سریع، بخارآب موجود در جو به بارش برف تبدیل شود. همچنین رخداد شیو شدید فشاری با بیش از 12 هکتوپاسکال در منطقه، جبهه قویای که در پشت آن هوای سرد عرضهای بالا و در مقابل آن هوای گرم عرضهای پایین ایجاد میشود، مسبب توفانهای شدید برفی میشود که بیش از 60 الی 70 درصد پهنه مورد بررسی را در برمیگیرد. تراز میانی جو نیز با ریزش هوای سرد یک ناوه عمیق با عمق بیش از 25 درجه عرض جغرافیایی همراه بوده که گاها با هسته سردچال همراه شده است و تاوایی شدید و صعود سریع بسته هوا را ایجاد کرده است. همچنین نتایج حاصل از اعمال نمایه نرمال شده تفاضلی برف نشان داد با استقرار سامانههای جوی مذکور، اکثر مناطق غربی ایران در قلمرو پوشش برف قرار گرفته است و از طرفی میتوان این نمایه را نمایهای کاربردی در بررسی نواحی فاقد ایستگاه و داده دانست.
مقاله علمی پژوهشی
ژئومورفولوژی
موسی عابدینی؛ ویدا ایرانی؛ فریبا اسفندیاری درآباد
چکیده
امروزه به منظور ارزیابی نئوتکتونیک عمدتاً از اثرات ژئومورفیکی ناشی از فعالیتهای زمینساخت، مطالعهی مناظر و اشکال ایجاد شده، هم چنین اندازیگیری کمی لندفرمها از شاخصهای ژئومورفولوژی استفاده میشود. در این مطالعه، فعالیتهای نئوزمینساخت منطقه مورد مطالعه با تأکید بر توان لرزهزایی گسلها، با بهرهگیری از آثار و شواهد ...
بیشتر
امروزه به منظور ارزیابی نئوتکتونیک عمدتاً از اثرات ژئومورفیکی ناشی از فعالیتهای زمینساخت، مطالعهی مناظر و اشکال ایجاد شده، هم چنین اندازیگیری کمی لندفرمها از شاخصهای ژئومورفولوژی استفاده میشود. در این مطالعه، فعالیتهای نئوزمینساخت منطقه مورد مطالعه با تأکید بر توان لرزهزایی گسلها، با بهرهگیری از آثار و شواهد ژئومورفیک ارزیابی و سپس شهرها و مراکز پرتراکم جمعیتی نسبت به مراکز لرزهای و حریم گسلها پهنهبندی گردید. بدینمنظور ابتدا نقشههای توپوگرافی، زمینشناسی، تصاویرماهوارهای، عکسهای هوایی و مدل ارتفاعی رقومی منطقه مورد مطالعه تهیه شد. سپس بر اساس نتایج حاصل از بازدیدهای میدانی و مطالعات انجام شده، آثار و شواهد بارز در منطقه مورد مطالعه، مانند پرتگاهگسلی، خطوارههای گسلی، چشمههای تکتونیکی و ... مورد شناسایی قرار گرفتند.با بهرهگیری از دادههای تهیه شده، گسلهای اصلی شناسایی، و با استفاده از شاخصهای ژئومورفولوژی میزان فعالیت زمینساخت در منطقه مورد مطالعه مورد ارزیابی قرار گرفت و نقشه پهنهبندی فعالیتهای زمینساختی ترسیم گردید.در ادامه با استفاده از معادلات ولز و کوپر اسمیت، نوروزی، اشجعی و زارع، توان لرزهزایی گسلها محاسبه شد. متوسط توان لرزهزایی برای گسلهای آستارا، هیر، نئور و سنگور به ترتیب 9/6،2/6،7،8/4ریشتر محاسبه شد. سپسموقعیت مناطق مسکونی در حریم گسلها پهنهبندی و با نقشه کاربری اراضی ومقاومت سازندها که پس از فاصله از گسل بیشترین آسیبپذیری از زلزلههارا دارند، همپوشانی انجام گرفت. نتایج حاصل از این پژوهش بیانگر آناست که شهرهای نمین، عنبران، لوندویل و اسالم در پهنه خطر بسیار زیاد زمینلرزه، آستارا در پهنه خطر زیاد، حویق در پهنه خطر متوسط و شهرهای هشتپر و آبیبیگلو در پهنهبندی خطر بسیار کم قرار دارند
مقاله علمی پژوهشی
برنامه ریزی روستایی
ساجده دین پرست؛ ابوالقاسم تقی زادفانید؛ سعید نصیری زارع؛ پارسا پاشایی
چکیده
چالشها و موانع مدیریتی مدیران در مناطق روستایی، یکی از موانع اصلی برای تحقق برنامههای توسعه بوده و طبیعتاً شناخت و رفع این موانع میتواند به شناخت کمبودهای مناطق روستایی و همچنین به توسعه و آبادانی این مناطق کمک فراوان کند. تحقیق به شناسایی و ارزیابی عملکرد مدیران در توسعه مناطق روستایی دهستان دولت آباد(شهرستان مرند) پرداخت. ...
بیشتر
چالشها و موانع مدیریتی مدیران در مناطق روستایی، یکی از موانع اصلی برای تحقق برنامههای توسعه بوده و طبیعتاً شناخت و رفع این موانع میتواند به شناخت کمبودهای مناطق روستایی و همچنین به توسعه و آبادانی این مناطق کمک فراوان کند. تحقیق به شناسایی و ارزیابی عملکرد مدیران در توسعه مناطق روستایی دهستان دولت آباد(شهرستان مرند) پرداخت. تحقیق به لحاظ روش کیفی- کمی و بر مبنای هدف، از نوع تحقیقات کاربردی است. تحقیق رویکرد اکتشافی به شناسایی چالشها و ارزیابی آن به روشهای کمی داشت. مصاحبه انتخابی، تصادفی و کدگزاری نتایج مصاحبه در MAXQDA. تنظیم پرسشنامه برحسب آن و تحلیل آن در SPSS و LISREL، در سوی دیگر روششناسی تحقیق بود. پایایی پرسشنامه برای ضریب آلفای کرونباخ 796/0 به دست آمد، که بیانگر مناسب بودن ابزار تحقیق برای اندازهگیری موضوع مورد بررسی است. پرسشنامه به صورت تصادفی در میان جامعه نمونه در 9 نقطه روستایی توسط ساکنین دهستان دولت آباد توزیع گردید که حجم نمونه برای نواحی روستایی به صورت تناسب و برحسب تعداد خانوارهای روستایی در این نواحی و براساس فرمول کوکران 230 خانوار بود. عملکرد مدیران در ناحیه روستایی به ترتیب اهمیت در 4 بعد اصلی، اداری- سازمانی، کالبدی، اجتماعی و اقتصادی بود. در عامل اداری- سازمانی، معیار تجربه تخصصی و فعالیتی مدیران؛ در عامل کالبدی معیار کلی مقاومسازی مساکن در ناحیه روستایی؛ در عامل اجتماعی معیار ارتباط مؤثر و همکاری میان مدیران و مردم محلی و همچنین در عامل اقتصادی نیز، معیار توجه به منافع اقتصادی روستا، مهمترین معیارها بودهاند. به طور کلی یافتههای تحقیق، ضعفهای عملکردی برای مدیران مشخص کرد، اما عملکرد آنان در برخی از نواحی، به خصوص کالبدی- فضایی مناسب بوده است. احداث و ایجاد معابر جدید در روستا، بهسازی و نوسازی معابر، ایمنسازی واحدهای مسکونی و... از مهمترین فعالیت آنان بوده است.
مقاله علمی پژوهشی
برنامه ریزی شهری
مسعود تقوایی؛ سهیلا رضایی آدریانی
چکیده
شهر دوستدار کودک یکی از نظریات برنامهریزی شهری، در راستای تخصیص حقوق شهروندی به کودکان و رسیدگی به خواستهها و نیازهای آنها، باهدف ایجاد فرصتی برای کودکان در جهت شکلدهی و یا تغییر محیط پیرامونشان است. بررسی وضعیت کنونی شهرها حاکی از بیتوجهی و نادیده انگاشتن کودکان درروند برنامهریزی شهری و طراحی فضاهاست. یکی از مکانهای ...
بیشتر
شهر دوستدار کودک یکی از نظریات برنامهریزی شهری، در راستای تخصیص حقوق شهروندی به کودکان و رسیدگی به خواستهها و نیازهای آنها، باهدف ایجاد فرصتی برای کودکان در جهت شکلدهی و یا تغییر محیط پیرامونشان است. بررسی وضعیت کنونی شهرها حاکی از بیتوجهی و نادیده انگاشتن کودکان درروند برنامهریزی شهری و طراحی فضاهاست. یکی از مکانهای شهری که توجه ویژهای را در این خصوص میطلبد پارکها و فضاهای سبز است، چراکه نقش مهمی را در گذران اوقات فراغت کودکان ایفا میکند.
هدف از مطالعه حاضر در درجه اول شناسایی شاخصهای فضای سبز دوستدار کودک و در گام بعدی سنجش میزان تحقق کودکمداری در فضای سبز ناژوان شهر اصفهان است. برای این منظور با بهرهگیری از روش کتابخانهای و اسنادی و مراجعه به منابع موجود در این حوزه، بنیادهای فکری و تئوری این نظریه موردبررسی قرار گرفت و شاخصهای لازم جهت تحقق فضاهای سبز دوستدار کودک شناسایی شد، سپس با بهرهگیری از روش میدانی، شامل: مشاهده، مصاحبه و تکمیل پرسشنامه محققساخته، اطلاعات لازم گردآوری شد. نمونه موردبررسی، بر اساس فرمول کوکران، 384 عدد مشتمل بر 200 کودک و 184 بزرگسال انتخاب شد. درنهایت تجزیهوتحلیل اطلاعات با استفاده از نرمافزار SPSS و روشهای آماری توصیفی و استنباطی همچون آزمون t و خیدو انجام گرفته است. نتایج پژوهش حاکی از میزان برخورداری پارک ناژوان از نه مؤلفه تعریفشده است. بر این اساس معیارهای محیط سالم، خلاقیت، برخورداری از فضاهای تعاملاتی، مشارکت و حس تعلق، امنیت، دسترسی، تنوع فضاها، ایمنی و خدمات به ترتیب بیشترین تا کمترین امتیاز را کسب نمودهاند، در راستای ارتقای میزان کودکمداری پارک ناژوان اقداماتی نظیر ارتقا سطح خدمات، افزایش زمینهای بازی کودکان متناسب با گروههای سنی مختلف و با ایمنی بالا، طراحی و اجرای بازیهای فکری، گروهی و متنوع در پارک، بهبود کیفیت دسترسی به پارک از طریق حملونقل عمومی، ارتقا امنیت محیط و افزایش مشارکت کودکان پیشنهاد میگردد.
مقاله علمی پژوهشی
برنامه ریزی روستایی
مهدی نادریان فر؛ سیروس قنبری؛ جواد بذرافشان
چکیده
با عنایت به قرارگیری منشأ جریانهای ورودی آب به سیستان در کشور افغانستان، کمبود آب یکی از عوامل اصلی محدودکننده توسعه فعالیت-های کشاورزی در این منطقه بشمار میرود. بطوریکه خشکسالیهای اخیر منجر به خشکشدن شریانهای حیاتی، نابودی بنیانهای تولیدی و ناپایداری زیستمحیطی در منطقه شده است. در این راستا طرح آبیاری 46 هزار هکتار از ...
بیشتر
با عنایت به قرارگیری منشأ جریانهای ورودی آب به سیستان در کشور افغانستان، کمبود آب یکی از عوامل اصلی محدودکننده توسعه فعالیت-های کشاورزی در این منطقه بشمار میرود. بطوریکه خشکسالیهای اخیر منجر به خشکشدن شریانهای حیاتی، نابودی بنیانهای تولیدی و ناپایداری زیستمحیطی در منطقه شده است. در این راستا طرح آبیاری 46 هزار هکتار از اراضی کشاورزی سیستان به منظور انتقال سیلابهای جاری از کشور افغانستان به گودالهای طبیعی معروف به مخازن چاهنیمهها و امکان بهرهبرداری مناسب از سیلابهای مذکور برای توسعهی کشاورزی و پایداری منطقه مورد تصویب و اجرا قرار گرفت. از سویی دیگر وضعیت پایداری محیطی از جمله مسائلی است که برای رسیدن به توسعه پایدار بسیار حائز اهمیت است. بنابراین در این پژوهش تلاش شده است تاثیر طرح 46 هزار هکتاری آبیاری دشت سیستان بر تغییرات مکانی - فضایی پایداری محیطی روستاها مورد کنکاش قرار گیرد. جامعة آماری پژوهش، ساکنین 40 روستای شهرستان هامون که با استفاده از فرمول کوکران از بین 19133 خانوار، تعداد 346 نفر پرسشگری بعمل آمد. برای تجزیهوتحلیل دادهها، از نرمافزارهای سوارا، ماباک، جی. آی. اس و نیز از آزمونهای ویلکاکسون در نرمافزار اس. پی. اس. اس برای تحلیلهای آماری استفادهشده است. نتایج سطحبندی روستاها بر اساس مدل ماباک نشان میدهد با اجرای طرح انتقال آب پایداری 5/32 درصد روستاها کاهش، 5/37 درصد روستاها بدون تغییر و در 30 درصد روستاها، پایداری محیطی افزایش یافته است. برایند کلی مولفههای مورد بررسی نیز نشان میدهد که اجرای طرح انتقال آب به اراضی کشاورزی روستاییان بر تمامی مولفههای پایداری محیطی (به جز مولفه آسیب به حیات جانداران) تاثیر مثبتی برجای گذاشته است و با اجرای طرح سطح سبز کل منطقه از 22300 هکتار در سال 1397 به 55900 هکتار در سال 1399 افزایش یافته است.
مقاله علمی پژوهشی
سایر زمینه هایی مطالعاتی جغرافیایی و بین رشته ای
نگین فلاح حقیقی؛ قاسم رمضان پور نرگسی؛ غلامحسین عبداللهزاده؛ زینب شریفی
چکیده
یکی از اصلیترین عوامل مؤثر در توسعه مناطق، برخورداری از زیرساختها است. بنابراین، پژوهش حاضر با هدف ارزیابی توسعهیافتگی استانهای کشور بر اساس شاخصهای زیربنایی انجام شد و بر اساس 20 شاخص، 31 استان رتبهبندی شدند. ابتدا شاخصها گردآوری شدند، سپس با استخراج وزن به روش تحلیل مؤلفههای اصلی، تلفیق شاخص با روش تاپسیس انجام شد ...
بیشتر
یکی از اصلیترین عوامل مؤثر در توسعه مناطق، برخورداری از زیرساختها است. بنابراین، پژوهش حاضر با هدف ارزیابی توسعهیافتگی استانهای کشور بر اساس شاخصهای زیربنایی انجام شد و بر اساس 20 شاخص، 31 استان رتبهبندی شدند. ابتدا شاخصها گردآوری شدند، سپس با استخراج وزن به روش تحلیل مؤلفههای اصلی، تلفیق شاخص با روش تاپسیس انجام شد و شاخص ترکیبی توسعه زیربنایی استانها محاسبه شد. به منظور بررسی نابرابری منطقهای از ضرایب تغییرات و ویلیامسون استفاده شد. همچنین پهنهبندی استانها انجام گرفت. تجزیه و تحلیل دادهها با استفاده از نرمافزارهای SPSS، Excel و Arc GIS انجام شد. براساس نتایج بیشترین نابرابری مربوط به زیرساختهای مرتبط با حمل و نقل کشور و کمترین نابرابری مربوط به شاخصهای مرتبط با زیربنای روستاها بوده است. یافتههای شاخصهای ترکیبی نشان داد، استانهای تهران، خراسان رضوی، اصفهان، گیلان و همدان بهترین وضعیت در حالی که سیستان و بلوچستان، هرمزگان، کهگیلویه و بویراحمد، خراسان جنوبی و البرز به ترتیب پایینترین رتبه را داشتند. براساس نتایج پهنهبندی استانهای تهران، خراسان رضوی، اصفهان، گیلان و همدان در سطح اول توسعه، بیشتر استانهای شمالی، مرکزی و جنوبی در سطح دوم، استانهای جنوبی و جنوب شرقی در سطح سوم قرار گرفتند. همچنین براساس تحلیل خوشهای سلسله مراتبی استانها به سه گروه برخوردار، نیمه برخوردار و غیر برخوردار تقسیم شدند. بنابراین میتوان نتیجه گرفت که الگوی پراکنش فضایی توسعه زیربنایی در بین استانهای ایران متعادل نیست و لازم است در هرگونه تصمیمگیری برای سرمایهگذاری در بخش زیربنایی، استانهای غیربرخوردار و کم برخوردار مورد توجه بیشتر قرار گیرند.
مقاله علمی پژوهشی
برنامه ریزی شهری
نسیم ابوالحسنی
چکیده
شهرها عالی ترین سیستم ها و شبکه های پیچیده ای هستند که تاکنون ظهور یافته اند. آنها فراتر از بحث تعادل کلاسیک، نیازمند بی شمار انرژی برای حفظ ساختار منسجم خودشان هستند. بنابراین در توسعه شهرها باید به این نکته توجه داشت که یک شبکه پیچیده و منسجم، شامل یک ساختار سلسله مراتبی و همپیوند است که در مقیاسهای مختلف فضایی و در طی زمان ظهور می ...
بیشتر
شهرها عالی ترین سیستم ها و شبکه های پیچیده ای هستند که تاکنون ظهور یافته اند. آنها فراتر از بحث تعادل کلاسیک، نیازمند بی شمار انرژی برای حفظ ساختار منسجم خودشان هستند. بنابراین در توسعه شهرها باید به این نکته توجه داشت که یک شبکه پیچیده و منسجم، شامل یک ساختار سلسله مراتبی و همپیوند است که در مقیاسهای مختلف فضایی و در طی زمان ظهور می یابد و برای حفظ این انسجام باید به ساختار همپیوند آن پایبند بود. ساختار اصلی شهر به عنوان فرم دهنده استخوانبندی و شکل شهری تأثیر بسزایی در نحوه ارتباط و ترتیب فضایی فضاهای شهری داشته است. برخی پارامترها در طول زمان نقـش پررنگ تری در شکل دهی به ساختار شهری داشته اند و برخی برعکس. یکی از روشهایی که بر پایه استفاده از رایانه و روشهای علمی در زمینه مطالعات شهری بـه کاررفتـه اسـت، تکنیـک چیدمان فضایی است. هدف از ایـن مقالـه شـناخت کـاربردی تکنیـک چیدمان فضا در مطالعه پیکره بندی و ساختار اصلی شهر بافت تاریخی تبریز در طی یک سده اخیر می باشد که با استفاده از بررسـی تطبیقی بین دوره های تاریخی(1349،1297و1400) به تحلیل پارامترهای تکنیک چیدمان فضایی(اتصالات، هم پیوندی، عمق فضا و انتخاب) با استفاده از نقشه های خطوط محوری پرداخته شده است است و نتایج بـه صـورت داده های گرافیکی و ریاضی ارائه شده است. یافته های تحقیق بیانگر آن است که محورها و مسیرهای بافت تاریخی و مرکزی شهر تبریز اهمیت و نقش خود را از دست داده است اما پتانسیل و ظرفیت احیای مجدد نقش و اهمیت خود را در ساختار اصلی شهر دارند.
مقاله علمی پژوهشی
برنامه ریزی روستایی
احمد حجاریان
چکیده
ویروس کرونا آثار و تبعات بسیاری بر ساختار اجتماعی مناطق مختلف از جمله مناطق روستایی داشته است. مناطق روستایی، به ویژه در کشورهای در حال توسعه برای مقابله با تاثیر مستقیم و غیرمستقیم این بحران، آمادگی کمتری دارند.. لذا هدف از این تحقیق آینده پژوهی وضعیت شاخص های اجتماعی روستایی در آینده می باشد.
اﻳﻦ ﭘﮋوﻫﺶ ﺑﻪ روش ﺗﻮﺻﻴﻔﻲ و ﺗﺤﻠﻴﻠﻲ ...
بیشتر
ویروس کرونا آثار و تبعات بسیاری بر ساختار اجتماعی مناطق مختلف از جمله مناطق روستایی داشته است. مناطق روستایی، به ویژه در کشورهای در حال توسعه برای مقابله با تاثیر مستقیم و غیرمستقیم این بحران، آمادگی کمتری دارند.. لذا هدف از این تحقیق آینده پژوهی وضعیت شاخص های اجتماعی روستایی در آینده می باشد.
اﻳﻦ ﭘﮋوﻫﺶ ﺑﻪ روش ﺗﻮﺻﻴﻔﻲ و ﺗﺤﻠﻴﻠﻲ و در چهارچوب آﻳﻨﺪه ﻧﮕﺎری ﺑﺮ ﭘﺎﻳﻪی ﺳﻨﺎرﻳﻮﻧﮕﺎری اﻧﺠﺎم ﮔﺮﻓﺘﻪ اﺳﺖ. روش ﮔﺮدآوری اﻃﻼﻋﺎت ﺑﻪ دو روش اﺳﻨﺎدی و ﻣﻴﺪاﻧﻲ ﺑﻮده اﺳﺖ. برای جمع آوری اطلاعات از روش پرسشنامه و برای تجزیه و تحلیل از تکنیک های تحلیل اثرات متقاطع استفاده شده است و پرسشنامه ها صرفا از 10 کارشناس که به مسائل روستا و توسعه روستایی احاطه دارند در دو مرحله تکمیل شده است. نتایج مرحله اول با استفاده از نرم افزار میک مک به شناسایی 5 عوامل کلیدی(سلامت خانواده، میزان اضطراب و افسردگی، امنیت غذایی خانواده، انزاوی خانواده، مراسم مذهبی و شادی) از بین 15 عامل شناسایی شد. این عوامل به عنوان پایه اصلی در سناریو نویسی در ادامه مورد استفاده قرار گرفت. در مرحله دوم 15 وضعیت محتمل برای 5 عامل تعریف گردید. با تحلیل های انجام شده توسط نرم افزار سناریو ویزارد، 3 سناریوی قوی، 20 سناریوی باور کردنی براساس 15 وضعیت محتمل مربوط به 5 پیشران کلیدی استخراج گردید. همچنین، نتایج پژوهش نشان داد قویترین سناریو این مطلب است که در دوران پساکرونا و اثراتی که بر شاخص های اجتماعی می گذارد به علت شیوع کرونا سلامت خانوارهای روستایی کاهش میابد. میزان اضطراب و افسردگی بیشتر می شود. همچنین امنیت غذایی خانوارهای روستایی به تبع ویروس کرونا تحت تاثیر قرار می گیرد ولی انزوای خانواده قبل و بعد کرونا تغییری نمی نماید. مردم به علت ترس قبل از کرونا در مراسمات شرکت نمی کنند.
مقاله علمی پژوهشی
ژئوتوریسم، اکوتوریسم و گردشگری
مسعود صفری علی اکبری؛ حجت الله صادقی
چکیده
گردشگری به عنوان یک صنعت پویا در اقتصاد منطقه ای و سرزمینی، می تواند بسیاری از چالش های اجتماعی و اقتصادی را مدیریت نماید. در همین راستا شناخت موانع پیش رو در مرحله اول و سپس ارائه راهبردهای موثر در مرحله دوم، می تواند به توسعه گردشگری هر منطقه کمک نماید؛ چرا که هر منطقه فارغ از مسائل کلان گردشگری، موانع و راهبردهای خاص خود را دارد. ...
بیشتر
گردشگری به عنوان یک صنعت پویا در اقتصاد منطقه ای و سرزمینی، می تواند بسیاری از چالش های اجتماعی و اقتصادی را مدیریت نماید. در همین راستا شناخت موانع پیش رو در مرحله اول و سپس ارائه راهبردهای موثر در مرحله دوم، می تواند به توسعه گردشگری هر منطقه کمک نماید؛ چرا که هر منطقه فارغ از مسائل کلان گردشگری، موانع و راهبردهای خاص خود را دارد. هدف این تحقیق، شناخت موانع توسعه گردشگری در شهرستان دزپارت و سپس ارائه راهبردهای موثر جهت رفع این موانع است. روش تحقیق توصیفی-تحلیلی و از نوع ژرف نگر و جز تحقیقات کمی است. جامعه آماری تحقیق را جمعیت منطقه دزپارت برابر با 19351 نفر بوده است. بر اساس محاسبه فرمول کوکران، حجم نمونه به تعداد 377 نفر محاسبه شد. ابزار گردآوری داده ها، پرسش نامه بوده که روایی آن از طریق جامعه نخبگان تایید و پایایی نیز از طریق آلفای کرونباخ با ضریب 74/0 تایید شد. تحلیل آزمون تی تک نمونه ای نشان داد که موانع محیطی، اجتماعی-فرهنگی، مدیریتی و زیربنایی با سطح معناداری کمتر از 05/0 و با اختلاف میانگین به ترتیب برابر با(111/0)، (160/0)، (965/0) و (012/1)، تاثیرگذاری زیادی در توسعه گردشگری منطقه دزپارت ایفاء می نمایند. نتیجه رگرسیون از تاثیرگذاری 65 درصدی این موانع اشاره دارد که موانع زیربنایی با ضریب231/0(23درصد) بیشترین تاثیرگذاری و موانع محیطی با ضریب113/0(11درصد)، کمترین تاثیرگذاری را در توسعه گردشگری دارند. در راستای رفع موانع، شش راهبرد برنامه ریزی فرهنگی، مدیریت یکپارچه، بهبود خدمات و امکانات، ظرفیت سنجی و عرضه محصولات، توسعه عمرانی-زیربنایی و بهبود دانش گردشگری ارائه شد.
مقاله علمی پژوهشی
برنامه ریزی شهری
موسی کمانرودی کجوری؛ طاهر پریزادی؛ ثریا باقری پلمی
چکیده
کاربری اراضی شهری را از نظر کارکرد و اثرات فضایی میتوان به دو نوع سازگار و ناسازگار تقسیم کرد. یکی از اصول و اهداف برنامهریزی کاربری زمین شهری، جانمایی مناسب کاربریها و جداسازی کاربریهای ناسازگار و سازگار از یکدیگر است. در اﻳﻦ ﭘﮋوﻫﺶ، اثر مستقیم و غیرمستقیم زندان اوین به عنوان یکی از کاربریهای ناسازگار در توسعه ...
بیشتر
کاربری اراضی شهری را از نظر کارکرد و اثرات فضایی میتوان به دو نوع سازگار و ناسازگار تقسیم کرد. یکی از اصول و اهداف برنامهریزی کاربری زمین شهری، جانمایی مناسب کاربریها و جداسازی کاربریهای ناسازگار و سازگار از یکدیگر است. در اﻳﻦ ﭘﮋوﻫﺶ، اثر مستقیم و غیرمستقیم زندان اوین به عنوان یکی از کاربریهای ناسازگار در توسعه فضایی محله اوین بررسی شده است. داده و اطلاعات این پژوهش به دو روش کتابخانهای (اسنادی) و پیمایشی جمعآوری گردید. در روش مطالعات اسنادی، از اسناد طرح جامع و تفصیلی شهر تهران و برنامه راهبردی توسعه محله اوین، و در مطالعات میدانی از روش پرسشگری از خانوارهای ساکن در محله اوین استفاده شده است. برای نمونهگیری این جامعه آماری، از روش نمونهگیری منظم (سیستماتیک) استفاده شده است. داده و اطلاعات تحقیق حاضر با استفاده از آزمون T-Test، ضریب همبستگی، ﻧﺮماﻓﺰار spss و آمار توصیفی پردازش شد. بر اساس نتایج این پژوهش، زندان اوین بهواسطه وضع ضوابط و مقررات طرحهای جامع و تفصیلی و ایجاد محدودیت در نوع کاربری و میزان تراکم ساختمانی (بهصورت مستقیم) و کارکرد انتظامی و اثرات اجتماعی و روانی ناشی از آن (بهصورت غیرمستقیم)، موجب کاهش تقاضای سکونت، قیمت زمین و مسکن و سرمایهگذاری ساختمانی در محله اوین شده است.
مقاله علمی پژوهشی
برنامه ریزی شهری
جمشید نقیلو؛ حسن ستاری ساربانقلی؛ محمد رضا پاکدل فرد؛ شبنم اکبری نامدار
چکیده
تاب آوری شهری، مدلول دیالکتیک تغییر است که همزاد مدرنیته، ابتدا در بستر شهر نمود فضایی- مکانی یافته است. رخداد تغییر، هستی شناسی نوینی از فضا را افشا می کند که همانا فرماسیون متکثری به خود می گیرد و در واقع نقض انگاره کانتی از فضا است. مدلول دیالکتیک تغییر، ابتدا پیچیدگی وضعیت و سپس بحران های متعدد است که بر شهر آوار می شود به عبارت دیگر ...
بیشتر
تاب آوری شهری، مدلول دیالکتیک تغییر است که همزاد مدرنیته، ابتدا در بستر شهر نمود فضایی- مکانی یافته است. رخداد تغییر، هستی شناسی نوینی از فضا را افشا می کند که همانا فرماسیون متکثری به خود می گیرد و در واقع نقض انگاره کانتی از فضا است. مدلول دیالکتیک تغییر، ابتدا پیچیدگی وضعیت و سپس بحران های متعدد است که بر شهر آوار می شود به عبارت دیگر فاجعه ها در شهرها متمرکز هستند. پاردایم تاب آوری شهری فراهم نمودن دانش برنامه ریزی شهری بر بستر احتمالات و رشد پیچیدگی ها است. نظریه تاب آوری در طول چهار دهه گذشته به منظور توضیح تغییرات ناگهانی در سیستم های اجتماعی اکولوژیکی توسعه داده شد. تاب آوری ظرفیت یک سیستم برای مقاومت در برابر تغییرات داخلی یا خارجی است. هدف اصلی این پژوهش اندازهگیری میزان تابآوری در ابعاد اجتماعی- فرهنگی، نهادی- سازمانی به منظور مقابله با اثرات سوانح طبیعی در شهر زنجان میباشد. در همین ارتباط جامعه آماری این تحقیق خانوارهای ساکن در سه محله شهر زنجان است که با استفاده از سرشماری سال 1395، مصاحبه با مسئولان ذیربط و توزیع پرسشنامه، از طریق فرمول کوکران 383 خانوار انتخاب شدند. در تحلیل اطلاعات نیز از روشهای کمی- پیمایشی استفاده گردیده است. با توجه به تحلیل دادهها در محیط نرمافزار SPSS و همچنین تحلیل شبکهای ANP با استفاده از نرم افزار super decisions برای تعیین درجه اهمیت هر کدام از مؤلفههای مذکور استفاده شده است. نتایج این پژوهش نشان میدهد که بین تابآوری موجود در محلات نمونه و سطح تابآوری آنها در ابعاد اجتماعی- فرهنگی، نهادی- سازمانی رابطه معناداری وجود دارد و با تغییر هر یک از آنها، میزان تابآوری خانوارها نیز تغییر مییابد. واژگان کلیدی: تابآوری، سوانح طبیعی، جوامع تابآور، محلات زنجان
مقاله علمی پژوهشی
برنامه ریزی شهری
محمود پروین زاد؛ رضا ولی زاده؛ کریم حسین زاده دلیر؛ حسن احمدزاده
چکیده
یکی از مهمترین چالشهای پیش روی مدیریت شهری، اسکان غیررسمی است. این پدیده از پیامدهای نامطلوب شهرنشینی در جهان معاصر است که به ویژه در نتیجه صنعتی شدن شتابان و نابرابریهای منطقهای شکل گرفته و به دلیل محرومیت و عدم برخورداری سکونتگاههای غیررسمی از تسهیلات زندگی شهری در قیاس با دیگر نواحی شهری، آنها را کانون مسائل و مشکلات ...
بیشتر
یکی از مهمترین چالشهای پیش روی مدیریت شهری، اسکان غیررسمی است. این پدیده از پیامدهای نامطلوب شهرنشینی در جهان معاصر است که به ویژه در نتیجه صنعتی شدن شتابان و نابرابریهای منطقهای شکل گرفته و به دلیل محرومیت و عدم برخورداری سکونتگاههای غیررسمی از تسهیلات زندگی شهری در قیاس با دیگر نواحی شهری، آنها را کانون مسائل و مشکلات حاد شهری و ضد توسعه پایدار انسانی نموده است. وضعیت موجود سکونتگاههای غیررسمی نشان میدهد که برنامهریزیها، پیشبینیها و اقدامات انجامشده برای برای رفع معضلات این پدیده بهویژه در کلانشهر تبریز، کارایی آنچنانی نداشته است به گونهای که گسترش پهنههای سکونتگاههای غیررسمی در این شهر خود دلیلی بر این ادعاست. بدین منظور در این پژوهش سعی گردیده است که بهصورت سیستمی و نظاممند پیشرانهای کلیدی مؤثر بر شکلگیری و گسترش اسکان غیررسمی در محدوده کلانشهر تبریز شناسایی و تحلیل شوند. روش تحقیق در مطالعهی حاضر آمیخته (کمی-کیفی) با ماهیت تحلیلی-اکتشافی میباشد .در این پژوهش ابتدا با تکنیک پویش محیطی و دلفی، 64 عامل اولیه در پنج حوزه مختلف استخراجشده و سپس با استفاده از روش دلفی مدیران، ماتریس اثرات متقاطع مؤلفهها تشکیل گردیده است. در مرحله بعدی از طریق نرمافزار میکمک نسبت به تحلیل ماتریس اقدام شده است. نتایج حاصل از پراکندگی متغیرها در محور تأثیرگذاری و تأثیرپذیری عوامل در نرمافزار میکمک، حاکی از ناپایداری سیستم در محدوده موردمطالعه است و بر همین اساس پنج دسته متغیر مورد شناسایی قرار گرفت. درنهایت با توجه به امتیاز بالای اثرگذاری مستقیم و غیرمستقیم عوامل، هجده عامل اصلی بهعنوان پیشرانهای کلیدی در شکلگیری و گسترش اسکان غیررسمی منطقه مورد شناسایی قرار گرفتند. از بین پیشرانهای موردبررسی نیز، متغیرهای بخش اقتصادی بیشترین تأثیر را بر شکلگیری و گسترش اسکان غیررسمی در محدوده موردمطالعه داشتهاند.
مقاله علمی پژوهشی
آمایش سرزمین
ایرج جباری؛ مجید احمدی ملاوردی؛ نفیسه جامی الاحمدی؛ علی رضا پور؛ محمد محمدنژاد
چکیده
با توسعه صنایع و گسترش فعالیتهای انسانی و تولید پسماندهای خطرناک، دفع آنها را در محلی مناسب که دارای کمترین تهدید به حیات انسان باشد ضروری میگرداند و ملاحظات اساسی را در بارۀ آسیب پذیری محل در برابر مخاطرات طبیعی و انسانی، سهولت عایقبندی و ریسک آلایندگی محیط می طلبد. بررسی این موضوع خیلی ساده به نظر میرسد به همین دلیل در سطح پروژه ...
بیشتر
با توسعه صنایع و گسترش فعالیتهای انسانی و تولید پسماندهای خطرناک، دفع آنها را در محلی مناسب که دارای کمترین تهدید به حیات انسان باشد ضروری میگرداند و ملاحظات اساسی را در بارۀ آسیب پذیری محل در برابر مخاطرات طبیعی و انسانی، سهولت عایقبندی و ریسک آلایندگی محیط می طلبد. بررسی این موضوع خیلی ساده به نظر میرسد به همین دلیل در سطح پروژه های اجرایی هر متخصصی در مکان یابی خود را سهیم میداند. غاقل از اینکه هر محیطی پیچیدگیهای خاصی دارد که غقلت از آنها ممکن است به ضایعات بزرگ انسانی و محیطی منجر شود. بر این اساس در این پژوهش سعی شد نخست با مطالعه استانداردها و راهنماهای بینالمللی معتبر در خصوص مکانیابی محلهای دفن پسماندهای ویژه معیارهای مورد نظر ایران با توجه به شرایط جغرافیایی ارتقا یابد. دوم اینکه با رویکرد جغرافیایی به موضوع با ترکیب لایهها، دقت عوامل مورد نظر افزایش یابد و با ترکیب 46 نقشه یا لایۀ اطلاعاتی 35 عامل مورد نظر با دقت بالا انتخاب شود. سوم اینکه با درک این موضوع که روشهای مبتنی بر پرسشتامه مانند تحلیل سلسله مراتبی (AHP) نمی تواند در ارزش گذاری لایهها به نتایج مطمئنی برسد روشهای اصلاحی جدیدی را میتوان ارائه داد که به نتایج رضایتبخشی منجر شوند و چهارم اینکه درک جغرافیایی از پدیده ها می تواند در مراحل نهایی به سنجش اعتبار نتایج کمک کند و بسته به تخصصهای آن در نوع خاصی از مکانیابی مؤثر واقع شود. در این تحقیق مساحت زمین مورد نیاز برای این پروژه 70 هکتار به دست آمد. موقعیت زمینی با این مساحت که آسیبی به محیط نرساند تنها در چهار مکان در غرب استان شناسایی شد. مطالعات ژئومورفولوژیک نیز نشان داد که یکی از قطعات که در جنوب شرق قصرشیرین قرار گرفته است باید به عنوان اولویت اصلی قرار گیرد.
مقاله علمی پژوهشی
سیستم اطلاعات جغرافیایی و سنجش از دور
مریم ابراهیمیان نجف آبادی؛ علیرضا ایلدرمی؛ ثمر مرتضوی؛ ابراهیم محمدی منش
چکیده
امروزه یکی از مهمترین مشکلات جهانی محیطزیست بخصوص در اکوسیستمهای آبی، آلودگی ناشی از فلزات سنگین است. با توجه به اینکه رسوبات منبع اصلی برای ذخیرهی فلزات سنگین میباشند، در این مطالعه رسوبات رودخانه گاماسیاب از نظر آلودگی به فلزات سنگین کروم، مس، نیکل، روی، آهن و منگنز مورد ارزیابی قرار گرفت. پس از لایه بندی ، نتایج در جی ...
بیشتر
امروزه یکی از مهمترین مشکلات جهانی محیطزیست بخصوص در اکوسیستمهای آبی، آلودگی ناشی از فلزات سنگین است. با توجه به اینکه رسوبات منبع اصلی برای ذخیرهی فلزات سنگین میباشند، در این مطالعه رسوبات رودخانه گاماسیاب از نظر آلودگی به فلزات سنگین کروم، مس، نیکل، روی، آهن و منگنز مورد ارزیابی قرار گرفت. پس از لایه بندی ، نتایج در جی آی اس، با دو روش کریجینگ و فاصلهیابی وزنی معکوس، نقاط درونیابی شدند که نتایج حاصل، برتری روش فاصلهیابی وزنی معکوس را نشان داد. از شاخص ژئوشیمیایی مولر، ریسک اکولوژیکی و آنالیزهای آماری برای سنجش وضعیت آلودگی فلزات سنگین در رسوبات استفاده شد. نتایج محاسبه شاخص ژئوشیمیایی مولر بیانگر آن بود که در فصل بهار رسوبات رودخانه گاماسیاب از نظر آلودگی به تمام عناصر در طبقه غیر آلوده و در فصل تابستان از نظر آلودگی به تمام فلزات بهجز فلز نیکل در طبقه غیر آلوده قرار دارند. نتایج شاخص ریسک اکولوژیک نشان داد که رودخانه گاماسیاب از نظر غلظت فلزات سنگین مورد مطالعه در طبقه ریسک اکولوژیکی کم قرار میگیرد. بررسی نقشه پهنهبندی شاخص ریسک اکولوژیک و نقشه پهنهبندی و آنالیز نقاط داغ نشان میدهد که در فصل بهار نقاط با آلودگی بالا در بخش شرقی رسوبات رودخانه و در فصل تابستان در بخش غربی متمرکز شده اند.
مقاله علمی پژوهشی
سیستم اطلاعات جغرافیایی و سنجش از دور
اکبر اصغری زمانی؛ خلیل ولیزاده کامران؛ رباب رحمانی
چکیده
امروز بیش از هر زمان دیگر در شهر ایرانی با هجوم آشفتگی در جنبه های گوناگون سیمای شهری از کالبد ساختمان ها تا فعالیت ها و رفتارهای انسانی در محیط شهر مواجه هستیم. شهرسازی معاصر با ظهور مدرنیته و تأثیر پذیری از آن با پشت کردن به مبانی معماری و شهرسازی ایرانی از یک سو، و عدم درک صحیح ماهیت برون گرای معماری غرب از سوی دیگر، موجب پیدایش شهرهایی ...
بیشتر
امروز بیش از هر زمان دیگر در شهر ایرانی با هجوم آشفتگی در جنبه های گوناگون سیمای شهری از کالبد ساختمان ها تا فعالیت ها و رفتارهای انسانی در محیط شهر مواجه هستیم. شهرسازی معاصر با ظهور مدرنیته و تأثیر پذیری از آن با پشت کردن به مبانی معماری و شهرسازی ایرانی از یک سو، و عدم درک صحیح ماهیت برون گرای معماری غرب از سوی دیگر، موجب پیدایش شهرهایی بدون هماهنگی در بدنه شهری و حتی هر چند مختصر در سطح ابنیه ی مجاور با یکدیگر نسبت به فضای معابر است.
از همین رو بررسی خط آسمان شهری به طور موازی و هماهنگ به نحوی که سیمای شهری به صورت یک کل منسجم و یکپارچه عمل نماید و ادراک شود، کاملاً ضروری است. رویکرد این پژوهش، ارائهی نوعی روش شناسی در تحلیل خط آسمان شهری می باشد. چارچوب تحقیق بر اساس مفهوم سیمای شهری شکل گرفته و به وسیلۀ تحلیل های سه بعدی مورد ارزیابی قرار گرفته است. این پژوهش شامل انجام تحلیل های سه بعدی مربوط به خط آسمان با استفاده از 3DGIS و مشخص شدن وضعیت خط آسمان مناطق مورد مطالعه می باشد. بر اساس یافته های تحقیق خط آسمانی منظم برای شهرک رشدیه مشاهده شد. اما شهرک ولیعصر با حالتی متناقض با شهرک رشدیه، از خط آسمانی نامنظم برخوردار است. همچنین تحلیل نتایج بدست آمده و آزمون فرضیه تحقیق نشان می دهد که روش تحلیل دید مبتنی بر سه بعد با تأکید بر استفاده از تحلیل های سه بعدی GIS به شرط وجود اطلاعات دقیق برای تحلیل و بررسی خط آسمان کارایی و قابلیت بالایی دارد.
مقاله علمی پژوهشی
آب و هواشناسی
شهناز راشدی؛ سعید جهانبخش؛ علی محمد خورشیددوست؛ غلام حسن محمدی
چکیده
نتایج بررسی دادههای مشاهداتی نشان داد که ابرهای خزری در قالب ابرهای پایین از نوع استراتوس و ابرهای میانی از نوع آلتوکومولوس در منطقه مشاهده شدند. به طوری که در بین ابرهای پایین ارتفاعهای 750 و 900 متر و در بین ابرهای میانی ارتفاع 2700 متر بیشترین درصد فراوانی را داشتند. نتایج بررسی مقدار بارش ابرهای خزری نشان داد که در بیشتر منطقه، بارشهای ...
بیشتر
نتایج بررسی دادههای مشاهداتی نشان داد که ابرهای خزری در قالب ابرهای پایین از نوع استراتوس و ابرهای میانی از نوع آلتوکومولوس در منطقه مشاهده شدند. به طوری که در بین ابرهای پایین ارتفاعهای 750 و 900 متر و در بین ابرهای میانی ارتفاع 2700 متر بیشترین درصد فراوانی را داشتند. نتایج بررسی مقدار بارش ابرهای خزری نشان داد که در بیشتر منطقه، بارشهای 1 تا 5 میلی متر رخ داده است. همچنین همبستگی پارامترهای ابر با بارش ابرهای خزری نشان داد که بارش با پارامترهای ارتفاع ابر، ضخامت نوری ابر، اندازه ذرات ابر و محتوای آب و یخ ابر رابطه مثبت و با دما قله ابر رابطه منفی داشته است. نتایج اعمال مدل رگرسیون چند متغیره شان داد که پنج پارامتر ابر حدود 17 درصد تغییرات بارش ابرهای مذکور را پیش بینی کردند. مطالعه سازکارهای همدیدی نشان داد عامل اصلی شکل گیری ابرهای خزری صعود اورگرافیگی توده هوای پایدار بوده است. به این صورت که با استقرار هسته پرفشار 1012 میلی بار در شمال دریای خزر باعث انتقال شمال به جنوب جریان باد همراه با انتقال رطوبت دریا به ساحل جنوبی دریای خزر، صعود اورگرافیگی توده هوا و تشکیل ابرهای خزری در منطقه شده است. نتایج ردیابی مسیر جریان رطوبت مدل HYSPLIT نشان داد که منشاء اصلی رطوبت منطقه از دریای خزر بوده است.
مقاله علمی پژوهشی
برنامه ریزی شهری
اسماعیل عیسی زاده؛ طاهر پریزادی؛ وحید عیسی زاده
چکیده
به طور معمول در کشورهای در حال توسعه، رشد شهری از ظرفیت دولت ها و شهرداری ها برای ارائه خدمات و زیر ساخت های مناسب برای جمعیت، بیشتر است. این مقوله باعث تشدید فقر شهری در شهرها و به ویژه شهرهای بزرگ این کشورها خواهد شد. هدف از پژوهش حاضر توانمندسازی فقر در سطح محله اسماعیل آباد، منطقه 19 شهرداری تهران می باشد. این پژوهش از نظر هدف، کاربردی ...
بیشتر
به طور معمول در کشورهای در حال توسعه، رشد شهری از ظرفیت دولت ها و شهرداری ها برای ارائه خدمات و زیر ساخت های مناسب برای جمعیت، بیشتر است. این مقوله باعث تشدید فقر شهری در شهرها و به ویژه شهرهای بزرگ این کشورها خواهد شد. هدف از پژوهش حاضر توانمندسازی فقر در سطح محله اسماعیل آباد، منطقه 19 شهرداری تهران می باشد. این پژوهش از نظر هدف، کاربردی و از نظر روش جزء پژوهش های توصیفی تحلیلی است. جامعه آماری پژوهش حاضر محله اسماعیل آباد، منطقه 19 شهرداری تهران می باشد. ابتدا با استفاده از شاخص های اقتصادی، اجتماعی- فرهنگی و کالبدی، گستره های مواجهه با فقر شهری در سطح محله اسماعیل آباد، منطقه 19 شهرداری تهران شناسایی شدند. وزن دهی شاخص های پژوهش با استفاده از روش آنتروپی شانون صورت گرفته است، سپس برای رتبه بندی شاخص ها از مدل کمی سطح بندی ویکور (Vikor) استفاده گردید. برای نمایش و تحلیل فضایی فقر شهری در سطح محله ی اسماعیل آباد، منطقه 19 از نرم افزار ARC GIS استفاده شده است. هم چنین با استفاده از مدل QSPM راهبرد های درونی و برونی شناسایی شدند که تشکل های مردمی و سازمان های مردم نهاد به عنوان مهم ترین عامل محرک در توانمند سازی فقر در سطح محله ی مورد مطالعه در نظر گرفته شدند و پس از شناسایی محله هدف با استفاده از تکنیک (SWOT) به منظور ارتقای این محله با توجه به مشکلات و محدودیت ها برنامه ریزی صورت گرفت. نتایج حاصله بیانگر آن است که فقر شهری بر محله های تمرکز یافته اند که در حاشیه شهر قرار دارند. برای رفع مشکلات ساکنین محله هدف، تقویت تشکل های خود جوش محلی در ایجاد همبستگی و حفظ هویت محله ای، شناخت پتانسیل های توسعه، آموزش ساکنین و ارتقای آگاهی آنان، اجرای طرح های توانمند سازی برای کنترل محله.
مقاله علمی پژوهشی
برنامه ریزی شهری
حمیدرضا رخشانی نسب؛ سمیه راهدارپودینه؛ مجتبی سلیمانی دامنه
چکیده
مسکن ابتداییترین و حیاتیترین نیاز هر موجود زندهای در طبیعت، به معنا و مفهوم سرپناه است. مسکن در محلههای کمبرخوردار به دلیل خودرو بودن، نداشتن مجوز ساخت، استفاده از مصالح ناپایدار و ریزدانگی از کمیت و کیفیت مناسبی برخوردار نمیباشد. همین امر زیستپذیری مسکن را با چالشهای اساسی روبرو میسازد. بنابراین هدف پژوهش حاضر بررسی ...
بیشتر
مسکن ابتداییترین و حیاتیترین نیاز هر موجود زندهای در طبیعت، به معنا و مفهوم سرپناه است. مسکن در محلههای کمبرخوردار به دلیل خودرو بودن، نداشتن مجوز ساخت، استفاده از مصالح ناپایدار و ریزدانگی از کمیت و کیفیت مناسبی برخوردار نمیباشد. همین امر زیستپذیری مسکن را با چالشهای اساسی روبرو میسازد. بنابراین هدف پژوهش حاضر بررسی زیستپذیری در قلمرو مسکن محلههای کمبرخوردار شهر زابل است. این پژوهش از نظر هدف «کاربردی» و به لحاظ ماهیت «توصیفی – تحلیلی» است. برای تجزیه و تحلیل دادههای پژوهش از میانگین شاخص، ANOVA و همبستگی چند متغییره در نرمافزار spss، جهت نمایش محلههای شهر زابل از لحاظ ابعاد زیستپذیری مسکن(اقتصادی، اجتماعی، کالبدی فضایی و زیستمحیطی) از دورنیابی به روش IDW و همچنین تکنیک چند معیاره EDAS استفاده شده است. نتایج میانگین شاخصهای پژوهش نشان میدهد مسکن محلههای کم برخوردار شهر زابل از نظر ابعاد زیستپذیری براساس رتبهبندی اکونومیست، در شرایط غیرقابل قبول قرار گرفته است. به طوری که بعد کالبدی با امتیاز 47.91 نامناسب ترین و بعد اجتماعی با امتیاز 56.55 مناسبترین می باشد. همچنین تحلیل رگرسیون در محلههای مورد بررسی نشان میدهد که بین ویژگیهای مسکن در ابعاد مختلف با زیستپذیری مسکن همبستگی بالایی وجود دارد به طوری که ضریب این همبستگی 673/0 است؛ در بین ابعاد نیز ضریب همبستگی ویژگیهای کالبدی مسکن با زیستپذیری با 561/0 بیشترین ضریب و بعد اجتماعی با 189/0 کمترین ضریب همبستگی را دارد. نتایج حاصل از وضعیت ابعاد مختلف زیستپذیری مسکن در پهنه محلههای کم-برخوردار شهر زابل براساس روش درونیابیIDW نشان میدهد که ناحیه 1 اکثر محلههای مورد بررسی را در خود جای داده است و از نظر سرانه کاربری های مسکونی، فضای سبز و شبکه معابر نسبت به نواحی دیگر شهر زابل با کمبودهای شدید روبرو است. در بعد فیزیکی و کالبدی محله معصوم آباد و در بعد اقتصادی محله قاسم آباد پایینترین امتیاز را دارا هستند.
مقاله علمی پژوهشی
سایر زمینه هایی مطالعاتی جغرافیایی و بین رشته ای
فریبا کرمی؛ مریم بیاتی خطیبی؛ نرگس رستمی همای علیا
چکیده
یکی از مخاطرات طبیعی که مناطق روستایی را در سراسر جهان تحت تاثیر قرار میدهد، سیلاب میباشد. از آنجایی که استان آذربایجان شرقی از استانهای سیل خیز کشور ایران میباشد و شهر تبریز و روستاهای پیرامون آن از قدیم الایام در معرض خطر وقوع سیل قرار داشتند، هدف این پژوهش بررسی تاب آوری نواحی روستایی پیراشهری شهر تبریز (برخی از روستاهای دهستان ...
بیشتر
یکی از مخاطرات طبیعی که مناطق روستایی را در سراسر جهان تحت تاثیر قرار میدهد، سیلاب میباشد. از آنجایی که استان آذربایجان شرقی از استانهای سیل خیز کشور ایران میباشد و شهر تبریز و روستاهای پیرامون آن از قدیم الایام در معرض خطر وقوع سیل قرار داشتند، هدف این پژوهش بررسی تاب آوری نواحی روستایی پیراشهری شهر تبریز (برخی از روستاهای دهستان میدان چای) در برابر سیلاب است. پژوهش حاضر از نظر هدف از نوع کاربردی و از نظر روش تحقیق، توصیفی – تحلیلی است. داده های مورد نیاز با استفاده از ابزار پرسشنامه در سطح خانوارها گردآوری شد. رواﯾﯽ ﭘﺮﺳشنامه ﺑﺎ بهره ﮔﯿﺮی از ﻧﻈﺮات ﻣﺘﺨﺼﺼﯿﻦ حوزه های روستایی و بلایای طبیعی ﺗﻌﯿﯿﻦ شدند و ﻣﯿﺰان ﭘﺎﯾﺎﯾﯽﮐل آنها ﻧﯿﺰ ﺑﺎ ﻣﺤﺎﺳﺒﻪ ضریب آﻟﻔﺎی ﻛﺮوﻧﺒﺎخ 0/86 بدست آمد. جامعه آماری پژوهش شامل 5 روستای حومه جنوب شرقی شهر تبریز (از روستاهای دهستان میدان چای) است و حجم نمونه طبق فرمول کوکران 370 خانوار برآورد شد. برای بررسی میزان ابعاد تاب آوری (اقتصادی، کالبدی، نهادی، اجتماعی و محیطی) در روستاهای مورد مطالعه با توجه به نرمال بودن متغیرهای تحقیق از آزمون t تک نمونه ای، رگرسیون و تحلیل واریانس یک طرفه (ANOVA) استفاده شد. نتایج آزمون t تک نمونه ای نشان داد از میان ابعاد مورد مطالعه، بعد اجتماعی با میانگین 3/50، بعد اقتصادی با میانگین 3/33، بعد کالبدی با میانگین 3/10، بعد نهادی با میانگین2/54 و بعد محیطی با میانگین 1/98 به ترتیب بیشترین تاثیر را در میزان تاب آوری روستایی دارند. نتایج تحلیل واریانس (AVOVA) نشان داد، در زمینه میزان تاب آوری در برابر سیل، تفاوت معنی دار آماری میان روستاهای بررسی شده وجود دارد. میزان تاب آوری در مقابل سیلاب در روستای لیلی خان با میانگین 1/548 بیشتر و در روستای چاوان با میانگین 1/373 کمتر است.
مقاله علمی پژوهشی
برنامه ریزی شهری
شهریور روستایی
چکیده
افزایش جمعیت و گسترش شهرنشینی سرانه برخورداری از بسیاری از امکانات اجتماعی و اقتصادی را کاهش داده و پیامدهای آن به صورت کاهش سطح کیفیت زندگی در عرصه های مختلف شهری نمایان شده است. کلانشهر تبریز همچون اغلب شهرهای بزرگ کشور بستر نابرابری فضایی مناطق از بهره مندی از خدمات عمومی شهری به خصوص خدمات آموزشی است. لزوم توجه به کاربری آموزشی ...
بیشتر
افزایش جمعیت و گسترش شهرنشینی سرانه برخورداری از بسیاری از امکانات اجتماعی و اقتصادی را کاهش داده و پیامدهای آن به صورت کاهش سطح کیفیت زندگی در عرصه های مختلف شهری نمایان شده است. کلانشهر تبریز همچون اغلب شهرهای بزرگ کشور بستر نابرابری فضایی مناطق از بهره مندی از خدمات عمومی شهری به خصوص خدمات آموزشی است. لزوم توجه به کاربری آموزشی هم به عنوان اساسی ترین خدمات عمومی شهری با توجه به جوانی جمعیت کشورمان اهمیت بسیاری دارد. این پژوهش به تحلیل توزیع مراکز آموزشی شهر تبریز به خصوص مدارس دخترانه دوره متوسطه اول و دوم از نکته نظر عدالت فضایی پرداخته است. روش تحقیق از نوع توصیفی ـ تحلیلی است. در راستای دستیابی به اهداف پژوهش از نرم افزارسیستم اطلاعات جغرافیایی(GIS) برای تعیین شعاع عملکردی این واحدها استفاده شده است و سرانه این واحدها محاسبه و با سرانه استاندارد مقایسه شده و میزان کمبود و یا مازاد این خدمات تعیین شده است. به منظور رتبه بندی برای این مدارس شاخص هایی تعیین شده و با استفاده از تکنیک Topsis این شاخص ها وزن دهی شده و در نهایت مدارس از نظر شاخص های مورد نظر از عالی تا خیلی ضعیف رتبه بندی شده و توزیع آنها در سطح شهر تبریز نمایش داده شده است. نتیجه به این صورت است که بیشترین تعداد مدارس در رتبه مدارس ضعیف قرارمی گیرند و تنها 7 مدرسه با توجه به شاخص های موردنظر عالی هستند که در نواحی 1و 3 قرار دارند. مدیریت شهری مادرشهر تبریز نیازمند توجه به مناطق محروم از شاخص خدمات آموزشی است.
مقاله علمی پژوهشی
ژئومورفولوژی
غلام حسن جعفری؛ فروزان ناصری
چکیده
دولین یکی از شاخصترین و اساسیترین اشکال سطحی و مورفولوژیکی کارست، درنتیجه تأثیر شیمیایی آب بر سنگهای آهکی است که در شکلها و اندازههای مختلفی به وجود میآید. دولینها ازلحاظ ویژگیهای مورفولوژیکی متفاوت هستند. در تحقیق حاضر پس از شناسایی دولینها در زاگرس، پراکندگی و تغییر ویژگیهای مورفولوژیکی آنها مانند طول، عرض، ...
بیشتر
دولین یکی از شاخصترین و اساسیترین اشکال سطحی و مورفولوژیکی کارست، درنتیجه تأثیر شیمیایی آب بر سنگهای آهکی است که در شکلها و اندازههای مختلفی به وجود میآید. دولینها ازلحاظ ویژگیهای مورفولوژیکی متفاوت هستند. در تحقیق حاضر پس از شناسایی دولینها در زاگرس، پراکندگی و تغییر ویژگیهای مورفولوژیکی آنها مانند طول، عرض، مساحت و عمق در ارتباط با ارتفاع و اقلیم، با استناد به منابع اسنادی همچون نقشههای زمینشناسی 1:100000، لایه مدل رقومی ارتفاع باقدرت تفکیک 5/12 متر، تصاویر ماهوارهای، نقشههای توپوگرافی 1:50000 و پایگاه دادههای اسفزاری 49ساله دما و بارش، در نرمافزارهای Arc GIS، Mapper Global و Excel مورد بررسی و تجزیهوتحلیل قرار گرفت. بررسی پارامترهای مختلف دولینهای زاگرس در طبقات ارتفاعی و اقلیمی مختلف دال بر این است که شکل و عمق آنها از تغییرات اقلیمی کواترنری متأثر شده است. در ارتفاعات پایینتر که آب بیشتر از دمای کم در انحلال نقش داشته، دولینها شکل نزدیک به دایره دارند و در مناطق مرتفعتر کشیده میشوند و هرچه دما پایینتر و احتمال تبدیل دولین به سیرک یخچالی-دولین بیشتر باشد، دولین شکل کشیدهتری به خود گرفته است. همچنین ضریب فشردگی دولینها دال بر این است که کشیدگی و طول آنها با افزایش ارتفاع بیشتر میشود؛ به این صورت که در فاصله ارتفاعی 1000-500متر، نسبت دایرهای به ازای هر 1000متر افزایش ارتفاع، 8/0 بیشتر میشود و ضریب فشردگی 9/0 کاهش مییابد. در فاصله ارتفاعی 1000-2000 متر، با افزایش هر 100متر، نسبت دایرهای 44/0 و ضریب فشردگی 1/0 کمتر میشود. در طبقه 3700-3000 متر، نسبت دایرهای با افزایش هر 1000متر ارتفاع، 2/1 کاهش و فشردگی 3/1 افزایش مییابد.
مقاله علمی پژوهشی
برنامه ریزی شهری
براتعلی خاکپور؛ زهره بلوری؛ رقیه داوری
چکیده
هدف پژوهش حاضر تعیین و تشخیص میزان ارتباط بین شاخص های زیست پذیری محله های متراکم می باشد. بدین منظور، نوزده شاخص از طریق مطالعه ادبیات موضوع و مصاحبه با متخصصان برنامه ریزی شهری و شهرسازی که دربارة زیست پذیری دارای تجربه بوده اند، شناسایی شد. این عوامل در شش دسته کلی کالبدی-عملکردی، اجتماعی، طبیعی، اقتصادی، بصری و ادراکی مورد تقسیم ...
بیشتر
هدف پژوهش حاضر تعیین و تشخیص میزان ارتباط بین شاخص های زیست پذیری محله های متراکم می باشد. بدین منظور، نوزده شاخص از طریق مطالعه ادبیات موضوع و مصاحبه با متخصصان برنامه ریزی شهری و شهرسازی که دربارة زیست پذیری دارای تجربه بوده اند، شناسایی شد. این عوامل در شش دسته کلی کالبدی-عملکردی، اجتماعی، طبیعی، اقتصادی، بصری و ادراکی مورد تقسیم بندی قرار گرفتند. سپس به منظور شناسایی شاخص های محوری مدل، از ترسیم نقشة شناختی فازی استفاده شد و میزان نفوذ هر یک از شاخص ها بر یکدیگر تعیین گردید در ادامه، ماتریس بدست آمده در نرم افزارFcmapper اجرا و نقشه شناختی فازی ترسیم گردید. در این تحقیق پس از بررسی 19 شاخص مشخص شد شاخص های زمین و تراکم، رضایت از سکونت، اندازه قطعات، تعاملات اجتماعی، گوناگونی مسکن و رونق و شکوفایی اقتصاد محله 6 شاخص مهم از نظر محوریت هستند که بیشترین اثرگذاری و اثرپذیری در ارتباط با سایر شاخص های زیست پذیری دارند در این میان شاخص زمین و تراکم دارای محوریت بیشتری نسبت به سایر عوامل است اندازه قطعات در رتبة دوم اهمیت قرار می گیرد این دو شاخص بیشترین اثرگذاری را در سایر متغیرها دارند شاخص رضایت از سکونت بیشترین تأثیرات را از سایر متغیرها دریافت می کند.
مقاله علمی پژوهشی
برنامه ریزی روستایی
حسین کریم زاده؛ ابوالفضل قنبری؛ سمیرا هاشمی امین
چکیده
این پزوهش، بر حسب هدف کاربردی، بر حسب روش، تحقیقی توصیفی-تحلیلی از نوع پیمایشی محسوب میشود. دادههای تحقیق، به روش میدانی از طریق پرسشنامه و همچنین به روش آرشیوی گردآوری گردیده است. جامعه آماری تحقیق شامل گردشگرانی است که در طول فصل تابستان طی سال های 98 و 99 به روستاهای هدف گردشگری و مناطق عشایری دارای پتانسیل گردشگری خلاق در منطقه ...
بیشتر
این پزوهش، بر حسب هدف کاربردی، بر حسب روش، تحقیقی توصیفی-تحلیلی از نوع پیمایشی محسوب میشود. دادههای تحقیق، به روش میدانی از طریق پرسشنامه و همچنین به روش آرشیوی گردآوری گردیده است. جامعه آماری تحقیق شامل گردشگرانی است که در طول فصل تابستان طی سال های 98 و 99 به روستاهای هدف گردشگری و مناطق عشایری دارای پتانسیل گردشگری خلاق در منطقه ارسباران، مراجعه نمودهاند. برای تعیین حجم نمونه از فرمول نمونهگیری کوکران برای جوامع نامعین استفاده شده است. با توجه به مقادیر حاصل، حجم نمونه مناسب برای انجام پژوهش، 384 نفر از گردشگران میباشد. در تنظیم پرسشنامه برای سنجش روایی از روایی محتوا استفاده شده است. با سنجش پایایی پرسشنامه با آلفای کرونباخ کل 987/0، پایایی پرسشنامه تحقیق، در سطح بالایی مورد تایید قرار گرفت. برای سنجش متغیرهای کمی و کیفی، از سه روش بهره گرفته شده است: 1.از آزمون فریدمن، برای مقایسه میانگینهای جامعه آماری، مربوط به گردشگری خلاق با نرمافزار SPSS و تجزیه و تحلیلها نشان داد که از بین ابعاد گردشگری خلاق روستایی، بیشترین تاثیر را تعامل با رتبه میانگین 3.70 بر گردشگری خلاق روستایی میگذارد. 2.برای تحلیلهای چند متغیره و تعیین روابط ساختاری میان متغیرها حس لذت گردشگران خلاق، تکنیکهای آماری تحلیل عاملی به کمک نرم افزار Amos Graphic 22 به کار گرفته شده است و تحلیلها حاکی از آن است که بعد کالبدی و زیست محیطی احساس لذت با ضریب 01/1 بیشترین ضریب را در بین ابعاد حس لذت به خود اختصاص داده است. 3.برای تجزیه و تحلیل دادههای مربوط به عوامل موثر بر رفتار آتی گردشگران روستایی و عشایری، از روش حداقل مجذورات جزیی به کمک نرم-افزار PLS نسخه 3 بهره گرفته شد و نتایج تحلیلها رابطه معنیداری بین متغیرهای پژوهش را نشان داده و مشخص شد بیشترین تاثیر را گردشگری خلاق بر حس لذت با ضریب 968/0 دارد.
مقاله علمی پژوهشی
آب و هواشناسی
منیر شیرزاد؛ هاجر فیضی؛ مجید رضایی بنفشه
چکیده
کشور ایران از جمله مناطق خشک و نیمه خشک جهان است و با محدودیت شدید منابع آب مواجه است. تعیین تبخیر و تعرق که یکی از اجزای اصلی چرخه هیدرولوژی میباشد، در بسیاری از مطالعات از جمله توازن هیدرولوژیک آب، طراحی و مدیریت سیستمهای آبیاری، شبیهسازی میزان محصول و مدیریت منابع آب از اهمیت بالایی برخوردار است. در پژوهش حاضر از روش شبکه عصبی ...
بیشتر
کشور ایران از جمله مناطق خشک و نیمه خشک جهان است و با محدودیت شدید منابع آب مواجه است. تعیین تبخیر و تعرق که یکی از اجزای اصلی چرخه هیدرولوژی میباشد، در بسیاری از مطالعات از جمله توازن هیدرولوژیک آب، طراحی و مدیریت سیستمهای آبیاری، شبیهسازی میزان محصول و مدیریت منابع آب از اهمیت بالایی برخوردار است. در پژوهش حاضر از روش شبکه عصبی مصنوعیANN و سه روش تجربی پنمن مانتیث فائو (PMF56) و بلانی کریدل(BC) کمبرلی پنمنK-P)) برای مدلسازی سیستم غیرخطی تبخیر و تعرق گیاه مرجع (ET0) که دادههای ورودی- خروجی آن به صورت روزانه بودند، استفاده شد. سپس نتایج بدست آمده از روشهای مذکور با دادههای تبخیر اندازه گیری شده در منطقه آذربایجان شرقی(ایستگاه مراغه، میانه، اهر و جلفا) تحت واسنجی قرار گرفتند. نتایج نشان داد که روش شبکه عصبی مصنوعی دارای دقت و سرعت بهتر در مدلسازی ET0 در مقایسه با روشهای کلاسیک میباشد. از دیگر نتایج مطالعه میتوان به مناسب تر بودن روش دمایی BC نسبت به دیگر مدلهای تجربی اشاره کرد. همچنین این پژوهش نشان داد مدل ANN با قانون یادگیری لونبرگ مارکوارت نتایج ET0 بهتری را در شرایط اقلیمی مورد مطالعه ارائه میدهد.
مقاله علمی پژوهشی
برنامه ریزی شهری
محمد حسن یزدانی؛ سمیرا سعیدی زارنجی؛ هادی اسکندری عین الدین
چکیده
رشد جمعیت، تحولی بزرگ در ابعاد مختلف زندگی انسانها و عملکرد آنها ایجاد کرده است که از جمله آنها میتوان به وضعیت فضایی محل مسکونی افراد اشاره کرد. در این رشد معمولاً داشتن مسکن خوب و مناسب از اولویتهای مهم هر جامعه محسوب میگردد. از لحاظ داشتن مسکن خوب و مناسب در بین محلات و مناطق شهری تفاوتهای زیادی وجود دارد و این تفاوتها سبب ...
بیشتر
رشد جمعیت، تحولی بزرگ در ابعاد مختلف زندگی انسانها و عملکرد آنها ایجاد کرده است که از جمله آنها میتوان به وضعیت فضایی محل مسکونی افراد اشاره کرد. در این رشد معمولاً داشتن مسکن خوب و مناسب از اولویتهای مهم هر جامعه محسوب میگردد. از لحاظ داشتن مسکن خوب و مناسب در بین محلات و مناطق شهری تفاوتهای زیادی وجود دارد و این تفاوتها سبب شده است که شهروندان شاخصهای مختلفی را برای انتخاب محل سکونت خود در نظر بگیرند. از این رو، هدف این پژوهش، ارزیابی شاخصهای مسکنگزینی در شهر اردبیل می-باشد. پژوهش حاضر از لحاظ هدف کاربردی و از لحاظ ماهیت علّی و بر اساس مدلیابی معادلات ساختاری است. گردآوری دادهها از طریق پرسشنامه با 4 شاخص(اجتماعی- فرهنگی، اقتصادی، محیطی و کالبدی) و 33 گویه برمبنای پاسخهای ساکنان برجهای مسکونی آفتاب، مهتاب، بنفشه و میلاد در منطقه 2 شهر اردبیل و با حجم نمونه400 نفر انجام شد. اطلاعات جمعآوری شده از طریق نرمافزارهای SPSS , Smart-PLS مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفتند. نتایج ضریب تحلیل مسیر و آزمونt نشان داد که متغیرهای(رعایت اصول شهری و عریض بودن کوچه و خیابان، مناسب بودن شرایط محله برای رفت و آمد بانوان، داشتن پارکینگ، با نشاط و سرزنده بودن محله، سطح فرهنگ افراد بیشترین مقدار آماره را به خود اختصاص دادهاند. نتایج نشان داد 4 شاخص پژوهش تاثیر مثبت و معنی داری بر مسکنگزینی ساکنان شهر اردبیل دارند. با شناسایی و ارزیابی شاخصهای مسکنگزینی از نظر شهروندان، مدیران شهری میتوانند شرایط مسکونی شهروندان را ارتقا و بهبود بخشند.
مقاله علمی پژوهشی
برنامه ریزی شهری
مرضیه اسمعیل پور؛ منیژه لاله پور؛ سمانه ممقانی
چکیده
تبریز بهعنوان بزرگترین شهر منطقه شمال غرب کشور و قطب اداری، ارتباطی، بازرگانی، سیاسی، صنعتی، فرهنگی و نظامی این منطقه شناخته میشود و به دلیل مجاورت با گسل بزرگ و فعال تبریز جزء شهرهای پرخطر از لحاظ لرزهخیزی میباشد. این پژوهش با هدف ارزیابی میزان آسیبپذیری مساکن شهری منطقه10 شهر تبریز با استفاده از مدل فازی در بستر سیستم اطلاعات ...
بیشتر
تبریز بهعنوان بزرگترین شهر منطقه شمال غرب کشور و قطب اداری، ارتباطی، بازرگانی، سیاسی، صنعتی، فرهنگی و نظامی این منطقه شناخته میشود و به دلیل مجاورت با گسل بزرگ و فعال تبریز جزء شهرهای پرخطر از لحاظ لرزهخیزی میباشد. این پژوهش با هدف ارزیابی میزان آسیبپذیری مساکن شهری منطقه10 شهر تبریز با استفاده از مدل فازی در بستر سیستم اطلاعات جغرافیایی صورت گرفته است. با توجه به دیدگاه سیستمی، تعیین آسیب-پذیری مساکن شهری تنها با یک شاخص گویا نبوده، بلکه میبایست شاخصهای مختلف در ارتباط با یکدیگر و به صورت ترکیبی مورد مطالعه قرار گیرند. تعداد 12 متغیر موثر بر آسیبپذیری لرزهای شهر که در پژوهش حاضر مورد استفاده قرار گرفتند عبارتند از: نوع مصالح، تعداد طبقات، کیفیت بنا، شیب، فاصله از ایستگاههای آتش نشانی، فاصله از بیمارستانها، دسترسی به فضاهای باز ، فاصله از تأسیسات خطرزا، دانهبندی قطعات، تراکم مسکونی، تراکم جمعیت و فاصله از گسل. لایههای موضوعی متغیرهای مورد بررسی با استفاده از انواع توابع خطی کاهشی یا افزایشی به صورت فازی تبدیل شدند. با استفاده از این روش، مقادیر همه نقشههای تهیه شده بین 0 و 1 تعریف شدند. جهت ترکیب و همپوشانی لایههای موضوعی فازی شده نیز از عملگر گاما فازی در محیط نرمافزار ArcGIS استفاده شد و به این ترتیب نقشه آسیبپذیری مساکن شهری منطقه 10 شهر تبریز استخراج گردید. نتایج حاصل از پهنهبندی آسیبپذیری لرزهای منطقه 10 شهر تبریز نشان میدهد که بالغ بر 6/12 درصد از فضاهای شهری منطقه مطالعاتی در کلاس با آسیبپذیری لرزهای زیاد و 5/4 درصد در کلاس با آسیبپذیری لرزهای بسیار زیاد واقع شدهاند. کاربریهای با آسیبپذیری زیاد و بسیار زیاد عمدتا شامل کاربریهای مسکونی واقع در محلات مرکزی منطقه 10 میباشند.
مقاله علمی پژوهشی
برنامه ریزی شهری
ندا سهرابی؛ حسن سجادزاده
چکیده
سرزندگی یکی از نیازهای اساسی شهرهاست که با توسعه روند شهرنشینی و آسیب های اجتماعی، اهمیت آن روزبه روز بیشتر میشود. تمرکز بر کیفیتهای محیطی کارآیی و سرزندگی فضاهای شهری، استمرار حیات شهری و تقویت ویژگیهای سلامتی جسمی- روحی و تعلق به مکان را به دنبال دارد. امروزه شاهد تنزل کیفیتهای محیطی، فعالیتهای سرزنده، کمبود فضاهای طبیعی ...
بیشتر
سرزندگی یکی از نیازهای اساسی شهرهاست که با توسعه روند شهرنشینی و آسیب های اجتماعی، اهمیت آن روزبه روز بیشتر میشود. تمرکز بر کیفیتهای محیطی کارآیی و سرزندگی فضاهای شهری، استمرار حیات شهری و تقویت ویژگیهای سلامتی جسمی- روحی و تعلق به مکان را به دنبال دارد. امروزه شاهد تنزل کیفیتهای محیطی، فعالیتهای سرزنده، کمبود فضاهای طبیعی و سبز شهری و در نتیجه کمرنگ شدن حضور فعال و سرزنده افراد در فضاهای شهری هستیم. پارکلت از جمله عواملی است که در ترغیب حضور شهروندان به پیادهروی و افزایش سرزندگی در فضاهای شهری میتواند تأثیر گذار باشد. از اینرو، هدف پژوهش حاضر سنجش و ارزیابی نقش پارکلتها در جهت افزایش سرزندگی در یکی از مهمترین بلوارهای تفرجگاهی و پیادهمدار شهر همدان به نام بلوار ارم میباشد. روش تحقیق کاربردی و پیمایشی است و دادههای مورد نظر با استفاده از ابزار پرسشنامة محقق ساخته به منظور کسب نظر شهروندان جمعآوری و پایایی دادهها به وسیله آلفای کرونباخ 845/0 محاسبه شد. با توجه به جامعهی آماری پژوهش بر اساس فرمول کوکران 360 نفر به عنوان حجم نمونه در نظر گرفته شده است. به منظور تجزیه و تحلیل دادهها، از آزمون T تک نمونهای، همبستگی پیرسون و رگرسیون چند متغیره در قالب نرمافزار آماری SPSS، استفاده شده است. نتایج پژوهش حاکی از آن است که میان متغیرهای گسترش فضای عمومی، بهبود چشمانداز خیابان، مکانی در جهت تعاملات اجتماعی، افزایش سطح درآمد اقتصادی و بهبود کیفیت زندگی با سرزندگی رابطه مثبت و معناداری وجود دارد. همچنین شاخص تعاملات اجتماعی و بهبود چشمانداز خیابان بیشترین تأثیر را در افزایش سرزندگی بلوار ارم همدان میگذارند.
مقاله علمی پژوهشی
برنامه ریزی شهری
فریدون بابایی اقدم؛ نادر تابعی؛ هادی حکیمی
چکیده
شهر همهشمول به معنای افزیش دسترسی همه آحاد جامعه به خدمات و زیرساختهای شهری از طریق سرمایهگذاریهای هدفمند بوده و مستلزم رعایت سه بعد فضایی، اجتماعی و اقتصادی است. هدف این پژوهش، بررسی و تحلیل عوامل مؤثر در همهشمولی مناطق شهر تبریز است. روش تحقیق از نوع توصیفی – تحلیلی است. بدین منظور از روش دلفی به منظور شناسایی عوامل ...
بیشتر
شهر همهشمول به معنای افزیش دسترسی همه آحاد جامعه به خدمات و زیرساختهای شهری از طریق سرمایهگذاریهای هدفمند بوده و مستلزم رعایت سه بعد فضایی، اجتماعی و اقتصادی است. هدف این پژوهش، بررسی و تحلیل عوامل مؤثر در همهشمولی مناطق شهر تبریز است. روش تحقیق از نوع توصیفی – تحلیلی است. بدین منظور از روش دلفی به منظور شناسایی عوامل کلیدی شهر همه شمول استفاده شد. در ادامه به منظور تأثیرگذاری عوامل و یافتن رابطه علت و معلولی بین عوامل کلیدی از روش Vensim استفاده شد. در ادامه به منظور شناسایی مناطق به لحاظ برخورداری از شاخصها، از روش ویکور استفاده شد. نتایج مدل دلفی نشان میدهد که عوامل اصلی همهشمولی شهر تبریز شامل: وضعیت اقتصادی شهر ، مسائل ساختاری، علل اجتماعی و مسائل زیستمحیطی هستند که آینده این تحولات را تحت تاثیر خود قرار می دهند. نتایج مدل وِنسیم نشان میدهد که دو عامل تابآوری و عدالت فضایی بیشترین تأثیرگذاری را در سوق دادن شهر تبریز به سوی همهشمولی دارند. نتایج مدل ویکور نشان میدهد که مناطق نه و شش دارای وضعیت مناسبی از لحاظ شاخصهای همهشمولی هستند و مناطق ده و یک در بدترین شرایط قرار گرفتهاند.
مقاله علمی پژوهشی
برنامه ریزی شهری
شهریور روستایی؛ کوثر عراقی
چکیده
امروزه با پیشرفت روزافزونی که در جامعه وجود دارد، یکی از مسائل مهم جامعه تغییر و تحول میباشد که همواره بوده و ادامه دارد. تمایل به پیشرفت بدون تغییر و تحول امکانپذیر نیست. آینده پیش روی، آیندهای مبهم و نامعلوم است و باید برای شناخت آن به کمک علم آیندهپژوهی همواره تلاش کنیم. در دهههای اخیر به دلیل تحولات و دگرگونیهای رویداده ...
بیشتر
امروزه با پیشرفت روزافزونی که در جامعه وجود دارد، یکی از مسائل مهم جامعه تغییر و تحول میباشد که همواره بوده و ادامه دارد. تمایل به پیشرفت بدون تغییر و تحول امکانپذیر نیست. آینده پیش روی، آیندهای مبهم و نامعلوم است و باید برای شناخت آن به کمک علم آیندهپژوهی همواره تلاش کنیم. در دهههای اخیر به دلیل تحولات و دگرگونیهای رویداده در عرصههای مختلف اجتماعی، اقتصادی، زیستمحیطی در شهرها نگاه انسان به آینده متفاوت شده است. این تحقیق با رویکرد آیندهپژوهی به موضوع تراکم و تغییرات آتی تراکم شهری میپردازد که با استفاده از روش توصیفی- تحلیلی میباشد و برای جمعآوری اطلاعات از روش کتابخانهای- میدانی و دیدگاه نوین برنامهریزی (آیندهپژوهی) همچنین برای بهدست آوردن اطلاعات و جمعآوری نظرات کارشناسان از روش پویش محیطی و برای شناسایی پیشرانها، از روش تحلیل اثرات متقابل/ ساختاری و نرمافزار میکمک و برای تدوین سناریوهای مطلوب از نرمافزار سناریوویزارد استفاده گردید تا مهمترین پیشرانها و میزان تأثیرگذاری این پیشرانها در وضعیت بهوجود آمده و درنهایت تدوین سناریوهای مطلوب در وضعیت آینده تراکم شهری در منطقه ۲ شهرداری تبریز به دست آید.که به صورت خلاصه نتایج بهدست آمده چنین میباشد: از 60 عامل موثر شناسایی شده در تغییرات تراکمی شهر تبریز بااستفاده از نرمافزار میکمک 13 عامل پیشران بهدست آمد،سپس با تعیین47 وضعیتهای احتمالی برای این13 عامل و وارد کردن آنها در نرمافزار سناریوویزارد،تعداد سناریوهای قوی 4 و تعداد سناریوهای ضعیف 270 و تعداد سناریوهای با سازگاری بالا11 بهدست آمد که تحلیلهای به دست آمده از سناریوها نشان میدهد که وضعیت آینده تغییرات تراکمی شهر تبریز با روند مطلوب در پیش خواهد بود هرچند نباید از وقوع شرایط بحرانی آینده غافل باشیم.
مقاله علمی پژوهشی
ژئوتوریسم، اکوتوریسم و گردشگری
پریا توفیقی سردرودی اصل؛ فریبا کرمی؛ ابوالفضل قنبری
چکیده
در کلانشهرهای کشور از جمله تبریز توجه به ارائه خدمات الکترونیک و استفاده از ابزارهای هوشمند همچون گوشیهای هوشمند در زمینه گردشگری طی سال های اخیر رونق بیشتری یافته است. از این رو هدف تحقیق حاضر بررسی نقش استفاده از گوشی هوشمند در گردشگری در زمینه شکلگیری تصویر مقصد و ایجاد تجربه سفر از منظر شهروندان کلانشهر تبریز است. از این ...
بیشتر
در کلانشهرهای کشور از جمله تبریز توجه به ارائه خدمات الکترونیک و استفاده از ابزارهای هوشمند همچون گوشیهای هوشمند در زمینه گردشگری طی سال های اخیر رونق بیشتری یافته است. از این رو هدف تحقیق حاضر بررسی نقش استفاده از گوشی هوشمند در گردشگری در زمینه شکلگیری تصویر مقصد و ایجاد تجربه سفر از منظر شهروندان کلانشهر تبریز است. از این رو جامعه آماری، شهروندان شهر تبریز در نظر گرفته شده که از گوشیهای هوشمند استفاده میکنند و حجم نمونه طبق فرمول کوکران برای جامعه آماری مجهول، 384 نفر و روش نمونهگیری، خوشهای دو مرحلهای است. به منظور جمعآوری دادهها از روشهای اسنادی و میدانی در جهت طراحی پرسش نامه، استفاده شده و روایی پرسشنامه در دو بخش روایی محتوایی و روایی صوری بررسی شده و برای پایایی پرسشنامه نیز از ضریب آلفای کرونباخ شده است و با توجه به این که تمامی ضرایب بزرگتر از 7/0 است، میتوان نتیجه گرفت که پایایی پرسشنامه در سطح مطلوبی قرار دارد. برای تجزیه و تحلیل دادهها نیز از روش معادلات ساختاری و تحلیل مسیر با نرم افزار Smart PLS اجرا شده است. نتایج تحقیق نشان داد که 1)استفاده از گوشی هوشمند در سفر بر تصویر مقصد شهروندان کلانشهر تبریز اثر مثبت دارد؛ 2) استفاده از گوشی هوشمند در سفر بر تجربه سفر شهروندان کلانشهر تبریز اثر مثبت دارد؛ 3)تجربه سفر بر تصویر مقصد شهروندان کلانشهر تبریز اثر مثبت دارد و 4) استفاده از گوشی هوشمند در سفر با نقش میانجی تجربه سفر بر تصویر مقصد شهروندان کلانشهر تبریز اثر مثبت دارد. نتایج تحقیق حاضر برای مدیران و سیاستگزارانی مفید است که در نظر دارند در عصر فناوری اطلاعات و ارتباطات با استفاده از گوشیهای هوشمند، گردشگران را به سوی مقاصد گردشگری مورد نظر خود جذب کنند و زمینه ادامه حیات مقاصد گردشگری را در عرصه رقابتهای جهانی و منطقهای گردشگری فراهم کنند.
مقاله علمی پژوهشی
ژئومورفولوژی
محمد حسین رضائی مقدم؛ معصومه رجبی؛ سیده معصومه موسوی
چکیده
بررسی تغییرات کاربری اراضی در گذشته و پیش بینی این تغییرات برای آینده یکی از اصول مهم برنامهریزی در جهت توسعه غیراصولی شهرها، استفادة بهینه از منابع و مدیریت مخاطرات گوناگون است، پایش و مدیریت بهینه منابع طبیعی نیازمند اطلاعات به هنگام و صحیح است. در این راستا نقشههای تغییرات کاربری/ پوشش زمین یکی از مهمترین منابع اطلاعاتی در ...
بیشتر
بررسی تغییرات کاربری اراضی در گذشته و پیش بینی این تغییرات برای آینده یکی از اصول مهم برنامهریزی در جهت توسعه غیراصولی شهرها، استفادة بهینه از منابع و مدیریت مخاطرات گوناگون است، پایش و مدیریت بهینه منابع طبیعی نیازمند اطلاعات به هنگام و صحیح است. در این راستا نقشههای تغییرات کاربری/ پوشش زمین یکی از مهمترین منابع اطلاعاتی در مدیریتهای مختلف محسوب میشود. یکی از روشهای کارآمد جهت پیشبینی تغییرات پوشش و کاربری اراضی مدل زنجیرهای مارکوف است. دراین مطالعه تغییرات پوشش اراضی در حوضه رود زرد طی سالهای گذشته و امکان پیشبینی آن در آینده با استفاده از مدل زنجیرة مارکوف بررسی شده است. برای رسیدن به این هدف ابتدا تصاویر ماهواره ای مورد نیاز با استفاده از سنجندههای (2000) ETM+ ETM+، (2006) ؛ETM+(2012)و OLI-TIRS(2018) تهیه شدند؛سپس نقشههای کاربری بعد از انجام تصحیحات برروی تصاویر ماهوارهای، و ارزیابی دقت طبقهبندیها با استفاده از ضریب کاپا تهیه شدند. بعد از آن نقشه کاربری اراضی برای سالهای 2025و 2050پیش بینی گردید. نتایج بیانگر این است در صورتی که سرعت تغییرات کاربری همچون سالهای گذشته باشد در سال 2025 کاربری نواحی ساخته شده به 54/1089 هکتار افزایش خواهد یافت، فضای سبز و باغات به 42/201 هکتار کاهش خواهد یافت، زمینهای بایر به 59/85279 هکتار کاهش خواهد یافت، زمین زراعی به 52/1154 هکتار افزایش خواهد یافت و کاربری آبهای سطحی به 54/666 افزایش خواهد یافت. در سال 2050 کاربری نواحی ساخته شده به 98/1671 هکتار افزایش خواهد یافت، کاربری فضای سبز و باغات به 62/192 هکتار کاهش خواهد یافت، کاربری زمین بایر به 69/84387 هکتار کاهش خواهد یافت، کاربری زمین زراعی به 73/1243 هکتار افزایش خواهد یافت و کاربری آبهای سطحی به 59/895 افزایش خواهد یافت.
مقاله علمی پژوهشی
صابر محمدپور؛ سبا نعیما
چکیده
افزایش شهرنشینی و نیاز به جابجایی، حمل و نقل مطلوب را به عنوان یک عامل اصلی در افزایش سطح رضایت مندی شهروندان معرفی می کند. به همین رو دولت ها اغلب بخش اعظمی از بودجه خود را صرف تعمیر و ساخت زیرساخت های حمل و نقلی می کنند. حال، چنانچه تصمیم گیری دقیق و کارشناسانه ای جهت اولویت بندی سرمایه گذاری در زیرساخت های حمل و نقلی گرفته نشود، باعث ...
بیشتر
افزایش شهرنشینی و نیاز به جابجایی، حمل و نقل مطلوب را به عنوان یک عامل اصلی در افزایش سطح رضایت مندی شهروندان معرفی می کند. به همین رو دولت ها اغلب بخش اعظمی از بودجه خود را صرف تعمیر و ساخت زیرساخت های حمل و نقلی می کنند. حال، چنانچه تصمیم گیری دقیق و کارشناسانه ای جهت اولویت بندی سرمایه گذاری در زیرساخت های حمل و نقلی گرفته نشود، باعث هدر رفت بودجه، تاثیر منفی در اقتصاد و صدمات زیست محیطی و اجتماعی خواهد شد. با توجه به محدودیت بودجه استان گیلان و شرایط اقتصادی حاکم بر کل کشور، هدف این مقاله تعیین اولویت های سرمایه گذاری در زیرساخت های حمل و نقلی استان گیلان می باشد. این پژوهش از نظر هدف، کاربردی و از منظر روش، تحلیلی – توصیفی می باشد. گردآوری اسنادی با مراجعه به مقالات و اسناد و کتاب ها و گردآوری میدانی با استفاده از پرسش نامه صورت گرفته است. در پژوهش حاضر برای اولویت بندی سرمایه گذاری در زیرساخت های حمل و نقلی از روش چند معیاره ی چارچوب اولویت بندی زیرساخت ها یا IPF استفاده شد که یک روش اولویت بندی چند معیاره ی کمی است و شاخص های اجتماعی- زیست محیطی و مالی- اقتصادی را در کنار محدودیت بودجه در نظر می گیرد. در این روش با استفاده از نظر متخصصین به شیوه پرسشنامه و جمع آوری داده های مورد نیاز، محاسباتی صورت گرفت که در نهایت نتایج بر نموداری قابل رویت گشت. تحلیل یافته ها و نتایج حاکی از آن است که زیرساخت ریلی در استان گیلان دارای اولویت اول سرمایه گذاری می باشد و پس از آن زیرساخت جاده ای در رتبه دوم و زیرساخت حمل و نقل دریایی در رتبه سوم قرار دارند و در آخر زیرساخت حمل و نقل هوایی اولویت دارد.
مقاله علمی پژوهشی
آب و هواشناسی
محمد رضا رفیقی؛ مهری اکبری
چکیده
گرچه لایه هوای مجاور سطح زمین -لایه مرزی- کسر کوچکی از کل جو زمین است، با این حال فرآیندهایی که در مقیاس کوچک در آن روی می دهد برای حیات و فعالیت انسان بسیار مهم است. در بین موجودات زنده، گیاهان و علی الخصوص درختان تأثیرات انکارناپذیری بر دمای سطحی داشته و به ویژه در محیط های شهری دارای اثرات متعادل کنندة متعددی میباشند. در بزرگترین ...
بیشتر
گرچه لایه هوای مجاور سطح زمین -لایه مرزی- کسر کوچکی از کل جو زمین است، با این حال فرآیندهایی که در مقیاس کوچک در آن روی می دهد برای حیات و فعالیت انسان بسیار مهم است. در بین موجودات زنده، گیاهان و علی الخصوص درختان تأثیرات انکارناپذیری بر دمای سطحی داشته و به ویژه در محیط های شهری دارای اثرات متعادل کنندة متعددی میباشند. در بزرگترین چالش بشر در قرن حاضر یعنی گرمایش جهانی؛ اطلاع از واقعیتهای محلی و ارائه راه حلهای منطقهای برای کاهش دمای سطحی می تواند به حل معضل گرمایش جهانی کمک مؤثری نماید. این تحقیق با استفاده ازتصویر ماهواره ای لندست 8 و با نرم افزار آرک جی آی اس جهت مقایسه دمای سطحی زمین در دو منطقه با پوشش گیاهی درختان سوزنی برگ (پارک چیتگر) و درختان پهن برگ (پارک شهید چمران) انجام پذیرفت. مقادیر تابندگی، بازتابندگی، دمای روشنایی، شاخص نرمال پوشش گیاهی، نسبت سبزینه، گسیلمندی و سپس دمای سطح زمین محاسبه و تولید گردید. در مجموع 1700 نقطه از پارک چیتگر و 800 نقطه از پارک چمران برداشت شد. در نرم افزار SPSS از آماره آزمون لون (F) جهت اثبات همگنی وریانس های نمونه ها و از آزمـون های پارامتـریک (T با دو نمونه مستقل) جهت اثبات وجود تفاوت معنادار بین دمای سطحی زمین درمناطق مذکور استفاده شد. طبق آزمون لـون مقدار =0.409 Sig (P_value) شد،که مؤید همگنی و برابری واریانس نمونههای مورد مطالعه است. همچنین در آزمون T مقدار =0.000 Sig شد که از 0.05 کمتر می باشد، این یعنی تفاوت معنادار است که موید وجود تفاوت معنادار بین دادههای دمای سطحی دو پارک است. همچنین مقایسه نمودار های مقادیر LST در دو گروه نشان داد که پارک چیتگر نسبت به پارک چمران بین 6 تا 8 درجه سانتیگراد دارای میزان دمای سطحی بالاتری دارد.
مقاله علمی پژوهشی
آب و هواشناسی
سید محمود حسینی صدیق؛ مسعود جلالی؛ حسین عساکره
چکیده
در این مطالعه، جهت تحلیل نقشه همبستگی و رگرسیون گردش هدلی با جت نیمه گرمسیری، فشار سطح زمین، تابش موج بلند خروجی زمین، رطوبت نسبی تراز 850 هکتوپاسکال، بارش و دادههای ناهنجاریهای وزنی بارش استاندارد شده استفاده شده است. نتایج مطالعه نشان داد رابطه سلول هدلی و جت نیمهگرمسیری بر نیوار ایران در تـراز 200 هکتوپاسکال همبسـتگی مثبـتی ...
بیشتر
در این مطالعه، جهت تحلیل نقشه همبستگی و رگرسیون گردش هدلی با جت نیمه گرمسیری، فشار سطح زمین، تابش موج بلند خروجی زمین، رطوبت نسبی تراز 850 هکتوپاسکال، بارش و دادههای ناهنجاریهای وزنی بارش استاندارد شده استفاده شده است. نتایج مطالعه نشان داد رابطه سلول هدلی و جت نیمهگرمسیری بر نیوار ایران در تـراز 200 هکتوپاسکال همبسـتگی مثبـتی با مقدار 4/0 - 7/ 0 تا 35 درجه عرض جغرافیایی را دارد و همچنین تحلیل رگرسیون نشان داد که در عرضهای جغرافیایی بین 15 تا 35 درجه شمالی جت نیمهگرمسیری (m/s) 1 بیشتر از حالت نرمال است، البته در سال 2017 تا عرضهای جغرافیایی 30 درجه شمالی 2 متر در ثانیه افزایش را نشان داد که بر میزان بارش اثر منفی داشته است. رابطه سلول هدلی با تابش موج بلند خروجی زمین در مناطق جنوبی، جنوبغربی و جنوبشرقی ایران با مقدار 4/0 و ارتفاعات زاگرس و شمالغرب ایران با مقدار 7/0 و رگرسیون با مقدار (w/m2) 01/0 بیشتر از حالت نرمال نشان داد که به عنوان یک منبع گرمای محسوس در وردسپهر میانی عمل نموده و گرما مستقیماً به وردسپهر میانی اضافه شده و موجب گرمایش نیمه فوقانی وردسپهر شده است که رابطه سلول هدلی و رطوبت نسبی تراز 850 هکتوپاسکال در اکثر مناطق ایران به میزان 4/0 و مقدار رگرسیون 2 تا 1 را نشان داده است. رطوبت نسبی پایین همراه با توده خشک شده هوا در زیر مناطق شاخه نزولی سلول هدلی قرار دارد که شرایط خشکی را حاکم کرده است که شاخص ناهنجاریهای بارش در عرضهای پایین تر از 35 درجه در مناطق جنوبی، جنوب غرب و جنوب شرقی ایران همبستگی منفی (7/0-) را نشان داد که شرایط عدم بارش و خشکسالی را ایجاد می کند.
مقاله علمی پژوهشی
برنامه ریزی روستایی
رحمت بهرامی
چکیده
یکی از ارکان مهم توسعه پایدار روستایی، توجه به بهداشت محیط زیست و عاری از آلودگیهاست. پژوهش با هدف شناسایی آلاینده های زیست محیطی و تاثیر آنها بر سلامتی ساکنین روستاهای استان کردستان در نواحی کوهستانی و کوهپایه ای پرداخته است. روش پژوهش توصیفی-تحلیلی و ترکیبی(مصاحبه نیمه ساختار یافته) که در آن 6 نوع آلاینده که دارای منشاء طبیعی و ...
بیشتر
یکی از ارکان مهم توسعه پایدار روستایی، توجه به بهداشت محیط زیست و عاری از آلودگیهاست. پژوهش با هدف شناسایی آلاینده های زیست محیطی و تاثیر آنها بر سلامتی ساکنین روستاهای استان کردستان در نواحی کوهستانی و کوهپایه ای پرداخته است. روش پژوهش توصیفی-تحلیلی و ترکیبی(مصاحبه نیمه ساختار یافته) که در آن 6 نوع آلاینده که دارای منشاء طبیعی و انسانی دارند، مورد شناسایی قرار گرفتند. متغیرهای طبیعی شامل عوامل اقلیمی(دما، روز های گرد وغبار، نسیم محلی باد) و شیب زمین، متغیرهای انسانی شامل عدم برنامه ریزی در مکان یابی دفن فضولات دامی، فقدان طراحی و معماری همساز با اقلیم و عدم دسترسی به منابع آب سالم تصفیه شده از جمله عوامل مهم در آلودگی محیط زیست روستایی شناسایی شده است. نتایج نشان داد یکی از عوامل تهدید سلامتی و تندرستی ساکنین روستایی در محیط داخلی خانه ها ناشی از تولید گاز متان ناقص و منواکسید ناشی از فضولات دامی به میزان ppm30-25 در 10ساعت است. اما در محیط روستا، گرد و غبار، بادهای پائیزی و محلی، بالا بودن درجه حرارت در تابستان و رها سازی فضولات دامی در محیط روستا که منجر به تولید انواع حشرات و جانوران موذی شده به عنوان مهمترین عوامل آلاینده زیست محیطی و تهدید سلامتی ساکنین روستایی محسوب می گردد.
مقاله علمی پژوهشی
منصور غنیان؛ میلاد تقی پور؛ عباس عبدشاهی؛ معصومه فروزانی
چکیده
ارزیابی اثرات محیط زیستی یکی از راههای قابل قبول برای دستیابی به اهداف توسعه پایدار است و میتواند به عنوان یک ابزار برنامهریـزی، اثـرات بالقوه محیط زیستی که در نتیجه اجرای پروژههای عمرانی و توسعه، پدیدار میشوند را شناسـایی و گزینـههـای منطقـی جهـت حـل آنها را ارائه دهد. در واقع ارزیابی مستمر از این گونه طرحها میتواند ...
بیشتر
ارزیابی اثرات محیط زیستی یکی از راههای قابل قبول برای دستیابی به اهداف توسعه پایدار است و میتواند به عنوان یک ابزار برنامهریـزی، اثـرات بالقوه محیط زیستی که در نتیجه اجرای پروژههای عمرانی و توسعه، پدیدار میشوند را شناسـایی و گزینـههـای منطقـی جهـت حـل آنها را ارائه دهد. در واقع ارزیابی مستمر از این گونه طرحها میتواند دستاوردهای متعدد و ارزشمندی برای سیاستگذاران، برنامهریزان و متولیان بهرهبرداری و نگهداری، به منظور اعمال اصلاحات و ارتقای سطح کارایی اقدامات انجام شده و جلوگیری از اتلاف منابع در طرحهای آتی به ارمغان آورد. لذا هدف از پژوهش حاضر ارزیابی آثار محیطزیستی طرح احیای اراضی در استان خوزستان در محدوده شبکه آبیاری و زهکشی میاناب شوشتر است، بدین منظور از روش ماتریس ICOLD استفاده شد. در این روش، اثر هر یک از فعالیتهای طرح بر مؤلفههای محیطزیستی (اکولوژیکی، فیزیکی و اجتماعی – اقتصادی) در دو فاز ساختمانی و بهرهبرداری مورد ارزیابی قرار گرفت. نتایج حاکی از این است که اجرای طرح بر عدم اجرای آن ارجحیت دارد، به این صورت که مجموع پیامدهای ناشی از اجرای طرح بر محیط زیست پیرامون مثبت می باشد (108+ امتیاز). در میان پیامدهای اجرای طرح، محیط اجتماعی – اقتصادی دارای بیشترین آثار مثبت (176+ امتیاز) است و محیط اکولوژیکی با 49- بیشترین تأثیر منفی را بر محیط داشته است. با توجه به یافتههای مطالعه، اجرای طرح احیای اراضی در استان خوزستان در محدوده شبکه آبیاری و زهکشی میاناب شوشتر از نظر محیط زیستی مناسب بوده و ادامه اجرای آن در اراضی همجوار به شرط رعایت معیارهای محیط زیستی بلامانع است.
مقاله علمی پژوهشی
برنامه ریزی روستایی
مسلم سواری؛ محمد شوکتی آمقانی
چکیده
این پژوهش با هدف کلی اثرات رفتارهای سازگاری کشاورزان کوچک مقیاس در شرایط خشکسالی بر سطح امنیت غذایی خانوار انجام شد. جامعه آماری پژوهش شامل کلیهی کشاورزان کوچک مقیاس استان آذربایجان غربی بود. حجم نمونه با استفاده از جدول کرجسی و مورگان 430 نفر از سرپرستان خانوارهای روستایی کوچک مقیاس برآورد شد. ابزار اصلی پژوهش پرسشنامه بود که روایی ...
بیشتر
این پژوهش با هدف کلی اثرات رفتارهای سازگاری کشاورزان کوچک مقیاس در شرایط خشکسالی بر سطح امنیت غذایی خانوار انجام شد. جامعه آماری پژوهش شامل کلیهی کشاورزان کوچک مقیاس استان آذربایجان غربی بود. حجم نمونه با استفاده از جدول کرجسی و مورگان 430 نفر از سرپرستان خانوارهای روستایی کوچک مقیاس برآورد شد. ابزار اصلی پژوهش پرسشنامه بود که روایی آن توسط پانل متخصصان و پایایی آن توسط ضریب آلفای کرونباخ تایید شد. تجزیه و تحلیل دادهها توسط نرمافزار SPSS19 انجام شد. نتایج نشان داد که خانوارهای روستایی مورد مطالعه دارای امنیت غذایی مناسبی در شرایط خشکسالی نیستند. علاوه بر این، تحلیل عاملی رفتارهای سازگاری را به سه طبقه راهبردهای سازگاری فعال، خودکنترلی و تلفیقی طبقهبندی نمود. همچنین نتایج رگرسیون ترتیبی نشان داد که طبقات سازگاری اثرات مثبت و معنیداری در بهبود امنیت غذایی خانوارهای روستایی دارد.
این پژوهش با هدف کلی اثرات رفتارهای سازگاری کشاورزان کوچک مقیاس در شرایط خشکسالی بر سطح امنیت غذایی خانوار انجام شد. جامعه آماری پژوهش شامل کلیهی کشاورزان کوچک مقیاس استان آذربایجان غربی بود. حجم نمونه با استفاده از جدول کرجسی و مورگان 430 نفر از سرپرستان خانوارهای روستایی کوچک مقیاس برآورد شد. ابزار اصلی پژوهش پرسشنامه بود که روایی آن توسط پانل متخصصان و پایایی آن توسط ضریب آلفای کرونباخ تایید شد. تجزیه و تحلیل دادهها توسط نرمافزار SPSS19 انجام شد. نتایج نشان داد که خانوارهای روستایی مورد مطالعه دارای امنیت غذایی مناسبی در شرایط خشکسالی نیستند. علاوه بر این، تحلیل عاملی رفتارهای سازگاری را به سه طبقه راهبردهای سازگاری فعال، خودکنترلی و تلفیقی طبقهبندی نمود. همچنین نتایج رگرسیون ترتیبی نشان داد که طبقات سازگاری اثرات مثبت و معنیداری در بهبود امنیت غذایی خانوارهای روستایی دارد.
مقاله علمی پژوهشی
برنامه ریزی شهری
مصطفی خزایی؛ فرزانه ساسان پور
چکیده
چکیده
طرحهای CDS و برنامهریزیهای راهبردی آخرین مرحله از تکامل برنامهریزی شهری میباشند که با رویکرد انعطافپذیر و مشارکت جویانه درصدد ایجاد اجماع در بین شهروندان برای خلق چشمانداز آتی توسعه شهر هستند. تأکید راهبرد توسعه شهری بیشتر بر تقویت رقابت اقتصادی است، ولی کاهش فقر، بهبود ساختار مدیریت شهری و همچنین افزایش کیفیت جنبههای ...
بیشتر
چکیده
طرحهای CDS و برنامهریزیهای راهبردی آخرین مرحله از تکامل برنامهریزی شهری میباشند که با رویکرد انعطافپذیر و مشارکت جویانه درصدد ایجاد اجماع در بین شهروندان برای خلق چشمانداز آتی توسعه شهر هستند. تأکید راهبرد توسعه شهری بیشتر بر تقویت رقابت اقتصادی است، ولی کاهش فقر، بهبود ساختار مدیریت شهری و همچنین افزایش کیفیت جنبههای محیطی را نیز تحت پوشش قرار میدهد. پژوهش حاضر از نظر هدف کاربردی است و بر اساس روش توصیفی – تحلیلی است. هدف اصلی این تحقیق، ارزیابی شاخصهای راهبرد توسعه شهری ملارد در چهار بُعد(حکمروایی خوب شهری، زیست پذیری، بانکپذیری و رقابتپذیری) است. جامعه آماری این تحقیق منتخبی از شهروندان(380 نفر) و مدیران شهری ملارد (50 نفر از کارکنان شهرداری و شورای شهر) میباشد. دادههای تحقیق بر اساس پرسشنامه گردآوری شدهاند و برای ارزیابیِ پایایی ابزار پژوهش، از روش کرونباخ استفاده شده است. نتایج تحقیق نشان میدهد که در بین شاخصهایِ ابعاد چهارگانه راهبرد توسعه شهری ملارد، شاخص «میزان امنیت در سیستمهای بانکی درجهت ایجاد اعتماد بین شهروندان» با 3.73 دارای بالاترین امتیاز و شاخص «نظارت بر حفظ استاندارد زندگی(درآمد سرانه) و سرمایه» با 3.40 دارای کمترین امتیاز بودهاند. در قالب مقایسه مؤلفههای چهارگانه نیز، مشخص شد که مؤلفه "بانکپذیری" بهترین شرایط نسبی و مؤلفه "حکمروایی خوب شهری" بدترین شرایط را نسبت به سایر مؤلفهها دارد.
واژگان کلیدی: توسعه شهری، شهر ملارد، برنامهریزی راهبردی، مدل کوداس.
مقاله علمی پژوهشی
برنامه ریزی روستایی
احمد حجاریان
چکیده
در این پژوهش با استفاده از روش تحلیل مضمون، بسترهای توسعه مشاغل خانگی روستایی شناسایی شدند. اطلاعات بر اساس مصاحبههای نیمه ساخت یافته و مطالعه منابع و اسناد جمع آوری شدهاند. یافتهها نشان میدهد از میان 126 کد باز 34 مفهوم پایهای شناسایی شد که در 11 دسته مضامین سازمان دهنده قابل تقسیم بندی هستند. . این مفاهیم در 11 دسته شامل: عوامل ...
بیشتر
در این پژوهش با استفاده از روش تحلیل مضمون، بسترهای توسعه مشاغل خانگی روستایی شناسایی شدند. اطلاعات بر اساس مصاحبههای نیمه ساخت یافته و مطالعه منابع و اسناد جمع آوری شدهاند. یافتهها نشان میدهد از میان 126 کد باز 34 مفهوم پایهای شناسایی شد که در 11 دسته مضامین سازمان دهنده قابل تقسیم بندی هستند. . این مفاهیم در 11 دسته شامل: عوامل انگیزشی، ساختاری و زیربنایی، بازاریابی، سیاستگذاری، آموزشی و ترویجی، مدیریتی، مشارکت، منابع مالی و اعتباری، نظام اطلاعاتی، نگرشی و حمایتی به عنوان مضامین سازمان دهنده موضوع پژوهش تقسیم بندی شدند. نتایج تحلیل ها حاکی از این است که باید به مشارکت اعضا ، توانمند سازی ذینفعان، تغییر نگرش روستاییان، ارتقا منابع اعتباری و مالی روستاییان، بهبود زیرساختها و سیاستگذاری جامع و کامل در جهت توسعه مشاغل خانگی توجه نمود.
اشتغال و بیکاری که از موضوعات بسیار مهمی در نواحی روستایی می باشد از طریق مشاغل خانگی و توسعه آن می تواند به طور کلی حل گردد.
مقاله علمی پژوهشی
ژئومورفولوژی
محمدعلی زنگنه اسدی؛ رحمان زندی؛ نجمه شفیعی
چکیده
گنبدهای نمکی یکی از پدیدههای منحصر بفرد ژئومورفولوژیکی میباشد که از لحاظ توسعه اقتصادی، زیست محیطی و گردشگری حائز اهمیت هستند و از طرف دیگر نیز به عنوان یک عامل تشدیدکننده موثر در بروز فعالیت تکتونیکی نقش زیادی در رخداد زلزله و همچنین نشست زمین دارد. در این پژوهش به ارزیابی وضعیت فعالیت گنبدهای نمکی منطقه جنوب شرق فارس با استفاده ...
بیشتر
گنبدهای نمکی یکی از پدیدههای منحصر بفرد ژئومورفولوژیکی میباشد که از لحاظ توسعه اقتصادی، زیست محیطی و گردشگری حائز اهمیت هستند و از طرف دیگر نیز به عنوان یک عامل تشدیدکننده موثر در بروز فعالیت تکتونیکی نقش زیادی در رخداد زلزله و همچنین نشست زمین دارد. در این پژوهش به ارزیابی وضعیت فعالیت گنبدهای نمکی منطقه جنوب شرق فارس با استفاده از8 شاخص تکتونیکی پرداخته شده است و سپس با استفاده از روش تداخلسنجی راداری، میزان جابجایی عمودی منطقه محاسبه شده است. نهایتاً جهت ارتباط بین میزان فرونشست و افت آب زیرزمینی از روش رگرسیون وزندار فضایی رگرسیون حداقل مربعات استفاده گردید. نتایج حاصل از پژوهش بیانگر این است که در میزان جابجایی عمودی منطقه علاوه بر حرکت گنبدهای نمکی، عوامل تکتونیکیو فرونشست نیز تاثیرگذار بوده است.نتایج حاصل از روش تداخل سنجی راداری نیز بیانگر جابجایی عمودی منطقه و فعال بودن منطقه از نظر تکتونیکی است. گنبد نمکی S2در بخش غربی محدوده که در محاسبه شاخص ها دارای بالاترین امتیاز حدود (7.4) بوده، همچنین در نتیجه حاصله از طریق تداخلسنجی در محدوده بالاآمدگی قرار داشته است، سایر گنبدها اگرچه با توجه به ویژگی خاص خود دارای میزانی بالاآمدگی بوده اند اما عامل برداشت آب زیرزمینی سبب بیشترین میزان فرونشست در گنبدهای S10, S4,S5,S6 گردیده است که حداکثر افت آب زیرزمینی در این گنبدها حدود 70 متر می باشد با مقایسه دو مدل مذکور گویا این مطلب است که مدل GWR با ضریب R2 حدود80%-99% و کمترین خطا001/. و مدل OLS با ضریبR2 حدود 23/0 و خطا07/0 را نشان میدهد و مدل GWR با دقت بالاتر انطباق بین دو پارامتر مذکور را تایید نمود.
مقاله علمی پژوهشی
برنامه ریزی شهری
غلامعلی خمر؛ سحر آذریان؛ سمیه راهدارپودینه
چکیده
توسعهی پایداردرمقیاس محله به معنای ارتقای کیفیت زندگی درآن وشامل همهی ویژگیها واجزای زیست محیطی، کالبدی، فرهنگی، اجتماعی واقتصادی بدون ایجاد مانعی برای نسل آینده است. در همین راستا کاربری اراضی شهری به عنوان هسته اصلی نظام برنامه ریزی نقش مهمی در فراهم کردن خدمات رفاهی، دسترسی و تأمین نیازها و خواستهای متنوع شهروندان در سطح ...
بیشتر
توسعهی پایداردرمقیاس محله به معنای ارتقای کیفیت زندگی درآن وشامل همهی ویژگیها واجزای زیست محیطی، کالبدی، فرهنگی، اجتماعی واقتصادی بدون ایجاد مانعی برای نسل آینده است. در همین راستا کاربری اراضی شهری به عنوان هسته اصلی نظام برنامه ریزی نقش مهمی در فراهم کردن خدمات رفاهی، دسترسی و تأمین نیازها و خواستهای متنوع شهروندان در سطح محلات دارد در صورتی که کاربری اراضی به صورت متوزان و مطلوب در سطح محلات شهری توزیع نشوند موجب پیدایش شکاف و عدم همگنی پایداری در محله های شهری و به طبع آن افزایش نارضایتی طیف گسترده ای از ساکنان شهری از محیط سکونت و کاهش کیفیت زندگی آنها شده است. بنابراین هدف پژوهش حاضر بررسی اثر کاربری اراضی شهری در پایداری محله های شهری زابل است. برای همین منظور پژوهش از نظر هدف کاربردی و از نظر روش توصیفی – تحلیلی است. جمع آوری داده ها به صورت اسنادی و تحلیل با تحلیل فضایی انجام گرفته است. نتایج پژوهش نشان میدهد که در بین محلات از نظر دسترسی به کاربریای خدماتی نابرابریهای وجود دارد و تمرکز و تراکم کاربریهای خدماتی در نواحی 2 و 3 است این امر باعث شده نابرابریهای فضایی و رفاهی بین محلات زیاده شده و همین امر کیفیت زندگی در برخی محلات کاهش داده است.
مقاله علمی پژوهشی
برنامه ریزی شهری
رسول قربانی؛ حسن محمودزاده؛ معصومه نظری
چکیده
محیط شهری مجموعهای شکل یافته از عناصر، ترکیبات و بافت های شهری میباشد که رضایتمندی از زندگی شهری با توجه به آن سنجیده میشود. در واقع محیط شهری با کیفیت خاطره سازی، احساس رفاه، سرزندگی، حس تعلقخاطر و رضایتمندی از ویژگیهای کالبدی، اجتماعی و نمادین را برای شهروندان فراهم میسازد. شهرکرد از لحاظ استاندارهای کیفیت محیط شهری دارای ...
بیشتر
محیط شهری مجموعهای شکل یافته از عناصر، ترکیبات و بافت های شهری میباشد که رضایتمندی از زندگی شهری با توجه به آن سنجیده میشود. در واقع محیط شهری با کیفیت خاطره سازی، احساس رفاه، سرزندگی، حس تعلقخاطر و رضایتمندی از ویژگیهای کالبدی، اجتماعی و نمادین را برای شهروندان فراهم میسازد. شهرکرد از لحاظ استاندارهای کیفیت محیط شهری دارای مشکلاتی در زمینههای دسترسی، بهداشت، تراکم و ترافیک، فضای سبز، شکل نازیبای ساختمانها و غیره میباشد که ادامه این روند باعث کاهش کیفیت محیط شهری برای شهروندان میشود. هدف پژوهش حاضر سنجش کیفیت محیط شهری با تأکید بر رضایتمندی ساکنان در محلات نوبنیاد شهرکرد میباشد. روش تحقیق توصیفی - تحلیلی بوده و از روشهای کمی و آماری از جمله رگرسیون چندگانه، معادلات ساختاری و تحلیل چند متغیره فازی در محیط نرمافزار ArcGIS استفاده گردید. همچنین از 54 چهار گویه در قالب 4 شاخص کالبدی، اقتصادی، اجتماعی و زیستمحیطی جهت سنجش کیفیت محیط شهری استفاده شد. یافته های پژوهش نشان داد که به لحاظ برخورداری از شاخصهای کیفیت محیطی به ترتیب اولویت در محله میرآباد غربی، شاخصهای کالبدی، زیست محیطی، اجتماعی و اقتصادی با وزنهای عاملی 599/0، 539/0، 378/0 و 324/0 و در محله کوی فرهنگیان به ترتیب اولویت شاخص کالبدی، اقتصادی، زیست محیطی و اجتماعی با وزنهای عاملی 412/0، 260/0، 254/0 و 225/0، بیشترین نقش را در کیفیت محیطی محلات نوبنیاد شهرکرد دارند. همچنین به طور کلی یافته ها حاکی از آن است که متغیرهای رضایت از کیفیت کالبدی- محیطی بیشترین نقش را در بالا رفتن کیفیت محیط در محلات نوبنیاد شهرکرد ایفا میکنند. نهایتا نتایج نشان داد که اختلاف فاحشی در سطح رضایتمندی ساکنان محلات میرآباد غربی و کوی فرهنگیان مشاهده میگردد به طوری که محله میرآباد غربی از نظر کیفیت محیط شهری و سطح رضایت ساکنان از وضعیت مطلوبتری برخوردار میباشد.
مقاله علمی پژوهشی
برنامه ریزی شهری
حسن محمودزاده؛ محمد صمدی؛ مجید پایدار
چکیده
تبریز که سریعترین رشد شهری را در شمالغرب کشور داراست، از بزرگترین شهرهای ایران از لحاظ جمعیتی، اقتصادی، صنعت و حملونقلی است که توسعه فزاینده به موازات عدم رعایت برنامهریزی اصولی کاربریهای اراضی و فرسودگی حملونقل عمومی و بخشاحتراق صنایع و عدم فیلترازسیون مناسب این صنایع به عنوان مثال نیروگاهحرارتی منجر به افزایش ...
بیشتر
تبریز که سریعترین رشد شهری را در شمالغرب کشور داراست، از بزرگترین شهرهای ایران از لحاظ جمعیتی، اقتصادی، صنعت و حملونقلی است که توسعه فزاینده به موازات عدم رعایت برنامهریزی اصولی کاربریهای اراضی و فرسودگی حملونقل عمومی و بخشاحتراق صنایع و عدم فیلترازسیون مناسب این صنایع به عنوان مثال نیروگاهحرارتی منجر به افزایش آلودگی هوا در سطح شهر شده است. بدین منظور پژوهش حاضر سعی دارد با استفاده از متغیرهای ورودی ( فاصله از مراکز صنعتی، رطوبت، دما، تراکمجمعیت، فاصله از مراکز تجاری، فاصله از ایستگاههای اتوبوس، فاصله از مراکز آموزشی، تغییرات پوشش گیاهی، فاصله از آزاد راهها، تراکم ساختمانی، جهت باد، دیاکسید کربن و مونوکسید کربن ) به ارزیابی آلودگی هوا با استفاده از شبکه عصبی مصنوعی و رگرسیون خطی در کلانشهر تبریز بپردازد. در پژوهش حاضر سعی گردید متغیرهای مستقل موثر در توزیع احتمال آلایندگی در دو مدل شبکه عصبی پرسپترون چند لایه (MLP) و رگرسیون خطی در ارتباط گذاشته شود تا بتوان با تعریف تمهیداتی در مدیریت شهری و اثرگذاری و برنامهریزی در متغیرهای یاد شده کنترل آلودگی را بهبود بخشد. نتایج نشان میدهد که عمدهترین آلایندهها بیشتر مربوط به ذرات معلق (PM10)، گاز (CO2)، (SO2) و (NOx) میباشد. پراکندگی ذرات معلق در هوا بیشتر بر اثر تردد وسایط نقلیه، فعالیتهای صنعتی، احتراق سوخت موتورهای دیزل و ساختوساز بیرویه و نیاز به تولید برق بیشتر میباشد. فعالیتهای نیروگاههای حرارتی، پالایشگاه تبریز و سیستمهای گرمایشیخانگی و تجاری درونشهری نیز از جمله عوامل تولید کننده SO2 بوده و بیشترین تولید CO2 مربوط به سوخت خودروهای بنزینسوز میباشد. شدت افزایش مقدار این آلاینده در تمامی ایستگاههای منتخب در فصلهای پاییز و زمستان به مراتب بیشتر بوده بهطوریکه در این فصول آلایندهها به بیش از دوبرابر مجاز نیز میرسند. سهم آلایندههای هوای تبریز را میتوان به سه دسته کلی تقسیمبندی نمود که بیشترین عامل متعلق به بخش نیروگاهحرارتی و حملونقل میباشد.
مقاله علمی پژوهشی
برنامه ریزی شهری
زهرا کاملی فر؛ محمدرضا پورمحمدی؛ شهریور روستایی
چکیده
شهر اسلامی انگاره ای است که سؤالات بسیاری در باب چیستی، ماهیت و ویژگی های آن مطرح بوده است و نظام های علمی گوناگون، از زوایای مختلف بدان پرداخته و تلاش در تبیین و تشریح آن داشته اند. با این حال، مروری انتقادی بر ادبیات مربوطه، نشانگر حجم بالایی از سوءتعبیرها و آشفتگی ها درباره این انگاره و مفاهیم، موضوعات و اهداف مرتبط با آن است. پذیرش ...
بیشتر
شهر اسلامی انگاره ای است که سؤالات بسیاری در باب چیستی، ماهیت و ویژگی های آن مطرح بوده است و نظام های علمی گوناگون، از زوایای مختلف بدان پرداخته و تلاش در تبیین و تشریح آن داشته اند. با این حال، مروری انتقادی بر ادبیات مربوطه، نشانگر حجم بالایی از سوءتعبیرها و آشفتگی ها درباره این انگاره و مفاهیم، موضوعات و اهداف مرتبط با آن است. پذیرش این مسأله که وجود مساجد، گنبدها و مناره ها در بافت یک شهر نمی تواند به معنای اسلامی بودن آن شهر باشد، این امر را بدیهی می سازد که باید در عناصر و مؤلفه های دیگری که نه تنها کالبد، بلکه روح و هویت شهرها را می سازند به دنبال نشانه هایی از زیست مسلمانان و الگوهای یک شهر اسلامی بود. پژوهش کیفی، عرصه ای است که به دلیل ماهیتّ انضمامی آن توانایی خدمت به عنوان زمینه ای تسهیل گر را در این مورد دارد. در پژوهش حاضر سعی شد که با استفاده از تحلیل پدیدارشناسی تفسیری، پیشران های شهر اسلامی از منابع معتبر فقهی(قرآن و نهج البلاغه)، استخراج شود و در ادامه کیفیت تحقق آن ها در تبریز سنجیده شود. نتایج بدست آمده از بخش کیفی پژوهش، پیشران های شهر اسلامی را در 3 دسته ی توحید و وحدت، عدالت و امنیت قرار می دهد. تحلیل های آماری نشان می دهد که مظاهر اسلامی و تحقق اصول آن در شهر تبریز موفقیتآمیز نبوده و نیازمند برنامهریزی برای ارتقای کیفیت تحقق این شاخصها می باشد.
مقاله علمی پژوهشی
سیستم اطلاعات جغرافیایی و سنجش از دور
آناهیتا امیدی؛ میثم ارگانی؛ سحر دارایی
چکیده
امروزه جستجو و انتخاب در حجم بالایی از اطلاعات مکانی و غیرمکانی، فرآیند تصمیمگیری را کاری زمانبر و هزینهبرکردهاست. در این شرایط سامانههای توصیهگر به کار میآیند تا مناسبترین و بهترین گزینه در میان حجم عظیمی از دادههای موجود درکمترین زمان ارائه دهند درحالیکه که بیشترین و بالاترین میزان شباهت با نیاز ...
بیشتر
امروزه جستجو و انتخاب در حجم بالایی از اطلاعات مکانی و غیرمکانی، فرآیند تصمیمگیری را کاری زمانبر و هزینهبرکردهاست. در این شرایط سامانههای توصیهگر به کار میآیند تا مناسبترین و بهترین گزینه در میان حجم عظیمی از دادههای موجود درکمترین زمان ارائه دهند درحالیکه که بیشترین و بالاترین میزان شباهت با نیاز و علاقه کاربران داشته باشند. در حال حاضر مراکز واکسیناسیون کووید19 متعددی در سراسر شهر تهران وجود دارد که هر کدام با خدمات ارائهشدهی متنوع و منحصر بهفرد خود در حال فعالیت هستند. هدف از این پژوهش طراحی و پیادهسازی یک سامانه توصیهگر جهت پیشنهاد بهترین مرکز واکسیناسیون کووید19 در منطقه 6 شهرداری تهران در سال 1400 میباشد. در سامانه توصیهگر پیشنهادی، ابتدا مراکز ارائهدهنده خدمات واکسیناسیون براساس ویژگیهای مکانی با استفاده از الگوریتم خوشهبندی نگاشت خودسازمانده به خوشههایی با ویژگیهای یکسان تقسیمبندی میشوند و در گام دوم با استفاده از منطق فازی نوع دوم، ترجیحات کاربران استنتاج و عدم قطعیت در آن مدلسازی میشود. در نهایت با استفاده از ترکیب خروجیهای بدستآمده از دو مرحله طراحی شده، مرکز واکسیناسیون مناسب با نیاز کاربر جهت توصیهگری شخصیسازی شده استخراج میگردد. نتایج با استفاده از سه پارامتر ارزیابی دقت، فراخوانی و امتیاز F1 مورد بررسی قرار گرفت که به ترتیب مقادیر 0.70 و0.84 و 0.76 بدست آمد. این نتایج نشان داد استفاده از سیستم استنتاج فازی نوع دوم روش مناسبی برای مدلسازی یک سامانه توصیهگر شخصیسازی شده میباشد.
مقاله علمی پژوهشی
برنامه ریزی شهری
علی اکبر سالاری پور؛ امیرمحمد امجدیان
چکیده
بررسی روند توسعه کشورهای مختلف حاکی از آن است که توسعه بخش کشاورزی به عنوان یکی از مهمترین بخشهای اقتصادی برای تحقق توسعه پایدار کشور امری حیاتی است. توسعه روستایی جدا از مسائل شهری نیست زیرا بسیاری از خدمات روستایی و کشاورزی از جمله بازار، توزیع نهاده ها، تجهیزات و ادوات و ... در مراکز شهری قرار دارد. هدف مقاله حاضر بررسی و ارائه ...
بیشتر
بررسی روند توسعه کشورهای مختلف حاکی از آن است که توسعه بخش کشاورزی به عنوان یکی از مهمترین بخشهای اقتصادی برای تحقق توسعه پایدار کشور امری حیاتی است. توسعه روستایی جدا از مسائل شهری نیست زیرا بسیاری از خدمات روستایی و کشاورزی از جمله بازار، توزیع نهاده ها، تجهیزات و ادوات و ... در مراکز شهری قرار دارد. هدف مقاله حاضر بررسی و ارائه راهبردهای توسعه شهر پشتیبان خدمات کشاورزی سنقر است. ایـن پژوهش از لحاظ هدف کاربردی و از نظر چهارچوب در گروه تحقیقات کیفی و کمی قرار میگیرد. ابزار گردآوری دادهها شامل واکاوی اسنادی، مشاهده و پرسشنامه هستند. تحقیق از منظر ماهیت و روش جمع آوری دادهها، توصیفی-پیمایشی و از منظر هدف کاربردی است. نمونه گیری به شکل غیراحتمالی و قصدی انجام شده که با هدف مطالعه سازگاری دارد. روایی محتوای پرسشنامه با کسب نظرات متخصصان و خبرگان مورد بررسی قرار گرفته و تأیید شد؛ ضریب اعتبار پرسشنامه (آلفای کرونباخ) نیز با استفاده از نرم افزارSPSS عدد 0.983به دست آمده و تایید شد. پس از تعیین اعضای لیست متشکل از 26نفر از خبرگان ، 3مرحله دلفی انجام شد. روش تجزیه و تحلیل دادهها در این پژوهش استفاده از ماتریس تحلیل عوامل استراتژیک((SWOT میباشد؛ همچنین جهت اولویتبندی راهبردها ، از ماتریس Qspm، نیز استفاده شده است؛ بدین صورت که در ابتدا عوامل استراتژیک در قالب ماتریس SWOT مشخص گردید و در نهایت با تشکیل ماتریس QSPM ، راهبردهای "استفاده از ظرفیت برند سازی برای توسعه اقتصادی" با کل نمره جذابیت 6.71 ، "توسعه شبکه ارتباطی برون شهری جهت خروج از انزوای جغرافیایی" و "تکمیل زنجیره تولید در بخش کشاورزی و دامپروری" با کل نمره جذابیت 6.39 و "افزایش مشوقها و ایجاد جاذبهها و بسترهای سرمایه گذاری جهت جذب سرمایه گذاران و اشتغالزایی در بخش خصوصی" با کل نمره جذابیت 6.33 به عنوان مهمترین راهبردهای توسعه شهرسنقر معرفی شدند.
مقاله علمی پژوهشی
برنامه ریزی شهری
مجید رحمانی؛ کریم حسین زاده دلیر؛ محمدرضا پاکدل فرد
چکیده
خوانش هر بنا و سازه شهری مستلزم انگاره کل گرایی محیطی و از این رو نیازمند ادارک زیبایی شناختی است. منظر شهری در قلب این انگاره قرار دارد. انگاره ای که در پیوند با ابژکتیویسم سیما و منظر شهری به مفهوم کیفیت زندگی پیوند می خورد. در این مقاله منفعت عمومی صرفا به معنای مرسوم خدمات شهری و توزیع برابر آن ها نگریسته نمی شود بلکه با توجه به تصویری ...
بیشتر
خوانش هر بنا و سازه شهری مستلزم انگاره کل گرایی محیطی و از این رو نیازمند ادارک زیبایی شناختی است. منظر شهری در قلب این انگاره قرار دارد. انگاره ای که در پیوند با ابژکتیویسم سیما و منظر شهری به مفهوم کیفیت زندگی پیوند می خورد. در این مقاله منفعت عمومی صرفا به معنای مرسوم خدمات شهری و توزیع برابر آن ها نگریسته نمی شود بلکه با توجه به تصویری شدن ساختارهای بازنمایی شهری، منظر شهری و کیفیت فضا هم در این ساختارها منفعت و کالایی عمومی است. توزیع برابر این کالای عمومی در ارتقای کیفیت زندگی هم به صورت محسوس و هم آماری قابل بررسی است. روش تحقیق توصیفی تحلیلی است. تعداد 120 نفر به صورت تصادفی از ساکنان منطقه 2 شهرداری شیراز مورد پرسشگری قرار گرفته اند. نتایج تحقیق حاکی از آن است که کیفیت مطلوب و خوانایی سیما و منظر شهری در تعلق مکانی، جریان سرمایه گذاری و رشد و کیفیت زندگی تاثیر مستقیم و معنی دارد. . . . . . . . . . . . . .