ژئوتوریسم، اکوتوریسم و گردشگری
اکبر اصغری زمانی؛ محجبه بارعی؛ رحیم حیدری چیانه
چکیده
در طی سالیان اخیر، یکی از دلایل و انگیزه های سفر جهانگردان، وجود سایت های میراث جهانی در مقصد مورد نظر است. این سایتها که توسط یونسکو معرفی و ذینفعان و رسانههای وابسته گردشگری، آنها را تبلیغ و باز شناسایی میکند، گزینه شاخصی در انتخاب یک مقصد گردشگری است و به همین جهت، شناخت ارزشهای سایتهای میراث جهانی و تبدیل این منبع به یک جاذبه ...
بیشتر
در طی سالیان اخیر، یکی از دلایل و انگیزه های سفر جهانگردان، وجود سایت های میراث جهانی در مقصد مورد نظر است. این سایتها که توسط یونسکو معرفی و ذینفعان و رسانههای وابسته گردشگری، آنها را تبلیغ و باز شناسایی میکند، گزینه شاخصی در انتخاب یک مقصد گردشگری است و به همین جهت، شناخت ارزشهای سایتهای میراث جهانی و تبدیل این منبع به یک جاذبه گردشگری بین المللی، می تواند نقش مهم بزرگی در توسعه ی گردشگری شهری و یا منطقه ای که سایت در آن قرار دارد، داشته باشد. در این پژوهش، به شاخصهها و گویههای مرتبط با چگونگی توسعه ی گردشگری در بازار تاریخی تبریز از جمله مفاهیم گردشگری فرهنگی و شهری پرداخته شده است. بنابر نتایج حاصله از پژوهش، سه گویه ارزشمندی، جاذبه شاخص، آگاهی و مسئولیت به عنوان گویههای اصلی توسعهی گردشگری بازار شناسایی شدند. گویه ارزشمندی در مرکز این ساختار قرار دارد و گویههای جاذبهی شاخص و آگاهی هم نتیجه این ارزشمندی و هم از شاخصههای توسعه ی گردشگری هستند.
ژئوتوریسم، اکوتوریسم و گردشگری
مهرداد وهاب زاده زرگری؛ فریبا اسفندیاری درآباد؛ زهره شیخلر؛ بهروز نظافت تکله؛ اویس وهاب زاده زرگری
چکیده
صنعت گردشگری بر پایه ژئوتوریسم و مقاصد ژئومورفولوژیک در سالهای اخیر تبدیل به یکی از کانونهای توریسمی و مسافرتی شده است. بنابراین با توجه به توسعه صنعت گردشگری، ارزیابی کانونهای ژئوتوریسمی به لحاظ کارایی و رقابتپذیری امری ضروری است. هدف از پژوهش حاضر توان سنجی پتانسیلهای مقاصد ژئومورفولوژیکی و ژئوتوریسم شهر خلخال بخش شاهرود ...
بیشتر
صنعت گردشگری بر پایه ژئوتوریسم و مقاصد ژئومورفولوژیک در سالهای اخیر تبدیل به یکی از کانونهای توریسمی و مسافرتی شده است. بنابراین با توجه به توسعه صنعت گردشگری، ارزیابی کانونهای ژئوتوریسمی به لحاظ کارایی و رقابتپذیری امری ضروری است. هدف از پژوهش حاضر توان سنجی پتانسیلهای مقاصد ژئومورفولوژیکی و ژئوتوریسم شهر خلخال بخش شاهرود است. در این پژوهش از دو مدل کوبالیکوا و پاوولوا و همچنین برای تبدیل نتایج به نقشه از نرمافزار GIS استفادهشده است. نتایج بهدستآمده در مدل کوبالیکوا نشاندهنده این است که دهستان شال با کسب 11 امتیاز به دلیل تنوع بالای پدیدههای ژئومورفیک و زمینشناسی دارای پتانسیل بالا در بخش ژئوتوریسمی و مقاصد ژئومورفیک دارد و همچنین دهستانهای شاهرود و پلنگا نیز به ترتیب با کسب 8 و 7 امتیاز در ردههای پایینتر قرار دارند. نتایج مبتنی بر ماتریس مثبت و منفی در مدل پاوولوا نیز نشان میدهد که دهستان شال با کسب امتیاز 71/1 به خاطر داشتن سایتهای چینهای، غارها و سایتهای هیدرولوژیکی متنوع بیشترین رقابتپذیری را دارد و در رتبه عالی به لحاظ رقابتپذیری قرارگرفته است. دهستانهای شاهرود و پلنگا نیز به ترتیب با امتیاز 61/1 و 53/1 به علت تنوع پایین پدیدهها و امکانات خدماتی در رتبههای خیلی خوب قرار دارند اما هر سه از دهستانهای بخش شاهرود در معیار کسری بودجه دارای مقادیر پایینی هستند که نشان از عدم برنامهریزی راهبردی در بخش گردشگری در این منطقه است. همچنین تحلیل نقشههای توانسنجی نیز نشاندهنده این است که مدل پاوولوا به خاطر پارامترهای زیاد در ارزیابی نسبت به مدل کوبالیکوا دارای دقت و اعتبار بالایی است.
برنامه ریزی روستایی
حسین کریم زاده؛ حمدالله سجاسی قیداری؛ رباب نقی زاده
چکیده
کارآفرینی گردشگری روستایی رویکردی راهبردی برای گذار به جامعه پایدار در نظر گرفته شده است. تمایل به کارآفرینی گردشگری روستایی از طریق ویژگیها و تواناییهای منحصر به فرد هر روستا منعکس میشود.
این مقاله با هدف تعیین جنبههای ضروری کارآفرینی گردشگری روستایی بر اساس مزیتهای استراتژیک در ارتباط با روستاهای گردشگری استان اردبیل ...
بیشتر
کارآفرینی گردشگری روستایی رویکردی راهبردی برای گذار به جامعه پایدار در نظر گرفته شده است. تمایل به کارآفرینی گردشگری روستایی از طریق ویژگیها و تواناییهای منحصر به فرد هر روستا منعکس میشود.
این مقاله با هدف تعیین جنبههای ضروری کارآفرینی گردشگری روستایی بر اساس مزیتهای استراتژیک در ارتباط با روستاهای گردشگری استان اردبیل از طریق ابزار پرسشنامه انجام شده است.
جامعه آماری این پژوهش شامل 363 نفر از ساکنین روستاهای گردشگری استان اردبیل میباشد که با استفاده از فرمول کوکران محاسبه شده است.
برای جمعآوری اطلاعات، پرسشنامهای در دو بخش در اختیار پاسخگویان قرار گرفت که بخش اول اطلاعاتی در مورد ویژگیهای دموگرافیکی و اجتماعی ساکنین جمعآوری میکند و بخش دوم پرسشنامه، شامل سؤالاتی در مورد بررسی مزیتهای استراتژیک مؤثر در کارآفرینی گردشگری روستایی با 40 سؤال میباشد.
برای بررسی مزیتهای استراتژیک مؤثر در کارآفرینی گردشگری روستایی، نتایج حاصل از استناد نظری به عنوان شاخصهای عملیاتی مزیتهای استراتژیک به صورت پرسشنامه محقق ساخته درآمده و اقدام به گردآوری دادهها شده است.
این تحقیق بر اساس هدف کاربردی و ماهیت آن به صورت توصیفی و تحلیلی میباشد.
تجزیه و تحلیل آماری با استفاده از نرم افزار SPSS و مدل سازی معادلات ساختاری (SEM) طراحی شده با نرم افزار LISREL انجام شده است.
نتایج نشان میدهد تمامی ابعاد (اقتصادی، اجتماعی، فرهنگی، کالبدی، انسانی و طبیعی) مزیتهای استراتژیک معنیدار میباشد. در این مطالعه متغیر « پذیرش عقاید و ارزشهای جدید » در شاخص « انعطافپذیری »، متغیر « دسترسی به امکانات رفاهی (آب، برق، گاز و...) » در شاخص « انرژی » و متغیر « توانایی انتقال تخصص و مهارت خود به دیگران نظیر فرزندان، دوستان یا آشنایان » در شاخص « تخصص و مهارت » رتبههای اول تا سوم را از دیدگاه پاسخگویان به خود اختصاص دادهاند.
برنامه ریزی روستایی
سیدهادی طیب نیا؛ مریم حسین زئی
چکیده
جوامع انسانی در طول تاریخ کماکان با مخاطرات روبرو بوده و همواره اثرات زیان باری را متحمل شده اند. مخاطرات محیطی نه تنها به لحاظ تعداد، بلکه با افزایش تنوع و میزان خسارات به ویژه در نواحی روستایی در حال وقوع اند. ارتباط نزدیک با محیط، محرومیت، عدم آگاهی و آمادگی موجب افزایش آسیب پذیر شدن نواحی روستایی می شود. با این وجود پدیده هایی اجتناب ...
بیشتر
جوامع انسانی در طول تاریخ کماکان با مخاطرات روبرو بوده و همواره اثرات زیان باری را متحمل شده اند. مخاطرات محیطی نه تنها به لحاظ تعداد، بلکه با افزایش تنوع و میزان خسارات به ویژه در نواحی روستایی در حال وقوع اند. ارتباط نزدیک با محیط، محرومیت، عدم آگاهی و آمادگی موجب افزایش آسیب پذیر شدن نواحی روستایی می شود. با این وجود پدیده هایی اجتناب ناپذیر بوده و تنها راه مقابله با آن، مدیریت آنها است. یکی از رویکردهای رویارویی با مخاطرات و بحرانهای محیطی، تابآوری است. منطقه مورد مطالعه با قرارگیری در معرض انواع مختلف مخاطرات، در شرایط آسیب پذیری بالایی قرار دارد و سنجش میزان تاب آوری آن ضرورت دارد. این پژوهش از نوع کاربردی و هدف آن بررسی سطح تاب آوری سکونتگاه های روستایی شهرستان سربازاست. روش تحقیق توصیفی تحلیلی و مبتنی بر پیمایش است. داده های موردنیاز با استفاده از مطالعات کتابخانه ای و بررسی میدانی در سطح خانوار گردآوری شده و حجم نمونه طبق فرمول کوکران از جامعة 2276خانواری، معادل 329 خانوار برآورد شد و پرسشنامه با روش نمونه گیری تصادفی ساده تکمیل شد. نتایج پژوهش نشان داد که سطح تاب آوری در بعد اجتماعی و کالبدی به ترتیب با میانگین45/3 و23/3 درحد مطلوب، در بعد اقتصادی با میانگین 01/3 در حد متوسط،ودربعدنهادی با میانگین 85/2 در حد نامطلوب قراردارد.
برنامه ریزی شهری
لیلا محمدی کاظم آبادی؛ صدیقه لطفی؛ عامر نیک پور
چکیده
امروزه آلودگی هوای کلانشهرها بحرانهای اساسی در زمینه توسعه؛ اقتصادی، اجتماعی، زیستمحیطی و کالبدی ایجاد کرده است بهطوریکه این موضوع به اولویت اول برای برنامهریزان شهری در جهت کنترل این معضل تبدیلشده است. بررسی تأثیرات فرم شهری بر کیفیت هوا هم در تحقیقات تجربی و هم نظری مورد توجه قرار گرفته است. کلانشهر اراک به دلیل وجود ...
بیشتر
امروزه آلودگی هوای کلانشهرها بحرانهای اساسی در زمینه توسعه؛ اقتصادی، اجتماعی، زیستمحیطی و کالبدی ایجاد کرده است بهطوریکه این موضوع به اولویت اول برای برنامهریزان شهری در جهت کنترل این معضل تبدیلشده است. بررسی تأثیرات فرم شهری بر کیفیت هوا هم در تحقیقات تجربی و هم نظری مورد توجه قرار گرفته است. کلانشهر اراک به دلیل وجود منابع زیاد انتشار آلودگی هوا در بیش از نیمی از روزهای سال بویژه برای گروه های آسیب پذیر ناسالم میباشد و هماکنون جزء هشت شهر آلوده کشور است. لذا هدف تحقیق حاضر سنجش و ارزیابی تأثیر شاخصهای فرم شهر بر آلودگی کلانشهر اراک است. دادهها و اطلاعات موردنیاز تحقیق با مطالعه اسناد، طرحها، مقالات و مراجعه به به سازمانهای مرتبط (شهرداری، سازمان محیطزیست و...) جمعآوریشده است. جهت تجزیهوتحلیل دادهها از نرمافزار GIS، مدل رگرسیون GWR و مدل Moran استفادهشده است. درنهایت نتیجهگیری تحقیق مؤید این مطلب است؛ که در مناطق شهری اراک که از وضعیت اسپرالی(منطقه 1و 3) برخوردار هستند، رابطه فضایی آلایندهها با فرم شهر در سطح بالایی قرار دارد. که از دلایل این موضوع؛ وجود کارخانههای صنعتی ماشینسازی، کارخانه آلومینیوم و وجود نیروگاه پتروشیمی شازند است.
همچنین در مناطق فشرده شهر به لحاظ جمعیتی و ساختمانسازی(4و 5) تجمع آلایندههای SO و O3 در سطح بالایی قرار دارد. این مطالعه به بررسی فرم مناطق و آلودگی هوا در شهری پرداخت که تمرکز صنایع وضعیت محیطی را تشدید کرده است. بنابراین برنامه ریزی و سیاست های شهری باید متناسب با عملکرد شهری و ساختار صنعتی کلانشهر اراک طراحی و تدوین شود.
همچنین در مناطق فشرده شهر به لحاظ جمعیتی و ساختمانسازی(4و 5) تجمع آلایندههای SO و O3 در سطح بالایی قرار دارد. این مطالعه به بررسی فرم مناطق و آلودگی هوا در شهری پرداخت که تمرکز صنایع وضعیت محیطی را تشدید کرده است.
آمایش سرزمین
بهمن ویسی نبیکندی؛ ابوالفضل قنبری
چکیده
در دهههای گذشته، تنوع زیستی و کیفیت زیستگاه استانهای شمالی به دلیل رشد جمعیت، گسترش زمینهای ساخته شده، تغییرات آب و هوایی و افزایش فعالیتهای گردشگری دستخوش تغییرات اساسی شده است. در این پژوهش، نقشههای LULC شهر آمل برای سالهای 2000 و 2020 با استفاده از تصاویر ماهواره ای لندست تهیه شد. علاوه بر این، با استفاده از مدل CA-Markov، یک شبیهسازی ...
بیشتر
در دهههای گذشته، تنوع زیستی و کیفیت زیستگاه استانهای شمالی به دلیل رشد جمعیت، گسترش زمینهای ساخته شده، تغییرات آب و هوایی و افزایش فعالیتهای گردشگری دستخوش تغییرات اساسی شده است. در این پژوهش، نقشههای LULC شهر آمل برای سالهای 2000 و 2020 با استفاده از تصاویر ماهواره ای لندست تهیه شد. علاوه بر این، با استفاده از مدل CA-Markov، یک شبیهسازی برای سال 2035 با در اعمال دو سناریو پایه (BAU) و حافظت اکولوژیکی (EP) جهت پیشبینی و ارزیابی کیفت و تنوع زیستی منطقه مورد مطالعه در آینده صورت گرفت. برای ارزیابی تغییرات مکانی-زمانی رخ داده در HQ، مدل InVEST-HQ را با مدل CA-Markov یکپارچه کردیم. نتایج نشان میدهد که HQ در محدودهی شهر آمل به طور قابل توجهای در طول دوره 2020-2000 کاهش یافته است که عمدتاً متأثر از گسترش شهرنشینی و توسعه کشاورزی است. در طول دوره 2035-2020 بر اساس سناریو BAU الگوی منظر و HQ همچنان روند کاهشی شدید قبلی را حفظ میکند، در حالی که سناریو EP نقش کلیدی در تثبیت و حمایت از کیفیت و شاخص زیستگاه منطقه خواهد داشت، که اهمیت حفاظت از فضاهای اکولوژیکی مانند پوشش جنگلی و علفزار را برجسته میکند. این تحقیق فراتر از ارائه شواهد مبنی بر اینکه گسترش شهری یک عامل کلیدی در تغییرات فوقالذکر است، اهمیت سنجش از دور را در مدلسازی اکولوژیکی بهویژه در مناطقی همچون ایران که اطلاعات و جمع آوری دادهها محدود است را نشان میدهد. نتایج این تحقیق با ادغام تصاویر سنجش از دور مربوطه با تکنیکهای جدید در پایش تغییرات LULC بر تخریب زمین و حتی دستیابی به اهداف توسعه پایدار، اهمیت زیادی برای مدیران محلی و سازمانهای مربوطه در تعیین راهکارها و استراتژیهای موثرتری برای حافظت از زیستگاهها دارد.
آب و هواشناسی
مهناز صابر؛ برومند صلاجی؛ رقیه ملکی مرشت
چکیده
در این پژوهش مؤلفههای بیلان آب حوضه آبریز ارس برای دوره 28 ساله (1987-2014) در مدل SWAT شبیهسازی گردید. بدین منظور کارایی و قابلیت مدل SWAT توسط SWAT CUP با استفاده از الگوریتم SUFI2 و بر اساس داده دبی مشاهداتی در ایستگاه هیدرومتری منتخب حوضه ارس (بدوی) با 70 درصد از دادهها (1987-2006) واسنجی و با 30 درصد بقیه (2007-2014) اعتبارسنجی شد. بر مبنای دادههای رستری ...
بیشتر
در این پژوهش مؤلفههای بیلان آب حوضه آبریز ارس برای دوره 28 ساله (1987-2014) در مدل SWAT شبیهسازی گردید. بدین منظور کارایی و قابلیت مدل SWAT توسط SWAT CUP با استفاده از الگوریتم SUFI2 و بر اساس داده دبی مشاهداتی در ایستگاه هیدرومتری منتخب حوضه ارس (بدوی) با 70 درصد از دادهها (1987-2006) واسنجی و با 30 درصد بقیه (2007-2014) اعتبارسنجی شد. بر مبنای دادههای رستری ورودی به مدل، این حوضه به 68 زیرحوضه با 1264 واحد پاسخ هیدرولوژیکی تقسیم و محاسبات در سطح آنها انجام شد. با استفاده از 14 پارامتر مهم که بر اساس مقایسه نتایج تحلیل حساسیت از بین چندین پارامتر انتخاب شده بودند، کالیبره کردن مدل SWAT انجام شد. در مرحله تحلیل حساسیت مدل، پارامترهای مربوط به دمای ماهانه و دمای هوا و فاکتور تبخیر از خاک از فایلهای .bsn و .wgn و .hru بهعنوان مؤثرترین پارامترها در شبیهسازی دبی جریان ایستگاه هیدرومتری منتخب حوضه ارس شناسایی شدند. با اجرای 300 باره کالیبراسیون، در نهایت بهترین دور شبیهسازی بر اساس معیار هدف شناسایی شده و دادههای خروجی مورد ارزیابی قرار گرفت. کارایی و دقت مدل در دوره واسنجی (1987-2006) بر اساس معیارهای ارزیابی NS، P-Factor، R-Factor و R2 بهترتیب 64/0، 71/0، 27/0 و 79/0 محاسبه گردید که نشاندهنده رضایتبخش بودن کارایی مدل در شبیهسازی بیلان آب حوضه ارس است. مقدار این معیارها در دوره اعتبارسنجی بهترتیب 7/0، 78/0، 3/ و 68/0 محاسبه شد.
ژئومورفولوژی
موسی عابدینی؛ ابوذر صادقی
چکیده
هدف از این پژوهش محاسبه جزیره حرارتی شبانه کلانشهر تبریز (UHI ) و ارتباط آن با کاربری اراضی شهری است. برای انجام این پژوهش از دادههای شبانه ماهواره ترا سنجنده استر (باندهای10 الی 14) و سنتینل 3 از سنجنده SLSTR استفاده شد. تصویر سنجنده استر در محیط نرمافزار ENVI 5.3.1 و تصویر سنجنده SLSTR ماهواره سنتینل در محیط نرمافزار SNAP محاسبه و با استفاده ...
بیشتر
هدف از این پژوهش محاسبه جزیره حرارتی شبانه کلانشهر تبریز (UHI ) و ارتباط آن با کاربری اراضی شهری است. برای انجام این پژوهش از دادههای شبانه ماهواره ترا سنجنده استر (باندهای10 الی 14) و سنتینل 3 از سنجنده SLSTR استفاده شد. تصویر سنجنده استر در محیط نرمافزار ENVI 5.3.1 و تصویر سنجنده SLSTR ماهواره سنتینل در محیط نرمافزار SNAP محاسبه و با استفاده از ARCGIS 10.8 سایر محاسبات آماری و خروجی انجام شد. در تصویر استر با کمینه دما 14/5 و بیشینه دما 91/23 درجه سانتیگراد که بیشترین دمای مناطق در این تصویر مربوط به کاربریهای زمین بایر، حمل و نقل، کشاورزی، صنعتی و مسکونی و همچنین مناطق کم ارتفاع و مناطق دارای فاقد پوشش گیاهی است. بیشترین درصد مساحت مربوط به دمای بین 16/15 الی 88/17 درجه سانتیگراد حدود 75/45 درصد شهر است. مناطقی با دمای بیش از 19 درجه سانتیگراد مساحتی برابر با 451/31 کیومتر مربع یعنی 58/12 درصد را شامل میشود. در سنجنده SLSTR نیز کمینه دما 84/12 و بیشینه دما 62/21 درجه سانتیگراد است که دو سنجنده در کمینه با هم اختلاف زیادی داشتند ولی در بیشینه دما از اختلاف کمتری برخوردار بودند. در این سنجنده نیز کاربریهای زمین بایر، حمل و نقل، کشاورزی، صنعتی و مسکونی بیشترین دما را دارند. در این سنجنده نیز دمای بین 29/17 الی 45/18 دارای بیشترین درصد مساحت بوده و مناطق دارای بالای 19 درجه سانتیگراد مساحتی معادل 068/17 کیلومتر مربع یعنی 82/6 درصد مساحت را شامل میشود . با توجه به نتایج استخراج شده که هر دو ماهواره دمای تقریبا مشابه و کاربری و مناطقی که دارای دمای بالایی بودند مشترک استخراج کردند میتوان گفت که در استخراج جزیره حرارتی شهری (دمای شبانه) از هر دو ماهواره میتوان استفاده کرد.
برنامه ریزی شهری
لیلی هوجقانی؛ علیرضا رستمزاده خسروشاهی؛ علی محمودزاده
چکیده
پژوهش حاضر با هدف امکان سنجی فنی، اقتصادی و زیست محیطی نیروگاه خورشیدی مقیاس کوچک در منطقه شمالغرب ایران انجام شده است. منطقه مورد مطالعه در تحقیق حاضر ناحیه شمال غربی کشور میباشد. تحقیق از نظر هدف کاربردی و پژوهش حاضر از نوع تحقیق توصیفی یا غیر آزمایشی میباشد و از منظر نوع داده، کمی میباشد. در این پژوهش ابتدا به روش میدانی و کتابخانهای ...
بیشتر
پژوهش حاضر با هدف امکان سنجی فنی، اقتصادی و زیست محیطی نیروگاه خورشیدی مقیاس کوچک در منطقه شمالغرب ایران انجام شده است. منطقه مورد مطالعه در تحقیق حاضر ناحیه شمال غربی کشور میباشد. تحقیق از نظر هدف کاربردی و پژوهش حاضر از نوع تحقیق توصیفی یا غیر آزمایشی میباشد و از منظر نوع داده، کمی میباشد. در این پژوهش ابتدا به روش میدانی و کتابخانهای به مطالعه منطقه مورد مطالعه پرداخته و سپس به روش تحلیلی به محاسبه میزان انرژی و ضریب ظرفیت نیروگاه پرداخته خواهد شد و در ادامه، جنبه اقتصادی طرح مورد بررسی قرار خواهد گرفت. در این تحقیق با استفاده از نرم افزار RETScreen به محاسبه میزان انرژی خورشیدی دریافتی، ضریب ظرفیت نیروگاه، برآورد هزینه های اولیه و دوره ای، محاسبه میزان کاهش گازهای گلخانه ای و ارزیابی مالی پرداخته خواهد شد. نتایج نشان دهنده این است که بیشترین تابش خورشید در شهر تبریز مربوط به ماه ژوئن میباشد و کمترین میزان تابش خورشید در طول سال مربوط به ماه دسامبر می باشد. در نیروگاه خورشیدی 10000 کیلو واتی انتخاب شده با تنظیم نشانه محک میتوان گفت که، در حداقل هزینه، تولید هر کیلو وات ساعت انرژی الکتریکی در شهر تبریز از طریق انرژی خورشیدی 0.275 دلار هزینه دارد و به نسبت سایر روشها هزینهی زیادی را به خود اختصاص میدهد. تولید همین میزان برق از طریق سیستم فتوولتاییک 0.060 دلار هزینه دارد. با توجه به نتایج بدست آمده در صورتی که این نیروگاه راهاندازی شود، از نظر اقتصادی به صرفه نیست اما به صورت چشمگیری موجب کاهش الودگی هوا می شود.
آمایش سرزمین
حمیدرضا پورخباز؛ سپیده راز؛ شهرام یوسفی خانقاه؛ سعیده جوانمردی
چکیده
هدف: دفن بهداشتی یکی از کاربردیترین و عمدهترین روشهای دفع زبالههای شهری میباشد که اکثراً در سیستم مدیریت پسماندهای شهری برای جلوگیری از پیامدهای منفی زیستمحیطی مورد استفاده قرار میگیرد. بدین منظور یافتن مکان صحیح جهت دفن زبالههای شهری اهمیت بسزایی دارد. لذا با توجه به کاربردی بودن این پژوهش و لزوم اجرای آن برای کلیه ...
بیشتر
هدف: دفن بهداشتی یکی از کاربردیترین و عمدهترین روشهای دفع زبالههای شهری میباشد که اکثراً در سیستم مدیریت پسماندهای شهری برای جلوگیری از پیامدهای منفی زیستمحیطی مورد استفاده قرار میگیرد. بدین منظور یافتن مکان صحیح جهت دفن زبالههای شهری اهمیت بسزایی دارد. لذا با توجه به کاربردی بودن این پژوهش و لزوم اجرای آن برای کلیه شهرهایی که فاقد روش دفن بهداشتی زبالههای شهری هستند، پژوهش حاضر اجرا گردید که استفاده از توابع عضویت و روش فازی چانگ در این تحقیق، میتواند نوآوری موضوع در این رابطه باشد. لذا هدف از این پژوهش تعیین مکان مطلوب جهت دفن بهداشتی زبالههای شهر اندیمشک میباشد.
روش پژوهش: پس از آمادهسازی لایههای اطلاعاتی معیارها در محیط ArcGIS، لایهها با استفاده از توابع عضویت فازی و اعداد فازی مثلثی، استاندارد و بیبعد شدند، سپس عملیات وزندهی معیارها به روش FAHP چانگ انجام و در گام آخر تلفیق لایهها به روش WLC صورت گرفت.
نتایج: یافتهها نشان میدهد که در مرحله وزندهی با استفاده از روش FAHP چانگ و مقایسات زوجی کارشناسان، بیشترین وزن به معیار کاربری اراضی فعلی و کمترین وزن نیز به معیار شیب اختصاص یافت. در ضمن، صحت ارزیابی نقشه نهایی مکان دفن زباله به کمک ضریب کاپا، ضریب 76/0 را نشان داد که نشان از صحت و درستی کلاسهبندی روش FAHP چانگ دارد. در روش FAHP 23٪ منطقه مورد مطالعه بعنوان طبقه مناسب و دارای مطلوبیت بالا برای مکانیابی دفن زباله شهری شناسایی شد.
نتیجهگیری: با توجه به یافتهها نتیجه میشود که آنالیز تصمیمگیری چندمعیاره فازی، تکنیک مناسبی برای مکانیابی محل دفن زبالههای شهری میباشد. با توجه به نقشه نهایی، منطقهای با تناسب بسیار بالا با مساحتی بالغ بر 114 هکتار به عنوان بهترین مکان برای دفن زبالههای شهری اندیمشک مشخص گردید.
برنامه ریزی شهری
ندا سهرابی؛ حسن سجادزاده؛ امیربهادر ثمری
چکیده
کیفیت محیطی بخشی از رضایتمندی انسانها از محیط را تشکیل میدهد. با این که رویکرد پیادهمداری در طراحی فضاهای شهری نقش مهمی در ارتقاء کیفیتمحیطی ایفاء میکند، اما رویکردهای یکسان و بدون توجه به ماهیت فضایی، پتانسیلها و ظرفیتهای محیطی در احداث پیادهراههای شهری نه تنها موجبات ارتقاء کیفیتمحیطی و رضایتمندی را به دنبال ...
بیشتر
کیفیت محیطی بخشی از رضایتمندی انسانها از محیط را تشکیل میدهد. با این که رویکرد پیادهمداری در طراحی فضاهای شهری نقش مهمی در ارتقاء کیفیتمحیطی ایفاء میکند، اما رویکردهای یکسان و بدون توجه به ماهیت فضایی، پتانسیلها و ظرفیتهای محیطی در احداث پیادهراههای شهری نه تنها موجبات ارتقاء کیفیتمحیطی و رضایتمندی را به دنبال نخواهد داشت، بلکه موجب تنزل کیفیت اجتماعی و اقتصادی فضاهای شهری میشود. هدف از این پژوهش ارزیابی مؤلفههای کیفیت محیطی در پیادهراه بوعلی و اکباتان شهر همدان از منظر کاربران در راستای پاسخگویی به نیازهای شهروندان و رضایتمندی کاربران میباشد. روش این پژوهش از نظر هدف کاربردی و از نظر روش انجام توصیفی- تحلیلی است. شاخصها و معیارهای مورد سنجش در ارتباط با کیفیت محیطی با مروری بر متون معتبر علمی، استخراج شده و سپس به وسیله پرسشنامه اقدام به گردآوری نظرات شهروندان و شاغلان شد. جامعه آماری در این تحقیق نامحدود بوده که با استفاده از روش بررسی جامعه نامحدود، حجم نمونه در این تحقیق 200 نفر انتخاب گردید. جهت اعتبار پایایی از آلفای کرونباخ و سنجش روایی از شاخص KMO و آزمون کرویت بارتلت استفاده شده است. برای تحلیل آماری دادهها از تحلیل عاملی اکتشافی و به منظور مقایسه دو پیادهراه بوعلی و اکباتان شهر همدان از آزمون تی دو نمونهای مستقل در نرمافزار SPSS استفاده شده است. یافتههای حاصل از تحلیل عامل اکتشافی نشان میدهد عامل «حضورپذیری»، «پاسخدهندگی محیط»، «تنوع فعالیت فرهنگی و اجتماعی»، «آسایش و امنیت» و «سهولت تردد و دسترسی» به ترتیب بالاترین سهم را در تببین کیفیت محیط میگذارد. همچنین نتایج مقایسه عوامل کیفیتمحیطی نشان میدهد که پیادهراه بوعلی در عامل حضورپذیری، پاسخدهندگی محیط، تنوع فعالیت فرهنگی- اجتماعی در وضعیت مناسبتری قرار گرفته است.
برنامه ریزی شهری
فریدون بابایی اقدم؛ رحیم حیدری چیانه؛ قاسم رحیمی فرد
چکیده
در سالهای اخیر رقابتپذیری بهعنوان مفهوم اقتصادی تأثیرگذار بر توسعه پایدار صنعت گردشگری مطرح میشود. شاید تا چند سال پیش فقط ارائه خدماتی مثل اتاقهای تمیز، سرویس حملونقل و غذای مناسب، مشتریان هتلها را راضی نگه میداشت؛ ولی در حال حاضر مسافران هتلها کل فرایند دریافت خدمات از مرحله ورود به اماکن اقامتی تا مرحله ترک آن را ...
بیشتر
در سالهای اخیر رقابتپذیری بهعنوان مفهوم اقتصادی تأثیرگذار بر توسعه پایدار صنعت گردشگری مطرح میشود. شاید تا چند سال پیش فقط ارائه خدماتی مثل اتاقهای تمیز، سرویس حملونقل و غذای مناسب، مشتریان هتلها را راضی نگه میداشت؛ ولی در حال حاضر مسافران هتلها کل فرایند دریافت خدمات از مرحله ورود به اماکن اقامتی تا مرحله ترک آن را مورد ارزیابی قرار میدهند و انتظارات خود را با کیفیت خدمات ارائهشده مقایسه و این ارزیابی را مبنای مراجعات بعدی قرار میدهند. از مهمترین ویژگیهای خدمات اقامتی، ایجاد حس اطمینان و آسایش به مشتریان از طریق رابطهای باکیفیت بالا و توجه به تأمین نیازهای روحی و جسمی مسافران هست. پژوهش حاضر از نوع توصیفی - تحلیلی و به لحاظ هدف کاربردی است. باتوجهبه شاخصهای مورد بررسی، برای جمع آوری داده ها از روش تحقیق کتابخانهای و سپس میدانی (روش پرسشنامه - طیف لیکرت) از گردشگران مراکز اقامتی در تبریز استفاده شده است. برای تجزیهوتحلیل دادههای گردآوریشده با استفاده از نرمافزار SPSS و آزمونهای آماری تی تک نمونهای (T-Test) بهمنظور ارزیابی شاخصهای رقابتپذیری شهر تبریز استفاده شد. از تحلیل رگرسیون چندمتغیره و تحلیل واریانس (Anova) برای بررسی و مطالعه وجود رابطه بین شاخصهای رقابتپذیری گردشگری شهر تبریز و مدیریت کیفیت فراگیر و مشخصکردن تأثیر هر یک از متغیرهای مدیریت کیفیت فراگیر بر رقابتپذیری گردشگری شهر تبریز استفاده شد. همچنین برای چگونگی روابط بین متغیرها در بازه سهماهه تیرماه و مهرماه 1402، همبستگی آن هم مورد بررسی قرار گرفت که از نوع مثبت بود و نتایج پژوهش نشان داد که با اعمال مدیریت کیفیت فراگیر، اندازه شاخصهای رقابتپذیری گردشگری نیز در طول زمان در مراکز اقامتی تبریز افزایش پیدا میکند.
آب و هواشناسی
مهدی اسدی
چکیده
در این پژوهش سعی شد با استفاده از مدلهای IPSL-CM5A-LR و GFDL-ESM2M مربوط به گزارش CMIP5 و مدلهای GFDL-ESM4 و IPSL-CM6A-LR مربوط به گزارش CMIP6 که از بین 10 مدل که بیشترین ضریب تبیین (r^2) با دادههای دما و بارش ایستگاه بیرجند داشتند به پیشنگری روند پارامترهایی آب و هوایی مؤثر بر رشد محصول بادام برای دوره 2021 تا 2100 پرداخته شود. نتایج بررسیهای حاصل از خروجیهای ...
بیشتر
در این پژوهش سعی شد با استفاده از مدلهای IPSL-CM5A-LR و GFDL-ESM2M مربوط به گزارش CMIP5 و مدلهای GFDL-ESM4 و IPSL-CM6A-LR مربوط به گزارش CMIP6 که از بین 10 مدل که بیشترین ضریب تبیین (r^2) با دادههای دما و بارش ایستگاه بیرجند داشتند به پیشنگری روند پارامترهایی آب و هوایی مؤثر بر رشد محصول بادام برای دوره 2021 تا 2100 پرداخته شود. نتایج بررسیهای حاصل از خروجیهای آزمون من - کندال بیانگر آن بود که میانگین، بیشینه و کمینه دما دارای روند افزایشی بالای 3 درجه سانتیگراد بوده و همچنین میزان بارش دارای روند کاهشی میباشد که نشان از حاکمیت شرایط خشکی در دوره مطالعاتی 2021 تا 2100 است. همچنین نتایج حاصل از مدلهای اقلیمی بیانگر آن بود که مقادیر RMSE و MAD مربوط به دما در تمامی مدلهای مورد بررسی زیر 322/1 بوده و کمترین میزان RMSE و MAD مربوط به مدل GFDL-ESM2M به ترتیب با مقادیر عددی 023/1 و 997/0 میباشد. همچنین مقادیر RMSE و MAD در تمامی مدلها بالای 10 میباشد. بهطورکلی مدلهای مربوط به CMIP6 (RMSE دما و بارش به ترتیب 156/1 و 463/14، MAD دما و بارش به ترتیب 139/1 و 583/12) نسبت به مدلهای مربوط به CMIP5 بهجز MAD مربوط به بارش با مقدار 703/11 (RMSE دما و بارش به ترتیب 172/1 و 479/13، MAD دما و بارش به ترتیب 140/1 و 703/11) با خطای میانگین کمتری به پیشبینی دما و بارش در منطقه مورد مطالعه پرداختند. در نهایت با توجه به افزایش دمای کمینه و بیشینه و کاهش بارش شرایط محصول در دوران آینده با چالش مواجهه بود.
برنامه ریزی شهری
کرامت اله زیاری؛ شهریار حمیدی کای
چکیده
اثرات متقابل انسان و محیط طبیعی همواره به صورت مستقیم و غیر مستقیم موجب تغییرات کاربری اراضی میشوند که مشکلات زیست محیطی بسیاری را به دنبال دارند و حیات کره زمین را به خطر می اندازد؛ لذا شناخت تغییرات و عوامل موثر بر آنها برای ادامه حیات و کاهش تغییرات کاربری اراضی برای غلبه بر مشکلات ضروری است. تحقیق حاضر از نوع کاربردی بوده و از ...
بیشتر
اثرات متقابل انسان و محیط طبیعی همواره به صورت مستقیم و غیر مستقیم موجب تغییرات کاربری اراضی میشوند که مشکلات زیست محیطی بسیاری را به دنبال دارند و حیات کره زمین را به خطر می اندازد؛ لذا شناخت تغییرات و عوامل موثر بر آنها برای ادامه حیات و کاهش تغییرات کاربری اراضی برای غلبه بر مشکلات ضروری است. تحقیق حاضر از نوع کاربردی بوده و از نظر ماهیت، دارای رویکرد اکتشافی میباشد. در این تحقیق از روش دلفی فازی برای تحلیل عوامل موثر بر تغییرات کاربریها، تصاویر ماهوارهای سالهای 1993-2003-2013-2023 و نرم افزارهای ENVI، ARCGIS و Google Earth برای شناخت تغییرات کاربری اراضی در 5 کلاس کاربری اراضی شهر(انسان ساخت)، اراضی بایر، اراضی کشاورزی، اراضی باغی و پهنههای آبی استفاده شده است. نتایج به دست آمده در محدوده مورد مطالعه طی سه دهه گذشته سالهای 1993-2023 از 26768 هکتار از اراضی شهری ارومیه و خارج از محدوده آن، نشان میدهند که همواره اراضی بایر2838 هکتار کاهش، اراضی باغی 5764 هکتار کاهش اراضی شهری(انسان ساخت) 3744هکتار افزایش یافته، اراضی کشاورزی 2204 هکتار افزایش یافته است و همچنین آبی(بستر رودخانه) به دلیل ساخت سد سیلوانا به صورت فصلی دارای آب است؛ 6 عامل جمعیت، ثروت، پیشرفت فناوری، اقتصاد سیاسی، ساختار سیاسی، نگرشها و ارزشها(فرهنگ) از عوامل عمده تغییرات کاربری اراضی شهری ارومیه شناخته شدند که سه عامل اول اصلیترین عوامل هستند.
برنامه ریزی شهری
احمد حجاریان
چکیده
رویکرد کیفیت محیط شهری به عنوان یکی از نوینترین پارادایمهای باززندهسازی نواحی شهری، تأثیر شگرفی در کیفیت زندگی و پایداری ساکنان آن دارد که تلفیق آن با رویکردهای خلاقانهای نظیر برندسازی شهری، میتواند باعث رشد و تعالی نواحی شهری و افزایش ضریب رقابتپذیری شهر شود. بر این اساس، هدف پژوهش حاضر، تحلیل و ارزیابی کیفیت ...
بیشتر
رویکرد کیفیت محیط شهری به عنوان یکی از نوینترین پارادایمهای باززندهسازی نواحی شهری، تأثیر شگرفی در کیفیت زندگی و پایداری ساکنان آن دارد که تلفیق آن با رویکردهای خلاقانهای نظیر برندسازی شهری، میتواند باعث رشد و تعالی نواحی شهری و افزایش ضریب رقابتپذیری شهر شود. بر این اساس، هدف پژوهش حاضر، تحلیل و ارزیابی کیفیت محیط شهری کلانشهر اصفهان از منظر برندسازی شهری است که برای این منظور، مناطق شهری کلانشهر اصفهان به عنوان مورد مطالعاتی انتخاب شد. پژوهش حاضر، بر مبنای هدف از نوع کاربردی و از لحاظ روش از نوع توصیفی-همبستگی و نحوۀ گردآوری دادهها بصورت اسنادی و میدانی میباشد. حجم نمونه آماری شامل شهروندان ساکن مناطق پانزدهگانه کلانشهر اصفهان که حجم نمونه با توجه به جمعیت 3072642 سال 1395برابر 337 پرسشنامه برآورد و با توجه به جمعیت هر منطقه توزیع شده است. در پژوهش حاضر برای تحلیل دادهها از آزمون کولموگروف–اسمیرنف و نیز روش معادلات ساختاری در محیط نرمافزارSmart PLS استفاده گردید. نتایج بدستآمده از پژوهش، نشان از تأثیرگذاری مثبت، قوی و معنیدار متغیر برندسازی بر کیفیت محیط شهری با ضریب تأثیر (833/0) است، بدین معنی که با تغییر یک واحد در عوامل و شاخصهای برندسازی شهری، متغیرهای کیفیت محیط شهری نیز به صورت زیادی در جهت موافق تغییر میکنند.
سیستم اطلاعات جغرافیایی و سنجش از دور
فرحناز خادم؛ کیمیا ابراهیمی؛ نازیلا دادش زاده
چکیده
در دهههای اخیر، گسترش جمعیت و سرعت در روند شهرنشینی، موجب بروز ناسازگاری های بسیاری در سطح شهرها، به خصوص کلان شهرها شده است. یکی از این موارد افزایش بیرویه تولید پسماند شهری و عدم رعایت اصول مدیریتی و دفن صحیح آن می باشد. به گونهای که امروزه چگونگی برخورد با این مسئله در طرح های شهری، یکی از دغدغه های اصلی در ابعاد مختلف شهری، ...
بیشتر
در دهههای اخیر، گسترش جمعیت و سرعت در روند شهرنشینی، موجب بروز ناسازگاری های بسیاری در سطح شهرها، به خصوص کلان شهرها شده است. یکی از این موارد افزایش بیرویه تولید پسماند شهری و عدم رعایت اصول مدیریتی و دفن صحیح آن می باشد. به گونهای که امروزه چگونگی برخورد با این مسئله در طرح های شهری، یکی از دغدغه های اصلی در ابعاد مختلف شهری، بهویژه بعد زیستمحیطی به حساب میآید. بنابراین یکی از اهداف اصلی در حوزه شهری و در جهت نیل به توسعه پایدار، همچنین تقویت بهداشت عمومی شهرها و کاهش آلودگی های مختلف زیست محیطی، یافتن مکان مناسب پسماندهای شهری به صورتی کاملا اصولی و مطلوب است، که برای این امر، روش های مختلف و متفاوتی از لحاظ نوع برخورد و عملیات اجرایی آن ها وجود دارد. هدف از این پژوهش دستیابی به عوامل موثر بر مکانیابی، همچنین یافتن مکان مناسب برای دفن پسماند شهری در تبریز و بررسی وضعیت موجود شهر با تولید روزانه 1200 تن پسماند، میباشد.
روش مورد مطالعه در رهیافت به سوی هدف تعیین شده، تحلیلی-توصیفی بوده و بااستفاده از مدل تصمیم گیری سلسله مراتبی AHP که یکی از کارآمدترین تکنیک ها برای تصمیمگیری با معیارهای چندگانه است و تحلیل اطلاعات بر اساس تکنیک GIS یافته های مورد نظر، سنجیده میشوند.
بر همین اساس پارامترهای موثر بر مکان یابی محل دفن پسماند که شامل ژئولوژی، شیب محدوده، کاربری اراضی شهری، فاصله از روستاهای اطراف، فاصله از رودخانه، فاصله از جاده ها، زمین شناسی محدوده ، در فرایند تحلیلی و تولید لایه های توصیفی و رستری مورد ارزیابی قرار می گیرند.
نتایج نشان میدهد، از میان عوامل موثر بر مکانیابی محل دفن پسماند در شهر تبریز، عامل زمینشناسی باارزشترین آنها بوده و مناطق واجد اهمیت براساس طیفبندی نقشه نهایی، به رنگ سبز تیره و اغلب دارای کاربری های مراتع و زراعی هستند.
آب و هواشناسی
علی زارعی؛ اسداله خورانی
چکیده
مطالعه حاضر با هدف شناسایی تاثیرگذارترین متغیر اقلیمی بر مصرف انرژی الکتریکی بخش مسکونی و همچنین معرفی بهترین مدل در برآورد مصرف، با استفاده از مدلسازی مصرف انرژی الکتریکی انجام شده است. دادههای اقلیمی برای سالهای 2003 تا 2022 از مرکز پیشبینی میان مدت وضع هوا (ECMWF) و همچنین دادهای مصرف سالیانه انرژی الکتریکی بخش مسکونی به تفکیک ...
بیشتر
مطالعه حاضر با هدف شناسایی تاثیرگذارترین متغیر اقلیمی بر مصرف انرژی الکتریکی بخش مسکونی و همچنین معرفی بهترین مدل در برآورد مصرف، با استفاده از مدلسازی مصرف انرژی الکتریکی انجام شده است. دادههای اقلیمی برای سالهای 2003 تا 2022 از مرکز پیشبینی میان مدت وضع هوا (ECMWF) و همچنین دادهای مصرف سالیانه انرژی الکتریکی بخش مسکونی به تفکیک استانهای ایران، از توانیر دریافت شد. به منظور بررسی روند، از آزمون ناپارامتریک من-کندال استفاده گردید و برای مدلسازی مصرف انرژی الکتریکی، از مدلهای، رگرسیون خطی چندگانه(MLR) ، شبکههای عصبی مصنوعی (ANN)، ماشین بردار پشتیبانی (SVM) و جنگل تصادفی (RF) استفاده شد. نتایج نشان داد که همبستگی میان مصرف انرژی الکتریکی بخش مسکونی و دمایکمینه و بیشینه، در تمام استانهای کشور مثبت و رابطه مصرف انرژی الکتریکی با شاخص UTCI در استانهای مختلف، مقادیر مثبت و منفی را به خود اختصاص داده است. به طوری که در 22 استان همبستگی مثبت و در 9 استان همبستگی منفی میباشد. نتایج حاصل از برسی روند تغییرات نشان داد که دمایکمینه، دمای بیشینه و انرژی الکتریکی، در همه استانها روند افزایشی داشته است اما شاخص UTCI، روند منفی را هم در تعدادی از استانها ثبت کرده است. همچنین رابطهای که از مدل رگرسیونی گام به گام حاصل شد، نشان داد که در 23 استان، تنها متغیر تاثیرگذار، دمای کمینه میباشد. در استانهای اصفهان، خراسان جنوبی و کرمان، متغیرهای دمایکمینه و شاخص UTCI به عنوان متغیر تاثیرگذار شناخته شد. در استانهای اردبیل، گیلان و گلستان، تنها دمای بیشینه وارد معادله گردید. نتایج حاصل از مدلسازی نشان داد، مدل ANN عملکرد بهتری را نسبت به سه مدل دیگر داشته است. به طوری که بیشترین ضریب همبستگی با 79/0 و حداقل خطا با 360 را ثبت کرده است. مدلهای MLR، SVM و RF به ترتیب عملکرد بهینه، در رتبههای بعدی قرار دارند.
ژئوتوریسم، اکوتوریسم و گردشگری
لطف اله ملکی معصوم آباد؛ بهروز نظافت تکله
چکیده
هدف: ژئوتوریسم یک رشته خاص گردشگری است که بر اکتشاف پتانسیلهای ژئوتوریستی و میراث زمینشناسی (ژئوسایتها) متمرکز است. هدف از پژوهش حاضر توانسنجی پتانسیلهای ژئوتوریستی و ژئومورفولوژیکی روستاهای گردشگرپذیر شهرستان خلخال با استفاده از مدلهای ژئوتوریستی کوبالیکوا، فیولت و زوروس میباشد. در 37 درجه و 7 دقیقه تا 37 درجه و 56 دقیقه ...
بیشتر
هدف: ژئوتوریسم یک رشته خاص گردشگری است که بر اکتشاف پتانسیلهای ژئوتوریستی و میراث زمینشناسی (ژئوسایتها) متمرکز است. هدف از پژوهش حاضر توانسنجی پتانسیلهای ژئوتوریستی و ژئومورفولوژیکی روستاهای گردشگرپذیر شهرستان خلخال با استفاده از مدلهای ژئوتوریستی کوبالیکوا، فیولت و زوروس میباشد. در 37 درجه و 7 دقیقه تا 37 درجه و 56 دقیقه عرض شمالی و همچنین 48 درجه و 1 دقیقه تا 48 درجه و 54 دقیقه طول شرقی واقع شده است. پژوهش حاضر از لحاظ هدف توصیفی-تحلیلی-کاربری است.
روش پژوهش: برای ارزیابی مناطق موردمطالعه از مدلهای فیولت که مناطق ژئوتوریستی را بر اساس چهار معیار منشأ شکلگیری، پراکندگی جغرافیایی، گردشگری و وضعیت دسترسی موردبررسی قرار میدهد؛ مدل کوبالیکوا که بیشتر بر معیارهای علمی، آموزشی، اقتصادی، حفاظتی و افزوده تأکید دارد و در نهایت مدل زوروس که مناطق مورد مطالعه را در سه بخش ارزش علمی-آموزشی، ارزشهای حفاظتی و ارزش قابلیت استفاده مورد ارزیابی قرار میدهد، استفاده شده است.
نتایج: بر اساس نتایج به دست آمده از مدل فیولت، روستای کزج در نرخهای مدیریتی و گردشگری به ترتیب با کسب امتیازات 68/0 و 65/0 در شرایط مطلوب مدیریتی و گردشگری قرار دارد. بر اساس نتایج به دست آمده از مدل کوبالیکوا روستای کزج با کسب امتیاز 75/11 از مجموعه امتیاز 18 دارای شرایط مطلوب برای گسترش صنعت گردشگری روستایی در منطقه است. همچنین طبق نتایج به دست آمده از مدل زوروس روستای کزج با کسب امتیاز 5/61 از مجموعه امتیاز 100 در بین روستاهای ژئوتوریستی موردمطالعه رتبه اول را به خود اختصاص داده است و دارای قابلیتهای ژئوتوریستی و ژئومورفولوژیکی متعدد است.
نتیجهگیری: بنابراین نتیجه گیری میگردد روستای کزج به دلیل داشتن جاذبههای ژئومورفولوژیکی و نمای پلکانی جزو روستاهای نادر در منطقه بوده و توانمندی بالایی در جهت جذب گردشگر را داراست.
ژئوتوریسم، اکوتوریسم و گردشگری
محمود رضا شرقی؛ رحیم حیدری چیانه؛ شهریور روستایی
چکیده
صنعت گردشگری به عنوان صنعتی نوپا، به ویژه در سال های اخیر تأثیرات عمیقی بر وضعیت اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی بیشتر کشورهای جهان داشته است. مطالعات در زمینه اثرات گردشگری در دهه ۱۹۶۰، به اثرات مثبت گردشگری و در دهه ۱۹۷۰ به اثرات منفی آن پرداخته اند و در دهه ۱۹۸۰ به رویکردی متعادل تر و نظام مند تر روی آورده اند. گردشگری از بعد فرهنگی و اجتماعی، ...
بیشتر
صنعت گردشگری به عنوان صنعتی نوپا، به ویژه در سال های اخیر تأثیرات عمیقی بر وضعیت اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی بیشتر کشورهای جهان داشته است. مطالعات در زمینه اثرات گردشگری در دهه ۱۹۶۰، به اثرات مثبت گردشگری و در دهه ۱۹۷۰ به اثرات منفی آن پرداخته اند و در دهه ۱۹۸۰ به رویکردی متعادل تر و نظام مند تر روی آورده اند. گردشگری از بعد فرهنگی و اجتماعی، سبب تعامل فرهنگی با دنیای خارج، بین المللی شدن فرهنگ بومی، بهبود نظام های آموزشی و بهداشتی و خواهد شد اما با همه تأثیرات مفید خود در حیطه اجتماعی - فرهنگی، تأثیرات مخربی نیز داشته است. گردشگری بهمثابه یک پدیده اقتصادی اجتماعی آثار متعددی برای میزبان و مهمان دارد، اثرات فرهنگی اجتماعی از مهمترین آنهاست. ازآنجاییکه گردشگری سکهای دو رو شامل مهمان و میزبان است، لذا بدون بررسی و مطالعه الگوهای تعامل متقابل آنها توسعه گردشگری امکانپذیر نیست. تحقیق حاضر نیز در راستای این ضرورت انجامشده است. روش تحقیق حاضر ازنظر هدف کاربردی و ازنظر روش توصیفی -تحلیلی است. مهمترین ابزار جمعآوری دادهای اولیه موردنیاز تحقیق مصاحبه و پرسشگری است و پرسشنامهها بر اساس اهداف تحقیق، یافتن پاسخ سؤالات و آزمون فرضیات تحقیق طراحی و در میان شهروندان تبریز بهعنوان جامعه میزبان پخش و پرسشگری انجامشده است. جهت تحلیل و ارزیابی دادهها از روشها و مدلهای آماری ازجمله آزمونهای آلفای کرومباخ، کلومگروف - اسمیرنوف و تی استیودنت استفادهشده است. نتایج تحقیق بیانگر این است که به خاطر دلایل متعددی ازجمله فقدان آموزش عمومی همگانی، جامعه میزبان اطلاع درخور و بایستهای از اثرات مثبت مستقیم و غیرمستقیم توسعه گردشگری شهری ازجمله اقتصادی و تعالی متقابل فرهنگی اجتماعی میزبان و مهمان، ندارد.
برنامه ریزی شهری
شهرام سلامتی؛ رسول قربانی؛ ایرج تیموری
چکیده
امروزه فضاهای عمومی شهرها بر اساس اصول و معیارهای استفاده بزرگسالان شکل گرفته است و اغلب فضاهای شهری، فاقد کیفیت برای استفاده کودکان و نوجوانان و به دور از مشخصههای یک شهر دوستدار کودک میباشند. بنابراین با ارزیابی عوامل پیشران شهر دوستدار کودک میتوان به یکی از اهداف برنامهریزی شهری یعنی عدالت فضایی دست یافت و بستر مناسبی ...
بیشتر
امروزه فضاهای عمومی شهرها بر اساس اصول و معیارهای استفاده بزرگسالان شکل گرفته است و اغلب فضاهای شهری، فاقد کیفیت برای استفاده کودکان و نوجوانان و به دور از مشخصههای یک شهر دوستدار کودک میباشند. بنابراین با ارزیابی عوامل پیشران شهر دوستدار کودک میتوان به یکی از اهداف برنامهریزی شهری یعنی عدالت فضایی دست یافت و بستر مناسبی را برای دوستدار کودک بودن شهرها فراهم نمود. در همین راستا، هدف اصلی این تحقیق شناسایی عوامل کلیدی و نیروهای پیشران شهر دوستدار کودک در شهر اردبیل با رویکرد آیندهپژوهی میباشد. پژوهش حاضر از نظر هدف کاربردی و از نظر ماهیت و روش، توصیفی- تحلیلی است. جامعه آماری تحقیق شامل پژوهشگران در حوزه برنامهریزی شهری در شهر اردبیل می باشد. حجم نمونه به روش نمونهگیری گلوله برفی 50 نفر بدست آمده است(با اشباع نظری) و برای تجزیه و تحلیل دادههای این تحقیق از نرمافزار میکمک استفاده شدهاست. یافتههای تحقیق نشان میدهد که متغیرهای قوانین و دستورالعملها، بینش راهبردی، سیستم اداری، تفویض مسئولیت و قانونمندی، بالاترین رتبههای تأثیرگذاری و متغیرهای اعتماد اجتماعی، مشارکت ساکنین، توافق جمعی، امنیت و تفویض مسئولیت، بالاترین رتبههای تأثیرپذیری کلی را داشتهاند. در حالت کلی از میان 15 متغیر بررسی شده این پژوهش، تعداد 7 متغیر سیستم اداری، قوانین و دستورالعملها، عدالت محوری و ایمنی و امنیت، ایجاد و طراحی محیطهای تفریح و سرگرمی و جاذب برای کودکان و تفویض مسئولیت به سطوح پایین، به عنوان عوامل پیشران شهر دوستدار کودک در شهر اردبیل انتخاب شداند. نتیجه اینکه در هرگونه برنامهریزی در شهر اردبیل باید نقش کلیدی عوامل مذکور را مورد توجه قرار دهد. این متغیرها در بهبود وضعیت شهر دارای قدرت نفوذ بالا و وابستگی پایینی هستند و اولویت اول در برنامهریزی جهت ایجاد شهر دوستدار کودک در اردبیل به حساب میآیند.
برنامه ریزی شهری
اسماعیل نصیری هنده خاله؛ فضل اله اسمعیلی؛ ریحانه یونسی سندی
چکیده
هدف پژوهش حاضر شناسایی عوامل تأثیرگذار حس تعلق مکان بر رفتار مسئولانه زیستمحیطی شهروندان شهر جدید هشتگرد است. پژوهش توصیفی – تحلیلی است جهت گردآوری دادهها از روش اسنادی و پیمایشی استفاده شده است. حجم نمونه با استفاده از فرمول کوکران ۴۵۳ تعیین شد. انتخاب نمونه به شیوه تصادفی انجام گرفت. روایی پرسشنامه توسط اساتید دانشگاه و پایایی ...
بیشتر
هدف پژوهش حاضر شناسایی عوامل تأثیرگذار حس تعلق مکان بر رفتار مسئولانه زیستمحیطی شهروندان شهر جدید هشتگرد است. پژوهش توصیفی – تحلیلی است جهت گردآوری دادهها از روش اسنادی و پیمایشی استفاده شده است. حجم نمونه با استفاده از فرمول کوکران ۴۵۳ تعیین شد. انتخاب نمونه به شیوه تصادفی انجام گرفت. روایی پرسشنامه توسط اساتید دانشگاه و پایایی آن از طریق آماره آلفای کرونباخ (789/0) تائید شد. بهمنظور تحلیل سؤالهای پرسشنامه از آزمونهای نا پارامتری و جهت استخراج روابط میان متغیرها از آزمون همبستگی و تحلیل مسیر، نرمافزار SPSS و AMOS استفاده شد. نتایج پژوهش نشان داد که بین همۀ متغیرهای حس تعلق مکانی (متغیر ثابت)و رفتار مسئولانه زیستمحیطی شهروندان(متغیر وابسته) رابطۀ معناداری وجود دارد. متغیر ادراکی-شناختی دارای بالاترین ضرایب است. این متغیر به ازای یک واحد تغییر 37/0 واحد بر سطح متغیر وابسته (رفتار مسئولانه زیستمحیطی شهروندان) تأثیر دارد و تمام شاخصهای این متغیر در سطح آلفا 05/0 و در سطح اطمینان ۹۹ در صد معنیدار هستند. نتایج تحلیل مسیر نیز بیانگر آن است که متغیر ادراکی - شناختی (β=0/173) بالاترین اثر مستقیم و غیرمستقیم را بر رفتار مسئولانه زیستمحیطی شهروندان دارد وشاخص عملکردی در رتبه دوم قراردارد
ژئوتوریسم، اکوتوریسم و گردشگری
میترا روحانی؛ ولی نعمتی؛ بهروز نظافت تکله
چکیده
ژئوتوریسم یکی از جدیدترین مفاهیم در حوزه گردشگری است و در درجه اول بر ارتقای ویژگیهای زمینشناسی و ژئومورفولوژیکی در مناظر به عنوان جاذبههای گردشگری تمرکز دارد. هدف پژوهش حاضر واکاوی ظرفیتهای ژئوتوریستی و ژئومورفولوژیکی شهرستان سبزوار با استفاده از مدلهای هادزیک، کوبالیکوا و فیولت میباشد. مناطق ژئوتوریستی رودآب، ریوند ...
بیشتر
ژئوتوریسم یکی از جدیدترین مفاهیم در حوزه گردشگری است و در درجه اول بر ارتقای ویژگیهای زمینشناسی و ژئومورفولوژیکی در مناظر به عنوان جاذبههای گردشگری تمرکز دارد. هدف پژوهش حاضر واکاوی ظرفیتهای ژئوتوریستی و ژئومورفولوژیکی شهرستان سبزوار با استفاده از مدلهای هادزیک، کوبالیکوا و فیولت میباشد. مناطق ژئوتوریستی رودآب، ریوند و طبس به عنوان مناطق مورد مطالعه انتخاب شدند. پژوهش حاضر با تکمیل کردن 108 پرسشنامه (25 نفر گردشگر و 11 نفر کارشناس برای هر مدل) برای هر سه منطقه مورد مطالعه و محاسبه امتیازدهی آنان به پرسشنامه، بهعمل آمده است. براساس نتایج حاصله از مدل هادزیک و بررسی ارزشهای علمی و مازاد با نظر کارشناسان و گردشگران؛ توان ژئوتوریستی منطقه طبس با مقدار (68/91) بیشترین امتیاز و منطقه ریوند با مقدار (41/25) کمترین امتیاز را به خود اختصاص دادند. همچنین براساس نتایج بهدست آمده از مدل کوبالیکوا منطقه طبس با مقدار (8/76) بیشترین امتیاز و منطقه ریوند با مقدار (6/49) کمترین امتیاز را در مجموع ارزشهای علمی، آموزشی، اقتصادی، حفاظتی و فرهنگی داراست. نتایج حاصل از ارزیابی از طریق مدل فیولت و بررسی ارزشهای مدیریتی و گردشگری نیز نشاندهنده آنست که منطقه طبس با مقدار (7/86) بیشترین امتیاز و منطقه ریوند با مقدار (6/36) کمترین امتیاز را در مجموع ارزشهای ارزیابی کسب کردند. بنابراین نتیجهگیری میگردد که منطقه طبس در شهرستان سبزوار، در بین مناطق مورد مطالعه، دارای توان ژئوتوریستی و ژئومورفولوژیکی بیشتری است. درنهایت پیشنهاد میگردد در مطالعات آتی برای واکاوی ظرفیتهای ژئوتوریستی شهرستان سبزوار از نرمافزارها و مدلهای جدید و بهروز استفاده شود.
سیستم اطلاعات جغرافیایی و سنجش از دور
صیاد اصغری سراسکانرود؛ حمید سلیمانی یوزبند؛ ابوذر صادقی
چکیده
هشترود یکی از شهرستانهای جنوبی استان آذربایجان شرقی و مرکز شهرستان هشترود است. این شهر در بین مختصات جغرافیایی 36 درجه و 45 دقیقه الی 37 درجه و 24 دقیقه عرضشمالی و 46 درجه و 25 دقیقه الی 47 درجه و 24 دقیقه طولشرقی واقع شدهاست. هدف این تحقیق، تهیه نقشه کشت گندم با استفاده از روشهای یادگیری ماشین با تصاویر ماهوارهای سنتینل 2 میباشد.
روش ...
بیشتر
هشترود یکی از شهرستانهای جنوبی استان آذربایجان شرقی و مرکز شهرستان هشترود است. این شهر در بین مختصات جغرافیایی 36 درجه و 45 دقیقه الی 37 درجه و 24 دقیقه عرضشمالی و 46 درجه و 25 دقیقه الی 47 درجه و 24 دقیقه طولشرقی واقع شدهاست. هدف این تحقیق، تهیه نقشه کشت گندم با استفاده از روشهای یادگیری ماشین با تصاویر ماهوارهای سنتینل 2 میباشد.
روش پژوهش: در این پژوهش، ابتدا تصاویر ماهواره Sentinel2-L2A تهیه شده و با استفاده از مجموعه تصاویر دارای اطلاعات بازتاب زمینی، شاخص پوششگیاهی نرمالشده استخراج شد. سپس با استفاده از زبانبرنامهنویسی R در محیط Jupyter Notebook الگوریتمهای طبقهبندی ماشینبردار پشتیبان و جنگلتصادفی روی تصاویر اعمال شدند و در آخر خروجیهای هر دو الگوریتم در نرمافزار Arcmap تجزیه و تحلیل شده و از نقشههای نهایی خروجی گرفته شد.
نتایج: در نهایت مشاهده شد که الگوریتم جنگلتصادفی با میزان دقت کلی 93 درصد و ضریب کاپای 87 درصد عملکرد بهتر و مناسبتری نسبت به الگوریتم ماشینبردار پشتیبان با دقت کلی 90 درصد و ضریب کاپای 82 درصد داشته است. این انتخاب به دلیل دقت بالاتر و ضریب کاپای بیشتر آن نسبت به سایر الگوریتمها است که نشاندهنده توافق بیشتر با واقعیت و دقت بالاتر در پیشبینیها میباشد.
نتیجهگیری: نتایج حاصل از اجرای این الگوریتمها نشان داد که هر الگوریتم دارای نقاط قوت و ضعف خاص خود میباشد. الگوریتم ماشینبردار پشتیبان بهدلیل ساختار ساده و کارایی مناسب در بسیاری از مسائل طبقهبندی مورد استفاده قرار میگیرد. با این حال، در این پژوهش در مقایسه با دیگر الگوریتم یعنی الگوریتم جنگلتصادفی عملکرد ضعیفتری داشت. الگوریتم جنگلتصادفی نیز بهدلیل توانایی در ترکیب مدلهای مختلف و کاهش اثر بیشبرازش معمولا نتایج دقیقی ارائه میدهد. با این حال، پیچیدگی محاسبات بالای آن میتواند در کاربردهای بزرگتر مشکلساز باشد.
برنامه ریزی شهری
اکبر اصغری زمانی؛ ایرج تیموری؛ میر علی سید مصفایی
چکیده
امروزه شهرها با چالشهای بسیاری زیادی در زمینه اقتصادی، اجتماعی، زیستمحیطی و کالبدی مواجه شدهاند. بر این اساس زیستپذیری یکی از مفاهیم و تئوریهای مهم اخیر در برنامهریزی شهری میباشد که مارا به سوی داشتن شهری مطلوب برای زندگی هدایت میکند. بنابراین هدف اصلی این پژوهش، مقایسه تطبیقی زیستپذیری فضاهای شهری در مناطق نوساز ...
بیشتر
امروزه شهرها با چالشهای بسیاری زیادی در زمینه اقتصادی، اجتماعی، زیستمحیطی و کالبدی مواجه شدهاند. بر این اساس زیستپذیری یکی از مفاهیم و تئوریهای مهم اخیر در برنامهریزی شهری میباشد که مارا به سوی داشتن شهری مطلوب برای زندگی هدایت میکند. بنابراین هدف اصلی این پژوهش، مقایسه تطبیقی زیستپذیری فضاهای شهری در مناطق نوساز و قدیمی شهر تبریز، نمونه موردی محلات اهراب و ولیعصر میباشد. پژوهش حاضر به لحاظ ماهیت از نوع پژوهشهای کاربردی است و به لحاظ روش تحلیلی - توصیفی میباشد. در این پژوهش ابتدا با مطالعات صورت گرفته عوامل موثر بر زیستپذیری شهری در محلات مورد مطالعه در بعد مکانی بررسی شده و سپس معیارهایی در6 بعد مسکن، سرانه، دسترسی، محیطزیست، زیرساخت و جمعیت تعیین گردید. بعد از تعیین معیارها برای بدست آوردن لایههای اطلاعاتی از طرح توسعه و عمران (جامع) شهر تبریز، سالنامه آماری کشور، سالنامه آماری استان آذربایجانشرقی، بلوکهای آماری شهرستان تبریز، تصاویر ماهوارهای لندست 9 و دادههای آزمایشگاه شیمی دانشگاه تبریز استفاده شده است. در مرحله بعدی دادههای جمع آوری شده با استفاده از نرم افزارArcGIS 10.8.2 تحلیل گردیده و نتایج حاصل در قالب نقشه و جداول ارائه شد است. یافتههای پژوهش نشان داد که سطح شاخصهای زیستپذیری با توجه به معیارها در دو محله تفاوت چندانی به جز در مواردی با یکدیگر ندارند در آخر نیز برای وزندهی و نتیجهگیری نهایی از تکنیک تاپسیس استفاده شده است که نتایج حاصل نشان میدهد محله ولیعصر با وزن 59/0 درصد زیستپذیر تر از محله اهراب با وزن 41/0 درصد میباشد.
برنامه ریزی شهری
لیلا بلیلان اصل
چکیده
پژوهش حاضر با توجه به ارزشهای ویژهی شهر سهند و به ویژه مجموعه هشت بهشت، سعی کرده تا پتانسیلها و نیز نقاط ضعف و محدودیتهایی را که این شهر برای بهرهگیری از ظرفیتهای برندسازی شهری خود مواجه است شناسایی و اولویتها را جهت برنامهریزی و جهتیابی ایجاد برند شهری معرفی و پیش بینی نماید. در این راستا هدف پژوهش حاضر تبیین پیشرانهای ...
بیشتر
پژوهش حاضر با توجه به ارزشهای ویژهی شهر سهند و به ویژه مجموعه هشت بهشت، سعی کرده تا پتانسیلها و نیز نقاط ضعف و محدودیتهایی را که این شهر برای بهرهگیری از ظرفیتهای برندسازی شهری خود مواجه است شناسایی و اولویتها را جهت برنامهریزی و جهتیابی ایجاد برند شهری معرفی و پیش بینی نماید. در این راستا هدف پژوهش حاضر تبیین پیشرانهای کلیدی مؤثر بر برندسازی مجموعه هشت بهشت شهر سهند است پژوهش حاضر از لحاظ هدف کاربردی، از نظر ماهیت توصیفی- تحلیلی و ازحیث روش ترکیبی از روشهای کتابخانهای و پیمایشی و مبتنی بر رویکرد آیندهپژوهی میباشد. قلمرو پژوهش شهر سهند بوده است.جامعه آماری این پژوهش 30 نفر از کارشناسان در حوزه شهری و برندشهری است.جهت تجزیه تحلیل دادها از روش دلفی، ماتریس اثرات متقاطع(میکمک) استفاده شده است. یافتههای پژوهش نشان داد از میان 38 عامل اصلی تأثیرگذار بر برندسازی مجموعه هشت بهشت شهر سهند ، 14 متغیر به-عنوان کلیدی و تأثیرگذار شناخته شدهاند. که این متغیرها بیشترین تأثیرگذاری و کمترین تأثیرپذیری را بر آینده توسعه برندسازی مجموعه هشت بهشت شهر سهند دارند. همچنین نتایج نشان داد از لحاظ تأثیرگذاری مستقیم متغیرهای مانند ایجاد فضاها و ساز و کارهای جدید با امتیاز 79، تأثیرگذاری مجموعه در ایجاد حس آرامش و متفاوت بودن فرم و ارتفاع فضاهای سبز و آب نماهای موجود با کسب امتیاز 73 و 72 به ترتیب در جایگاههای اول تا سوم واقع شدهاند. از سوی دیگر متغیرهای که تأثیری غیرمستقیم بر برندسازی مجموعه هشت بهشت شهر سهند دارند عبارتاند از ایجاد فضاها و ساز و کارهای جدید با امتیاز 198401، متفاوت بودن فرم و ارتفاع فضاهای سبز و آب نماهای موجود با امتیاز 192442و تأثیرگذاری مجموعه در ایجاد حس آرامش با امتیاز 186585به ترتیب در جایگاههای اول تا سوم واقع شدهاند.
