نوع مقاله : مقاله علمی پژوهشی

نویسندگان

• شهریور روستایی ¹
• فیروز جعفری ²
• رقیه علیون ³

¹ دانشیار و عضو هیئت علمی گروه جغرافیا و برنامه ریزی شهری، دانشکده برنامه‌ریزی و علوم محیطی، دانشگاه تبریز

² استادیار و عضو هیئت علمی گروه جغرافیا و برنامه ریزی شهری، دانشکده برنامه‌ریزی و علوم محیطی، دانشگاه تبریز

³ کارشناس ارشد جغرافیا و برنامه‌ریزی شهری گرایش آمایش شهری

چکیده

افزایش جمعیت و گسترش شهرنشینی سرانه برخورداری از بسیاری از امکانات اجتماعی و اقتصادی را کاهش داده و پیامدهای آن به صورت کاهش سطح کیفیت زندگی در عرصه های مختلف شهری نمایان شده است. کلان‌شهر تبریز همچون اغلب شهرهای بزرگ کشور بستر نابرابری فضایی مناطق از بهره مندی از خدمات عمومی شهری به خصوص خدمات آموزشی است. لزوم توجه به کاربری آموزشی هم به عنوان اساسی ترین خدمات عمومی شهری با توجه به جوانی جمعیت کشورمان اهمیت بسیاری دارد. این پژوهش به تحلیل توزیع مراکز آموزشی شهر تبریز به خصوص مدارس دخترانه دوره متوسطه اول و دوم از نکته نظر عدالت فضایی پرداخته است. روش تحقیق از نوع توصیفی ـ تحلیلی است. در راستای دستیابی به اهداف پژوهش از نرم افزارسیستم اطلاعات جغرافیایی(GIS) برای تعیین شعاع عملکردی این واحدها استفاده شده است و سرانه این واحدها محاسبه و با سرانه استاندارد مقایسه شده و میزان کمبود و یا مازاد این خدمات تعیین شده است. به منظور رتبه بندی برای این مدارس شاخص هایی تعیین شده و با استفاده از تکنیک Topsis این شاخص ها وزن دهی شده و در نهایت مدارس از نظر شاخص های مورد نظر از عالی تا خیلی ضعیف رتبه بندی شده و توزیع آنها در سطح شهر تبریز نمایش داده شده است. نتیجه به این صورت است که بیشترین تعداد مدارس در رتبه مدارس ضعیف قرارمی گیرند و تنها 7 مدرسه با توجه به شاخص های موردنظر عالی هستند که در نواحی 1و 3 قرار دارند. مدیریت شهری مادرشهر تبریز نیازمند توجه به مناطق محروم از شاخص خدمات آموزشی است.

تازه های تحقیق

افزایش جمعیت و گسترش شهرنشینی سرانه برخورداری از بسیاری از امکانات اجتماعی و اقتصادی را کاهش داده و پیامدهای آن به صورت کاهش سطح کیفیت زندگی در عرصه های مختلف شهری نمایان شده است. کلان‌شهر تبریز همچون اغلب شهرهای بزرگ کشور بستر نابرابری فضایی مناطق از بهره مندی از خدمات عمومی شهری به خصوص خدمات آموزشی است. لزوم توجه به کاربری آموزشی هم به عنوان اساسی ترین خدمات عمومی شهری با توجه به جوانی جمعیت کشورمان اهمیت بسیاری دارد. این پژوهش به تحلیل توزیع مراکز آموزشی شهر تبریز به خصوص مدارس دخترانه دوره متوسطه اول و دوم از نکته نظر عدالت فضایی پرداخته است. روش تحقیق از نوع توصیفی ـ تحلیلی است. در راستای دستیابی به اهداف پژوهش از نرم افزارسیستم اطلاعات جغرافیایی(GIS)  برای تعیین شعاع عملکردی این واحدها استفاده شده است و سرانه این واحدها محاسبه و با سرانه استاندارد مقایسه شده و میزان کمبود و یا مازاد این خدمات تعیین شده است. به منظور رتبه بندی برای این مدارس شاخص هایی تعیین شده و با استفاده از تکنیک Topsis این شاخص ها وزن دهی شده و در نهایت مدارس از نظر شاخص های مورد نظر از عالی تا خیلی ضعیف رتبه بندی شده و توزیع آنها در سطح شهر تبریز نمایش داده شده است. نتیجه به این صورت است که بیشترین تعداد مدارس در رتبه مدارس ضعیف قرارمی گیرند و تنها 7 مدرسه با توجه به شاخص های موردنظر عالی هستند که در نواحی 1و 3 قرار دارند. مدیریت شهری مادرشهر تبریز نیازمند توجه به مناطق محروم از شاخص خدمات آموزشی است.

کلیدواژه‌ها

• کلیدواژه: عدالت فضایی
• برنامه‌ریزی شهری
• مناطق5 گانه آموزشی شهر تبریز
• تکنیک تصمیم گیری چند معیاره تاپسیس
• سیستم اطلاعات جغرافیایی

10.22034/gp.2022.49590.2945

موضوعات

• برنامه ریزی شهری

عنوان مقاله [English]

Analysis of the distribution of educational services in Tabriz with an emphasis on spatial justice, Case study: Girls' high schools in 5 districts

نویسندگان [English]

• shahrivar rostaei ¹
• Firouz Jafari ²
• Rogayeh Aliyoun ³

¹ university of tabriz

² Assistant professor and faculty member of the Department of Geography and Urban Planning, Faculty of Planning and Environmental Sciences, Tabriz University

³ expert in geography and urban planning, majoring in urban planning

چکیده [English]

Population growth and urbanization have reduced the per capita access to many social and economic facilities and its consequences have been manifested in a decrease in the quality of life in various urban areas.Tabriz metropolis, like most major cities in the country, is the bedrock of spatial inefficiency in the regions to benefit from public urban services, especially educational services. The need to pay attention to educational use as the most basic urban public services is very important due to the youth of our country. This research has analyzed the distribution of educational centers in Tabriz, especially girls' schools in the first and second secondary school, from the point of view of spatial justice. The research method is descriptive-analytical. In order to achieve the research objectives, GIS software has been used to determine the operating radius of these units and the per capita of these units has been calculated and compared with the standard per capita and the amount of shortage or surplus of these services has been determined. In order to rank these schools, indicators have been determined and these indicators have been weighed using the Topsis technique. Finally, the schools have been ranked from excellent to very poor in terms of the desired indicators and have shown their distribution in the city of Tabriz Has been. The result is that the largest number of schools are ranked as poor schools and only 7 schools are excellent according to the desired indicators, which are located in areas 1 and 3.The urban management of Tabriz metropolis needs to pay attention to areas deprived of the educational services index.

کلیدواژه‌ها [English]

• Keywords: Spatial Justice
• Urban Planning
• 5 Educational Areas of Tabriz
• TOPSIS Multi-Criteria Decision Making Technique
• GIS