نوع مقاله : مقاله علمی پژوهشی

نویسندگان

• شهریور روستایی ¹
• اسماعیل علی اکبری ²
• رباب حسین زاده ³

¹ دانشیار دانشگاه تبریز

² استاد گروه جغرافیا و برنامه ریزی دانشگاه پیام نور، تهران، ایران

³ استادیار گروه جغرافیا و برنامه ریزی دانشگاه پیام نور، تهران، ایران(نویسنده مسئول)

چکیده

رشد سریع جمعیت شهری در کشورهای جهان، بالاخص در جهان در حال توسعه، شهرها را با مسایل جدیدی مواجه ساخته و با رشد پراکنده و بی برنامه شهرها، پایداری آنها را مورد تهدید قرار داده است. از بین الگوهای رشد شهری، رشد فشرده به عنوان الگوی پایدار توسعه شهر مطرح شده است ولی علیرغم مقبولیت آن در سطح جهان، هنوز در محافل علمی جای بحث و تردید دارد و ادعای پایداری شهر متراکم برای برخی از صاحبنظران به اثبات نرسیده است. بنابراین هدف پژوهش حاضر بررسی ارتباط بین تراکم جمعیت و پایداری اجتماعی به عنوان یکی از ابعاد پایداری شهری است. روش تحقیق توصیفی – تحلیلی و نوع تحقیق کاربردی است. اطلاعات لازم از سرشماری عمومی نفوس و مسکن سال 1385 در محدوده بلوک‌های آماری گردآوری شده است و با استفاده از نرم افزار SPSS مورد تحلیل قرار گرفته و سپس توسط سیستم اطلاعات جغرافیایی و استفاده از مدل‌های خود همبستگی فضایی از جمله شاخص موران و ضریب آماره عمومی G و شاخص دو متغیره موران در محیط نرم افزار Geo Daبه تجزیه و تحلیل اطلاعات پرداخته شد. نتایج حاصله نشان می دهد آماره موران برای پایداری اجتماعی و تراکم جمعیتی نشان می‌دهد که توزیع فضایی عوامل فوق در شهر ارومیه به صورت خوشه‌ای می‌باشد. و آماره G عمومی نیز الگوی فضایی را از نوع خوشه‌ای با تمرکز بالا است. ضریب موران دو متغیره برابر با 0.0371 است بیانگر رابطه مثبت و نه چندان قوی بین پایداری اجتماعی و تراکم جمعیتی است. نواحی با تراکم جمعیت بالا تا حد ناچیزی بر نقاط با پایداری اجتماعی بالا منطبق است ولی نمی‌تواند چندان قابل اعتماد باشد چون مقدار ضریب بسیار ناچیز است.

کلیدواژه‌ها

• "تراکم جمعیت"
• "پایداری اجتماعی"
• "خود همبستگی فضایی"
• " شهر ارومیه"

موضوعات

• برنامه ریزی شهری

عنوان مقاله [English]

Examine the relationship between population density and social sustainability with spatial autocorrelation models (Case Study: Orumiyeh)

نویسندگان [English]

• Esmail Ali Akbari ²
• Robab Hossien Zadeh ³

چکیده [English]

Introduction
One of the growth patterns of the city, which known as a sustainable growth pattern, is intensive growth. Compactness is a mechanism for controlling and gradually reducing the growth of the city, which known for its high level of density, mixing of land uses, suitable transportation systems, and creating opportunities for pedestrians and cyclists. Socially, Density is associated with social justice and diversity because access to social infrastructure and
provides a more diverse environment by facilitating opportunities for all. Economically, the minimum density is necessary for the efficient use of urban resources in order to reduce costs and provide infrastructure. However, some studies in non-European cities suggest that these cities with increasing density, they have faced a decrease in social stability. In contrast, urban planners in Europe believe that the dense model of the city, in addition to increasing environmental and economic sustainability has led to increased social sustainability. Therefore, it is necessary to study the role of density in social sustainability with the characteristics of each city and the cultural characteristics of its citizens, far from prejudices. Therefore, the present study seeks to investigate the positive or negative role of density in social sustainability of Urmia city.
Methodology
The research is applied and the research method is descriptive-analytical. The required data for the research collected from the general population and housing census data within the statistical blocks and 30 indicators for the year 2006 and in Spss18 Software analyzed with using factor analysis method. However, the indicators reduced to six influential factors. Spatial autocorrelation, Moran index, G general statistics and Moran bivariate autocorrelation techniques used to analyze the relationships between population density and social stability in GIS software.
Results and discussion
The local Moran coefficient used to investigate the relationship between density and Social stability.
Four types of spatial correlations showed in this analysis:
 

High-high cluster: which has both high population density and high social stability. Which includes 564 statistical blocks that are spatially concentrated in the north, northeast of Urmia.
Low-low cluster: which has both low population density and low social stability. It includes 842 statistical blocks that are spatially concentrated in the northwest, east and south of Urmia.
High-low discomfort: which has low population density and high social stability. Which is concentrated in the northern part of the city and includes 261 blocks.
Low-high discomfort: which has high population density and low social stability. Which are spatially concentrated in the north, east and south of Urmia and contains 110 blocks.

Conclusion

The Moran coefficient of two variables (Moran s I =0.0371) that indicates a positive and not very strong relationship between Population density and social stability. Although, the Moran index is small, it partially confirms the fact that areas with high population density are to some extent consistent with areas of high social stability and the relationship between them is relatively positive but cannot be very reliable, because the coefficient value is very small.
 

کلیدواژه‌ها [English]

• "population density"
• "social sustainability"
• "spatial autocorrelation"
• "the city of orumiyeh"