نوع مقاله : مقاله علمی پژوهشی
نویسندگان
1 استادیارجغرافیا و برنامه ریزی شهری،دانشگاه زابل
2 دانشجوی کارشناس ارشد جغرافیا و برنامه ریزی شهری دانشگاه زابل
3 دانشجوی دکتری جغرافیا و برنامه ریزی شهری دانشگاه سیستان و بلوچستان
چکیده
توسعهی پایداردرمقیاس محله به معنای ارتقای کیفیت زندگی درآن وشامل همه‌ی ویژگیها واجزای زیست محیطی، کالبدی، فرهنگی، اجتماعی واقتصادی بدون ایجاد مانعی برای نسل آینده است. در همین راستا کاربری اراضی شهری به عنوان هسته اصلی نظام برنامه ریزی نقش مهمی در فراهم کردن خدمات رفاهی، دسترسی و تأمین نیازها و خواست‌های متنوع شهروندان در سطح محلات دارد در صورتی که کاربری اراضی به صورت متوزان و مطلوب در سطح محلات شهری توزیع نشوند موجب پیدایش شکاف و عدم همگنی پایداری در محله های شهری و به طبع آن افزایش نارضایتی طیف گسترده ای از ساکنان شهری از محیط سکونت و کاهش کیفیت زندگی آنها شده است. بنابراین هدف پژوهش حاضر بررسی اثر کاربری اراضی شهری در پایداری محله های شهری زابل است. برای همین منظور پژوهش از نظر هدف کاربردی و از نظر روش توصیفی – تحلیلی است. جمع آوری داده ها به صورت اسنادی و تحلیل با تحلیل فضایی انجام گرفته است. نتایج پژوهش نشان میدهد که در بین محلات از نظر دسترسی به کاربریای خدماتی نابرابریهای وجود دارد و تمرکز و تراکم کاربریهای خدماتی در نواحی 2 و 3 است این امر باعث شده نابرابریهای فضایی و رفاهی بین محلات زیاده شده و همین امر کیفیت زندگی در برخی محلات کاهش داده است.
کلیدواژه‌ها
موضوعات
عنوان مقاله [English]
Analysis of the impact of land use on the sustainability of urban neighborhoods Case city of Zabol
نویسندگان [English]
- Gholamali Khammar 1
- Sahar Azarian 2
- somaye rahdarpoodine 3
1 Assistant professor of Geography and Urban Planning, University of zabol, Iran
2 Masters student of Geography and urban planning, University of Zabol, Iran
3 PhD student of Geography and urban planning, University of Sistan and Baluchestan, Iran
چکیده [English]
Sustainable development on a neighborhood scale means improving the quality of life in it and including all environmental, physical, cultural, social and economic features and components without creating obstacles for the next generation. In this regard, urban land use as the core of the planning system has an important role in providing welfare services, access and meeting the needs and diverse needs of citizens at the neighborhood level, while land use is evenly distributed in urban areas. Do not cause the emergence of gaps and heterogeneity of stability in urban neighborhoods and naturally increase the dissatisfaction of a wide range of urban residents with the living environment and reduce their quality of life. Therefore, the purpose of this study is to investigate the effect of urban land use on the sustainability of urban neighborhoods in Zabol.For this purpose, the research is applied in terms of purpose and descriptive-analytical in terms of method. Data collection was documented and analyzed by spatial analysis. The results show that there are inequalities between neighborhoods in terms of access to service use and the concentration and density of service uses is in areas 2 and 3. This has increased spatial and welfare inequalities between neighborhoods and this has reduced the quality of life in some neighborhoods. have given.
کلیدواژه‌ها [English]
- Urban use
- sustainability
- sustainable neighborhood
- city of Zabol
- ابراهیم زاده، عیسی و عبدالرضا مجیر اردکانی. (1385). ارزیابی کاربری اراضی شهری اردکان فارس، مجله جغرافیا و توسعه، دوره ۴، شماره 7، صص ۶۸-۴۳
- اسماعیل زاده، حسن. (۱۳۹۸). تحلیل ارتباط هوشمندسازی و پایداری در فضاهای شهری (مطالعه موردی: منطقه 6 شهر تهران. نشریه علمی جغرافیا و برنامه ریزی، دوره ۲۳، شماره ۶۸، صص ۲۱-۱.
- اسماعیل زاده، حسن، کانونی، رضا، حیدری، مرتضی، یارمرادی، کیومرث.(۱۳۹۴). نشریه شهر پایدار، دوره ۲ ، شماره 2، صص۱۴۱-۱۲۷
- امانپور.سعید، سجادیان. ناهید، مدانلو جویباری، مسعود(1396) تحلیل و مدلسازی شاخصهای کارآمد بازار زمین در پایداری شهری، مورد شناسی، منطقه 12 شهرداری تهران، نشریه علمی پژوهشی، جغرافیا و برنامه ریزی، شماره 62- صص 1-21
- امانپور.سعید, رمضان پوراسعدیه.خاطره, رضوی, سیده معصومه، محقق.زهرا(1401). ارزیابی و تحلیل وضعیت پایداری شهر اهواز با تأکید بر عملکرد مدیریت شهری. جغرافیایی سرزمین.18(72)، 65-82
- باقری،علیرضا(1380). تحلیلی بر کاربری اراضی شهری، مطالعه موردی شهر خوراسگان اصفهان، پایان نامه کارشناسی ارشد جغرافیا، دانشگاه اصفهان.
- بریاسولیس،هلن(1389)آلگوهای تحلیلی تغییر کاربری زمین، رویکرد نظری و مدل ساززی، ترجمه مجتبی رفیعیان، مهران محمودی، انتشارات آذرخش، چاپ دوم، تهران، ص 440-460
- بندر آباد.علیرضا، خلیجی،محمدعلی(1397)سنجش عدالت اجتماعی با رویکرد توسعه پایدار نمونه موردی مناطق شـهری تبریز، فصلنامه شهر پایدار، دوره 1 ،شماره 1 ،صص. 89-77.
- پاگ، سدریک.(۱۳۸۳). شهرهای پایدار در کشورهای در حال توسعه،ترجمه ناصر محرم نژاد، انتشارات مرکز مطالعاتی و تحقیقاتی شهرسازی و معماری، چاپ اول
- پورمحمدی، محمد رضا(1385). برنامه ریزی کاربری اراضی شهری، چاپ دوم، انتشارات گیتا شناسی، تهران.
- پورمحمدی.محمدرضا، قاسمی.معصومه و سالکی محمدعلی(1393) مطالعه وارزیابی بافت های مختلف شهری با رویکرد نوشهرگرایی(نمونه موردی شهر تبریز)، فصلنامه مطالعات و پژوهشهای شهری و منطقهای، دانشگاه اصفهان، شماره بیست و یکم، صفحات 42-41
- پورمحمدی، ممحمد رضا.(1382). برنامه ریزی کاربری اراضی شهری، انتشارات سمت، تهران.
- حبیبی، کیومرث و سعید نظری عدلی. (1386). پیاده سازی ماتریس‌های همجواری در سیستم اطلاعات مکانی به منظور تعیین و یا تغییر کاربریهای شهری، همایش ژئوماتیک 1386، سازمان نقشه برداری کشور.
- حسین زاده دلیر، کریم، و همکـاران.(1389). تحلیلی بر تحولات کاربریهای اراضی شهر تبریزی از دیدگاه توسعه پایـدار در طی سالهای 1387- 1383 ،فصلنامه جغرافیایی سرزمین، شماره 2
- حسین زاده دلیر، کریم.(1380). برنامه ریزی ناحیه ای، انتشارات سمت، تهران.
- رحیمی یکتا، سمیه.(۱۳۹۷). سنجش توسعه ی پایدار محله ها(مطالعه ی موردی: شهر خرم آباد)، پایان نامه کارشناسی ارشد، داشگاه گیلان
- رحیمی یکتا،سمیه، شکرگزار، اصغر، جعفری مهرآبادی،مریم.(۱۳۹۶). سنجش توسعهی پایدار محلهای(مطالعه ی موردی: شهر خرم آباد)، نشریه جغرافیا، دوره ۱۷، شماره ۶۰، صص ۱۸۱-۱۶۶ .
- رضویان، محمد تقی.(1381).برنامه ریزی کاربری اراضی شهری، چاپ اول، انتشارات منشی، تهران.
- زیاری، کرامت الله، همقدم، نوشا(1399). واکاوی سطح پایداری در تئوری توسعه و برنامهریزی محلات (موردمطالعه: محلات منطقه سه شهر گرگان). نشریه علمی جغرافیا و برنامه ریزی، دوره ۲۵، شماره ۷۵، صص ۱۵۸-۱۴۱.
- سعید نیا ،احمد(1378)،کتاب سبز(کاربری زمین شهری)، سازمان شهرداری های کشور.
- سیف الدینی، فرانک (1383). مبانی برنامه ریزی شهری، چاپ دوم، انتشارات آییژ، تهران.
- طالعی، محمد (1385). سامانه حامی برنامه ریزی مبتنی بر GIS جهت ارزیابی پیامدهای خارجی ناشی از کاربریهای تفصیلی شهری، پایان نامه دکترا، دانشکده مهندسی نقشه برداری، دانشگاه خواجه نصیر الدین طوسی.
- طحانی یزدلی, مصطفی, شماعی,علی(1401).تبیین تحولات کاربری زمین در راستای تحقق توسعه پایدار شهر کاشان (سالهای 1370 تا 1400)، نشریه توسعه پایدار محیط جغرافیایی، آنلاین
- عبدالهی.علی اصغر، رختابناک.شهره.(۱۳۹۳).ارزیابی عوامل موثر بر پایداری توسعه محله در فرایند برنامه ریزی شهری (نمونه موردی: محله سنگ سیاه شیراز)، نشریه پژوهش و برنامه ریزی شهری،دوره 5، شماره 17، صص ۱۰۳-۱۲۲ .
- علی اکبری.اسماعیل، عمادالدین، عذرا(1391). ارزیابی کمی و کیفی کاربریهای شـهری بـا تأکید بر نظام توزیع و الگوی همجواری (مطالعة مـوردی : ناحیـة یـک شـهر گرگـان )، مجلـة پژوهشهای جغرافیای انسانی، شمارة ، 79 صفحات 172-1
- فرهودی، رحمت اله، سیف الدینی، فرانک و زنگنه، مهدی،(1385) ،شهر خواف: الگویی جهت ارزیابی و تحلیل کاربری اراضی، مجله جغرافیا و توسعه، پاییز و زمستان، صص 129-107.
- مرادی، ثروت الله.(۱۳۹۲). بررسی و تحلیل سطوح پایداری در سطح محلات شهری (مورد مطالعه: محلات منطقه6 شهرداری تهران). پایان نامه دانشگاه تربیت معلم، تهران، دانشکده جنگلداری
- مشکینی.ابوالفضل، برهانی کاظم،شعبان زاده نمینی رضا.(۱۳۹۷). تحلیل تأثیر کاربری اراضی در پایداری محله های شهری (مطالعه ی موردی: محله های ناحیه ی 1 منطقه ی 14 تهران).دوره ۵۰، شماره ۲، صص ۲۶۲-۲۴۹
- مشیری، رحیم، ملکی نظام آباد، رسول.(۱۳۹۰). تحلیلی بر برنامهریزی کاربری اراضی با تاکید بر توسعه پایدار شهری1 نمونه موردی: شهر میاندوآب، دانشنامه (جغرافیا).شماره ۸۲، صص ۸۷-۷۳
- میرزابیگی فاطمه, مجتبی زاده خانقاهی. حسین، سرور.رحیم (1401). سنجش شاخصهای توسعه در پایداری نواحی شهری مطالعه موردی: شهر ایلام، فصلنامه شهر پایدار5(1) ، 1-15
- نسترن.مهین، حبیبی، کیومرث، محمدی، مهرداد(۱۳۹۳). سنجش پایداری محله‌های شهری در بافت‌های سکونتی با استفاده از سیستم استنتاج منطق فازی (نمونه موردی: محلات شهر سنندج)، فصلنامهمطالعات ساختار و کارکرد شهری، دوره ۲، شماره ۷، صص ۸۷-۵۵.
- نصیری هنده خاله، اسماعیل،اسمعیلی، فضل اله، یونسی سندی،ریحانه، نظافت تکله، حسن. (۱۴۰۰). ارزیابی پایداری اجتماعی محلات شهری با تاکید برشاخص ترکیب کاربری اراضی (مطالعه موردی منطقه 15 شهر تهران). نشریه علمی جغرافیا و برنامه ریزی.دوره ۲۵، شماره ۷۸، صص ۳۷۶-۳۶۳
- هربرت ژیرارده (1383) چگونه شهری پایدار بسازیم، ترجمه: فریبا قرائی؛ ، انتشارت دانشنما، اصفهان، 1383
- یغفوری.حسین، قاسمی، سجاد؛ قاسمی، نرگس(1396) بررسی عدالت فضایی در توزیع خدمات، با تأکید بر مـدیریت شـهری مطالعه موردی: محالت منطقه 19 تهران، فصلنامه تحقیقات جغرافیایی، سال 32 ،شماره 3 ،صص. 128 -114.
- Aspinall, J.‚ Richard, Hill, Michael, J.‚ (2008), Land use change: Science, policy and management, CRC Press: Taylor and Francis Group, 185 p.
- Chapin, franc, Stuart. 1972. Urban land use planning second edition, university of Illinois.
- Hoppenbrouwer, Eric, Louw, E., (2005), Mixed-use Development: Theory and Practice in Amsterdam’s Eastern Docklands, European Planning Studies, Vol. 13, No. 7, p.p. 967-983
- Hoshino, J.‚ (2001), Asian Urban Sustainability in the era of globalization, united Nation University, Institute of Advanced Studies, Tokyo and Japan
- Lerner, A. M., Eakin, H. C., Tellman, E., Bausch, J. C., & Hernández Aguilar, B. (2018). Governing the gaps in water governance and land-use planning in a megacity: The example of hydrological risk in Mexico City. Cities, 83(June), 61–70. https:// doi.org/10.1016/j.cities. 06.009.
- Liu, X., Huang, Y., Xu, X., Li, X., Li, X., Ciais, P., et al. (2020). High spatiotemporal resolution mapping of global urban change from 1985 to 2015. Nature Sustainability. https://doi.org/10.1038/s41893-020-0521-x.
- Masihimoradi, A. (2004), Achieving Sustainable Urban Formation, Vol. 1, Sustainability and Transportation, Urban Planning and Publication
- Municipal, Council of California, (2008), City of palos Verdes Eatates Neigh boyhood Compatibility Application.
- Nations, Department of Economic and Social Affairs, Population Division, (2014). World Urbanization Prospects: The 2014 Revision, CD-ROM Edition.
- Seto, K. C., & Pandey, B. (2019). Urban land use: Central to building a sustainable future. One Earth, 1(2), 168-170.
- Stewart, T.J., R. Janssen, and M. van Herwijnen,(2004). A genetic algorithm approach to multiobjective land use planning. Computers & Operations Research. 31(14): 2293- 2313.
- Taleai, M, Sharifi, A, Sliuzas, R, Mesgari, M , (2008), Evaluating the compatibility of multi – international journal of Applied Earth observation and geo information, 9 (4).
- Wei, Y. D. (Ed.). (2017). Urban land and sustainable development. Basel, Switzerland: MDPI.
- Yongyong Zhang, Jun Xia, Jingjie Yu, Mark Randall, Yichi Zhang, Tongtiegang, Zhao, Xingyao Pan Xiaoyan Zhai, Quanxi Shao, (2018). Simulation and assessment of urbanization impacts on runoff metrics: insights from landuse changes‚ journal of hydrologhy 560, Pp 247-258
)