نوع مقاله : مقاله علمی پژوهشی

نویسندگان

• رسول قربانی ¹
• حسن محمودزاده ²
• معصومه نظری ³

¹ استاد جغرافیا و برنامه ریزی شهری، گروه جغرافیا و برنامه ریزی شهری، دانشکده برنامه ریزی و علوم محیطی، دانشگاه تبریز، تبریز، ایران

² دانشیار جغرافیا و برنامه ریزی شهری، گروه جغرافیا و برنامه ریزی شهری، دانشکده برنامه ریزی و علوم محیطی، دانشگاه تبریز، تبریز، ایران

³ 3. دانشجوی دکترای جغرافیا و برنامه ریزی شهری، گروه جغرافیا و برنامه ریزی شهری، دانشکده برنامه ریزی و علوم محیطی، دانشگاه تبریز،

چکیده

محیط شهری مجموعه‌ای شکل یافته از عناصر، ترکیبات و بافت های شهری می‌باشد که رضایتمندی از زندگی شهری با توجه به آن سنجیده می‌شود. در واقع محیط شهری با کیفیت خاطره سازی، احساس رفاه، سرزندگی، حس تعلق‌خاطر و رضایتمندی از ویژگی‌های کالبدی، اجتماعی و نمادین را برای شهروندان فراهم می‌سازد. شهرکرد از لحاظ استاندارهای کیفیت محیط شهری دارای مشکلاتی در زمینه‌های دسترسی، بهداشت، تراکم و ترافیک، فضای سبز، شکل نازیبای ساختمان‌ها و غیره می‌باشد که ادامه این روند باعث کاهش کیفیت محیط شهری برای شهروندان می‌شود. هدف پژوهش حاضر سنجش کیفیت محیط شهری با تأکید بر رضایتمندی ساکنان در محلات نوبنیاد شهرکرد می‌باشد. روش تحقیق توصیفی - تحلیلی بوده و از روش‌های کمی و آماری از جمله رگرسیون چندگانه، معادلات ساختاری و تحلیل چند متغیره فازی در محیط نرم‌افزار ArcGIS استفاده گردید. همچنین از 54 چهار گویه در قالب 4 شاخص کالبدی، اقتصادی، اجتماعی و زیست‌محیطی جهت سنجش کیفیت محیط شهری استفاده شد. یافته های پژوهش نشان داد که به لحاظ برخورداری از شاخص‌های کیفیت محیطی به ترتیب اولویت در محله میرآباد غربی، شاخص‌های کالبدی، زیست محیطی، اجتماعی و اقتصادی با وزن‌های عاملی 599/0، 539/0، 378/0 و 324/0 و در محله کوی فرهنگیان به ترتیب اولویت شاخص کالبدی، اقتصادی، زیست محیطی و اجتماعی با وزن‌های عاملی 412/0، 260/0، 254/0 و 225/0، بیشترین نقش را در کیفیت محیطی محلات نوبنیاد شهرکرد دارند. همچنین به طور کلی یافته ها حاکی از آن است که متغیرهای رضایت از کیفیت کالبدی- محیطی بیشترین نقش را در بالا رفتن کیفیت محیط در محلات نوبنیاد شهرکرد ایفا می‌کنند. نهایتا نتایج نشان داد که اختلاف فاحشی در سطح رضایتمندی ساکنان محلات میرآباد غربی و کوی فرهنگیان مشاهده می‌گردد به طوری که محله میرآباد غربی از نظر کیفیت محیط شهری و سطح رضایت ساکنان از وضعیت مطلوب‌تری برخوردار می‌باشد.

تازه های تحقیق

محیط شهری مجموعه‌ای شکل یافته از عناصر، ترکیبات و بافت های شهری می‌باشد که رضایتمندی از زندگی شهری با توجه به آن سنجیده می‌شود. در واقع محیط شهری با کیفیت خاطره سازی، احساس رفاه، سرزندگی، حس تعلق‌خاطر و رضایتمندی از ویژگی‌های کالبدی، اجتماعی و نمادین را برای شهروندان فراهم می‌سازد. شهرکرد از لحاظ استاندارهای کیفیت محیط شهری دارای مشکلاتی در زمینه‌های دسترسی، بهداشت، تراکم و ترافیک، فضای سبز، شکل نازیبای ساختمان‌ها و غیره می‌باشد که ادامه این روند باعث کاهش کیفیت محیط شهری برای شهروندان می‌شود. هدف پژوهش حاضر سنجش کیفیت محیط شهری با تأکید بر رضایتمندی ساکنان در محلات نوبنیاد شهرکرد می‌باشد. روش تحقیق توصیفی - تحلیلی بوده و از روش‌های کمی و آماری از جمله رگرسیون چندگانه، معادلات ساختاری و تحلیل چند متغیره فازی در محیط نرم‌افزار ArcGIS استفاده گردید. همچنین از 54 چهار گویه در قالب 4 شاخص کالبدی، اقتصادی، اجتماعی و زیست‌محیطی جهت سنجش کیفیت محیط شهری استفاده شد. یافته های پژوهش نشان داد که به لحاظ برخورداری از شاخص­های کیفیت محیطی به ترتیب اولویت در محله میرآباد غربی، شاخص­های کالبدی، زیست محیطی، اجتماعی و اقتصادی با وزن‌های عاملی 599/0، 539/0، 378/0 و 324/0 و در محله کوی فرهنگیان به ترتیب اولویت شاخص کالبدی، اقتصادی، زیست محیطی و اجتماعی با وزن‌های عاملی 412/0، 260/0، 254/0 و 225/0، بیشترین نقش را در کیفیت محیطی محلات نوبنیاد شهرکرد دارند. همچنین به طور کلی یافته ها حاکی از آن است که متغیرهای رضایت از کیفیت کالبدی- محیطی بیشترین نقش را در بالا رفتن کیفیت محیط در محلات نوبنیاد شهرکرد ایفا می‌کنند. نهایتا نتایج نشان داد که اختلاف فاحشی در سطح رضایتمندی ساکنان محلات میرآباد غربی و کوی فرهنگیان مشاهده می‌گردد به طوری که محله میرآباد غربی از نظر کیفیت محیط شهری و سطح رضایت ساکنان از وضعیت مطلوب‌تری برخوردار می­باشد.

کلیدواژه‌ها

• کیفیت محیط شهری"
• رضایتمندی"
• معادلات ساختاری"
• سیستم اطلاعات جغرافیایی"
• "
• شهرکرد"

10.22034/gp.2022.51324.2995

موضوعات

• برنامه ریزی شهری

عنوان مقاله [English]

Assessing the quality of urban environment in newly established neighborhoods with emphasis on residents' satisfaction (Case study: Mirabad Gharbi neighborhood and Farhangian alley)

نویسندگان [English]

• Rasoul Ghorbani ¹
• Hassan Mahmoudzadeh ²
• Masoome Nazari ³

¹ Professor, Planning and Environmental Sciences, Urban Planning Group Tabriz University, Tabriz, IRAN

² Associate Professor of Geography and Urban Planning, Department of Geography and Urban Planning, Faculty of Planning and Environmental Sciences, University of Tabriz, Tabriz, Iran

³ . PhD student of Geography and Urban Planning, Department of Geography and Urban Planning, Faculty of Planning and Environmental Sciences, University of Tabriz, Tabriz, Iran

چکیده [English]

The urban environment has a special place in meeting the needs and satisfaction of people and therefore quality is measured not only based on the objective environment but also based on people's perception of the environment to which they belong. Therefore, the present study has evaluated the quality of the urban environment of the newly established neighborhoods of Shahrekord with a descriptive-analytical method based on library studies and field studies. According to the purpose of the research, quantitative and statistical methods such as multiple regression, structural equations and fuzzy multivariate analysis in GIS environment have been used to assess the environmental quality of the target areas. In this model, in LISREL software, 54 quality indicators of urban environment in the form of 4 physical, economic, social and environmental indicators have been studied and SPSS software has been used for statistical analysis and ArcGIS software has been used to draw analytical maps. . Findings show that in terms of having environmental quality indicators, priority in the western Mirabad neighborhood, physical, environmental, social and economic indicators with 0.599, 0.539, 0.378 and 0.324, respectively. Percentage and neighborhood of Farhangian alley have priority, physical, economic, environmental and social index with 0.412, 0.260, 0.254 and 0.225 percent, respectively, have the most role in the environmental quality of Shahrekord, which shows the variables of satisfaction. From the physical-environmental quality of the neighborhoods, it has the greatest effect on improving the quality of life in the newly established neighborhoods. Also, in examining the situation of Shahrekord, there was an obvious difference in the level of satisfaction of the residents of Mirabad Gharbi and Farhangian alleys.

کلیدواژه‌ها [English]

• urban environment quality"
• satisfaction"
• structural equations"
• GIS"
• "
• Shahrekord"