نوع مقاله : مقاله علمی پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی دکترای گروه جغرافیا و برنامه ریزی شهری، واحد مرند، دانشگاه آزاد اسلامی، مرند، ایران

2 استاد گروه جغرافیا و برنامه ریزی شهری، واحد علوم و تحقیقات، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران

3 استادیار گروه جغرافیا و برنامه ریزی شهری، واحد مرند،دانشگاه آزاد اسلامی،مرند،ایران

10.22034/gp.2020.41580.2692

چکیده

مسئله توسعه مسکن و برنامه ریزی برای آن در قالب طرح های توسعه شهری با حداقل هزینه و حداقل مداخلات برای ایجاد شرایط زیست بهینه در فضای شهری، از اهداف آرمانی مدیریت شهری است. از طرفی، تحقق اهداف طرح های توسعه شهری، درگروی توسعه مسکن پایدار و با کیفیت است. که در آن به لحاظ فرمی، زیبا و منطبق بر شرایط محیطی، با میزان ماندگاری و طول عمر بالا، رعایت استانداردهای ساخت وساز، امنیت بالا و مصرف انرژی پایین رعایت گردد.
این مقاله با روش توصیفی-تحلیلی بدنبال تبیین و تحلیل نقش طرح های توسعه شهری بر سیاست های توسعه مسکن با رویکرد آینده پژوهشی در منطقه 3 شهر زنجان است. گردآوری داده ها با روش مطالعات میدانی و کتابخانه ای انجام شده است. جامعه آماری شامل گروه متخصصین شهری است که با روش نمونه گیری گلوله برفی، 30 نفر برای پانل دلفی انتخاب شد. برای تحلیل داده ها نیز از آزمون تحلیل عاملی، آزمون رگرسیون چندگانه و رویکرد تحلیل اثرات متقابل تعادلی با کمک نرم افزارهایSPSS و Scenario Wizard استفاده شده است.
یافته های تحقیق نشان داد که همبستگی بین «طرح های توسعه شهری» با «توسعه مسکن» برابر 539/0 است. و شاخص «مدیریتی» با ضریب (444/0=β) بیشترین همبستگی را بر «طرح های توسعه شهری» دارد. همچنین، مهمترین الگوی پایدار توسعه و تولید مسکن در قالب ضوابط طرح های توسعه شهری در منطقه 3 شهر زنجان مبتنی بر کیفیت مسکن با ضریب تاثیر9+ ؛ قیمت مسکن با ضریب تاثیر 3+ ؛ بد مسکنی با ضریب تاثیر 3+ ؛ بهداشت محیط با ضریب تاثیر 2+ ؛ و حل مناقشات حقوقی مالکیت با ضریب تاثیر 1+ است.

کلیدواژه‌ها

موضوعات

عنوان مقاله [English]

Analysis of the effectiveness of urban development plans in housing development with a futures research approach (Case: Region 3 of Zanjan)

نویسندگان [English]

  • Jalil Khatibi 1
  • Rahim Sarvar 2
  • Bakhtyar ezatpanah 3

1 Ph.D. student of geography and urban planning, Marand Branch, Islamic Azad University, Marand, Iran

2 Professor, Department of Geography and Urban Planning, Science and Research Branch, Islamic Azad University,, Tehran,, Iran

3 Assistant Professor ,Department of Geography and urban planning, Marand branch, Islamic azad university, Marand,Iran

چکیده [English]

Introduction
The issue of housing development and planning for it in the form of urban development plans with minimal costs and minimum interventions to create optimal living conditions in urban space, is one of the ideal goals of urban management. On the other hand, the realization of the goals of urban development plans depends on the development of sustainable and quality housing. In terms of form, beautiful and in accordance with environmental conditions, with a long shelf life and longevity, compliance with construction standards, high safety and low energy consumption. Therefore, the process of rehabilitation, improvement and modernization and production of housing in urban centers, especially dilapidated structures, is multifaceted, which has an undeniable role in population and socio-economic stability in sustainable neighborhood development. The present study tried to evaluate the role of urban plans in housing development interventions by analyzing and implementing urban development plans in the field of housing planning and meeting the needs of the housing sector in District 3 of Zanjan. In this regard, studies show that achieving the goals of urban development projects depends on the development of sustainable and quality housing. In terms of form, beautiful and in accordance with environmental conditions, with a long shelf life and longevity, compliance with construction standards, high safety and low energy consumption.
Data and Method
This article seeks to explain and analyze the role of urban development plans on housing development policies with a descriptive-analytical method with a future research approach in Region 3 of Zanjan. Data collection was done by field and library studies. The statistical population includes a group of urban experts who were selected for the Delphi panel by snowball sampling method. For data analysis, factor analysis, multiple linear regression test and interactive interaction analysis approach were used with the help of SPSS and Scenario Wizard software. First, by factor analysis, the common variance of one variable with other variables was investigated and minor variables were removed.
Results and Discussion
The correlation between "urban development plans" and "housing development" in region 3 of Zanjan city was analyzed by multiple linear regression test. Finally, by using interactive interaction analysis based on possible component relationships and experts' evaluation of possible future trends, by explaining the relationships between the factors of an impact network, desirable and sustainable patterns of housing development in the form of urban development plans are identified and analyzed. Took.
Quantitative and analytical studies showed that the correlation and causal relationship between "housing production" and "urban development projects" is equal to 0.539. On the other hand, "urban development plans" justify 43% of the variable "housing production". In addition, the "management" index with a coefficient (β = 0.444) had the highest correlation with "urban development plans". On the other hand, the most important model of housing development and production in the form of urban development plans with the approach of balancing interaction analysis based on the sixth scenario with a total impact factor of 57 and a stability value of 1 is the physical components of the housing quality index with coefficient Impact 9+; Economic on housing price index with an impact factor of +3; Social on poor housing index with an impact factor of +3; Environment on environmental health index with an impact factor of +2; And management emphasizes the index of resolving property legal disputes with an impact factor of +1.
Conclusion
Thus, studies show that the quality of housing in terms of strength, age, type of materials and compliance with urban planning and building engineering criteria to produce sustainable housing, along with solving the problem of common ownership and lack of ownership certificate of most dilapidated housing, as well as compliance with criteria. Environmental health, especially how to dispose of sewage, as well as controlling housing prices by producing cheap housing and controlling the stock market in the city can be effective in achieving housing production goals in urban plans. In view of the above, in order to achieve the desired pattern of housing development and production in the form of urban development projects in Region 3 of Zanjan, it seems necessary to observe the following:

Granting facilities in order to reduce the poor housing ratio in the region
Per capita infrastructure improvement
Regulate informal sales and charters
Upgrading housing production capacity
Develop legal rules and requirements for resolving legal and property disputes
Observance of housing quality criteria
Providing a favorable pattern in the field of facade and exterior of the building

کلیدواژه‌ها [English]

  • urban development plan
  • housing development
  • research future
  • Zanjan city
ابراهیمی، علیرضا. (1386) راه طولانی تا استفاده بهینه از زمین شهری، روزنامه ایران، 13(17)، 3-4.
احدنژاد، محسن و تیموری، اصغر و طهماسبی، حسین(1398) تحلیل فضایی شاخص‌های کیفیت مسکن در نواحی شهری با رویکرد مسکن پایدار، مجله توسعه پایدار جغرافیایی، (2): 32-16.
افراخته، حسن. (1395) نقد و بررسی سیاست تامین مسکن در شهرهای کوچک، مطالعه موردی: چابهار، مجموعه مقالات توسعه سیاست‌های مسکن در ایران، تهران، وزارت مسکن. 21 و 22 آذر 95
چینی چیان، مرتضی. (1395). تحلیل‌های اقتصادی فرسایش محلات شهری و سیاست‌های مناسب برای مبارزه با آن. هفت شهر، 1(4)، 16-27
حبیبی، محسن و مقصودی، ملیحه. (1398) مرمت شهری، انتشارات دانشگاه تهران، تهران.
حبیبی، محسن. (1397). مسکن حداقل، انتشارات مرکز تحقیقات ساختمان و مسکن، تهران.
حبیبی، محسن. (1399). از شار تا شهر، انتشارت دانشگاه تهران، تهران، چاپ پنجم.
حیدری، محمد تقی و انبارلو، علیرضا و رحمانی، مریم و طهماسبی مقدم، حسین. (1399). پایش زیست‌پذیری اجتماعی در مناطق فرسوده شهر با رویکرد آینده‌پژوهی (مطالعه موردی؛ بافت فرسودة بخش مرکزی شهر زنجان). نشریه علمی جغرافیا و برنا‌مه‌ریزی، 24(73)، 121-155
حیدری، محمدتقی و مشکینی، ابوالفضل و روشتی، محسن احدنژاد. (۱۳۹۷). بازیافت زمین در بافت‌های فرسوده با رویکرد تامین نیاز مسکن شهری، فصلنامه فضای جغرافیایی، ۱۸(۶۱)، ۱-۲۴.
خلیل نژادی، محمد. (1398). شراکت، برنا‌مه‌ریزی تعاونی و باز آفرینی شهری، دانشگاه تهران،
دلال پور، محمدرضا(1398). برنا‌مه‌ریزی مسکن، انتشارات سمت، تهران.
رضایی، ناصر و ماجدی، حمید و زرآبادی، زهراسادات و ذبیحی، حسین. (1397). تبیین نقش عوامل مؤثر بر تحقق‌پذیری طرح‌های توسعه شهری، فصلنامه برنا‌مه‌ریزی شهری، 9(34)، 47-58
شری زاده، عادل، روستایی، شهریور، حکیمی،‌هادی. (1398). شناسایی عوامل کلیدی مؤثر بر وضعیت آینده برنامه‌ریزی مسکن اقشار کم‌درآمد کلان‌شهر تبریز با رویکرد آینده‌پژوهی. فصلنامه علمی-پژوهشی پژوهش و برنا‌مه‌ریزی شهری، 10(38)، 39-50
شعله، مهسا. (1397). تبیین مفهوم تراکم به عنوان ابزار شهرسازی در طرح‌های مسکن، فصلنامه مدیریت شهری، شماره 21
شفیعی نسب، رضا و کلابی، فرانک. (1396). بافت فرسوده و سیاست‌های بهبود کیفیت مسکن، مجله آبادی، 55(1)، 123-112.
شورای عالی شهرسازی و معماری ایران. (1389). تعاریف و مفاهیم کاربری‌های شهری و تعیین سرانه آنها، انتشارات وزارت مسکن و شهرسازی، تهران
شیعه، اسماعیل. (1398). کاربری زمین، دانشنامه مدیریت شهری و روستایی، انتشارات سازمان شهرداری‌ها و دهیاری‌ها، تهران.
علیلو، مهدی. (1398). واکاوی تاثیر ضوابط و مقررات شهرسازی بر ساختار فضایی محلات با نگرش فرهنگ اسلامی، رساله دکتری، استاد راهنما مرتضی میرغلای و پریسا‌ هاشم پور، دانشگاه هنر اسلامی تبریز، دانشکده معماری و شهرسازی.
قربانی، رسول و جعفری، فیروز. (1394). بررسی و تحلیل جایگاه تراکم ساختمانی در طرح‌های توسعه شهری شهر تبریز. نشریه علمی جغرافیا و برنا‌مه‌ریزی، 19(53)، 253-276
قربانی، رسول، جام کسری، محمد، میرزابکی، ملیحه. (1393). ارزیابی میزان انطباق مکانی در فرایند اجرای طرح‌های جامع شهری (مطالعه موردی؛ طرح جامع شهر بناب). نشریه علمی جغرافیا و برنا‌مه‌ریزی، 18(49)، 191-216.
کلایی، فرانک و بهاره کلایی. (۱۳۹۲). آسیب‌ شناسی سیاست‌های تأمین مسکن، در نسبت با بافتهای فرسوده، همایش ملی شهرسازی و معماری در گذر زمان، قزوین، دانشگاه امام خمینی، 18 و 19 اردیبهشت 92
محمودزاده، حسن، غلام نیا، خلیل، موسوی، سید محمد. (1397). رویکرد سناریو محور در مدلسازی توسعه شهری(مطالعه موردی شهر ساری). نشریه علمی جغرافیا و برنا‌مه‌ریزی، 22(64)، 267-287.
محمودی نژاد،‌ هادی. (1387). جستاری بر دگرگونی پارادایم کاربری زمین شهری با تأکید بر ساختار کاربری زمین شهری در ایران، مجله راه و ساختمان، 1(4)، 8-1
مرکز آمار ایران. (1395). سرشماری نفوس و مسکن زنجان 1395، مرکز آمار ایران، تهران
مشکینی، ابوالفضل. (1398). بهسازی و نوسازی بافت کهن شهری، انتشارات دانشگاه کردستان، سنندج.
مهدی زاده، جواد. (1397). برنا‌مه‌ریزی کاربری زمین از دیدگاه توسعه پایدار، انتشارات مهندسان مشاور فرنهاد، تهران
میرزاده، حمید. (1394). مسکن در برنامه دوم عمرانی همراه با تصویری از سیاست حمایتی مسکن، مجموعه مقالات سومین سمینار توسعه سیاست‌های مسکن در ایران، وزارت مسکن و شهرسازی، تهران.
Bonaiuto، (2015). Perceived Residential Environment Quality Indicators (PREQIs) relevance for un-habitat City Prosperity Index (CPI). Habitat International، v. 45، 53-63.
Clarck، (2016). Urban Management in thirdworld،acritical role،Cities،May
Hegedus، (2018). Housing Finance in South Eastern Europe، Metropolitan Research Institute، Budapest.
Kivell ، (2013). Landand the city patterns and processes of urban change.London and Newyork،Rouledge
Kono، & Kaneko، T. & Morisugi، H. (2019). Necessity of minimum floor area ratio regulation: A second-best policy، Springer- Verlag.
Krawczyk، (2016). futures thinking in city planning processes: the case of Dublin، thesis، Dublin institute of technology
Rakodi ، (2016). Urban land policy in Zimbabwe ،Journalof Environment and Planning، 28, 63-79.
Ratciffe، & krawczyk E. (2011). Imagineering city futures: the use of prospective through scenarios in urban olanning، futures, 6(1), 12-14.
Smith, D. D. (2018). Third world cities، Routlledge،
World Bank. (2012). Housing enabling markets to word، word bank، policy, 1(6), 8-15.