نوع مقاله : مقاله علمی پژوهشی

نویسندگان

• شهریار خالدی ¹
• اسماعیل بخشی ²
• محمود احمدی ³
• عباسعلی داداشی رودباری ⁴

¹ استاد آب و هواشناسی،گروه جغرافیای طبیعی، دانشکده علوم زمین، دانشگاه شهید بهشتی، تهران، ایران

² دانشجوی دکتری آب و هواشناسی، دانشگاه زنجان، زنجان، ایران

³ دانشیار آب و هواشناسی، دانشگاه شهید بهشتی، تهران، ایران

⁴ دانشجوی پسادکتری، دانشگاه فردوسی مشهد، مشهد، ایران

چکیده

از اثرات شهرنشینی، پدیده جزیره حرارتی شهری است که به دنبال آن دمای شهر بالا می رود و تقاضای انرژی برای خنک شدن افزایش می‌یابد. در این پژوهش نقش عوامل محلی در ایجاد و توسعه جزایر حرارتی شهر اهواز در دوره گرم سال از سال 2000 تا 2015 میلادی با به‌کارگیری داده‌های سنجنده‌ی ماهواره لندست 7 و 8 مورد بررسی قرار گرفت. به منظور ارزیابی تغییرات بیوفیزیکی سطح زمین در شهر اهواز از تغییرات شاخص تفاضل بهنجار شده‌ی پوشش‌گیاهی به روش آستانه‌ای توکانگا - تاگ بهره برده شد. با به‌کارگیری روش کریجینگ و پهنه بندی دمای اهواز افزایش آستانه‌های کمینه و بیشینه دمایی شهر اهواز نمایان شد که استمرار این تغییر می‌تواند منجر به تغییر اقلیم محلی شود. نتایج خودهمبستگی فضایی موران تاییدی آشکار بر رد فرضیه عدم ارتباط فضایی دمای سطح زمین اهواز است. ارزیابی نقشه‌های دمایی نشان داد هرچه از مناطق جنوبی به سمت مناطق شمالی پیش‌ می‌رویم، به دلیل کاهش فضاهای سبز و افزایش زمین های بایر شاهد افزایش دما هستیم. بین مناطق مرکزی و حومه شهر اختلاف حرارتی تند وجود دارد، منطقه‌ی 8 به علت استقرار شرکت‌های صنعتی پایدارترین جزیره حرارتی در این منطقه از شهر را شکل‌ داده است. مناطق مسکونی نسبت به مناطقی با کاربری صنعتی و بایر، تاثیر کم‌تری در ایجاد و گسترش جزایر حرارتی داشته است.

تازه های تحقیق

از اثرات شهرنشینی، پدیده جزیره حرارتی شهری است که به دنبال آن دمای شهر بالا می رود و تقاضای انرژی برای خنک شدن افزایش می‌یابد. در این پژوهش نقش عوامل محلی در ایجاد و توسعه جزایر حرارتی شهر اهواز در دوره گرم سال از سال 2000 تا 2015 میلادی با به‌کارگیری داده‌های سنجنده‌ی ماهواره لندست 7 و 8 مورد بررسی قرار گرفت. به منظور ارزیابی تغییرات بیوفیزیکی سطح زمین در شهر اهواز از تغییرات شاخص تفاضل بهنجار شده‌ی پوشش‌گیاهی به روش آستانه‌ای توکانگا - تاگ بهره برده شد. با به‌کارگیری روش کریجینگ و پهنه بندی دمای اهواز افزایش آستانه‌های کمینه و بیشینه دمایی شهر اهواز نمایان شد که استمرار این تغییر می‌تواند منجر به تغییر اقلیم محلی شود. نتایج خودهمبستگی فضایی موران تاییدی آشکار بر رد فرضیه عدم ارتباط فضایی دمای سطح زمین اهواز است. ارزیابی نقشه‌های دمایی نشان داد هرچه از مناطق جنوبی به سمت مناطق شمالی پیش‌ می‌رویم، به دلیل کاهش فضاهای سبز و افزایش زمین های بایر شاهد افزایش دما هستیم. بین مناطق مرکزی و حومه شهر اختلاف حرارتی تند وجود دارد، منطقه‌ی 8 به علت استقرار شرکت‌های صنعتی پایدارترین جزیره حرارتی در این منطقه از شهر را شکل‌ داده است. مناطق مسکونی نسبت به مناطقی با کاربری صنعتی و بایر، تاثیر کم‌تری در ایجاد و گسترش جزایر حرارتی داشته است.

کلیدواژه‌ها

• شهرنشینی
• جزیره حرارتی شهر
• اهواز
• خودهمبستگی فضایی موران
• روش‌ کریجینگ

10.22034/gp.2022.52206.3017

موضوعات

• آب و هواشناسی

عنوان مقاله [English]

The Role of Local Factors in the Creation and Development of Urban Heat Islands (Case Study: Ahwaz City)

نویسندگان [English]

• shahriar khaledi ¹
• Esmaeil Bakhshi ²
• Mahmoud Ahmadi ³
• Abbasali Dadashi Roudbari ⁴

¹ Department of Natural Geography, Faculty of Earth Sciences, Shahid Beheshti University, Tehran, Iran

² PhD Student in Meteorology, Zanjan University, Zanjan, Iran)

³ Associate Professor of Meteorology, Faculty of Earth Sciences, Shahid Beheshti University, Tehran, Iran)

⁴ Postdoctoral Student, Ferdowsi University of Mashhad, Mashhad, Iran) Dadashiabbasali@gmail.com

چکیده [English]

From urbanization, the phenomenon of the urban temperature island follows which the city rises and increases from energy to cool. In this research, the role of local factors in the creation and development of heat islands in the city of Ahvaz during the hot period from 2000 to 2015 was investigated using Landsat 7 and 8 satellite data. In order to evaluate the biophysical changes of the land surface in Ahvaz city, the changes of vegetation difference indices were taken by Tokanga-Tag threshold method. By using the kriging method and the low speed zones of Ahvaz, the thresholds of the closest and maximum temperature of Ahvaz city, it appears that this change can cause a change in the local climate. The results of Moran's spatial autocorrelation are a confirmation of the lack of spatial correlation of ground surface temperature in Ahvaz. The evaluation of the northern maps showed that as we move from the southern regions to the northern regions, the temperature increases due to the increase of green space and the increase of barren lands. There is a sharp temperature difference between the central and suburban areas of the city, because of the establishment of industrial companies, District 8 has formed the most stable islands in this area of the city. Residential areas have had less impact on the creation and expansion of thermal islands than industrial and barren areas.

کلیدواژه‌ها [English]

• urbanization
• Urban Heat Islands
• Ahvaz. Moran'
• s spatial autocorrelation
• Kriging method