نوع مقاله : مقاله علمی پژوهشی

نویسندگان

• مصطفی امیرفخریان ¹
• حانیه لقایا ²
• مبینا رجبی ²

¹ استادیار دانشگاه فردوسی مشهد، ایران

² دانشگاه فردوسی مشهد

چکیده

فضاهای‏ زنانه، ازموضوعات مهم در مطالعات شهری است. عملکرد برخی از این فضاها (نظیرطلافروشی‏ها) بگونه‏ای است که بدون الزام محدودیت حضوربرای مردان، به شکل معناداری جاذب جمعیت زنان هستند. اثرگذاری چنین فضاهایی از عناصر ساختار فضایی شهرها می‏تواند تاثیر مهمی از حضورپذیری زنان در فضای شهری را به تصویر کشد. براین اساس مطالعه‏حاضر درنظر دارددرچارچوبِ فضاهای‏شهری‏زنانه، ضمن انتخاب دومنطقه باوضعیت درآمدی متفاوت ازشهرمشهد(مناطق1و5)، الگوی استقرار طلافروشی‏ها را ارزیابی کند و نشان دهد که درتوزیع اینگونه فضاها (باتوجه به سطح درآمدی هرمنطقه) چه تفاوتیهای قابل مشاهده است و این الگو ازچه قواعد نانوشته‏ای تبعیت می‏کند. شیوه مطالعه توصیفی-تحلیلی و جامعه آماری نیز شامل کلیه طلافروشی‏های واقع درمناطق 1و5 شهرمشهد(شامل630 طلافروشی)است. درگام اول پس از ایجاد پایگاه اطلاعات‏مکانی درمحیطArcGis اقدام به تعیین موقعیت طلافروشی‏ها، براساس اطلاعات موجود دربانک اصناف شهرداری مشهد، گردید. درادامه بابهره‏گیری از7متغیر(ازویژگیهای مکانی طلافروشی‏ها و عناصرساختارفضایی هرمنطقه) شامل موقعیت مطلق، وسعت، زمان تاسیس هرطلافروشی، همجواری باکاربریهای پیرامونی، معابر و شریانهای ارتباطی، جمعیت و جمعیت زنان، اقدام به بررسی تفاوتهای فضایی درخصوص استقرار طلافروشی‏ها گردید. مدلهای مورد بررسی شامل "الگوی‏تراکم"،"مرکزثقل"، "مسافت‏استاندارد"، "نزدیکترین‏همسایگی"، "خودهمبستگی‏فضایی" و "الگوی زمانی-مکانی" است. نتایج بیانگر آن است که درمناطق توسعه‏یافته، فضاهای زنانه مورد بررسی، کمتر از توزیع جمعیت زنان تبعیت می‏کند درحالیکه در مناطق باسطح درآمدپایین، فضاهای زنانه، انطباق بیشتری با عناصر محلی همچون نزدیکی به ایستگاههای اتوبوس، شریانهای محلی و فضاهای مسکونی دارد. درعین حال نکته مشترک در این قاعده‏مندی، رونق فعالیت این فضاهادر طول زمان ست. که به نظر می‏رسد در آینده، بیش از پیش فضاهای شهری را به سمت زنانه شدن سوق دهد.

تازه های تحقیق

فضاهای‏ زنانه، ازموضوعات مهم در مطالعات شهری است. عملکرد برخی از این فضاها (نظیرطلافروشی‏ها) بگونه‏ای است که بدون الزام محدودیت حضوربرای مردان، به شکل معناداری جاذب جمعیت زنان هستند. اثرگذاری چنین فضاهایی از عناصر ساختار فضایی شهرها می‏تواند تاثیر مهمی از حضورپذیری زنان در فضای شهری را به تصویر کشد. براین اساس مطالعه‏حاضر درنظر دارددرچارچوبِ فضاهای‏شهری‏زنانه، ضمن انتخاب دومنطقه باوضعیت درآمدی متفاوت ازشهرمشهد(مناطق1و5)، الگوی استقرار طلافروشی‏ها را ارزیابی کند و نشان دهد که درتوزیع اینگونه فضاها (باتوجه به سطح درآمدی هرمنطقه) چه تفاوتیهای قابل مشاهده است و این الگو ازچه قواعد نانوشته‏ای تبعیت می‏کند. شیوه مطالعه توصیفی-تحلیلی و جامعه آماری نیز شامل کلیه طلافروشی‏های واقع درمناطق 1و5 شهرمشهد (شامل630 طلافروشی)است. درگام اول پس از ایجاد پایگاه اطلاعات‏مکانی درمحیطArcGis اقدام به تعیین موقعیت طلافروشی‏ها، براساس اطلاعات موجود دربانک اصناف شهرداری مشهد، گردید. درادامه بابهره‏گیری از7 متغیر(ازویژگیهای مکانی طلافروشی‏ها و عناصرساختارفضایی هرمنطقه) شامل موقعیت مطلق، وسعت، زمان تاسیس هرطلافروشی، همجواری باکاربریهای پیرامونی، معابر و شریانهای ارتباطی، جمعیت و جمعیت زنان، اقدام به بررسی تفاوتهای فضایی درخصوص استقرار طلافروشی‏ها گردید. مدلهای مورد بررسی شامل "الگوی‏ تراکم"،"مرکزثقل"، "مسافت ‏استاندارد"، "نزدیکترین‏ همسایگی"، "خودهمبستگی‏ فضایی" و "الگوی زمانی-مکانی" است. نتایج بیانگر آن است که درمناطق توسعه‏یافته، فضاهای زنانه مورد بررسی، کمتر از توزیع جمعیت زنان تبعیت می‏کند درحالیکه در مناطق باسطح درآمدپایین، فضاهای زنانه، انطباق بیشتری با عناصر محلی همچون نزدیکی به ایستگاههای اتوبوس، شریانهای محلی و فضاهای مسکونی دارد. درعین حال نکته مشترک در این قاعده‏مندی، رونق فعالیت این فضاهادر طول زمان است. که به نظر می‏رسد در آینده، بیش از پیش فضاهای شهری را به سمت زنانه شدن سوق دهد.

کلیدواژه‌ها

• طلافروشی
• فضاهای&rlm
• زنانه
• شهرمشهد
• مکعب&rlm
• زمانی- مکانی

10.22034/gp.2022.52590.3028

موضوعات

• برنامه ریزی شهری

عنوان مقاله [English]

Female spaces and its relationship with the spatial structure of the city, an analysis of the distribution and spread of jewelry stores in areas 1 and 5 of Mashhad.

نویسندگان [English]

• Mostafa Amirfakhrian ¹
• haniyeh laghaya ²
• Mobina rajabi ²

¹ Ferdowsi University of Mashhad

² ferdowsi university of mashhad

چکیده [English]

Female spaces are important topics in urban studies. The performance of some of these spaces (such as jewelry stores) is such that they attract women's population in a meaningful way without the requirement of limiting the presence of men. Therefore, the present study intends to evaluate the pattern of gold shops in the urban spaces, while choosing two regions with different income status from Mashhad and show the visible differences in the distribution of such spaces (according to the income level of each region). and what unwritten rules does this model follow? The descriptive-analytical study method and the statistical population also includes all gold shops located in areas 1 and 5 of Mashhad (including 630 gold shops). In the first step, after creating a location database in ArcGis, the location of gold shops was determined based on the information available in Mashhad Municipal Union Bank. In the continuation of using 7 variables (from the locational characteristics of gold shops and the elements of the spatial structure of each region), including the absolute location, size, time of establishment of each gold shop, proximity to surrounding uses, roads and communication arteries, the population and the population of women, the spatial differences regarding the establishment of gold shops were investigated. . The investigated models include "density model", "center of gravity", "standard distance", "nearest neighbor", "spatial autocorrelation" and "spatio-temporal model". The results show that in developed areas, women's spaces are less consistent with the distribution of women's population, while in low-income areas, women's spaces are more compatible with local elements such as proximity to bus stations, local arteries, and residential spaces. . At the same time, the common point in this regularity is the prosperity of these spaces over time. which seems to lead urban spaces to become more feminine in the future.

کلیدواژه‌ها [English]

• Jewelry store
• Female spaces
• Mashhad city
• Time-space cube