نوع مقاله : مقاله علمی پژوهشی

نویسندگان

• عقیل خالقی ¹
• محمدرضا پورمحمدی ²

¹ دکتری جغرافیا و برنامه‌ریزی روستایی، پژوهشگر پسادکتری صندوق حمایت از پژوهشگران و فناوران کشور (INSF)، تبریز، ایران

² دانشیار ، گروه جغرافیا و برنامه‌ریزی شهری، دانشکده برنامه‌ریزی و علوم محیطی، دانشگاه تبریز، تبریز، ایران

چکیده

برنامه‌ریزی محلی سکونتگاه‌های روستایی موضوعی اجتناب‌ناپذیر بوده و نیازمند آینده‌نگاری و تدوین سیاست‌های توسعه‌ای مناسب در این زمینه است. پژوهش حاضر ازنظر هدف کاربردی بوده و به لحاظ ماهیت و گردآوری اطلاعات از نوع توصیفی - تحلیلی و بر مبنای ماهیت داده‌ها ترکیبی و به لحاظ زمان از نوع آینده‌نگاری است. حجم نمونه پژوهش حاضر متشکل از ۳۰ نفر پانل افراد پاسخگو است. برای آینده‌نگاری و پردازش ماتریس تأثیرات متقابل از روش میک‌مک استفاده شده است. طرح‌های توسعه محلی شامل «طرح‌های هادی روستایی، طرح ساماندهی مناطق روستایی، طرح تجمیع روستاهای پراکنده، طرح بهسازی، طرح ساماندهی و حفاظت از روستاهای واجد ارزش، طرح توسعه و عمران روستایی، طرح توسعه پایدار منظومه‌های روستایی و برنامه توسعه اقتصادی و اشتغال‌زایی نواحی روستایی» می‌باشد. با توجه به اهمیت موضوع طرح‌های توسعه محلی در فضای جغرافیایی سکونتگاه‌های روستایی استان آذربایجان شرقی کم‌وبیش مؤثر بوده‌اند که قلمرو مطالعه تحقیق را شامل می‌شوند. تعداد 22 متغیر تأثیرگذار و در نهایت 7 پیشران کلیدی: «ایجاد یک نظام مدیریتی واحد و مشخص برای روستاها، پتانسیل محلی در جریان برنامه‌ریزی، طرح‌های بخشی و محلی، مشارکت ذینفعان، خودکفایی منابع در یک منظومه، نقش شهرهای میانی در توسعه محلی روستایی و درنهایت الگوی اجرایی مناسب» در برنامه‌ریزی محلی سکونتگاه‌های روستایی شناسایی شدند. «ایجاد یک نظام مدیریتی واحد و مشخص برای روستاها» در رتبه اول تأثیرگذاری مستقیم و غیرمستقیم قرار گرفته و حائز اهمیت فراوان است.

تازه های تحقیق

برنامه‌ریزی محلی سکونتگاه‌های روستایی موضوعی اجتناب‌ناپذیر بوده و نیازمند آینده‌نگاری و تدوین سیاست‌های توسعه‌ای مناسب در این زمینه است. پژوهش حاضر ازنظر هدف کاربردی بوده و به لحاظ ماهیت و گردآوری اطلاعات از نوع توصیفی - تحلیلی و بر مبنای ماهیت داده‌ها ترکیبی و به لحاظ زمان از نوع آینده‌نگاری است. حجم نمونه پژوهش حاضر متشکل از ۳۰ نفر پانل افراد پاسخگو است. برای آینده‌نگاری و پردازش ماتریس تأثیرات متقابل از روش میک‌مک استفاده شده است. طرح‌های توسعه محلی شامل «طرح‌های هادی روستایی، طرح ساماندهی مناطق روستایی، طرح تجمیع روستاهای پراکنده، طرح بهسازی، طرح ساماندهی و حفاظت از روستاهای واجد ارزش، طرح توسعه و عمران روستایی، طرح توسعه پایدار منظومه‌های روستایی و برنامه توسعه اقتصادی و اشتغال‌زایی نواحی روستایی» می‌باشد. با توجه به اهمیت موضوع طرح‌های توسعه محلی در فضای جغرافیایی سکونتگاه‌های روستایی استان آذربایجان شرقی کم‌وبیش مؤثر بوده‌اند که قلمرو مطالعه تحقیق را شامل می‌شوند. تعداد 22 متغیر تأثیرگذار  و در نهایت 7 پیشران کلیدی: «ایجاد یک نظام مدیریتی واحد و مشخص برای روستاها، پتانسیل محلی در جریان برنامه‌ریزی، طرح‌های بخشی و محلی، مشارکت ذینفعان، خودکفایی منابع در یک منظومه، نقش شهرهای میانی در توسعه محلی روستایی و درنهایت الگوی اجرایی مناسب» در برنامه‌ریزی محلی سکونتگاه‌های روستایی شناسایی شدند. «ایجاد یک نظام مدیریتی واحد و مشخص برای روستاها» در رتبه اول تأثیرگذاری مستقیم و غیرمستقیم قرار گرفته و حائز اهمیت فراوان است.

کلیدواژه‌ها

• برنامه‌ریزی محلی
• طرح توسعه روستایی
• آینده‌نگاری
• آذربایجان شرقی

10.22034/gp.2022.51406.2997

موضوعات

• برنامه ریزی روستایی

عنوان مقاله [English]

Identify the key drivers of local planning of rural settlements Case study: East Azerbaijan province

نویسندگان [English]

• aghil khaleghi ¹
• Mohammadreza Pourmohammadi ²

¹ TABRIZ U

² Department of Geography and Planning, School of Geography, University of Tabriz

چکیده [English]

Local planning of rural settlements is an inevitable issue and requires foresight and the development of appropriate development policies in this area. The present study is applied in terms of purpose and in terms of nature and data collection is descriptive-analytical and based on the nature of data is mixed and in terms of time is futuristic. The sample size of the present study consists of 30 panels of respondents. MICMAC method has been used for futurism and processing of interaction matrices. Local development plans, include "rural guide plans, rural areas reorganization plan, scattered village integration plan, improvement plan, reorganization plan and protection of valuable villages, development plan and Rural development is a plan for the sustainable development of rural systems and a program for the economic development and job creation of rural areas. Due to the importance of local development projects in the geographical space of rural settlements in East Azerbaijan province have been more or less effective, which include the scope of research. 22 influential variables and finally 7 key drivers: "Creating a single and clear management system for the villages, Local potential in planning, sectoral and local plans, stakeholder participation, resource self-sufficiency in a system, the role of middle cities in local rural development and finally the appropriate implementation model" in local planning of rural settlements were identified. "Creating a single and clear management system for the villages" is in the first place of direct and indirect impact and is of great importance.

کلیدواژه‌ها [English]

• Local planning
• Rural development plan
• Foresight
• East Azerbaijan