نوع مقاله : مقاله علمی پژوهشی

نویسندگان

• حسین آقاجانی ¹
• فرناز سرکاری ²

¹ جهاددانشگاهی خراسان رضوی -مدیرگروه توسعه پایدار شهری و منطقه ای

² کارشناسی ارشد برنامه ریزی شهری دانشگاه تهران

چکیده

وجود پارک و فضای سبز از عناصر اکولوژیکی کلیدی در جهت بهبود کیفیت زندگی شهری محسوب میشوند. با این وجود، فضاهای سبز در بین مناطق شهر در ابعاد کمی و کیفی به دلیل عوامل مختلف اجتماعی-اقتصادی و فرهنگی غالبا نامتوازن توزیع شده‌اند. از این رو، برنامه‌ریزان شهری به ابزارهای مؤثر برای ارزیابی و تحلیل فضاهای سبز در میان مناطق شهر نیاز دارند. رایج ترین شاخص مورد استفاده در ارزیابی فضای سبز، شاخص مساحت کل فضای سبز به جمعیت کل می‌باشد، با این حال این شاخص، اطلاعاتی در مورد نحوه توزیع فضای سبز در سطح شهر یا مناطق شهری و همچنین اثرات اکوسیستمی و اکولوژیکی آن به صورت کاملی ارائه نمی‌دهد که نیازمند بررسی ابعاد جامع‌تر با استفاده از سنجه‌های جدید می‌باشد. هدف این مطالعه ارائه ابزارهایی برای ارزیابی جامع‌تر فضای سبز در یک چارچوب چند بعدی درکلان‌شهر مشهد است. بدین‌منظور ابتدا به شناسایی یک مجموعه شاخص در سه بعد کمی(سرانه، درصد فضای سبز)، کیفی(میانگین اندازه، درصد فضای سبز بیشتر از 0.5 هکتار، تراکم، میانگین فاصله اقلیدسی نزدیک‌ترین همسایه) و دسترسی(شاخص تجمع، شاخص شکل هندسی، درصد جمعیت با فاصله 100 و 300 به فضای سبز) با استفاده از سیستم اطلاعات جغرافیایی، نرم‌افزار فرگستس جهت ارزیابی وضعیت فضای سبز در مناطق 17 گانه شهر مشهد می‌پردازد. نتایج نشان می‌دهد منطقه 17، 6 و 7 به ترتیب دارای وضعیت مطلوبی به لحاظ شاخص‌های مورد بررسی دارند و مناطق کم‌برخوردار 15 و 16 که بدون برنامه رشد کرده‌اند، بدترین وضعیت توزیع فضایی پارک‌ها را در میان مناطق شهر مشهد داشته‌اند.

کلیدواژه‌ها

• فضای سبز
• دسترسی
• کیفیت
• سنجه‌های سیمای سرزمین
• فرگستس

موضوعات

• برنامه ریزی شهری

عنوان مقاله [English]

Presenting an evaluation model of quantitative and qualitative indicators of green space in Mashhad

نویسندگان [English]

• Hossein Aghajani ¹
• farnaz sarkari ²

¹ Academic Center for Education, Culture and Research-Director of Sustainable Urban and Regional Development Group

² master of urban planning in Tehran University

چکیده [English]

Urban green spaces are essential for the well-being of the population. However, due to various factors, the distribution of green spaces among city neighborhoods in quantitative and qualitative dimensions is often skewed. Hence, urban planners require effective tools to evaluate and analyze green spaces among the neighborhoods. The most common indicator used in green space assessment is the total area of green space to the total population, however, this index does not provide information on how green space is distributed in the city or region, as well as its ecosystem and ecological effects, which requires a more comprehensive study using new metrics. The aim of this study is to provide tools for a more comprehensive assessment to evaluate and plan better the location and quality of green spaces in the metropolis of Mashhad. For this a set of indicators for green spaces in a multidimensional framework was applied. The indicators considered (i) the total area of green spaces in relation to population and urban context, (ii) the quality of green spaces based on its size, density, the average Euclidean distance, and (iii) the accessibility of green spaces based on its shape, aggregation index, share of population supplied by GS, using the Geographic information system, Fragstats software. The proposed indicators were tested in seventeen municipalities of Mashhad. The results show that districts 17, 6 and 7 have the best and districts 15 and 16 which are among the least privileged areas of the city, have the worst situation of spatial distribution of green space in Mashhad.

کلیدواژه‌ها [English]

• Green Spaces
• Quality
• Accessibility
• Landscape metrics
• FRAGSTATS