نوع مقاله : مقاله علمی پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی دکتری جغرافیا و برنامه ریزی شهری، دانشگاه اصفهان، اصفهان، ایران.

2 دانشیار دانشگاه اصفهان

10.22034/gp.2020.10785

چکیده

وجود امکانات و زیرساخت‌های شهری از جمله عوامل مؤثر در ایجاد شهر شاد است؛ چراکه بدون داشتن فضاهایی برای گذران اوقات فراغت، فضاهای عمومی که مردم در آن حضور یابند و ارتباطات افزایش یابد و بدون وجود امکانات و خدمات فرهنگی، آموزشی، ورزشی، درمانی و ... به‌عنوان نیازهای اولیة شهروندان، نمی‌توان به دنبال ایجاد شهر شاد بود. گردشگری نیز یکی از مهمترین حوزه‌های زندگی است که باعث ایجاد شادی و در نتیجه رضایت کلی زندگی می‌شود. بنابراین در این پژوهش تلاش براین است تا با مطالعة کاربری‌های گردشگری، وضعیت شهر شیراز از نظر این شاخص‌ها به تفکیک مناطق به‌عنوان شاخص‌های مؤثر در ایجاد شهر شاد بررسی شود. داده‌های پژوهش، براساس داده‌های سالنامه آماری شهر شیراز، نقشه‌های موجود و به‌روزرسانی آنها براساس اطلاعات مکانی موجود در نرم‌افزار‌های گوگل‌ارث، نشان، بلد، و برداشت میدانی؛ جمع‌آوری شده است.
روش تحقیق پژوهش از نظر هدف، کاربردی و از نظر روش انجام پژوهش، توصیفی – تحلیلی است. روش تحلیل داده‌ها تاکسونومی عددی اصلاح شده، واسپاس و ماباک است. نرم‌افزارهای مورد استفاده برای پردازش و تحلیل داده‌ها شامل نرم‌افزارهای WASPAS، Taxonomy Solver، Excel و Arc GIS است.
براساس تحلیل تاکسونومی صورت گرفته برمبنای کل شاخص‌های مورد بررسی، مشخص شد که هیچ یک از مناطق شهر شیراز جزء سطح برخوردار قرار نمی‌گیرد. مناطق 8 و 1 نسبتاً برخوردار هستند. مناطق 2، 3، 6 و 10 در سطح سوم یعنی نسبتاً محروم قرار دارند. مناطق 4، 5، 7، 9 و 11 در پایین‌ترین سطح و جزو مناطق محروم از نظر شاخص‌های توسعة شهری مرتبط با گردشگری محسوب می‌شوند.
به‌طور کلی هر چه از مرکز شهر دور می‌شویم، مناطق محروم‌تر می‌شوند. مناطق پیرامون منطقة 8 در رتبه‌های بالاتر، سپس به ترتیب مناطق شمالی، جنوبی در رتبه‌های پایین‌تر قرار می‌گیرند.

کلیدواژه‌ها

موضوعات

عنوان مقاله [English]

Spatial Analysis of Tourism and Urban Development Indicators with Happy City Approach(Case study: Shiraz Metropolitan)

نویسندگان [English]

  • sara mirzaei 1
  • Ali Zanghiabadi 2

1 PhD Student, Faculty of Geographical Sciences & Planning, University of Isfahan, Isfahan, Iran

2 Isfahan University

چکیده [English]

Introduction
 Existence of urban facilities and infrastructures is one of the effective factors in creating a happy city because without leisure spaces, public spaces where people are present and communication is increased and without cultural, educational, health, Sports facilities and services, as the basic needs of the citizens, a happy city cannot be created. Tourism is also one of the most important areas of life that creates happiness and therefore overall life satisfaction. Therefore, in this study, an attempt is made to study the urban development indices related to tourism, to determine the status of Shiraz city in terms of these indices as effective indicators in creating a happy city.
Shiraz Urban development has taken a linear form and the location of urban land use has been largely inappropriate and out of science.
Shiraz, as the international tourism counter, the third shrine of Ahl al-Bayt, and as the third Iranian tourist city, needs dynamic, happy and vital citizens.
Happy citizens have a better interaction with tourists and pilgrims, thereby increasing their satisfaction and attracting more tourists.
Since the most important step in development planning as well as the realization of a happy city is to reduce imbalances and inequality, it will be possible to diagnosis the direction and type of development by determining the degree of development of each of the urban zones of Shiraz.
Research questions are:
1. How is the development status of Shiraz zones in terms of the indicators that are effective in achieving the happy city?
2. What are the Priority variables affecting the balance of urban space?A happy city is a city with a high quality of life that is the result of meeting the needs of inhabitants in the best possible way and tourism is one of the most important areas of life that creates happiness and thus overall life satisfaction.
In the new geography, justice and injustice cannot be confined to measuring economic inequalities, because space is a fundamental dimension of human society, and justice and injustice appear in space. Environmental justice is equality of people by their needs, abilities, efforts and impact on the production of society, so it is treated equally with all residents wherever they live. In urban planning, the physical-spatial distribution of urban elements and services is balanced and commensurate with the needs of citizens in each neighborhood and urban area. Harvey has identified need as the most important criterion of justice. The basic needs that are nowadays called essential services in urban planning and management can be the basis for measuring spatial justice.
In order to achieve balance and equilibrium in each city, studies are needed to identify the current status of the city and to resolve failures, deprivation, and equitable distribution of facilities and services. This can be a step towards making the city happy.
One of the most important theories that relates place to happiness is the need / livability theory. This theory considers happiness as a result of objective living conditions and meeting needs, and states that improved objective conditions such as urban and physical or economic conditions will lead to greater happiness. Many cities are not livable, because of city problems such as poverty and crime; but even successful cities are not livable in many ways. There is also lack of nature and recreational spaces in cities. Finally, most people cannot afford good housing, especially in the largest cities. Others live somewhere on the fringes and commute long hours. Commuting is the worst thing that reduces happiness. Large cities are less livable than smaller ones. More precisely, cities are less acceptable to most people; the rich can afford a good life in a city. Therefore, access to urban amenities and services is an important factor in the livability of cities and the happiness of citizens. In some cases, when basic needs are met, more money does not bring more happiness. Likewise, spending is a poor way to buy much more happiness. So how can lasting happiness be achieved? We need to buy experiences (e.g., holidays, recreation centers), not things (e.g., a luxury home or car). According to this theory, leisure spaces for people and tourists should be created and city facilities and infrastructures should be balanced at city level, especially in big cities.
 
Methodology
The present study is applied in terms of purpose and descriptive-analytical in terms of method. The Modified Numerical Taxonomy, WASPAS & MABAK methods were used for statistical analysis. Softwars used for data analysis included WASPAS, Taxonomy Solver, Excel and Arc GIS. In this study, urban land uses and services have been studied.
Results & Discussion
Based on the taxonomy analysis based on all the indices studied, it was found that none of the Shiraz zones were included in the developed level. Zones 8 & 1 are relatively developed. Zones 2,
 3, 6 and 10 are in the third level, i.e. relatively deprived. Zones 4, 5, 7, 9 and 11 are in the lowest level and are among the deprived areas in terms of Indicators of urban development in related to tourism.
In general, whether we move away from the city center, the zones become deprived. The zones around zone 8 are in the higher ranks, Then, the northern and southern zones are in the lower ranks, respectively.
Conclusion
The results showed that the Shiraz is not in a good condition in terms of physical characteristics of urban development and tourism infrastructure. Distributive justice for different land uses has not been regarded and most of them are concentrated in some urban zones. In fact, the lack of proper distribution of urban land uses and their concentration in some areas, especially in the central part of the city, has caused the zones to be in poor condition for all indicators and therefore none of the zones are in good condition.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Spatial Analysis
  • Spatial Justice
  • Urban Tourism
  • Happy City
  • Shiraz
-اقلیما، مصطفی و اعظم ابراهیم نجف آبادی(1390)، بررسی تأثیر میزان سرمایة فرهنگی در میزان احساس شادی زنان جوان (15تا 24 ساله) در شهر اصفهان، جامعه­پژوهی فرهنگی، پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی، سال دوم، شمارة اول، 24-1.
-بخشی، حامد(1395)، گزارش نهایی طرح پژوهشی تدوین سند راهبردی ارتقاء نشاط و شادابی شهر مشهد، مجری طرح: پژوهشکده گردشگری جهاد دانشگاهی، مرکز پژوهش­های شورای اسلامی مشهد.
-پورمحمدی، محمد(1386)، برنامه­ریزی کاربری اراضی شهری، تهران: انتشارات سمت.
- تمیزی­فر، ریحانه(1392)، نشاط اجتماعی؛ تحلیل جامعه‌شناختی عوامل مؤثر بر نشاط اجتماعی شهر اصفهان، سلسله پژوهش‌های رصد فرهنگی، دفتر چهارم، انتشارات دفتر تبلیغات حوزة علمیة قم.
-حبیبی، کیومرث، نسترن، مهین و مهرداد محمدی(1395)، سنجش و ارزیابی سرزندگی فضاهای عمومی شهری و نقش آن در ارتقای زندگی جوانان(مورد شناسی: خیابان نظر شرقی شهر اصفهان)، جغرافیا و آمایش شهری منطقه­ای، شمارة 19، 180-161.
-دویران، اسماعیل و جمیله محمدی(1394)، طراحی شهری با رویکرد ایجاد شادابی و نشاط شهری با توجه به فرهنگ شهری(محدوده مورد مطالعه: شهر زنجان-خیابان سعدی وسط)، کنفرانس سالانه پژوهش­های معماری، شهرسازی و مدیریت شهری، مؤسسه معماری و شهرسازی سفیران راه مهرازی، دورة 1.
-رضایی، فاطمه و ذوالغیاث، محب و مریم رضایی(1395)، پیاده­راه عاملی برای ایجاد شهر شاد، سومین کنفرانس بین المللی نوآوری­های اخیر در مهندسی عمران، معماری و شهرسازی، تهران.
-رئیسی، اسماعیل و محمدمنان رئیسی(1394)، جستاری در سنجش توسعه یافتگی نواحی شهر شیراز، پژوهش و برنامه ریز شهری، دورة 6، شمارة 21، 121-138.
-ساروخانی، باقر، توکلی والا، ژاله و عباس رستم­زاده(1391)، تاکسونومی عددی و کاربرد آن در تحقیقات اجتماعی، جامعه­شناسی تاریخی، دورة 4، شمارة 1، 194-171.سالنامه آماری شهر شیراز، 1396.
-سماواتی، سحر(1394)، ارتقاء کیفیت شادی در پیاده­راه­های شهر تهران(نمونه موردی: محدودة پیاده مرکز تاریخی تهران)، پایان­نامه کارشناسی ارشد، استاد راهنما: احسان رنجبر، استاد مشاور: اسدالله نقدی، دانشگاه تربیت مدرس، دانشکده هنر و معماری.
-سماواتی، سحر و احسان رنجبر(1397)، بازشناسی عوامل مؤثر بر شادی در فضاهای عمومی شهری (مطالعه موردی: محدوده پیاده­راه مرکز تاریخی تهران)، فصلنامه مطالعات شهری، شماره 29، 17-3.
-شمس الدینی، علی، ملکی، سعید و محمدرضا امیری فهلیانی(1392)، تحلیلی بر میزان رضایتمندی شهروندان از پایداری و سرزندگی محیط­زیست شهری با تأکید بر دسترسی به خدمات شهری(نمونه موردی: شهر نورآباد ممسنی)، فصلنامه مطالعات برنامه ریزی شهری، سال اول، شمارة چهارم،70-53.
-طهماسبی­زاده، فرشاد، خادم­الحسینی، احمد و صفر قائدرحمتی(1397)، تحلیل سطح برخورداری از خدمات عمومی در مقیاس محله­ای، مجله جغرافیا و توسعه ناحیه­ای، سال شانزدهم، شمارة2، شماره پیاپی: 31، 178-153.
-فرجی سبکبار، حسنعلی، وزین، نرگس و علی بدری(1392)، اصلاح مدل تصمیم­گیری تاکسونومی عددی، نشریه تحقیقات کاربردی علوم جغرافیایی، سال سیزدهم، شمارة 28، 135-113.
-قنبری، منیره(1394)، آسیب­شناسی نقش اصول برنامه­ریزی و طراحی حاکم بر فضاهای شهری در ایجاد نشاط عمومی شهروندان(مطالعه موردی: شهر بیرجند)، پایان­نامه کارشناسی ارشد، استاد راهنما: سید هادی حسینی، استاد مشاور: حسین قدرتی، دانشگاه حکیم سبزواری، دانشکده جغرافیا.
-موسوی، سیدمحسن(1392)، "شادمانی، رویکردهای نظری و یافته­های تجربی"، تهران: انتشارات تیسا. نظریان، اصغر(1386)، جغرافیای شهری ایران، تهران، انتشارات پیام نور، چاپ ششم.
-مولایی هشجین، نصرالله، معتمدی مهر، اکبر و علیرضا دانش نظافت(1397)، تحلیلی بر توسعه یافتگی مناطق شهری رشت با استفاده از تکنیک تاپسیس و آنتروپی شانون، مهندسی جغرافیایی سرزمین، دورة دوم، شمارة 4، 14-1.
-مؤمنی، مصطفی، صرافی، مظفر و محمد قاسمی خوزانی(1387)، ساختار و کارکرد گردشگری مذهبی  فرهنگی و ضرورت مدیریت یکپارچه در کلانشهر مشهد، جغرافیا و توسعه، دورة 6، شماره 13،38-11.
-نظریان، اصغر، کریمی، ببراز و احمد روشنی(1388)، ارزیابی توسعة فیزیکی شهر شیراز با تأکید بر عوامل طبیعی، فصلنامه جغرافیایی چشم انداز زاگرس، سال اول، شمارة 1، 18-5.
-وزیری، وحید، حاجلو، نادر، علی، رضایی شریف و صدف کرامتی(1394)، بررسی شاخص­های تعیین­کننده مفهوم شادی در طراحی پاتوق های شـهری(منطقه یک شهر اردبیل)، نشریه معماری و شهرسازی ایران، شماره 10.
-Ballas, Dimitris. (2013), what makes a happy city? , Cities, 32(1): S39-S50, available at: https://doi.org/10.1016/j.cities.2013.04.009.
-Bernini, Cristina and Alessandro Tampieri (2017). The Happiness Function in Italian Cities, CREA Discussion Paper Series 17-07, Center for Research in Economic Analysis, University of Luxembourg, available online:http://wwwfr.uni.lu/recherche/fdef/crea/publications2/discussion_papers.
-Brereton, Finbarr, Clinch, J. Peter & Ferreira, Susana(2008), Happiness, geography and the environment, Ecological Economics 6 (5), 386 – 396.
-Brdulak A & Brdulak H (2017), Happy City-How to Plan and Create the Best Livable Area for the People, Springer Publishers.
-Chen, Yong & Xiang (Robert) Li (2018), does a happy destination bring you happiness? Evidence from Swiss inbound tourism, Tourism Management, 65, 256-266.
-Cloutier, Scott A., Jambeck, Jenna R. & Norman R. Scott (2014), Application of the Sustainable Neighborhoods for Happiness Index (SNHI) to coastal cities in the United States, Ocean & Coastal Management,1-7.
-Gholipour, Hassan F., Tajaddini, Reza & Jeremy K. Nguyen(2016), Happiness and inbound tourism, Annals of Tourism Research,  Elsevier, vol. 57(C), pages 251-253. DOI: 10.1016/j.annals.2015.12.003.
-Helliwell, John, Layard, Richard & Sachs, Jeffrey. (2016), World Happiness Report 2016, the Earth Institute Colombia University, Sustainable Development Solutions Network.
-Helliwell, John, Layard, Richard & Sachs, Jeffrey. (2018), World Happiness Report 2018, the Earth Institute Colombia University, Sustainable Development Solutions Network.
-Krekel, Christian, Kolbe, Jens & Wüstemann, Henry. (2016), The greener, the happier? The effect of urban land use on residential well-being, Ecological Economics (121), 117-127.
-Leyden, Kevin M., Goldberg, Abraham & Michel Bach, Philip. (2011), Understanding the Pursuit of Happiness in Ten Major Cities, Urban Affairs Review 47(6) 861–888.
-Lohmann, Martin & Jessica de Bloom (2015), Happiness in a Tourism Context, International Conference on Gross National Happiness, Paro, Bhutan, Nov. 4-6.
-McCabe, Scott & Sarah Johnson (2013), The Happiness Factor In Tourism: Subjective Well-Being And Social Tourism, Annals of Tourism Research, Vol. 41, pp. 42–65.
-Okulicz-Kozaryn, Adam (2015), Happiness and Place: Why Life Is Better
Outside of the City, First published by PALGRAVE MACMILLAN.
-Pringle,Sofie & Mirko Guaralda(2018), Images of Urban Happiness: A Pilot Study in the Self-representation of Happiness in Urban Spaces, The International Journal of  the Image, 8(4), pp. 97-122, DOI:10.18848/2154-8560/CGP/v08i04/97-122.
-Pamučar, Dragan & Goran Ćirović (2015), The selection of transport and handling resources in logistics centers using Multi-Attributive Border Approximation Area Comparison (MABAC), Expert Systems with Applications, 42(6):3016-3028, DOI: 10.1016/j.eswa.2014.11.057.
-Rivera, Manuel, Croes, Robertico & Seung Hyun Lee (2015), Tourism development and happiness: A residents’ perspective, Journal of Destination Marketing & Management, Volume 5, Issue1,5-15.
-Samavati, Sahar & Ehsan Ranjbar (2017), The Effect of Physical Stimuli on Citizens' Happiness in Urban Environments: The Case of the Pedestrian Area of the Historical Part of Tehran, Journal of Urban Design & Mental Health, 2(2).
-The World Health Organization Quality of Life Group (1998). The World Health Organization quality of life assessment (WHOQOL): Development and general psychometric properties. Social Science and Medicine, 46 (12), 1569–1585.
-Veenhoven R. (2014) Livability Theory. In: Michalos A.C. (eds) Encyclopedia of Quality of  Life and Well-Being Research, Springer, 3645-3647, https://doi.org/10.1007/978-94-007-0753-5_1669.
-Zavadskas, E. K., Turskis, Z., Antucheviciene, J. & Zakarevicius, A. (2012). Optimizattion of Weighted Aggregated Sum Product Assessment, Elektronika Ir Elektrotechnika, 122 (6), 3-6, https:// doi.org/10.5755/j01.eee.122.6.1810