جغرافیا و برنامه‌ریزی

شماره جاری

بر اساس شماره‌های نشریه

بر اساس نویسندگان

بر اساس موضوعات

نمایه نویسندگان

نمایه کلیدواژه ها

درباره نشریه

اهداف و چشم انداز

اعضای هیات تحریریه

اصول اخلاقی انتشار مقاله

فرایند پذیرش مقالات

بانک ها و نمایه نامه ها

اطاعات آماری نشریه

پرسش‌های متداول

اخبار و اعلانات

پیوندهای مفید

بررسی و تحلیل عوامل جغرافیایی مؤثر بر امنیت غذایی مناطق روستایی شهرستان‌های هریس و بستان‌آباد

نوع مقاله : مقاله علمی پژوهشی

نویسندگان

1 استادیار گروه جغرافیا و برنامه ریزی روستایی دانشگاه تبریز

2 استادیار جغرافیا و برنامه ریزی روستایی دانشگاه تبریز

3 دانشجوی دکتری جغرافیا و برنامه ریزی روستایی دانشگاه تبریز

چکیده

امنیت غذایی و تغذیه از محورهای اصلی توسعه‌ی ملی است که در سال‌های اخیر نگرش‌ها، ضرورت‌ها و اولویت‌های تازه‌ای را در سطح سیاست‌گذاری نمایان و به یکی از چالش‌های قرن 21 میلادی تبدیل شده است. لذا، پژوهش حاضر کاربردی و از نظر ماهیت و روش توصیفی و تحلیلی است. برای گردآوری داده‌ها از مطالعات کتابخانه‌ای و میدانی (پرسشنامه، مصاحبه و مشاهده) استفاده شد. قلمرو مکانی نیز شهرستان‌های هریس و بستان‌آباد می‌باشد. برای انتخاب روستاهای نمونه در شهرستان‌های مورد مطالعه 3 فاکتور؛ 1) توزیع جغرافیایی، 2) توپوگرافی و ارتفاع و 3) خانوارهای روستایی (روستاهای بالای 50 خانوار) مد نظر قرار گرفت و 18 روستا از شهرستان بستان‌آباد و 10 روستا نیز از شهرستان هریس انتخاب شدند. جامعه‌آماری را سرپرستان خانوارهای روستایی تشکیل می‌دهند. روستاهای منتخب دارای 26087 نفر جمعیت و 7574 خانوار روستایی می-باشند که با استفاده از فرمول کوکران تعداد 392 خانوار به عنوان نمونه انتخاب شدند. برای تجزیه و تحلیل داده‌ها و اطلاعات از آزمون‌های تی‌تک نمونه‌ای، تکنیک SAW، کندال، کروسکال‌والیس و ... استفاده شده است. نتایج حاصله نشان داد، وضعیت همه شاخص‌های امنیت غذایی (دسترسی، دستیابی، شیوه مصرف و ثبات) در محدوده مورد مطالعه به‌صورت مطلوب ارزیابی شده و روستاهای جیقه/جقه، شیروانه‌ده و چرم‌خوران سفلی در رتبه‌های اول تا سوم از نظر امنیت‌غذایی قرار دارند و امنیت غذایی نسبت به سایر روستاهای مورد مطالعه بالاست. در ضمن روستاهای خشندرق، عین‌الدین و باروق در رتبه‌های آخر از نظر امنیت غذایی در محدوده مورد مطالعه قرار دارند و در این روستاها میزان امنیت غذایی نسبت به سایر روستاها پایین است. همین‌طور، عامل اقتصادی (درآمد، اشتغال، تولید، بهره‌برداری، تنوع اقتصادی و ...) به‌عنوان مهمترین عوامل افزایش امنیت غذایی در نواحی روستایی مورد مطالعه از دیدگاه پاسخگویان تحقیق شناخته شده است.

کلیدواژه‌ها

موضوعات

عنوان مقاله [English]

Investigating and Analyzing the Effects of Geographical Factors on Food Security in Rural Areas of Heris and Bostanabad Counties

نویسندگان [English]

  • Hossein karimzadeh 1
  • Mohsen Aghayari Hir 2
  • Mohammad Mohsenzadeh 3

1 -

2 -

3 s

چکیده [English]

Food security and nutrition are the main themes of national development that new attitudes, necessities and priorities have been revealed at the policy-making level and have become one of the challenges of the 21st century in recent years. The current study is practical and in terms of nature and methodology is descriptive and analytical. For collecting data, (questionnaire, interview, and observation) has been used. The context of study is Heris and Bostanabad Counties in East Azerbaijan city.Three factors were considered in selecting the sample villages in the above-mentioned cities; 1) Geographical distribution in rural areas, 2) Topographic factor and altitude, and 3) Number of rural population and households (villages with more than 50 households), and thus 18 villages from Bostanabad county and 10 villages from Heris county were selected for research. The statistical population consists of heads of rural households. The selected villages have a population of 26,087 people and 7,574 rural households, of which 392 households were selected using the Cochran's formula. In order to analyze the data, sample t-tests, SAW technique, Kendall, Kruskalovalis, etc. were used. The results showed that the status of all food security indicators (access, access, consumption method and stability) in the study area was evaluated favorably and the villages of Jigheh, shirvanehdeh and Charmkhurane-Sofla are in the first to third ranks in terms of food security and food security is high compared to other villages studied. Meanwhile, the villages of Khashndarq, Ein al-Din and Baroug are in the last ranks in terms of food security in the study area and in these villages, food security is low compared to other villages. Also, economic factor (income, employment, production, exploitation, economic diversification, etc.) has been identified as the most important factors in increasing food security in rural areas from the perspective of research respondents.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Food security
  • geographical
  • Bostanabad
  • Heris
مراجع
اکبری، محمدرضا، پیش بهار، اسماعیل و دشتی، قادر (1399). شناسایی عوامل موثر بر ناامنی غذایی خانوارهای روستایی ایران: کاربرد الگوی لاجیت ترتیبی تعمیم یافته، فصلنامه مطالعات اقتصادی کاربردی ایران، سال 9، شماره 35، 91-125.
ندیمی، نغمه. (1390). بررسی امنیت غذایی در ایران و عوامل مؤثر بر آن، پایان­نامه­ی ارشد، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد تهران مرکزی.
درینی، مهسا. (1395). بررسی عوامل مؤثر بر امنیت غذایی با استفاده از شاخص­های تنوع غذایی و استراتژی مقابله (مطالعه­ی موردی: منطقه­ی جبالبارز). پایان­نامه­ی کارشناسی ارشد، دانشکده­ی کشاورزی، دانشگاه سیستان و بلوچستان.
سید حمزه، شیرین؛ دماری، بهزاد. (1396)، مدل مفهومی امنیت غذا و تغذیه در ایران، سلامت اجتماعی، دوره­ی 4، شماره­ی 3، صص 237-228.
باقرزاده آذر، فاطمه؛ رنج­پور، رضا؛ کریمی تکانلو، زهرا؛ متفکرآزاد، محمدعلی؛ اسدزاده، احمد. (1395). برآورد و مقایسه­ی وضعیت امنیت غذایی و تأثیر متغیرهای اقتصادی بر آن در استان­های ایران. فصلنامه­ی نطریه­های کاربردی اقتصاد، سال 3، شماره­ی 4، صص 76-47.
نصیری، خدیجه. (1393). تحلیل تأثیر تغییرات آب و هوایی بر امنیت غذایی در ایران. پایان نامه­ی کارشناسی ارشد دانشکده­ی علوم انسانی، دانشگاه تربیت مدرس.
موسوی نسب، الهه. (1392). بررسی امنیت غذایی و عوامل مؤثر بر آن در شهرستان بویراحمد. پایان­نامه­ی کارشناسی ارشد، دانشکده­ی کشاورزی، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد مرودشت.
خالدی، نیما؛ حسنی، فرشید؛ زارع، لیلا. (1396). اهمیت کشاورزی در امنیت غذایی، مجموعه مقالات یازدهمین کنگره پیشگامان پیشرفت، دانشگاه شهید بهشتی. 3191-1388.
سادات موسوی زارع، سمانه. (1394). تحلیل نقش امنیت غذایی در توسعه­ی اقتصادی سکونتگاه­های روستایی (مطالعه­ی موردی: شهرستان نیشابور، دهستان فضل). پایان­نامه­ی کارشناسی ارشد، دانشکده­ی علوم انسانی، دانشگاه زنجان.
حکیمی، سمیه. (1394). بررسی آثار رشد جمعیت بر امنیت غذایی در استان­های مختلف ایران (1383-1391). پایان­نامه­ی کارشناسی ارشد، دانشکده­ی علوم اداری و اقتصاد، دانشگاه ولی­عصر (عج)رفسنجان.
قدیری معصوم، محتبی، چراغی، مهدی و رضوانی، محمدرضا (1394). اثرات روابط اقتصادی شهر و روستا بر امنیت غذایی خانوارهای روستایی مورد: شهرستان زنجان، فصلنامه اقتصاد فضا و توسعه روستایی، سال 4، شماره 4، 85-69.
قدیری معصوم، مجتبی، رضوانی، محمد رضا و چراغی، مهدی (1395). تحلیل عوامل موثر در امنیت غذایی پایدار خانوارهای روستایی، مطالعه موردی: شهرستان زنجان، فصلنامه پژوهش­های روستایی، دوره 7، شماره 4.
 
FAO. (2018). The state of food security and nutrition in the world 2018: building climate resilience for food security and nutrition. Food & Agriculture Org.
Lobell, D. B., Schlenker, W., & Costa-Roberts, J. (2011). Climate trends and global crop production since 1980. Science, 333(6042), 616–620. doi: 10.1126/science.1204531.
Cauchia, J. P., Bambrick, H., Correa-Velez, I., Moncada, S. (2021). White flour, white sugar, white rice, white salt’: Barriers to achieving food and nutrition security in Kiribati, Food Policy, Vol. 101, 102075.
Sinyolo, S., Mudhara, M. and Wale, E. (2014). Water security and rural household food security: empirical evidence from the Mzinyathi district in South Africa. Journal of Food Security, Vol. 6, No 4, PP. 483–499.
Amolegbe, K.B., Upton, J., Bageant, E., Blom, S. (2021). Food price volatility and household food security: Evidence from Nigeria, Food Policy, 102061.
Chakraborty, S., A., C. Newton, A., S. (2011). Climate change, plant diseases and food security: an overview. Plant Pathology, 60: 2–14.
Christensen, J., B. Hewitson. Mearns, O. (2007). Regional Climate Projections. In Climate Change 2007: The Physical Science Basis: Contribution of Working Group I to the Fourth Assessment Report of the Intergovernmental Panel on Climate Change; Solomon, S., Qin, D., Manning, M.,Eds.; Cambridge University Press:Cambridge, UK.
FAO. (2006), Policy Brief: Food Security, Available at:  ftp://ftp.fao.org/es/ESA/policybriefs/pb_02.pdf.
Hunter Lori M., (2007). Climate Change, Rural Vulnerabilities, and Migration. Available at: www.prb.org/climatechangeinruralareas/.
Kruzslicika, Mihaela. (2015). Analytical instruments for measuring food security at macroeconomic level. LUCRĂRI ŞTIINŢIFICE, SERIA I, VOL.XVII (1), 63-57. Romania.
Lobell, D., B. Gourdji, S., M. (2012). The influence of climate change on global crop productivity. Plant physiology 160: 1686-1697.
Mansour, Reima. (2014). Food security among students at University of Wollongong. Master Thesis. University of Wollongong.
Mishra. A., J., W. Hansen, M. Dingkuhn, C. Baron, S., B. Traore, O. Ndiaye, & Ward, M., N. (2008). Sorghum yield prediction from seasonal rainfall forecasts in Burkina Faso. Agriculture Forest and Meteorology, 148:1798–1814. www.sciencedirect.com/science/article/pii/S0168192308001895.
Nébié, E.K., Ba, D. and Giannini, A. (2021). Food security and climate shocks in Senegal: Who and where are the most vulnerable households?, Global Food Security, Volume 29, 100513
Nora, Brickhouse Arriola. (2015). Food Insecurity and Hunger Experiences and their Impact on Food Pantry Clients in the Tampa Bay. Master Thesis. University of South Florida.
Shisanya, Stephen Odede. (2015). Rural households perception of the effect of climate change on food security in umzinyathi district municipality of Kwazulu-Natal, South Africa. Ph.D Thesis, Collage of Agriculture, Engineering and science, University of KwaZulu-Natal, Pietermaritzburg, South Africa.
Thorley, Lisa. (2015). Holding on: gender relations, food security and women’s options and strategies for maintaining access to land in the Acholi region of Uganda. Ph.D Thesis, Faculty of Social Sciences University of Bradford.
جغرافیا و برنامه‌ریزی
دوره 27، شماره 86 - شماره پیاپی 86
بهمن 1402
صفحه 93-111
فایل ها
هم رسانی
ارجاع به این مقاله
آمار